Trách nhiệm hình sự là gì? Người từ đủ bao nhiêu tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự? Những quy định về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự sẽ được Công ty Luật tại Nghệ An FBLAW tư vấn với bài viết dưới đây.
I. Trách nhiệm hình sự là gì?
1. Định nghĩa trách nhiệm hình sự
Trách nhiệm hình sự là một dạng trách nhiệm pháp lý, là hậu quả pháp lý bất lợi mà người phạm tội phải gánh chịu trước Nhà nước do việc người đó thực hiện tội phạm. Là kết quả của việc áp dụng các quy phạm pháp luật hình sự, được thể hiện ở bản án kết tội của Tòa án có hiệu lực pháp luật, hình phạt và một số biện pháp cưỡng chế hình sự khác do luật hình sự quy định.
Dưới góc độ của khoa học pháp lý, trách nhiệm hình sự có các đặc điểm cơ bản sau:
1. Trách nhiệm hình sự là “hậu quả pháp lý của việc phạm tội thể hiện ở chỗ người đã gây tội phải chịu trách nhiệm trước Nhà nước”.
2. Trách nhiệm hình sự là một dạng trách nhiệm pháp lý. Là trách nhiệm của người khi thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong pháp luật hình sự bằng một hậu quả bất lợi do Tòa án áp dụng tùy thuộc vào tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi mà người đó thực hiện.
3. Trách nhiệm hình sự là hậu quả pháp lý của việc thực hiện tội phạm và được thể hiện bằng việc áp dụng đối với người phạm tội một hoặc nhiều biện pháp cưỡng chế của Nhà nước do luật hình sự quy định.
4. Trách nhiệm hình sự là một dạng của trách nhiệm pháp lý bao gồm nghĩa vụ phải chịu sự tác động của hoạt động truy cứu Trách nhiệm hình sự, chịu bị kết tội, chịu biện pháp cưỡng chế của trách nhiệm hình sự [hình phạt, biện pháp tư pháp] và mang án tích.
2. Cơ sở của trách nhiệm hình sự
Cơ sở của trách nhiệm hình sự được quy định tại Điều 2 của Bộ luật hình sự:
“1. Chỉ người nào phạm một tội đã được Bộ luật hình sự quy định mới phải chịu trách nhiệm hình sự.
2. Chỉ pháp nhận thương mại nào phạm một tội đã được quy định tại Điều 76 của Bộ luật này mới phải chịu trách nhiệm hình sự.”
Việc quy định tại điều 2 có ý nghĩa rất lớn, bởi theo đó thì chỉ khi nào người thực hiện hành vi chứa đựng đầy đủ các dấu hiệu của một cấu thành tội phạm cụ thể mới phải chịu trách nhiệm hình sự. Quy định như vậy giúp đảm bảo nguyên tắc pháp chế trong luật hình sự, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.
– Về mặt khách quan: một người chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự khi thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội. Hành vi là cách cư xử của con người ra thế giới khách quan được thể hiện bằng hành động hoặc không hành động trách nhiệm hình sự chỉ phát sinh khi có hành vi phạm tội. Hành vi đó có thể gây thiệt hại hoặc có nguy cơ gây thiệt hại cho xã hội.
– Về mặt chủ quan: cơ sở của trách nhiệm hình sự dựa trên yếu tố “lỗi” của người phạm tội khi thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội. Lỗi được dựa trên quan điểm chủ quan của người phạm tội.
– Về mặt khách thể: Khi thực hiện hành vi phạm tội, người phạm tội phải xâm hại đến quan hệ xã hội được pháp luật hình sự bảo vệ. Đây là dấu hiệu bắt buộc để xác định có cấu thành tội phạm hay không. Ngoài ra có các dấu hiệu không bắt buộc như: đối tượng của tội phạm, người bị hại.
– Về mặt chủ thể: chủ thể của tội phạm là người có năng lực trách nhiệm hình sư, tức là khi thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình. Người đó phải đủ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự quy định tại điều 12 của Bộ luật hình sự.
II. Độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo quy định pháp luật
Theo quy định của pháp luật hình sự hiện nay, độ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sử là người từ đủ 14 tuổi trở lên. Củ thể quy định tại Điều 12 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017
1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.
2. Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội giết người, tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác. tội hiếp dâm, tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi. tội cướp tài sản, tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản. về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều sau đây:
a] Điều 143 [tội cưỡng dâm]; Điều 150 [tội mua bán người]; Điều 151 [tội mua bán người dưới 16 tuổi];
b] Điều 170 [tội cưỡng đoạt tài sản]; Điều 171 [tội cướp giật tài sản]; Điều 173 [tội trộm cắp tài sản]; Điều 178 [tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản];
c] Điều 248 [tội sản xuất trái phép chất ma túy]; Điều 249 [tội tàng trữ trái phép chất ma túy]; Điều 250 [tội vận chuyển trái phép chất ma túy]; Điều 251 [tội mua bán trái phép chất ma túy]; Điều 252 [tội chiếm đoạt chất ma túy];
d] Điều 265 [tội tổ chức đua xe trái phép]; Điều 266 [tội đua xe trái phép];
đ] Điều 285 [tội sản xuất, mua bán, trao đổi hoặc tặng cho công cụ, thiết bị, phần mềm để sử dụng vào mục đích trái pháp luật]. Điều 286 [tội phát tán chương trình tin học gây hại cho hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử]. Điều 287 [tội cản trở hoặc gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử]. Điều 289 [tội xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác]. Điều 290 [tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản];
e] Điều 299 [tội khủng bố]; Điều 303 [tội phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia]; Điều 304 [tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự].
Trên đây là nội dung tư vấn của đội ngũ Luật sư với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực hình sự của văn phòng luật sư tại Nghệ An FLAW. Chúng tôi chuyên cung cấp các dịch vụ pháp lý về hình sự, tham gia tố tụng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của các bị can, bị cáo.
Mọi thắc mắc xin vui lòng liên hệ với chúng tôi theo thông tin sau:
- Hotline: 038.595.3737
- Email:
- Fanpage: Công ty Luật FBLAW
- Địa chỉ: 45 Đàm Văn Lễ, phường Trường Thi, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An.
Trân trọng./.
Thuật ngữ “hình sự” không còn quá xa lạ đối với chúng ta trong cuộc sống hiện nay khi các phương tiện truyền thông đưa tin hàng ngày, hàng giờ về vấn đề liên quan đến thuật ngữ này. Tuy nhiên, dưới góc độ pháp lý thì không phải ai cũng đã hiểu rõ về hình sự là gì và văn bản pháp luật liên quan đến nó trong hệ thống pháp luật Việt Nam như luật hình sự và tố tụng hình sự. Hãy cùng Công ty luật ACC tìm hiểu về nội dung này trong bài viết dưới đây.
Hình sự là gì– Định nghĩa hình sự là gì được hiểu là một trong những lĩnh vực pháp luật được nhà nước ban hành, bao gồm các quy phạm pháp luật quy định các hành vi nguy hiểm cho xã hội bị coi là tội phạm và những hình phạt tương ứng đối với những hành vi phạm tội đó.
– Hình sự gắn liền với tội phạm, người phạm tội và hình phạt là những nội dung cơ bản trong đó.
+ Theo Khoản 1, Điều 8, Bộ luật Hình sự 2015 có thể hiểu: Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện xâm phạm đến các lĩnh vực của trật tự pháp luật xã hội mà theo quy định của Bộ luật Hình sự phải bị xử lý hình sự.
+ Theo Điều 30, Bộ luật Hình sự năm 2015: Hình phạt là biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất của Nhà nước do Tòa án quyết định áp dụng đối với người hoặc pháp nhân thương mại phạm tội nhằm tước bỏ hoặc hạn chế quyền, lợi ích của người, pháp nhân thương mại đó.
Trong hệ thống pháp luật Việt Nam, Bộ luật hình sự là một văn bản thuộc lĩnh vực hình sự là gì cơ bản nhất mà hiện nay là Bộ luật hình sự năm 2015 [sửa đổi, bổ sung năm 2017] đang có hiệu lực.
Khái niệm Luật hình sự
– Luật hình sự là một ngành luật trong hệ thống pháp luật của Nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, tổng hợp các quy phạm pháp luật để quy định những hành vi bị coi là tội phạm và áp dụng các hình phạt đối với những hành vi đó.
– Gồm 02 loại quy phạm:
+ Những quy phạm quy định về các vấn đề chung liên quan đến hình sự, tội phạm và hình phạt.
+ Những quy phạm quy định các hành vi tội phạm cụ thể và mức phạt tương ứng.
Đối tượng điều chỉnh của Luật hình sự
– Đối tượng điều chỉnh của Luật hình sự là các quan hệ xã hội giữa Nhà nước và người thực hiện hành vi bị coi là tội phạm theo quy định trong luật hình sự được Nhà nước ban hành.
Phương Pháp điều chỉnh của Luật hình sự
– Phương pháp điều chỉnh của Luật hình sự là mệnh lệnh quyền uy. Nhà nước sử dụng quyền lực của mình để điều chỉnh mối quan hệ với người phạm tội. Người phạm tội bắt buộc phải gánh chịu hình phạt – trách nhiệm hình sự.
Các nội dung cơ bản của Luật hình sự
Những nội dung cơ bản của Luật hình sự bao gồm:
– Tội phạm
– Cấu thành tội phạm
– Trách nhiệm hình sự
– Hình phạt
– Các biện pháp tư pháp
Khái niệm Luật tố tụng hình sự
– Luật tố tụng hình sự là hệ thống các quy phạm pháp luật được Nhà nước ban hành nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội giữa các cơ quan, tổ chức, người phạm tội và các chủ thể khác với nhau được phát sinh trong quá trình giải quyết vụ án hình sự.
Các giai đoạn giải quyết vụ án hình sự
Căn cứ quy định hiện hành, quá trình giải quyết vụ án hình sự sẽ trải qua các giai đoạn sau:
– Khởi tố: Khởi tố là giai đoạn đầu tiên của quá trình tố tụng hình sự giải quyết vụ án hình sự. Trong giai đoạn này, cơ quan có thẩm quyền sẽ xác định có hay không hành vi phạm tội để làm căn cứ thực hiện các bước tiếp theo.
– Điều tra: Trong giai đoạn này, cơ quan điều tra áp dụng các biện pháp điều tra được phép thực hiện để xác định hành vi phạm tội và người thực hiện hành vi đó – tội phạm.
– Xét xử: Xét xử là giai đoạn Tòa án sẽ đưa ra quyết định, phán quyết một người có tội hay không có tội dựa trên nội dung truy tố của Viện Kiểm Sát. Xét xử có thể thực hiện qua nhiều cấp: sơ thẩm, phúc tẩm.
– Thi hành án: Đây là giai đoạn nhẳm bảo đảm cho bản án và quyết định có hiệu lực của Tòa án được thi hành một cách chính xác, kịp thời.
Trên đây là những nội dung liên quan đến hình sự là gì dưới góc độ pháp lý trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Nếu bạn đọc còn có những thắc mắc nào khác liên quan đến vấn đề này cần giải đáp hoặc tư vấn giải quyết hãy liên hệ với Công ty luật ACC để được hỗ trợ và cung cấp dịch vụ pháp lý uy tín.