Thuốc đặt âm đạo [viên đặt âm đạo hay viên đặt phụ khoa] được sử dụng khá phổ biến khi điều trị các bệnh phụ khoa. Để thuốc phát huy hết công dụng cũng như đảm bảo an toàn cho sức khỏe, bạn cần hiểu rõ về chức năng của thuốc và cách đặt thuốc âm đạo sao cho hiệu quả.
Viên đặt âm đạo là loại thuốc có thể rắn, hình bầu dục hoặc hình viên đạn được đưa vào âm đạo bằng dụng cụ chuyên dụng. Sau đó, thuốc sẽ tan thành chất lỏng trong âm đạo nhờ vào nhiệt độ cơ thể. Cơ thể hấp thụ thuốc một cách nhanh chóng, nhanh hơn thuốc uống. Điều này là do thuốc đặt sau khi tan sẽ hấp thụ trực tiếp vào máu mà không qua bất kỳ quá trình chuyển hóa nào.
Các loại thuốc đặt âm đạo
Phân loại thuốc đặt âm đạo dựa trên thành phần thuốc bao gồm:
Thuốc chứa 1 loại kháng sinh
Thuốc dùng để điều trị một loại bệnh phụ khoa nhất định. Thuốc đặt âm đạo chứa kháng sinh phải đảm bảo yếu tố tan ra được, giữ độ pH âm đạo ở mức 3,5 – 4,5, có tác dụng tại chỗ và không gây kích ứng âm đạo.
Viên đặt phụ khoa chứa estrogen
Viên đặt âm đạo chứa estrogen đặt biệt phù hợp với phụ nữ mãn kinh, lượng hormone nội tiết estrogen giảm sút khiến các tác nhân gây bệnh dễ xâm nhạp và phát triển. Estrogen trong thuốc đặt âm đạo giúp niêm mạc âm đạo có độ dày, mềm mại cần thiết, tạo điều kiện thuận lợi cho việc sinh hoạt tình dục.
>>> Bạn có thể tham khảo: Viêm âm đạo dùng thuốc gì? Các loại thuốc trị viêm âm đạo phổ biến
Viêm âm đạo do nhiều vi khuẩn là viêm âm đạo không điển hình. Thuốc đặt phụ khoa chứa nhiều kháng sinh có thể hữu ích trong việc điều trị loại bệnh này.
Cách đặt thuốc vào âm đạo tại nhà
Dưới đây là hướng dẫn cách đặt thuốc âm đạo với dụng cụ bơm cho trường hợp bạn là người tự đặt hoặc đặt cho người khác [Chỉ áp dụng cho người người đã quan hệ tình dục]:
- Rửa tay, làm sạch vùng âm đạo bằng dung dịch vệ sinh phụ nữ và nước ấm, lau khô bằng khăn sạch
- Lấy thuốc ra khỏi bao bì
- Đặt viên thuốc vào dụng cụ bơm
- Bạn có thể nằm ngửa hoặc đứng, cong đầu gối, hai chân rộng bằng vai
- Nhẹ nhàng đưa dụng cụ bơm vào sâu trong âm đạo nhất có thể, nhưng không gây khó chịu
- Nhấn đầu bơm thuốc để đẩy thuốc sâu vào trong âm đạo
- Rút dụng cụ bơm ra khỏi âm đạo, tùy thuộc vào hướng dẫn sử dụng mà bạn có thể tái sử dụng dụng cụ bơm hay không
- Rửa sạch tay bằng xà phòng nhẹ và nước ấm sau khi thực hiện cách dùng viên đặt phụ khoa tại nhà.
Trường hợp không sử dụng dụng cụ bơm, bạn hãy thực hiện đúng quy trình như trên, lấy thuốc nhúng nước nhẹ để thuốc dễ tan trong âm đạo. Dùng ngón tay trỏ để đặt thuốc vào sâu bên trong nhất có thể rồi sau đó rửa sạch tay.
Thuốc có thể giúp điều trị các tình trạng nhiễm nấm, khô âm đạo…Kích thước và cấu tạo hóa học của thuốc cũng sẽ quyết định tốc độ hòa tan. Dưới đây là một số công dụng của thuốc đặt âm đạo:
1. Viên đặt phụ khoa giúp ngừa thai
Thuốc đặt âm đạo chứa chất diệt tinh trùng có tác dụng tránh thai theo hai cách:
- Tạo ra một chất bọt chặn lối vào cổ tử cung để tinh trùng không thể lọt qua.
- Kháng lại và giết chết tinh trùng không cho đến tử cung.
>>> Bạn có thể tham khảo: Dấu hiệu viêm âm đạo: Cách nhận biết theo từng nguyên nhân gây bệnh
2. Viên đặt âm đạo chữa nhiễm trùng nấm
Nhiễm nấm âm đạo, còn được gọi là nhiễm trùng nấm men, là một tình trạng phổ biến do bào tử nấm Candida albicans gây ra. Bạn có thể điều trị nhiễm nấm âm đạo bằng cả thuốc đặt âm đạo không kê đơn [OTC] và thuốc đặt tự nhiên.
3. Chữa khô âm đạo
Tình trạng khô âm đạo có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến hơn là ở độ tuổi chuyển sang mãn kinh.
Một thử nghiệm lâm sàng gần đây cho thấy thuốc đặt nội tiết tố có thể là phương pháp điều trị hiệu quả cho chứng khô âm đạo, đặc biệt ở những phụ nữ không thể sử dụng liệu pháp thay thế hormone [HRT].
Thử nghiệm trong 12 tuần gồm 325 phụ nữ dùng thuốc đặt âm đạo nội tiết tố có tên prasterone và 157 phụ nữ dùng giả dược. Kết quả, phụ nữ dùng thuốc đặt cho thấy sự cải thiện đáng kể tình trạng khô âm đạo hơn. Prasterone hoạt động cục bộ trong các tế bào âm đạo, do đó gây ra ít tác dụng phụ.
Lưu ý khi đặt thuốc vào âm đạo tại nhà
Trong cách sử dụng viên đặt phụ khoa, để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn nên lưu ý một số điều sau đây:
- Mang băng vệ sinh [loại mỏng hàng ngày] sau khi dùng viên đặt âm đạo để không bị rò rỉ thuốc
- Dùng thuốc đúng liều lượng theo chỉ dẫn, ngay cả khi các triệu chứng biến mất
- Nếu bỏ lỡ một liều, nên đợi cho đến thời điểm dùng liều tiếp theo, không dùng nhân đôi liều
- Thời điểm sử dụng thuốc tốt nhất là trước khi đi ngủ, giúp hạn chế rò rỉ thuốc ra ngoài
- Giữ cho thuốc đặt ở nơi mát mẻ để tránh bị tan chảy trước khi sử dụng, hoặc giữ trong tủ lạnh tùy theo hướng dẫn.
- Không nên đặt thuốc trong kỳ kinh nguyệt vì máu kinh có thể làm giảm tác dụng của thuốc.
>>> Bạn có thể tham khảo: Khô âm đạo: Bạn có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này không?
Hầu hết các loại thuốc đặt âm đạo cho mục đích tránh thai đều không mang lại hiệu quả cao như những cách tránh thai khác. Tuy nhiên, biết đặt thuốc âm đạo đúng cách để điều trị nhiễm trùng nấm hay khô âm đạo sẽ an toàn và hiệu quả nhờ tác dụng nhanh, đúng mục đích điều trị và ít tác dụng phụ hơn so với thuốc uống. Cách đặt thuốc âm đạo khác đơn giản, bạn hãy thực hiện theo trình tự để đảm bảo hiệu quả cao nhất có thể nhé!
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Thuốc đặt âm đạo là một trong những phương pháp điều trị viêm âm đạo được nhiều bác sĩ chỉ định. Việc đặt thuốc đúng cách sẽ giúp thuốc hoạt động nhanh chóng và hiệu quả. Để nắm vững cách đặt thuốc viêm âm đạo, chúng ta hãy cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Phan Lê Nam [chuyên khoa: Sản Phụ khoa] tìm hiểu trong bài viết sau đây.
Giới thiệu chung về thuốc đặt âm đạo
Thuốc đặt âm đạo thường có dạng rắn, hình bầu dục. Thuốc được đưa vào âm đạo bằng một dụng cụ chuyên dụng. Dưới tác dụng nhiệt độ của cơ thể, thuốc hóa lỏng bên trong âm đạo.
Thuốc đặt âm đạo thường được sử dụng để làm giảm nhẹ các tình trạng ảnh hưởng đến âm đạo. Do khả năng hấp thụ vào niêm mạc vùng âm đạo nhanh, nên thuốc thường hoạt động nhanh. Tuy nhiên tùy vào mục đích sử dụng, kích thước và thành phần hóa học, tốc độ hấp thụ và phát huy tác dụng của thuốc cũng có sự thay đổi.
Thuốc đặt âm đạo dùng để điều trị viêm âm đạo
Một số tình trạng viêm âm đạo có thể được điều trị bằng cách đặt thuốc viêm âm đạo. Phổ biến nhất là điều trị nhiễm trùng nấm âm đạo, còn được gọi là bệnh nấm Candida âm đạo. Tình trạng này có thể được điều trị bằng cách đặt thuốc viêm âm đạo không kê đơn và thuốc đạn tự nhiên.
Thuốc đặt âm đạo không kê đơn [OTC]
Một số loại thuốc chống nấm có sẵn dưới dạng kem và thuốc viên đạn, chẳng hạn như Clotrimazole và Miconazole. Chúng có các điểm mạnh khác nhau và thường có sẵn tại các hiệu thuốc. Tùy thuộc vào mức độ, thuốc thường có thể mất từ 3 đến 7 ngày để loại bỏ nhiễm trùng hiện có.
Thuốc đạn thường yêu cầu liều lượng ít hơn kem và có xu hướng giảm triệu chứng sớm hơn. Bác sĩ có thể kê toa thuốc đạn 14 ngày cho những trường hợp nhiễm trùng nấm men nặng hơn hoặc phức tạp hơn. Khi sử dụng thuốc, bệnh nhân phải hoàn thành liệu trình được khuyến cáo ngay cả khi các triệu chứng biến mất trước khi dùng hết thuốc.
Hướng dẫn cách đặt thuốc viêm âm đạo
Thời điểm tốt nhất theo hướng dẫn cách đặt thuốc viêm âm đạo thường là trước khi đi ngủ. Nằm sẽ giúp hạn chế việc rò rỉ thuốc do di chuyển nhiều khi đứng hoặc đi.
Bước 1: Làm sạch tay và âm đạo
Làm sạch tay với xà phòng trước khi thực hiện các thao tác. Sau đó, dùng xà phòng dịu nhẹ không gây kích ứng để làm sạch các phần phía bên ngoài và xung quanh âm đạo với nước ấm. Không thụt rửa bên trong âm đạo. Rửa thật sạch tay và vùng âm đạo để loại bỏ hoàn toàn xà phòng dư thừa. Dùng khăn khô sạch vỗ nhẹ để thấm hút sạch nước.
Bước 2: Chuẩn bị thuốc
Kiểm tra hạn sử dụng và sự lành lặn của bao bì để tránh thuốc bị hư hỏng. Tháo bỏ bao bì của thuốc. Kiểm tra cây đưa đã được chứa kem hoặc gắn viên nén vào chưa. Đối với dạng thuốc đã được chuẩn bị sẵn trong dụng cụ bôi, có thể bỏ qua bước này.
Nếu chưa hãy dùng ngón cái và trỏ để giữ cây đưa. Dùng tay còn lại đặt kem hoặc viên nén lên đầu dụng cụ. Đảm bảo thuốc được gắn chặt vào cây đưa. Đối với thuốc dang kem, bóp ống kem để có liều lượng phù hợp chứa trong dụng cụ bôi. Sau đó tháo ống để dành cho lần tiếp theo. Trên dụng cụ bôi thường có dấu hiệu cho biết lượng thuốc [ví dụ: 1 gr, 2gr…]
Bước 3: Chuẩn bị tư thế đặt thuốc
Bạn có thể lựa chọn tư thế nằm hoặc đứng để đặt thuốc. Nằm ngửa co đầu gối hoặc đứng với tư thế một chân nâng lên đưa ra ngoài. Hai chân dang rộng bằng vai. Cả hai tư thế này sẽ giúp bạn tiếp cận cửa âm đạo dễ dàng hơn, giúp bạn đưa thuốc vào dễ dàng hơn.
Bước 4: Đưa thuốc vào âm đạo
Mở môi âm hộ . Dùng tay không thuận để tách môi âm hộ, giúp làm lộ âm đạo. Sử dụng tay thuận để đặt thuốc vào cửa âm đạo.
Mặc dù ban đầu có vẻ khó khăn nhưng hãy cố gắng thư giãn. Bạn sẽ mất một chút thời gian để làm quen. Đẩy viên đạn vào âm đạo bằng dụng cụ bôi vào hoặc dùng ngón trỏ để đưa thuốc đạn vào âm đạo [nếu không có dụng cụ đưa]. Đẩy đi xa nhất có thể để thuốc nằm trong âm đạo . Nếu bạn đang sử dụng thuốc bôi, hãy đẩy pít-tông để tất cả thuốc được đưa vào trong.
Bước 5: Làm sạch hoặc vứt bỏ dụng cụ bôi thuốc.
Lấy dụng cụ bôi ra và rửa sạch bằng nước và xà phòng nhẹ nhàng nếu có thể tái sử dụng. Hoặc bạn hãy vứt bỏ nếu không thể tái sử dụng dụng cụ; sau đó rửa sạch và lau khô tay. Có thể mất đến một giờ để thuốc đạn tan hoàn toàn. Trong thời gian này, việc đi lại có thể gây rò rỉ thuốc.
Lưu ý để sử dụng thuốc đặt âm đạo được hiệu quả nhất.
Bảo quản thuốc ở nhiệt độ phòng
Thuốc viên đạn dùng để đặt âm đạo thường làm từ chất béo hoặc polyme hòa tan trong nước. Do đó chúng sẽ tan ra trong môi trường âm đạo. Để ngăn thuốc bị chảy trước khi sử dụng, hãy bảo quản ở nhiệt độ phòng. Tránh để nơi có nhiệt độ quá nóng hoặc ánh nắng trực tiếp. Có thể bảo quản lạnh nếu cần thiết.
Sử dụng thuốc đặt âm đạo ngay cả trong kỳ kinh nguyệt
Nếu bắt đầu hành kinh, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ về việc sử dụng thuốc. Thông thường bạn vẫn có thể tiếp tục sử dụng thuốc theo chỉ định. Chỉ cần đảm bảo giữ vệ sinh và không sử dụng tampon, thay vào đó là dùng băng vệ sinh.
Nếu quên sử dụng, hãy đặt thuốc vào đúng thời gian lịch trình tiếp theo. Không nên sử dụng hai liều cùng một lúc.
Sử dụng thuốc vào ban đêm
Vì thuốc viên đạn sẽ tiết ra dịch khi tan trong âm đạo. Do đó bạn nên đặt thuốc vào buổi tối trước khi đi ngủ. Nếu cần sử dụng chúng vào ban ngày, hãy cân nhắc việc đeo băng vệ sinh để tránh sự rò rỉ. Tuy nhiên không nên sử dụng tampon vì sẽ gây thấm hút thuốc nhanh và làm giảm tác dụng của thuốc. Tampon cũng sẽ gây kích ứng thành âm đạo.
Luôn chú ý các phản ứng phụ nếu có
Các tác dụng phụ khi sử dụng các loại thuốc có thể khác nhau. Hầu hết các tác dụng phụ ít gây hại, tuy nhiên có thể gặp một số triệu chứng sau:
- Khó chịu ở vùng âm đạo
- Khô âm đạo
- Nóng, châm chích
- Chảy dịch vùng âm đạo khi thuốc tan
Liên hệ với bác sĩ khi gặp các dấu hiệu bất thường
Bất cứ khi nào nhận thấy các dấu hiệu bất thường hoặc dị ứng như: sưng, ngứa, nổi mề đay, tức ngực… hãy nhanh chóng liên hệ với bác sĩ. Nếu có bất cứ trục trặc trong quá trình sử dụng hay những thắc mắc nào hãy liên hệ trực tiếp với bác sĩ để được hướng dẫn chính xác.
Kết luận
Tình trạng viêm âm đạo có thể được điều trị bằng cách đặt thuốc viên hoặc thuốc bôi. Để thuốc đạt hiệu quả phải tuân theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất và bác sĩ. Khi nhận thấy có bất cứ dấu hiệu bất thường, ngưng sử dụng thuốc và nhanh chóng liên hệ với bác sĩ để được tư vấn kịp thời.