Xin cho biết có nên phun thuốc trừ sâu sớm để trừ sâu ăn lá ở giai đoạn đầu của cây lúa không?
Theo kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc Viện nghiên cứu lúa gạo quốc tế [IRRI] thì việc dùng thuốc trừ sâu sớm để trừ sâu ăn lá ở giai đoạn đầu của cây lúa [30 ngày sau khi cấy hoặc 40 ngày sau khi sạ] là không cần thiết, vì sâu ăn lá ở giai đoạn này không ảnh hưởng đến năng suất lúa. Theo nghiên cứu của tác giả Miyashita vào năm 1985 cho thấy số lá lúa bị hại do sâu cuốn lá nhỏ gây ra có thể lên đến 67% cũng không ảnh hưởng đến năng suất lúa. Còn theo kết quả nghiên cứu của Gref vào năm 1991 thì sâu cuốn lá nhỏ có thể lên đến 16 con/một bụi lúa cũng chỉ có thể làm giảm 1% năng suất lúa. Theo họ sở dĩ như vậy là do ở giai đoạn đầu [từ khi gieo sạ đến đẻ nhánh] cây lúa có khả năng tự phục hồi bằng cách ra những lá mới, chồi mới để bù đắp động rộng] thì ngoài con sâu thuốc còn tiêu diệt cả tập đoàn thiên địch trên đồng ruộng, từ đó dễ làm bùng phát các dịch sâu rầy ở giai đoạn sau, đặc biệt là rầy nâu. Đấy là chưa kể bà con còn tốm kém thêm tiền mua thuốc, thuê công phun xịt và đặc biệt là gây ô nhiễm môi trường sống vốn đang bị ô nhiễm nặng nề của chúng ta.
Chính vì những lý do trên đây mà các nhà khoa học đã khuyên bà con nông dân không nên dùng thuốc trừ sâu sớm ở giai đoạn đầu của cây lúa để bảo vệ ''những người bạn tốt của nông dân" tức bảo vệ tập doàn thiên địch trên đồng ruộng và bảo vệ mỏi trường sống. Tuy nhiên việc khuyến cáo này không hề dơn giản vì bà con nông dân ở các nước trồng lúa nói chung và nông dân Việt nam nói riêng đã có tập quán thường xuyên sử dụng thuốc trừ sâu ngay từ khi cây lúa mới mọc ra những lá đầu tiên. Vì thế để chuyển giao tiến bộ kỹ thuật này cho nông dân Việt Nam, từ vụ lúa Đông Xuân 1991-1992 đến vụ Đông Xuân 19921993 Viện IRRI đã phối hợp với ngành Bảo vệ thực vật nước ta tố chức tập huân hướng dần cho gần 100 nông dân ở một số tỉnh ĐBSCL tham gia chương trình "Nông dân tham gia thí nghiệm" [FPR. Farmer Participatory Research], bằng cách làm rất mới, đó là: với sự hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật, trên chính mảnh ruộng của gia đình mỗi nông dân, chừa lại một diện tích khoảng 200 m2 [phần này gọi là ruộng thí nghiệm-RTN], ở phần RTN tuyệt đối không dùng thuốc trừ sâu trong thời gian 30 ngay đầu sau khi cấy [hoặc 40 ngày sau khi sạ]. Sau thời gian quy định trên bà con vẫn được phun thuốc trừ sâu bình thường như ồ phần ruộng còn lại của nông dân [gọi là ruộng nông dân-RND]. Tất cả các biện pháp về kỹ thuật canh tác và chăm sóc khác dều tiến hành giống nhau ở cả hai bên [RTN và RND]. Cuối vụ, kết quả tổng kết trên gần 100 ruộng của những nông dân tự nguyện tham gia chương trình FPR đã cho thấy: ồ RND số thuốc dùng trong mỗi vụ cao gấp 6 lần so với RTN, thế nhưng năng suất lúa ở RTN vẫn bằng RND. Như vậy trên ruộng không dùng thuốc trừ sâu sớm [RTN] đã giảm được khá nhiều chỉ phí so với ruộng sản xuất theo tập quán cũ của nông dân [RND]. Ngoài ra còn bảo vệ được sức khỏe của người nông dân, do số lần phải đi phun xịt thuốc ít hơn, giảm ô nhiễm môi trường, bảo vệ được quần thể thiên địch trên ruộng lúa, từ đó giữ được cân bằng hệ sinh thái đồng ruộng, giảm nguy cơ bùng phát các dịch sâu rầy sau đó.
Như vậy "không dùng thuốc trừ sâu sớm" là một tiến bộ kỹ thuật của ngành BVTV thế giới, đã được thử nghiệm thành công tại Việt Nam. Được sự tài trợ, giúp sức của Viện IRRI, sự giúp đỡ về tài chính của các địa phương, sau những thí nghiệm trên diện rộng ở ĐBSCL, chúng ta đã mở rộng chương trình FPR "không phun thuốc trừ sâu sớm cho bà con nông dân ở vùng sâu và các vùng trọng điểm lúa trong cả nước. Với kết quả có tính thuyết phục rất cao trong các thí nghiệm tự tay nông dân tiến hành trên chính mảnh ruộng của gia đình mình, đến nay bà con đã có xu hướng thay đổi dần tập quán phun thuốc trừ sâu sớm và nhiều lần trong một vụ lúa của mình. Chính vì những lý do trên mà các cơ quan chuyên môn trong những năm gần đây đã khuyên cáo bà con nông dân "không nên phun thuốc trừ sầu sớm ở giai đoạn đầu của cây lúa" như các bạn đã nghe
[Nguồn: Hỏi đáp về phòng trừ dịch hại cây trồng. Quyển 1: Cây lúa / Nguyễn Danh Vàn.- Tp.HCM: Tổng hợp, 2008. - 183 tr.; 20,5cm + ảnh mầu.- Đăng ký cá biệt: VB20103119]
Thứ ba, 10/05/2022 - 10:51 AM
Trong canh tác lúa, một đối tượng dịch hại có khả năng gây ảnh hưởng nghiêm trọng và trực tiếp đến các yếu tố hình thành năng suất, đó chính là sâu đục thân. Tùy theo giai đoạn sinh trưởng của cây lúa mà sâu đục thân sẽ có các hình thức gây hại tương ứng.
Sâu đục thân được xem là rất nguy hiểm, bởi vào thời điểm bà con nông dân phát hiện triệu chứng trên cây lúa cũng là lúc sâu đục thân đã chui vào bên trong thân cây lúa, rất khó để tiêu diệt, cây lúa cũng đã chịu tổn thương.
Cụ thể, khi lúa đẻ nhánh, sâu sẽ đục di chuyển vào phần dưới của thân, cắt đứt tổ chức bên trong, phá hoại chức năng dẫn nhựa, làm cho lá non chuyển sang màu vàng và héo khô. Đến lúc lúa đứng cái làm đòng, sâu tập trung phá hại bên trong bẹ và đục vào ống, làm hỏng đòng lúa.
Thời kỳ trổ bông, sâu đục vào cuống bông, cắt đứt sự vận chuyển dinh dưỡng của bông, bông lúa không trổ hoặc nếu trổ thì các hạt bị lép trắng [bạc bông]. Từ những dẫn chứng cụ thể đó, nếu bà con nông dân lơ là để sâu tấn công mạnh thì năng suất lúa sẽ sụt giảm rất nhiều.
Xét về hình thái sâu đục thân, bà con nông dân có thể nhận biết qua những đặc điểm điển hình như: Bướm sâu đục thân có màu vàng hoặc vàng nhạt, cánh trước mỗi bên của sâu có chấm đen rất rõ, phía cuối bụng có chùm lông màu vàng. Khi sâu đậu có hình khum như mái nhà, thường vũ hoá ban đêm. Về quá trình sinh sản của sâu, trứng sâu đẻ thành ổ, hình bầu dục, trên mặt ổ trứng có phủ lớp lông màu vàng nhạt. Sâu có 5 tuổi, vòng đời khoảng 30 - 40 ngày, tùy theo điều kiện ngoại cảnh và thức ăn. Theo đặc tính tự nhiên trứng sâu sẽ ở trên lá, sau khi nở, sâu con bò xuống gốc để đục vào bên trong cây lúa và gây hại.
Để quản lý dịch hại nói chung và sâu đục thân nói riêng, bà con nông dân cần thực hiện tốt các bước quản lý dịch hại tổng hợp ngay từ đầu. Theo đó, bà con nông dân cần làm đất và vệ sinh đồng ruộng thật kỹ, tiếp đến là chọn và xử lý giống để cây mạ khỏe mạnh, chọn mật độ sạ vừa phải để dễ chăm sóc. Bên cạnh đó, bà con nên cân đối lượng phân bón sử dụng, đặc biệt là không bón thừa đạm, đồng thời bổ sung thêm dưỡng chất phù hợp để hỗ trợ cây lúa đủ sức khỏe, đảm bảo số chồi hữu hiệu.
Song song đó, thăm đồng thường xuyên là việc làm không thể thiếu để xác định đúng thời điểm xử lý thuốc, nên phun thuốc diệt trừ sâu, khi sâu non mới nở để đạt hiệu quả cao vì thời điểm này sâu vẫn chưa di chuyển vào thân lúa, thuốc sẽ dễ tiếp xúc với sâu.
Bà con nông dân lưu ý, cần chọn các loại thuốc uy tín, có đặc tính thấm sâu và lưu dẫn. Việc xác định thời điểm sâu non mới nở mang tính quyết định cao trong khâu quản lý sâu đục thân. Bà con nông dân có thể áp dụng theo kinh nghiệm thực tế là quan sát bướm sâu đục thân dạng 2 chấm, khi bướm rộ trên ruộng thì khoảng một tuần sau sẽ có sâu non, khi đó bà con tiến hành phun thuốc sẽ rất hợp lý.
Bà con có thể tham khảo và sử dụng sản phẩm TT Checker 270SC của Công ty TNHH TM Tân Thành. Đây là sản phẩm với hoạt chất chuyên dụng, có tác động tiếp xúc vị độc, ức chế sâu non lột xác. Loại thuốc này có công dụng phòng trừ hiệu quả sâu đục thân, ngoài ra sản phẩm còn có hiệu quả đối với sâu cuốn lá, rầy nâu, rầy lưng trắng. Liều lượng sử dụng TT Checker 270SC là: 40ml/bình 25L.
Bên cạnh đó, bà con nông dân nên bổ sung thêm cho cây lúa chất điều hòa sinh trưởng như sản phẩm sinh học Plastimula 1SL với liều lượng 30ml/bình 25L ở các thời kỳ quan trọng như: xử lý giống, đẻ nhánh, làm đòng. Việc sử dụng sản phẩm sinh học Plastimula 1SL sẽ kích thích rễ lúa phát triển, tăng khả năng hấp thu, tăng cường trao đổi chất. Từ đó, mầm lúa mạnh, rễ khỏe, gia tăng tối đa chồi hữu hiệu, giúp lúa có đòng to bông bự và trổ thoát nhanh, trổ đồng loạt, đảm bảo cây lúa luôn khỏe mạnh trước áp lực dịch hại ngày một gia tăng.
Ngoài ra, khi sử dụng sản phẩm sinh học Plastimula 1SL vào 3 giai đoạn xử lý giống, đẻ nhánh, làm đòng còn giúp tiết kiệm 20% lượng phân bón trên đồng ruộng, gia giảm đáng kể chi phí đầu tư của bà con trong bối cảnh chi phí tăng cao như hiện nay.
Thông tin về các sản phẩm, tham khảo tại link sau: //www.youtube.com/watch?v=iG4qppOKBrQ&list=PLvonSgDzatMFVodF6aQVL5rD8BLkUdoTj&index=19