Nền kinh tế hiện nay được chia thành nhiều loại khi nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau, trong đó có nền kinh tế giản đơn. Vậy quy định về nền kinh tế giản đơn là gì, tổng cầu và sản lượng cân bằng trong nền kinh tế giản đơn được quy định như thế nào.
Tư vấn pháp luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài: 1900.6568
1. Nền kinh tế giản đơn là gì?
– Nền kinh tế được hiểu là một tập hợp các hoạt động sản xuất và tiêu dùng giúp xác định sự khan hiếm của các nguồn lực cần thiết. Các hoạt động này, bao gồm sản xuất và tiêu thụ hàng hoá và dịch vụ, được yêu cầu để đáp ứng nhu cầu của những người đang hoạt động trong nền kinh tế đó, cũng có thể được gọi là một hệ thống kinh tế. Một trong những sự lặp lại khác nhau của các hệ thống kinh tế là mô hình kinh tế học đơn giản.
– Khái niệm nền kinh tế đơn giản được hiểu như sau: Nền kinh tế giản đơn có thể được định nghĩa là một hệ thống kinh tế trong đó mỗi cá nhân đang hoạt động đều phải tham gia vào việc sản xuất hàng hóa và dịch vụ. Các mặt hàng sản xuất này sau đó được phân bổ giữa các cá nhân của nền kinh tế.
Nói cách khác, một nền kinh tế đơn giản là một phiên bản đơn giản hóa của thương mại thực tế, cho phép chúng ta nắm được các nguyên tắc cơ bản và từ đó đưa ra các dự đoán hợp lý về hành vi kinh tế hiện tại của chúng ta. Một mô hình kinh tế đơn giản được thiết kế tốt giúp nhà phân tích nắm bắt được một tình huống thực tế khó hiểu và phân loại các tính năng của nó thành một nhóm các yếu tố cần thiết.
– Các loại hình kinh tế là gì, các để các loại hình kinh tế có thể phân loại thêm:
Kinh tế của một khu vực, quốc gia hoặc tiểu bang có thể được phân loại rộng rãi thành nhiều loại hình khác nhau. Đó có thể là Kinh tế công nghiệp, Nền kinh tế đã phát triển và chưa phát triển, Kinh tế doanh nghiệp tự do, Kinh tế có kế hoạch và không có kế hoạch, v.v. Kinh tế công nghiệp có thể được phân loại thêm thành kinh tế xã hội chủ nghĩa hoặc kinh tế tư bản.
Trong trường hợp nền kinh tế xã hội chủ nghĩa, tất cả các sản phẩm được xã hội hóa đều thuộc sở hữu của Nhà nước, nghĩa là không có khu vực tư nhân. Ngược lại, các quyết định kinh tế, liên quan đến sản xuất và tỷ lệ lợi nhuận kỳ vọng trên các sản phẩm đó, đều do các doanh nhân tư nhân thực hiện.
2. Tổng cầu và sản lượng cân bằng trong nền kinh tế giản đơn:
– Hệ Thống Thị Trường và Hệ Thống Lệnh có ý nghĩa như sau: Hệ thống kinh tế có thể được phân loại rộng rãi thành hai phần, hệ thống thị trường và hệ thống chỉ huy.
Trong trường hợp của một hệ thống thị trường, nền kinh tế của cộng đồng có liên quan được điều chỉnh bởi các quy luật cung và cầu. Nếu một sản phẩm nào đó có nhu cầu cao hoặc việc sản xuất ra nó đòi hỏi nguồn lực và trình độ kỹ năng đáng kể, thì các cá nhân phải trả giá cao để mua nó. Ngoài ra, giá của một sản phẩm sẽ thấp nếu có nhu cầu tương đối thấp hơn và yêu cầu tối thiểu về nguồn lực hoặc kỹ năng liên quan đến sản xuất của nó.
Xem thêm: Điều kiện tuổi điều khiển xe gắn máy 50cc? Có cần bằng lái xe không?
Trong khi đó, hệ thống chỉ huy là một loại hệ thống kinh tế mà các quyết định [liên quan đến sản xuất trong mọi lĩnh vực] được tập trung hóa, tức là Nhà nước xử lý cả việc sản xuất và phân bổ hàng hóa và dịch vụ. Nền kinh tế xã hội chủ nghĩa là một ví dụ điển hình của loại hệ thống kinh tế này.
Các lĩnh vực chính trong nền kinh tế đơn giản: Đối với một mô hình kinh tế đơn giản, giả định có sự tồn tại của hai khu vực, đó là các khu vực sau đây:
+ Khu vực hộ gia đình: Các thành phần hộ gia đình là đơn vị xã hội bao gồm những cá nhân sống cùng nhau trong cùng một hệ thống kinh tế. Nói một cách đơn giản hơn, hộ gia đình không chỉ là chủ sở hữu của các yếu tố sản xuất khác nhau mà còn là người tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ.
+ Khu vực doanh nghiệp: Khu vực doanh nghiệp có thể được gọi là khu vực công nghiệp, trong đó các công ty, hãng và doanh nghiệp nỗ lực sản xuất các sản phẩm để thu lợi nhuận. Nói cách khác, khu vực này sản xuất tất cả các loại hàng hóa và dịch vụ và bán chúng cho khu vực hộ gia đình.
Sự hiện diện của hai lĩnh vực này chỉ xảy ra trong trường hợp nền kinh tế đóng cửa, nơi không có các hành động của chính phủ hoặc hoạt động ngoại thương tham gia.
– Dòng thu nhập luân chuyển trong nền kinh tế đơn giản: Để xây dựng dòng thu nhập luân chuyển cho mô hình kinh tế hai khu vực hoặc đơn giản, một số giả định thiết yếu được thực hiện. Đó là hộ gia đình và doanh nghiệp là hai thành phần duy nhất hiện có trong mô hình kinh tế này. Điều này cho thấy rằng không có khu vực chính phủ hoặc ngoại thương nào tham gia vào một hệ thống như vậy.
Các khu vực hộ gia đình chỉ là nhà cung cấp các dịch vụ yếu tố cho các doanh nghiệp và các doanh nghiệp thuê dịch vụ từ không ai khác ngoài các khu vực hộ gia đình. Các mặt hàng do các công ty sản xuất, tức là hàng hóa và dịch vụ, được bán toàn bộ cho khu vực gia dụng. Từ các dịch vụ do các thành phần hộ gia đình cung cấp, thu nhập được thu được, được chi toàn bộ cho việc tiêu dùng hàng hoá và dịch vụ.
Một trong những đặc điểm cơ bản của hệ thống kinh tế như vậy là cả hai khu vực đều không được phép tiết kiệm dưới bất kỳ hình thức nào. Tổng thu nhập do các thành phần hộ gia đình kiếm được được sử dụng cho tiêu dùng hàng hoá và dịch vụ. Ngược lại, lợi nhuận do các công ty tạo ra được chi để thuê các dịch vụ của các khu vực hộ gia đình.
Xem thêm: Quy luật cạnh tranh là gì? Vai trò của quy luật cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường?
Vì vậy, vòng lặp thứ nhất chỉ ra luồng dịch vụ nhân tố từ hộ gia đình đến doanh nghiệp cùng với luồng hàng hóa và dịch vụ tương ứng đến hộ gia đình từ các doanh nghiệp. Vòng lặp thứ 2 cho biết dòng chi trả yếu tố mà các hộ gia đình kiếm được cho các dịch vụ yếu tố của họ cho các công ty cùng với dòng chi phí tiêu dùng tương ứng từ các hộ gia đình đến các công ty.
Mở cửa thị trường hàng hoá Việc mua hàng hoá và dịch vụ từ nước ngoài [nhập khẩu] và bán sản phẩm sản xuất trong nước [xuất khẩu] ảnh hưởng đến mức sản lượng của nền kinh tế trong ngắn hạn. Nếu không thay đổi, nhập khẩu hàng hóa làm giảm sản lượng trong nước vì nhu cầu sản xuất trong nước đi xuống và ngược lại, xuất khẩu làm tăng sản lượng trong nước khi các đơn đặt hàng nước ngoài thúc đẩy nhu cầu sản xuất trong nước. Chúng ta sẽ bắt đầu bằng cách sửa đổi điều kiện cân bằng của thị trường hàng hóa để tính đến điều này.
Việc mở rộng mô hình bao gồm nhập khẩu và xuất khẩu đặt ra vấn đề thứ hai. Ở mức sản lượng cân bằng ngắn hạn của nền kinh tế, có thể xuất hiện thâm hụt thương mại, cán cân thương mại hoặc thặng dư. Tại sao điều quan trọng là phải biết trạng thái của cán cân thương mại? Nếu thặng dư thương mại, xuất khẩu vượt quá nhập khẩu với kết quả là nền kinh tế trong nước đang gia tăng sự giàu có [chúng tôi bỏ qua việc nhận các khoản thanh toán lãi suất ròng vào lúc này]. Thặng dư thương mại có thể được sử dụng để mua tài sản nước ngoài hoặc tăng dự trữ ngoại hối chính thức trong ngân hàng trung ương của nước sở tại. Nếu thâm hụt thương mại, quốc gia trong nước đang mua từ nước ngoài nhiều hơn so với thu nhập từ việc bán hàng xuất khẩu. Để trả số tiền nhập khẩu vượt quá xuất khẩu [nhập khẩu ròng] này, quốc gia sở tại phải vay từ nước ngoài hoặc giảm dự trữ ngoại hối.
Một nền kinh tế có thâm hụt thương mại dai dẳng là hệ quả của việc làm giảm sự giàu có của nó [vay nợ đối với phần còn lại của thế giới trong khi một quốc gia có thặng dư thương mại liên tục đang xây dựng sự giàu có của mình [mua lại tài sản đối với phần còn lại của thế giới Như chúng ta sẽ thấy, những thay đổi về của cải như vậy cuối cùng có thể ảnh hưởng đến các điều khoản mà quốc gia có thể vay hoặc tỷ giá hối đoái của quốc gia đó hoặc mức tổng cầu thông qua ảnh hưởng của những thay đổi về của cải đối với tiêu dùng. Trong suốt quá trình phân tích nền kinh tế mở, do đó chúng tôi theo dõi những gì xảy ra đối với cán cân thương mại.
Nền kinh tế giản đơn là nền kinh tế trong đó chỉ có hai tác nhân đó là người tiêu dùng cuối cùng và người sản xuất, nền kinh tế khép kín chưa có sự tham gia của Chính phủ.
Tổng cầu trong nền kinh tế giản đơn: Là toàn bộ số lượng hàng hoá và dịch vụ mà các hộ gia đình và các hãng kinh doanh dự kiến chi tiêu tương ứng với mức thu nhập của họ.
AD = C + I
Trong đó: AD: Tổng cầu
C: Cầu về hàng hoá và dịch vụ tiêu dùng của hộ gia đình
I: Cầu về hàng hoá và dịch vụ chi tiêu của các doanh nghiệp.
C,I đều là các hàm số phụ thuộc vào các nhân tố ảnh hưởng tới tiêu dùng và đầu tư.
.1. Hàm tiêu dùng
Khái niệm tiêu dùng: Tiêu dùng là toàn bộ chi tiêu của dân cư về hàng hoá và dịch vụ cuối cùng.
Tiêu dùng của dân cư phụ thuộc vào nhiều yếu tố
– Phụ thuộc vào tiền lương và tiền công
– Phụ thuộc vào của cải hay tài sản, bao gồm cả tài sản thực và tài sản tàichính.
– Những yếu tố xã hội như tâm lý, tập quán, thói quen chi tiêu của người tiêu dùng.
– Cơ cấu của tiêu dùng thay đổi khi khi thu nhập thay đổi.
Hàm tiêu dùng: Hàm tiêu dùng biểu thị mối quan hệ giữa tổng tiêu dùng và tổng thu nhập. Hàm tiêu dùng được xây dựng bằng phương pháp thống kê số lớn, đó là một hàm hồi quy. Trong đó trường hợp đơn giản nhất, hàm tiêu dùng có dạng sau:
+ Qui luật tâm lý cơ bản của người tiêu dùng:
– Thu nhập tăng à tiêu dùng tăng nhưng mức tăng thêm của tiêu dùng nhỏ hơn mức tăng thêm của thu nhập [∆C < ∆Y]
=> 0 < MPC < 1 [vì MPC= ∆C/ ∆Y MPC giảm
2. Tiết kiệm của hộ gia đình
Khái niệm: Tiết kiệm là phần còn lại của thu nhập khả dụng sau khi đã chi cho tiêu dùng.
3. Đầu tư của doanh nghiệp [I]
Khái niệm: Đầu tư là những khoản tiền doanh nghiệp dùng để mua sắm máy móc, thiết bị, xây dựng nhà xưởng nhằm mục đích mở rộng sản xuất và chênh lệch các mặt hàng tồn kho ở cuối năm so với đầu năm của các doanh nghiệp.
I = tiền mua sắm máy móc thiết bị + chênh lệch hàng tồn kho
I = khấu hao + đầu tư ròng
– Tầm quan trọng của đầu tư
Đầu tư đóng vai trò quan trọng trong kinh tế vĩ mô. Nó chiếm tỷ trọng lớn và hay thay đổi, ảnh hưởng rất lớn đến việc làm và sản lượng trong ngắn hạn[I↑=> AD↑ =>Y↑]. Mặt khác, đầu tư dẫn đến tích lũy cơ bản, có tác dụng mở rộng năng lực sản xuất, tăng sản lượng tiềm năng [↑Y*] thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong dài hạn.
– Nhân tố tác động đến đầu tư của doanh nghiệp
+ Mức cầu về sản phẩm do đầu tư tạo ra. Nếu mức cầu về sản phẩm càng lớn thì dự kiến đầu tư của doanh nghiệp sẽ tăng cao và ngược lại.
+ Các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí đầu tư. Trong nền kinh tế thị trường, các doanh nghiệp thường vay vốn từ các trung gian tài chính để đầu tư nên đầu tư phụ thuộc vào lãi suất tín dụng. Nếu lãi suất tăng cao, chi phi đầu tư sẽ cao, lợi nhuận giảm, do đó cầu về đầu tư sẽ giảm và ngược lại. Thuế cũng là yếu tố tác động lớn đến đầu tư. Nếu đánh thuế cao vào lợi tức thì cầu đầu tư sẽ giảm và ngược lại sẽ khuyến khích đầu tư.
+ Dự đoán của các doanh nghiệp về nền kinh tế trong tương lai. Nếu họ dự đoán rằng nền kinh tế tăng trưởng và ổn định, kinh doanh đảm bảo đem lại lợi nhuận thì cầu về đầu tư sẽ tăng và ngược lại.
– Hàm đầu tư theo sản lượng [Y]: có 2 quan điểm
+ Giữa I và Y có quan hệ thuận:
MPI: đầu tư cận biên
+ Giữa I và Y không có quan hệ phụ thuộc chặt chẽ, cho rằng hàm Y là hàm hằng:
4. Hàm tổng cầu AD
AD = C + I
5. Phương pháp xác định sản lượng cân bằng
– Sử dụng phương trình AD = Y [phương trình tổng cung hay tổng sản lượng sản xuất = tổng cầu]
– Sử dụng phương trình I = S [phương trình đầu tư = tiết kiệm]
[vì AD = Y => C + I = S + C]
6. Số nhân chi tiêu
Khái niệm: Số nhân chi tiêu [m]: là một hệ số cho biết sự thay đổi của sản lượng khi tổng cầu thay đổi 1 đơn vị.
Gọi ∆AD là lượng thay đổi của tổng cầu, ∆Y là lượng thay đổi của sản lượng cân bằng thì số nhân m sẽ là:
m= ∆Y/∆AD =>∆Y = m. ∆AD
Giả sử tiêu dùng thay đổi 1 lượng ∆C, đầu tư thay đổi 1 lượng ∆I. Khi đó tổng cầu thay đổi 1 lượng ∆AD = ∆I + ∆C.
Như vậy, khi có sự thay đổi của tiêu dùng và đầu tư làm cho tổng cầu thay đổi 1 lượng nhất định thì sản lượng cân bằng sẽ thay đổi gấp m lần.
Sự thay đổi của tổng cầu ảnh hưởng đến sự thay đổi của sản lượng cân bằng được minh họa trên đồ thị sau:
Giả sử rằng với tổng cầu là AD1 thì sản lượng cân bằng Y1 được xác định như sau:
Do MPC < 1 nên m > 1, nghĩa là sản lượng cân bằng sẽ thay đổi với tỷ lệ lớn hơn tỷ lệ thay đổi của tổng cầu.
Các từ khóa trọng tâm hoặc các thuật ngữ liên quan đến bài viết trên: