Tương truyền vào năm 1876, khi vua Tự Đức qua chùa thấy có một cây tháp hình dáng khổng lồ liền gọi tên là Bút Tháp, và ngôi chùa mang tên Bút Tháp từ đó.
Bí ẩn những kiệt tác bảo vật quốc gia: Siêu hương án ở chùa Bút Tháp
Nằm ở thôn Bút Tháp, xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, chùa Bút Tháp là một trong những ngôi chùa cổ có kiến trúc hoàn chỉnh nhất còn lại ở Việt Nam. Chùa còn được biết đến với các tên gọi khác chùa Nhạn Tháp, Thiếu Lâm Tự, Hoàng Cung Tự.
Theo sách Địa chí Hà Bắc [xuất bản năm 1982], chùa Bút Tháp có từ đời vua Trần Thánh Tông [1258-1278]. Đến thế kỷ 17, chùa trở nên nổi tiếng với sư trụ trì là Hòa thượng Chuyết Chuyết [1590-1644] đến từ Trung Hoa. Năm 1644, Hòa thượng viên tịch, kế nghiệp là Thiền sư Minh Hạnh.
Vào thời gian này, Hoàng thái hậu Trịnh Thị Ngọc Trúc đã rời cung thất về chùa Bút Tháp tu hành. Thấy chùa bị hư nát nhiều, bà bỏ tiền của, ruộng lộc ra để trùng tu lại. Đến năm 1647, chùa mới được làm xong. Về cơ bản, quy mô và cấu trúc của chùa Bút Tháp hiện nay được xây dựng từ thời đó.
Trải qua nhiều thế kỷ, chùa được trùng tu vào các năm 1739, 1903, 1915, 1921 và gần đây vào năm 1992-1996. Quần thể kiến trúc của chùa còn giữ lại nhiều di tích của thế kỷ 17.
Cũng như nhiều ngôi chùa cổ phía Bắc khác, chùa Bút Tháp được xây theo kiểu nội công ngoại quốc, với các công trình kiến trúc được bố trí cân xứng, chặt chẽ ở khu vực trung tâm.
Công trình ngoài cùng là tam quan, có kiến trúc tương đối giản dị. Tiếp đó là gác chuông 2 tầng 8 mái.
Sau gác chuông là 7 tòa nhà nối tiếp nhau: Tiền Đường, Thiên Hương, Thượng điện, Tích Thiện Am, nhà Trung, phủ thờ, hậu đường, tổng chiều dài hơn 100 mét.
Trong các công trình này, ấn tượng nhất là Tích Thiện Am, một tòa nhà ba gian hai chái, chính giữa có hai tầng gác nhô cao với các đầu đao uốn cong.
Kết cấu các công trình của chùa Bút Tháp dùng khung gỗ chịu lực, phần nền bệ, lan can thì dùng đá.
Nghệ thuật trang trí được thể hiện trên hầu hết các chất liệu gỗ, đá và các đồ thờ của chùa, trong đó nghệ thuật điêu khắc đá đạt đến đỉnh cao với các hình ảnh sống động tươi vui, hàm chứa ý nghĩa Phật đạo và đặc biệt mang đậm nét nghệ thuật thiền.
Một tác phẩm điêu khắc đá tiêu biểu của chùa Bút Tháp là cây cầu nối giữa Thượng điện và Tích Thiện. Cầu bắc qua hồ nhỏ trồng sen, súng, dài 4 mét gồm 3 nhịp uốn cong, mặt lát đá xanh.
Hai bên cầu có 12 bức phù điêu đá chạm chim muông, hoa lá, linh vật… rất công phu, tinh xảo, nối liền với các phù điêu đá ở lan can tòa Thượng điện.
Đầu cầu là hai con sư tử đá.
Một công trình bằng đá khác được coi là biểu tượng của chùa Bút Tháp, đó là tháp Báo Nghiêm. Tòa tháp trông như một cây bút gồm 5 tầng với chiều cao 13.05m, tầng đáy rộng với mái hiên nhô ra; bốn tầng trên gần giống nhau, mỗi cạnh rộng 2m.
Tầng tháp dưới cùng có 13 bức chạm đá với đề tài động vật. Tháp thể hiện tài ghép đá và nghệ thuật điêu khắc của người thợ Việt Nam xưa.
Tương truyền vào năm 1876, khi vua Tự Đức qua chùa thấy có một cây tháp hình dáng khổng lồ liền gọi tên là Bút Tháp, và ngôi chùa mang tên Bút Tháp từ đó.
Các tòa tháp trong khu vườn tháp của chùa.
Các công trình chính của chùa Bút Tháp được bao bọc bởi các dãy hành lang chạy dọc hai bên, mỗi bên gồm 26 gian.
Trong chùa còn lưu giữ được rất nhiều cổ vật, đáng chú ý là một hệ thống tượng tròn rất đặc sắc so với những ngôi chùa cổ khác.
Tượng Phật giáo ở đây có nhiều loại, như tượng các vị Bồ Tát, tượng Hộ Pháp, tượng các vị La Hán… trong đó có những pho rất quý, nổi tiếng cả nước và được giới nghiên cứu xem là khuôn mẫu của tượng Phật giáo Việt Nam.
Nổi bật nhất trong chùa là pho tượng Phật Quan Âm nghìn tay nghìn mắt do nghệ nhân Trương Thọ Nam tạo tác và hoàn thành vào năm 1656. Đây là một kiệt tác hàng đầu về nghệ thuật tạc tượng làm nổi bật triết lý nhà Phật, và được công nhận Bảo vật quốc gia từ năm 2012.
Tượng được đặt ở Thượng điện, cao 3.7m, ngang 2.1m, dày 1.15m, cánh tay dài nhất là 200cm, đặt trên tòa sen Rồng đội, biểu cảm thư thái, đôi mắt quảng đại.
Nét đặc sắc của tượng là có đến 42 tay lớn và 958 tay nhỏ, dài ngắn khác nhau. Đặc biệt là mỗi bàn tay lại có một con mắt đen láy, nhịp điệu mỗi cánh tay cũng khác nhau. Cả nghìn tay nghìn mắt nhìn tổng thể như những vòng hào quang tỏa ra.
Một cổ vật quý giá khác của chùa Bút Tháp là tòa Cửu phẩm liên hoa đặt bên trong Tích Thiện Am, một trong ba tòa Cửu phẩm liên hoa cổ xưa còn được gìn giữ ở Việt Nam.
Đây là một tháp quay cao 9 tầng, 8 mặt. 9 tầng là 9 đài sen tượng trưng cho 9 cấp tu hành chánh quả của Phật giáo. 8 mặt là 8 phương của nhà Phật, được chạm những bức phù điêu liên quan đến tích Phật giáo, khuyến thiện trừ ác, hành trang các vị tổ, đại sư.
Mỗi vòng quay của tháp ứng với 3.542.400 câu niệm phật. Dù được làm từ mấy thế kỷ trước, tòa Cửu phẩm vẫn có thể quay được và không hề phát ra tiếng kêu.
Hàng năm, lễ hội chùa Bút Tháp được tổ chức vào ngày 23 – 24 tháng 3 Âm lịch với các hoạt động văn hóa truyền thống thu hút đông đảo người dân trong vùng và du khách thập phương về dự.
Với những giá trị tiêu biểu về lịch sử và nghệ thuật, chùa Bút Tháp đã được xếp hạng di tích cấp quốc gia từ năm 1962. Đến năm 2013, chùa được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt của Việt Nam.
Tòa Cửu phẩm liên hoa chùa Bút Tháp được công nhận là bảo vật quốc gia
Theo: Kiến thức
Là ngôi chùa có kiến trúc độc đáo và rất linh thiêng, chùa Bút Tháp Bắc Ninh được xem là 1 trong số ít những ngôi chùa vẫn giữ được vẻ nguyên vẹn, sơ khai như lúc ban đầu.
Đặc biệt, tại chùa Bút Tháp còn lưu giữ bốn nhóm bảo vật quốc gia vô cùng quý giá.
Bài viết dưới đây cung cấp một số thông tin về chùa Bút Tháp Bắc Ninh [But Thap Pagoda], hy vọng sẽ hữu ích cho du khách trong chuyến đi sắp tới.
levanchuChùa Bút Tháp ở đâu?
Nằm ven dòng sông Đuống, chùa Bút Tháp có tên chữ là Ninh Phúc tự, thuộc xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Google Maps
Cách di chuyển đến chùa Bút Tháp ở Bắc Ninh
Do không quá cách xa Thủ đô nên từ Hà Nội bạn có thể dễ dàng di chuyển đến địa điểm bằng nhiều phương tiện khác nhau.
Di chuyển bằng phương tiện cá nhân
Bạn có thể chạy xe từ Ngã Tư Sở đến Khuất Duy Tiến đến bán đảo Linh Đàm và đi lên cầu vượt. Sau đó đi theo hướng QL1B là đến Bắc Ninh. Khi đến Bắc Ninh, bạn tiếp tục di chuyển theo tuyến đường QL38 sau đó đi qua cầu Hồ. Tiếp theo rẽ phải tại cầu Hồ rồi di chuyển vào đường Thiên Đức khoảng 9km nữa là đến.
Phương tiện công cộng
Từ Hà Nội bạn bắt tuyến xe 204 tại bến Lương Yên. Đến thị trấn Hồ bạn xuống và bắt xe ôm hoặc taxi đi thêm khoảng 6km để đến chùa Bút Tháp.
Lịch sử hình thành chùa Bút Tháp Thuận Thành Bắc Ninh
Chùa Bút Tháp được xây vào thế kỷ 17 thời Hậu Lê. Chùa được xây dựng theo kiểu “Nội công ngoại quốc”. Trải qua rất nhiều năm lịch sử nhưng chùa vẫn giữ nguyên vẹn cái vẻ đẹp cổ kính vốn có của nó. Đây cũng là một trong những ngôi chùa ở Việt Nam được chứng nhận là di tích Quốc gia.
i.m.nhungKiến trúc độc đáo chùa Bút Tháp Bắc Ninh
Kiến trúc chính của chùa được quay theo hướng Nam theo đạo Phật, bố trí cân xứng nhưng hết sức tự nhiên và chặt chẽ. Đây là hướng của trí tuệ, bát nhã và nằm trên một trục dài hơn 100m.
Khu trung tâm của tháp bao gồm 8 nếp nhà nằm ngang, chạy song hành và được bố trí trên một trục dọc theo mô hình đường thần đạo.
Khu vực ngoài cùng tháp là Tam Quan, tiếp đến là Gác Chuông và các tòa thờ khác. Bên trái ngôi chùa có nhà thờ Chiết Tuyết và ngôi tháp đá Báo Nghiêm gồm 8 mặt, 5 tầng cao 13m. Đây là nơi táng xá lị của thiền sư Chiết Tuyết.
Hai bên dọc theo tòa Tiền Đường là hai nhà bia và hai dãy hành lang chạy dọc theo chiều dài ngôi chùa.
nguyenhatiepdluChùa Bút Tháp thờ ai?
Tượng Phật nghìn mắt nghìn tay chùa Bút Tháp
Tượng Phật nghìn mắt nghìn tay chùa Bút Tháp là 1 trong 4 bảo vật quốc gia tại chùa Bút Tháp được Nhà Nước công nhận. Ngoài tượng Phật Quan Âm thì còn có: Bộ Tượng Phật Tam Thế, Hương Án và tòa Cửu Phẩm Liên Hoa cũng được vào danh sách trên.
Tượng có tuổi đời đã rất nhiều năm, được điêu khắc vào năm 1656. Tượng có chiều ngang là 2.1m, chiều cao 3.7m, dày 1.15m. Gọi là tượng phật Quan Âm nghìn tay nghìn mắt vì tượng có tất cả 11 đầu, 952 cánh tay ngắn và 42 tay dài. Đây được xem như một tác phẩm nghệ thuật bằng gỗ độc nhất vô nhị mang nhiều ý nghĩa về Phật Giáo.
hichiko_nguyenTháp Báo Nghiêm
Tháp Báo Nghiêm thờ Hòa thượng Chuyến Chuyết. Đây cũng là một trong những công trình lâu năm nhất tại chùa được xây từ năm 1647 thời vua Lê Chân Tông.
Tháp có cửa chính quay về hướng Nam có chiều cao hơn 13m, 5 mặt, mỗi mặt dài hơn 2m tạo thành hình khối bát giác.
Tháp có thiết kế rất độc đáo, nhỏ dần từ thấp lên cao giống như hình một chiếc bút khổng lồ giữa bầu trời xanh.
4 bảo vật Quốc Gia
Bên cạnh giá trị lịch sử, kiến trúc, hiện trong chùa Bút Tháp còn lưu giữ bốn nhóm bảo vật quốc gia là: tượng Phật bà Quan âm nghìn mắt nghìn tay được công nhận năm 2012 và ba pho tượng Tam Thế, tòa Cửu phẩm liên hoa, Hương án cùng được công nhận là bảo vật quốc gia năm 2020.
Trinh HugoNhững lưu ý khi đến chùa Bút Tháp Bắc Ninh
- Chùa là nơi linh thiêng nên khi đến đây bạn không nên ăn mặc những trang phục quá màu mè và gây phản cảm làm mất đi tính trang nghiêm vốn có của chùa.
- Đến chùa, bạn nên thành tâm cầu bình an và tận hưởng vẻ đẹp an lạc, linh thiêng thay vì mải mê chụp ảnh.
- Không tùy ý đụng, chạm hay lấy bất cứ đồ vật nào trong chùa khi không được sự cho phép của nhà chùa.
- Không dẫm đạp lên cây cối, hoa cỏ hay bàn ghế trong chùa. Vứt rác đúng nơi quy định để tránh làm ô nhiễm môi trường.
- Nên xin phép trước với ban quản lý nhà chùa để được sự đồng ý nếu muốn quay phim, chụp hình.
Xem thêm:
- Khám phá chùa Tam Chúc, Hà Nam: Ngôi chùa lớn nhất thế giới
- Khám phá Chùa Bái Đính, Ninh Bình: Ngôi chùa có nhiều kỷ lục của Đông Nam Á
- Tổng hợp 100 ngôi chùa lớn nhất Việt Nam, chùa gần đây
_
Du khách có thể tham khảo thêm các thông tin tại:
Website chính thức của Di sản Tràng An: //disantrangan.vn/
Facebook: //www.facebook.com/disantrangan.vn
Chia sẻ những bức hình đã chụp tại: //www.facebook.com/groups/checkintrangan
Video liên quan