Việt đoạn văn cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn của Phương Định

Cảm nhân vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Phương Định trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi”.

Lê Minh Khuê là cây bút nổi bật trong nền văn học Việt Nam trước và sau 1975. Nhiều tác phẩm của bà đã phản ánh sâu sắc đời sống và chiến đấu của lớp trẻ trên tuyến đường Trường Sơn. “Những ngôi sao xa xôi” là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của Lê Minh khuê. Từ hình ảnh ba nữ thanh niên xung phong làm nhiệm vụ trên tuyến đường Trường Sơn, đặc biệt là nhân vật Phương Định, Lê Minh Khuê đã khái quát hóa trở thành biểu tượng của tuổi trẻ Việt Nam anh hùng trong thời đại chống Mĩ cứu nước.

Ngoài việc miêu tả chung về cuộc sống, công việc và vẻ đẹp tâm hồn của ba nữ thanh niên xung phong, tác giả tập trung khắc họa vẻ đẹp tâm hồn và tính cách nhân vật Phương Định.

Trước hết, Phương Định là một cô gái xinh đẹp, rất quan tâm đến hình thức của mình. Cô là một người nhạy cảm và rất dễ rung động với những đổi thay của thế giới xung quanh. Cô tự đánh giá mình là một người con gái Hà Nội, nói một cách khiêm tốn thì cô chỉ là một cô gái khá với hai bím tóc dày, tương đối mềm và một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Các lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”. Biết bao chàng trai đã xiêu lòng trước vẻ đẹp ấy của cô. Điều đó luôn làm cho Phương Định tự hào nhưng điều đặc biệt là cô chưa dành riêng tình cảm cho ai.

Phương Định là một cô gái hay mộng mơ, giàu suy tư. Thích ngồi một mình rồi cứ suy nghĩ vẩn vơ. Mỗi lần có mấy anh lái xe lên thăm, khác với Nho và Thao, ra tiếp đón họ và hòa đồng vui vẻ thì cô luôn kiếm một góc nào đó rồi một mình ngồi suy ngẫm. Và tất cả điều này đã giúp cho Phương Định có cái nhìn sâu sắc hơn về hiện thực cuộc sống, làm lớn dậy những mơ ước ở tương lai, từ đó dũng cảm chiến đấu, chiến thắng kẻ thù.

Cô lại rất hồn nhiên và yêu đời. Dường như cô gái ấy vẫn còn rất “trẻ con” mặc dù đã bước sang độ tuổi mười tám đôi mươi. Cô rất hay hát, đặc biệt là cô có một giọng ca ấm áp, hát hay và hồn nhiên hát. Hay đến mức hút hồn người nghe.

Phương Định còn khiến cho người đọc cảm thấy khâm phục trước sự dũng cảm, ngoan cường, bình tĩnh, tự tin vượt lên khó khăn nguy hiểm. Vẫn còn trẻ tuổi nhưng lại xung phong đi chiến đấu. Rời xa thành phố Hà Nội yên bình để lên một nơi ác liệt, nguy hiểm như Trường Sơn. Luôn làm những nhiệm vụ nguy hiểm nhất. Không đi học, không màng đến chuyện lập gia đình, hi sinh cả tuổi trẻ để đi chiến đấu.

Cô còn là một người có tinh thần, trách nhiệm cao trong công việc. Làm việc thì lúc nào cũng sẵn sàng. Trong công  việc, cô luôn luôn toàn tâm toàn lực để giải quyết. Những hành động như chán nản, mệt mỏi, lơ là hay than vãn chưa từng xuất hiện trong lúc cô làm việc.

Đặc biệt, Phương Định càng khiến người đọc yêu mến, trân trọng hơn bởi tình cảm với đồng chí, đồng đội và với quê hương, đất nước. Cô rất yêu thương, gắn bó với đồng đội của mình. Với đồng đội, cùng sống thân thiện và tình cảm, cùng kề vai sát cánh trong nhiệm vụ chiến đấu. khi Nho bị thương, cô vô cùng lo lắng, nhanh chóng sơ cứu rồi chăm sóc cho em ấy. Quý trọng những chiến sĩ làm nhiệm vụ chiến đấu trên tuyến đường Trường Sơn. Vẻ đẹp nhân vật Phương Định tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam thời kháng chiến chống Mĩ.

Một cái nhìn thật đẹp, thật lãng mạng từ Lê Minh Khuê về cuộc chiến tranh, về con người trong nhiệm vụ qua nhân vật Phương Định. Chiến tranh là đau thương, mất mát nhưng vẻ đẹp của tâm hồn rất tươi xanh và sức sống của tuổi trẻ, của con người là thứ mà chiến tranh không thể nào hủy diệt được. Vẻ đẹp của tuổi trẻ, của chủ nghĩa anh hung cách mạng Việt Nam, ta lại thấy nó ngời sáng chính từ những nơi khốc liệt nhất.

Để câu chuyện diễn ra tự nhiên, khi lựa chọn ngôi thứ nhất Lê Minh Khuê đã rất thành công. Đời sống tâm lí đã được khắc họa đậm nét bằng nghệ thuật xây dựng nhân vật đặc sắc. Không khí của chiến trường ác liệt hiện lên bằng ngôn ngữ giản dị, câu văn ngắn, nhịp điệu gấp gáp.

Những gì còn đọng lại sau khi đọc xong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” có lẽ chính là vẻ đẹp cả hình thức lẫn tinh thần của nhân vật Phương Định. Một nhân vật chỉ mới độ tuổi mười tám đôi mươi, người đọc càng bất ngờ hơn khi phát hiện ra điều này. Phương Định là hình ảnh tiêu biểu của thế hệ trẻ Việt Nam anh hùng, bất khuất trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Bài tham khảo:

Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn và tính cách nhân vật Phương Định

Lê Minh Khuê là đến sau trong chủ đề người lính Trường Sơn nhưng đã có những phát hiện và sáng tạo đáng chú ý. Với tài năng và sức mạnh tìm tòi, khám phá, Lê Minh Khuê đi sâu phát hiện những vẻ đẹp chìm khuất, ẩn sâu trong tâm hồn con người. “Những ngôi sao xa xôi” là thành công của Lê Minh Khuê và của nền văn học kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Trong tác phẩm, Phương Định là nữ nhân vật chính được hầu hết các đọc giả cảm thấy ấn tượng và yêu thích. Lê Minh Khuê đã rất thành công qua ngòi bút của bà lột tả được vẻ đẹp toàn diện của Phương Định để lại trong lòng những đọc giả cảm xúc khó tả.

Với sự trẻ trung và sự xinh đẹp của một thiếu nữ mới lớn, Phương Định đã gây được cho người đọc ấn tượng đầu tiên. Cô gái này là một người khác chú trọng hình thức của mình và rất nhạy cảm. Cô còn khá tự tin và kiêu kì. Tuy nhiên, điều khiến đọc giả ấn tượng hơn nữa là nét đẹp bên trong tâm hồn của cô. Đó là nét đẹp tâm hồn của một nữ thanh niên xung phong trong thời kháng chiến chống Mỹ. Cô khiến cho những đọc giả khâm phục bởi sự gan dạ, dũng cảm và kiên cường bất khuất của mình.

Phương Định chiến đấu ở một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn, phải chạy trên cao điểm đánh phá máy bay địch. Sau mỗi trận bom, chị cùng đồng đội đi đếm những quả bom chưa nổ để phá. Đó là công việc hết sức nguy hiểm vì cái chết luôn cận kề. Nhưng Phương Định và đồng đội của cô lại rất bình tĩnh. Thậm chí đối với họ công việc ấy đã trở thành bình thường.

Mặc dù đã quen, nhưng có những ngày phải phá hơn 5 quả bom cũng cũng khiến cho thần kinh của Phương Định bị thử thách tột độ. Từ khung cảnh căng thẳng cho tới cảm giác các anh cao xạ đang theo sát từng hành động của mình khiến lòng dũng cảm ở cô như được kính thích bởi sự tự trọng.

Ngoài ra, Phương Định còn làm những đọc giả yêu mến cô hơn vì sự trong sáng, tinh tế của cô. Cô giàu tình đồng chí, giàu tình cảm với đồng đội, quê hương và vô cùng lạc quan yêu đời. Cô như bao thiếu nữ khác, vẫn hay mơ mộng và rất kiêu kì. Giọng hát cô còn rất hay vì vậy cô rất hay hát.

Cũng như hai người đồng đội trong tổ trinh sát, Phương Định yêu mến tất cả những đồng đội trong cả đơn vị của mình. Cô cảm phục những người chiến sĩ cô gặp được trên cao điểm của những con đường vào mặt trận hằng đêm. Phương Định đã lo lắng, sốt ruột khi đồng đội lên cao điểm mãi vẫn chưa về. Cô gắn bó và yêu quý bạn bè nên đã có những nhận xét tốt đẹp về Nho. Cô hiểu và đồng cảm với Thao về những sở thích và tâm trạng của Thao rất sâu sắc.

Phương Định cũng có một thời học sinh hồn nhiên, cô tư bên người mẹ mà cô kính yêu. Những kỉ niệm ấy luôn dữ dội sống lại trong cô giữa chiến trường để nhắc cô nhớ rằng không được sợ, không được bỏ mạng nơi đây vì ở nhà còn có mẹ chờ. Nó là niềm khao khát làm dịu mát sự căng thẳng, sợ hãi tận đáy lòng cô. Vào chiến trường đã lâu, Phương Định vẫn không mất đi sự vô tư của thiếu nữ mới lớn và cả những ước mơ về tương lai.

Phương Định là một cô thanh niên xung phong quả cảm trên tuyến đường Trường Sơn. Cô tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm tháng hào hùng ấy. Chị cùng đồng đội là những người không tiếc thanh xuân, cống hiến trọn vẹn cho Tổ quốc sức lực của mình với lòng yêu nước sâu đậm.

2/ Vẻ đẹp của nhân vật Phương Định

a/ Vẻ đẹp của nhân vật Phương Định được tỏa sáng ở lí tưởng sống cao đẹp và tinh thần dũng cảm, không sợ gian khổ, hi sinh

– Rời ghế nhà trường phổ thông, Phương Định xung phong ra mặt trận, cùng thể hệ của mình “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước/Mà lòng phơi phới dậy tương lai” để giành độc lập, tự do của Tổ quốc. Cô ra đi mà không tiếc tuổi thanh xuân, nguyện dâng hiến hết mình cho đất nước:
“Ôi Tổ quốc! Nếu cần, ta chết
Cho mỗi ngôi nhà, ngọn núi, con sông…”. – Đối mặt với nguy hiểm, cô và những người đồng đội của mình thật sự là những anh hùng. Phương Định nghĩ về hoàn cảnh sống nơi đây một cách giản dị và cho là có cái thú riêng: “Có ở đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ…”. Công việc phá bom đầy nguy hiểm và phải luôn đối mặt với thần chết được cô kể với giọng điệu bình thản, pha sự hóm hỉnh: “Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít: ba lần”. Thật là biết đùa trước gian khó. – Đặc biệt, sự hi sinh mất mát của bản thân cũng được Phương Định coi hết sức nhẹ nhàng: “Tôi bây giờ vẫn còn một vết thương chưa lành miệng ở đùi. Tất nhiên Tôi không vào viện quân y”. Nếu không có cái nhìn lạc quan và một tinh thần dũng cảm thì Phương Định không thể có cách nói bình thản như thế.

– Cuộc sống nơi chiến trường luôn đối mặt với thử thách, nguy hiểm và cái chết đã tôi luyện ở Phương Định lòng quả cảm, không sợ hi sinh. Tâm lí Phương Định trong một lần phá bom được miêu tả rất cụ thể, tinh tế đến từng cảm giác. Khung cảnh và không khí chưa đầy sự căng thẳng nhưng Phương Định vẫn có nét tâm lí rất con gái với cảm giác: “Có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình” để rồi sự dũng cảm ở cô như được kích thích bởi lòng tự trọng: “Tôi đến gần quả bom,… tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đường hoàng mà bước tới”. Ở bên quả bom, cận kề với cái chết im lìm và bất ngờ, từng cảm giác của con người cũng trở nên sắc nhọn: “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành”. Tiếp đó, là cái giây phút căng thẳng chờ đợi tiếng nổ của quả bom. Phương Định có nghĩ đến cái chết nhưng là “một cái chết mờ nhạt, không cụ thể”, còn cái chính vẫn là: “liệu mìn có nổ, bom có nổ không?”. Đây là một trách nhiệm rất cao trong công việc, là lòng dũng cảm vô song. Có thể khẳng định rằng: Phương Định và những đồng đội của cô thực sự là những người anh hùng, nhưng là những anh hùng mà không tự biết. Chính điều đó, khiến cho nhân vật Phương Định trở nên đáng mến.

b/ Nét nổi bật và cũng là điểm hấp dẫn nhất ở Phương Định chính là vẻ đẹp của một tâm hồn trong sáng, hồn nhiên và mơ mộng

– Phương Định là nữ sinh của thủ đô thanh lịch bước vào chiến trường. Sau những giây phút căng thẳng ở cao điểm, xong việc là thở phào chạy vào hang, là sà ngay vào một thế giới khác – thế giới con gái với những mơ mộng: nằm dài trên nền ẩm, lười biếng nheo mắt nghe ca nhạc từ cái đài bán dẫn nhỏ, có thể nghe, có thể nghĩ ngợi lung tung… Phương Định mê hát và thích nhiều bài hát: những bài hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đường mặt trận; thích dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng; thích Ca-chiu-sa của hồng quân Liên Xô; thích ngồi bó gối mơ màng trước lời bài hát dân ca Ý trữ tình… – Cũng như bao cô gái mới lớn, Phương Định rất nhạy cảm và quan tâm đến hình thức của mình. Phương Định là cô gái xinh xắn với “hai bím tóc dày tương đối mềm, một cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn” và “đôi mắt nâu nâu dài dài hay nheo lại như chói năng, hay có cái nhìn xa xăm”.

– Vẻ đẹp tâm hồn Phương Định ngời sáng nhất khi cơn mưa đá bất ngờ ập đến. Chỉ một cơn mưa đá mà bao ngột ngạt, căng thẳng, hiểm nguy của chiến trường tan biến, để nhường chỗ cho niềm vui con trẻ òa nở, cuống cuồng: “Mưa đá!Cha mẹ ơi!Mưa đá!”. Chỉ một trận mưa đá vụt đi qua cũng đánh thức ở Phương Định rất nhiều kỉ niệm và nỗi nhớ về thành phố, quê hương, về gia đình, về tuổi thơ thanh bình của mình. Sau cái say sưa của niềm vui con trẻ là nỗi nhớ da diết khôn nguôi. Nhớ rất nhiều: người mẹ, cái cửa sổ ngôi nhà, những ngôi sao to trên bầu trời thành phố, cái cây, vòm trời của nhà hát, bà bán kém và đám trẻ háo húc vây quanh; con đường nhựa sau cơn mưa, những ngọn đèn trên quảng trường lung linh như những ngôi sao trong truyện cổ tích nói về xứ sở thần tiên… Tất cả vừa rõ ràng, vừa mờ ảo; vừa đồng hiện, vừa vụt hiện trong tâm trí; vừa gần gũi, vừa xa xôi. Những hòai niệm làm dịu cơn khát, những cơn khát cháy lòng, những hi vọng xa xôi. Tất cả ào đến, xoáy mạnh và cũng mãnh liệt, dữ dội như con mưa đá. Tất cả làm thành hành trang tâm hồn của cô thanh niên xung phong, tiếp cho cô sức mạnh, thắp cho cô niềm tin và tỏa sáng vẻ đẹp của người chiến sĩ Trường Sơn, của những ngôi sao xa xôi lặng lẽ, khiêm nhường mà bền bỉ, bất diệt.

c/ Ở Phương Định, nét đẹp tâm hồn còn được ngời sáng trong tình đồng đội thắm thiết

– Cô luôn yêu thương trìu mến và quan tâm đến đồng đội. Cô lo lắng cho chị Thao và Nho lên cao điểm chưa về đến nỗi “nói như gắt vào máy” khi đại đội trưởng hỏi tình hình. Cô hiểu chị Thao và Nho như biết về những chị em ruột thịt. Đó là chị Thao sợ máu và vắt nhưng khi chiến đấu lại rất dũng cảm. Trong cuộc việc, ai cũng gờm chị bởi sự bình tĩnh, cương quyết, táo bạo. Với Nho, cô em út của tổ trinh sát thì Phương Định rất muốn bế trên tay “trông nói nhẹ mát như một que kem trắng. Biết bao trìu mến, yêu thương trong cái nhìn ấy. Khi Nho bị thương, cô vỗ về và chăm sóc như một người y tá: “moi đất, bế Nho đặt lên đùi”,rửa cho Nho bằng nước đun sôi trên bếp than”,”tiêm cho Nho” rồi “pha sữa trong cái ca sắt…”. Đặc biệt, cô dành tình yêu và niềm cảm phục cho tất cả những chiến sĩ mà cô gặp ngày đêm trên con đường ra mặt trận. Với cô “những người đẹp nhất, thông minh, cam đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ”.
Tình đồng chí đồng đội của Phương Định thật thiêng liêng, cao cả và đáng quý! Chính điều đó đã tiếp thêm sức mạnh cho cô để cô hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.

3/ Đánh giá

Với việc lựa chọn ngôi kể thứ nhất, ngôn ngữ kể chuyện tự nhiên, trẻ trung đầy nữ tính, giàu tính khẩu ngữ; sử dụng nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, chân thực; đặt nhân vật trong những tình huống đặc biệt, khám phá, phát hiện và miêu tả nhân vật qua những hành động, suy nghĩ,… nhà văn đã xây dựng thành công nhân vật Phương Định- là hình ảnh của tuổi trẻ Việt Nam anh hùng thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước đã mang vào Trường Sơn cả tuổi thanh xuân, cống hiến không tiếc máu xương để giữ cho tuyến đường Trường Sơn không một giờ đứt mạch. Qua nhân vật, người đọc thêm yêu mến, tự hào, trân trọng hơn quá khứ hào hùng của dân tộc.

III/ Kết bài

Đọc truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” khám phá vẻ đẹp nhân vật Phương Định, ta yêu mến, tự hào về các cô thanh niên xung phong, Phương Định, Nho,chị Thao, mười cô gái ngã ba Đồng Lộc và bao nhiêu cô gái mở đường khác trên tuyến lửa Trường Sơn đã “Xẻng tay mà viết nên trang sử hồng” [Tố Hữu]. Vẻ đẹp của họ mãi mãi tỏa sáng như vì sao lấp lánh trên bầu trời, trong sự cảm phục và lòng biết ơn của cả dân tộc:
“Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng
Những vì sao ngời chói lung linh”
[“Khoảng trời hố bom” – Lâm Thị Mĩ Dạ]