[Xem thêm Tổng quan các bệnh lý bàn chân và cổ chân Tổng quan các bệnh lý bàn chân và cổ chân Hầu hết các vấn đề về bàn chân là hậu quả của các bất thường về giải phẫu hoặc chức năng các cấu trúc khớp hoặc ngoài khớp [xem Hình: Các xương bàn chân.]. Ít gặp hơn, các vấn đề về bàn chân... đọc thêm .]
Đau khớp bàn ngón chân thường là hậu quả của sự thay đổi mô do bàn chân bị biến dạng cơ học. Các triệu chứng và dấu hiệu bao gồm đau khi đi bộ và ấn vào. Chẩn đoán dựa vào lâm sàng; tuy nhiên, nhiễm trùng hoặc các bệnh thấp khớp hệ thống [ví dụ viêm khớp dạng thấp] có thể cần phải được loại trừ bằng các nghiệm pháp. Điều trị bao gồm chỉnh hình, đôi khi tiêm tại chỗ, và phẫu thuật.
Các xương của bàn chân.
|
|
Đau khớp bàn ngón chân là một nguyên nhân phổ biến gây đau xương bàn chân Đau xương bàn chân [Xem thêm Tổng quan các bệnh lý bàn chân và cổ chân.] Đau xương bàn chân là một thuật ngữ chung cho đau ở vùng khớp bàn ngón chân. Các nguyên nhân phổ biến nhất bao gồm Bệnh Freiberg Đau dây... đọc thêm . Đau khớp bàn ngón chân thường do lệch trục khớp kèm theo những biến đổi cơ học ở bàn chân, gây ra trật khớp, rách bao gân gấp, cọ sát bao khớp và phá hủy sụn khớp [thoái hóa khớp]. Lệch trục khớp có thể gây ảnh hưởng đến màng hoạt dịch, với nóng và sưng ở mức độ tối thiểu nếu có [thoái hóa khớp có phản ứng viêm].
Khớp bàn ngón chân thứ 2 thường bị ảnh hưởng nhất. Thông thường, không tương xứng về chức năng của xương hàng 1 [giữa xương chêm 1 và xương bàn chân 1] dẫn đến nghiêng trong bàn chân quá mức [bàn chân nghiêng vào trong và gót chân xoay ra ngoài] i viêm màng hoạt dịch và biến dạng ngón chân hình búa Biến dạng ngón chân hình búa [Xem thêm Tổng quan các bệnh lý bàn chân và cổ chân.] Ngón chân hình búa là một biến dạng hình chữ Z do trật khớp nhẹ phía mu khớp bàn ngón chân. Chẩn đoán dựa vào lâm sàng. Điều trị gồm chỉnh... đọc thêm Vận động quá mức của cơ cẳng chân trước ở những bệnh nhân biến dạng bàn chân vòm [vòm cao] và cổ chân rũ [gân Achilles rút ngắn làm hạn chế gấp về phía mu của chân] có xu hướng gây ra các trật khớp về phía mu với sự co lại của các ngón chân, làm tăng áp lực và gây đau lên mặt dưới đầu xương bàn chân.
Trật khớp bàn ngón chân cũng xảy ra như hậu quả của bệnh lý viêm khớp mãn tính, đặc biệt là viêm khớp dạng thấp Viêm khớp dạng thấp [RA] Viêm khớp dạng thấp [RA] là một bệnh tự miễn hệ thống mạn tính, chủ yếu gây tổn thương các khớp. VKDT gây ra các tổn thương do các cytokine, chemokine, và các metalloprotease. Biểu hiện bệnh... đọc thêm . Đau khớp bàn ngón chân khi chịu sức nặng cơ thể và cứng khớp buổi sáng là dấu hiệu sớm của viêm khớp dạng thấp. Viêm màng hoạt dịch và teo cơ gian cốt ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp dẫn đến trật các khớp bàn ngón chân nhỏ, dẫn đến biến dạng ngón chân hình búa. Do đó, mô đệm mỡ dưới xương bàn chân, thường làm giảm áp lực giữa các xương bàn chân và dây thần kinh gian cốt trong khi đi bộ, di chuyển bằng đầu ngón chân; đau dây thần kinh gian cốt Đau thần kinh giữa các ngón chân [Xem thêm Tổng quan các bệnh lý bàn chân và cổ chân.] Sự kích thích thần kinh giữa các ngón chân [đau thần kinh] hoặc phì đại lành tính dai dẳng của bao thần kinh [neuroma] có thể gây ra đau... đọc thêm hoặc u dây thần kinh Morton có thể xảy ra. Để bù cho sự mất của lớp đệm, sự dày lên của chai chân và túi thanh dịch có thể xuất hiện. Tồn tại đồng thời hạt thấp bên dưới hoặc gần đầu xương bàn chân ở mặt gấp về phía gan chân có thể đau tăng lên.
Đau khớp bàn ngón dẫn đến hạn chế chức năng vận động ngón chân: hạn chế vận động thụ động và chủ động tại khớp bàn ngón chân thứ 1. Bệnh nhân thường có bàn chân nghiêng trong đó là kêt quả của nâng cao xương hàng thứ nhất cùng với hạ thấp vòm giữa gan chân trong tư thế chịu trọng lượng. Do hậu quả của nâng cao hàng xương thứ nhất, đốt gần ngón chân cái không thể tiếp nối một cách tự do với đầu xương bàn chân 1; kết quả là gây kẹt khớp phía mu chân dẫn đến thoái hóa và mất vận động của khớp. Theo thời gian, đau có thể xuất hiện Một nguyên nhân gây đau khớp bàn ngón I dẫn đến hạn chế vận động là chấn thương trực tiếp gây hẹp ống cơ gấp ngón cái ngắn, thường xảy ra trong đường hầm cổ chân. Nếu đau mãn tính, khớp có thể trở nên ít vận động hơn tại 1 vị trí [hạn chế vận động ngón chân cái], có thể gây yếu.
Viêm khớp cấp tính có thể xảy ra thứ phát do bệnh khớp hệ thống như gút Bệnh Gút Bệnh gút là sự lắng đọng tinh thể monosodium urat vào mô, thường ở trong và xung quanh các khớp, gây viêm khớp cấp tính tái đi tái lại hoặc mãn tính. Cơn viêm khớp cấp tính thường xảy ra ở một... đọc thêm , viêm khớp dạng thấp Viêm khớp dạng thấp [RA] Viêm khớp dạng thấp [RA] là một bệnh tự miễn hệ thống mạn tính, chủ yếu gây tổn thương các khớp. VKDT gây ra các tổn thương do các cytokine, chemokine, và các metalloprotease. Biểu hiện bệnh... đọc thêm , và bệnh lý cột sống huyết thanh âm tính Tổng quan về bệnh lý cột sống huyết thanh âm tính viêm cột sống huyết thanh âm tính [seronegative spondyloarthritides] có cùng đặc điểm lâm sàng [ví dụ, đau lưng, viêm màng bồ đào, triệu chứng đường tiêu hóa, phát ban]. Một số liên quan chặt... đọc thêm .
Các triệu chứng và dấu hiệu
Các triệu chứng của đau khớp bàn ngón chân là đau khi đi lại. Đau mặt mu và gan của khớp thường xảy ra khi ấn và làm vận động thụ động. Sưng nhẹ kèm nóng ít xảy ra trong thoái hóa khớp có phản ứng viêm. Sưng, nóng hoặc đỏ khớp nhiều gợi ý bệnh lý khớp viêm hoặc nhiễm trùng.
Chẩn đoán
Đánh giá chủ yếu về lâm sàng
Loại trừ bệnh lý nhiễm trùng hoặc bệnh lý khớp viêm nếu có dấu hiệu viêm.
Đau khớp bàn ngón chân thường được phân biệt với đau dây thần kinh hoặc u dây thần kinh của dây thần kinh gian cốt vì không có nóng rát, tê bì, kiến bò, và đau khoảng gian đốt, nhưng các triệu chứng này có thể là do viêm khớp; nếu có, thăm khám lâm sàng giúp chẩn đoán phân biệt.
Sưng, nóng, đỏ một khớp cần phải nghĩ đến nhiễm trùng cho đến khi có bằng chứng của bệnh khác, mặc dù bệnh gút cũng có nhiều khả năng. Khi sưng, nóng và đỏ nhiều khớp, đánh giá các nguyên nhân hệ thống gây viêm khớp [ví dụ như gút, viêm khớp dạng thấp, viêm khớp do virus, bệnh lý đường tiêu hóa có kèm viêm khớp] kèm theo chỉ định xét nghiệm đánh giá bệnh lý thấp khớp [ví dụ như anticyclic citrullinated peptide antibody [anti-CCP], yếu tố dạng thấp [RF], máu lắng].
Điều trị
Chỉnh hình
Chỉnh hình bàn chân với lớp đệm xương bàn chân có thể giúp phân phối lại và giảm áp lực từ các khớp không bị viêm. Khi bị lật khớp sên gót quá mức hoặc khi bàn chân có vòm cao, một dụng cụ chỉnh hình giúp sửa chữa các bất thường này nên được chỉ định. Thay đổi giày có đế bằng có thể giúp ích. Đối với hạn chế chức năng vận động ngón cái, thay đổi dụng cụ chỉnh hình có thể giúp dãy xương ngón I gấp về phía gan chân để cải thiện tầm vận động khớp và giảm đau. Nếu không thể hạ thấp dãy xương ngón I bằng các phương pháp trên, thì một tấm lót đệm cho hàng xương ngón I có thể hữu ích. Đối với hạn chế vận động khớp bàn ngón nhiều hoặc đau nhiều, cần phải sử dụng các dụng cụ chỉnh hình cứng, các tấm sợi carbon, hoặc các thanh nẹp bên ngoài giầy hoặc giày đế bằng có thể là cần thiết để giảm vận động tại khớp.
Phẫu thuật có thể là cần thiết nếu các biện pháp bảo tồn không có hiệu quả. Nếu hiện tại có viêm[viêm màng hoạt dịch], tiêm tại chỗ hỗn dịch corticosteroid/thuốc tê có thể được sử dụng.
Những điểm chính
Đau khớp bàn ngón thường gặp do trật khớp, gây ảnh hưởng đến màng hoạt dịch với biểu hiện nóng và sưng ít, nhưng có thể là biểu hiện ban đầu của viêm khớp dạng thấp.
Những bệnh nhân có đau khớp tại vùng mu và gan chân thường kèm theo các dấu hiệu tối thiểu của viêm cấp tính.
Chẩn đoán đau khớp bàn ngón chân bằng việc không có cảm giác nóng rát, tê bì, kiến bò, và đau khoảng gian cốt [gợi ý đau dây thần kinh gian cốt] và qua thăm khám.
Chỉnh hình lại bàn chân theo tư thế đúng