“Học thông minh” đang là xu hướng mới của giáo dục trên thế giới. Nhằm mục đích xây dựng quốc gia thông minh, nhiều nước đã hướng đến xây dựng nền giáo dục thông minh để đào tạo nên các thế hệ công dân tinh anh. Mô hình trường học tiên tiến đã tạo nhiều cơ hội và điều kiện để nhà trường tăng cường năng lực thích ứng đào tạo nhân lực.
Những cái mới của trường học thông minh đem lại khác biệt với trường học bình thường như thế nào?
Việc ứng dụng công nghệ vào trường học thông minh đã giúp cho giáo dục nhà trường có cơ hội định hình lại cảnh quan giáo dục bằng cách chuyển đổi nội dung và phương thức tiếp nhận/cung cấp học tập cũng các cách thức các hướng dẫn, hỗ trợ, tổ chức, quản lý nhà trường.
Khác biệt 1 của trường học thông minh về chương trình giảng dạy
Chương trình giảng dạy tại trường học thông minh mang tính chất mở, linh hoạt, ưu tiên lấy sự phát triển người học làm trung tâm. Thêm vào đó là ưu thế giáo dục phù hợp từng cá nhân người học. Nội dung tập trung các kỹ năng vào STEM, tính chất mở rộng và không giới hạn.
Chương trình tại trường thường sẽ mang hơi hướng đóng khung, thiếu linh hoạt. Nội dung chưa tập trung vào phát triển các kỹ năng STEM, hay nâng cao hơn về Steam cũng như các phương pháp hiện đại khác; chủ yếu tập trung kiến thức văn phạm.
Khác biệt 2 của trường học thông minh ở yếu tố lãnh đạo và quản lý
Đặc điểm của trường học thông minh về bộ phận lãnh đạo và quản lý sẽ mang tính trao quyền và khuyến khích sự tự chủ. Việc quản lý dựa trên nền tảng các ứng dụng các công nghệ hiện đại. Đi kèm là sự hỗ trợ tích cực giáo viên, học sinh tiếp cận và sử dụng tối ưu các nguồn lực, công nghệ thông minh.
Đối với trường thường còn mang tính hành chính cao, tương đối ít hoặc chưa có ứng dụng công nghệ hiện đại trong hoạt động quản lý. Đặc biệt là có ít điều kiện hỗ trợ GV, HS tiếp cận và sử dụng công nghệ thông minh.
Khác biệt 3 của trường học thông minh về lực lượng giáo viên
Giáo viên trường học thông minh nghiên cứu và cam kết về chiến lược giảng dạy thông minh phù hợp cho từng người học. Giáo viên ứng dụng sự đa dạng của các phần mềm, các thiết bị công nghệ thông minh trong giảng dạy và quản lý. Bên cạnh năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm, các giáo viên còn chú trọng phát triển năng lực CNTT-TT, năng lực tư vấn, hỗ trợ học tập thông minh.
Giáo viên trường thường chưa có cam kết về giảng dạy thông minh, hiện đang rất ít cũng như chưa có các phần mềm, thiết bị công nghệ thông minh hỗ trợ dạy học. Vẫn đang quản lý và giáo dục học sinh theo phương thức truyền thống.
Khác biệt 4 của trường học thông minh ở vai trò người học, sự đánh giá và giám sát của nhà trường
Đối tượng người học trong môi trường này sẽ tự định hướng phù hợp năng lực và đặc điểm của cá nhân người học. Với những ứng dụng công nghệ đa phương tiện, người học sẽ được tiếp cận với các tài liệu, tài nguyên học tập đa dạng và tự học. Còn đối với trường bình thường vẫn chưa phát triển học tập tự định hướng, đang học theo hướng dẫn và tiến độ bài học của giáo viên theo chương trình chung.
Về việc đánh giá và giám sát trường học: trường học thông minh tiến hành dựa trên khách quan và toàn diện trên nền tảng công nghệ thông minh. Tất cả giám sát đa chiều, toàn diện, công khai. Còn về trường thường sẽ đánh giá tập trung một số khía cạnh nổi bật tương ứng mục tiêu giáo dục của tùy nhà trường, việc giám sát chưa đáp ứng tiêu chí toàn diện, đa chiều.
Khác biệt 5 của trường học thông minh về cơ sở vật chất, trang thiết bị giáo dục
Thông thường các trường học thông minh sẽ áp dụng các thiết bị công nghệ đa dạng, đồng bộ dựa trên nền tảng ICT [bảng thông minh, bục giảng thông minh, máy chiếu, máy tính bảng,..]; hệ thống camera giám sát; hệ thống công nghệ giám sát trường học, kết nối Internet băng thông rộng…Những cơ sở dữ liệu và tài nguyên học dạng mở, phong phú và luôn cập nhật mới. Ngược lại với trường thông thường hiện đang có ít hoặc chưa có các thiết bị công nghệ thông minh hỗ trợ tuyệt đối.
>> Sử dụng phần mềm thi trắc nghiệm qua mạng lan miễn phí với 4 bí quyết thi cơ bản
Trên đây là một số đặc điểm khác nhau giúp các bạn phân biệt giữa 2 cách tổ chức và vận hành trường. Quá trình chuyển sang trường học thông minh là quá trình chuẩn bị kỹ lưỡng và trải qua nhiều giai đoạn. Chính vì thế cần có sự nghiên cứu và tiến hành có kế hoạch trước khi triển khai.
Trong bối cảnh nước ta hiện nay, xây dựng trường học thông minh [THTM] cần gắn với đổi mới chương trình giáo dục phổ thông.
Nhiều nơi có đề án triển khai
Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 117/QĐ-TTg ngày 25.1.2017 về việc phê duyệt đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và hỗ trợ các hoạt động dạy và học, nghiên cứu khoa học góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến năm 2025”. Mục tiêu nhằm hình thành cơ sở dữ liệu giáo dục, với các chỉ tiêu như: 100% các cơ quan quản lý nhà nước và các cơ sở giáo dục, đào tạo thực hiện quản lý, xử lý hồ sơ công việc trên môi trường mạng; 70% lớp bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục thực hiện theo phương thức kết hợp [trực tiếp và trực tuyến]...
|
Ở Mỹ, từ những năm 1990, chương trình dạy học thông minh nhấn mạnh vai trò tích hợp công nghệ số trong lớp học. Năm 2014, Ủy ban giáo dục tại New York đã đưa ra 7 tiêu chí của THTM. Tại Malaysia, từ năm 1997 bắt đầu thực hiện dự án giáo dục thông minh gồm các giai đoạn: thử nghiệm, sau thử nghiệm áp dụng đại trà, củng cố và ổn định. Từ năm 2007, Singapore triển khai chương trình “Các trường học tương lai” cho 8 trường. Các trường này được cấp kinh phí để hợp tác với các trường đại học, các công ty thúc đẩy nghiên cứu công nghệ trong dạy và học. |
Q.Long Biên [Hà Nội] thí điểm triển khai “Mô hình trường học điện tử” cho 7 trường tiểu học và THCS. Trường THPT Cầu Giấy có “Lớp học thông minh” do Bộ Giáo dục Hàn Quốc tài trợ...
TP.HCM phê duyệt đề án “Xây dựng TP.HCM trở thành đô thị thông minh giai đoạn 2017 - 2020, tầm nhìn đến năm 2025”. Trong đó, ngành giáo dục triển khai giáo dục thông minh với việc xây dựng Trung tâm điều hành giáo dục thông minh tại Sở và hệ thống THTM tại 5 trường THPT, gồm: chuyên Lê Hồng Phong, chuyên Trần Đại Nghĩa, Lê Quý Đôn, Nguyễn Hiền và Nguyễn Du. THTM được xây dựng với 5 tiêu chí: thi trực tuyến, hướng nghiệp trực tuyến, ứng dụng tối đa công nghệ thông tin trong giảng dạy; giáo viên được trang bị tin học văn phòng quốc tế; phủ sóng internet tốc độ cao; triển khai thư viện thông minh, học bạ điện tử; học sinh được sử dụng thiết bị cầm tay thông minh trong giờ học và trong kiểm tra, đánh giá...
Tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu triển khai đề án “Xây dựng triển khai các dịch vụ, tiện ích quản lý giáo dục thông minh đáp ứng yêu cầu giáo dục 4.0”...
Chương trình giáo dục chưa tương thích
Việc xây dựng THTM đang diễn ra trong bối cảnh có những thuận lợi cơ bản. Trước hết là chương trình “Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” chuyển đổi số ở tất cả các lĩnh vực. Lĩnh vực giáo dục là phát triển nền tảng hỗ trợ dạy và học từ xa, ứng dụng triệt để công nghệ số trong công tác quản lý, giảng dạy và học tập; số hóa tài liệu, giáo trình; xây dựng nền tảng chia sẻ tài nguyên giảng dạy và học tập theo cả hình thức trực tiếp và trực tuyến. Phát triển công nghệ phục vụ giáo dục, hướng tới đào tạo cá thể hóa; 100% các cơ sở giáo dục triển khai công tác dạy và học từ xa, thử nghiệm chương trình đào tạo cho phép học sinh, sinh viên học trực tuyến tối thiểu 20% nội dung chương trình. Ngành giáo dục đang triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018, thực hiện đồng bộ về phương pháp, hình thức giảng dạy trực tiếp và trực tuyến; đổi mới kiểm tra, đánh giá học sinh một cách toàn diện, đa dạng hình thức...
Tuy vậy, việc xây dựng THTM đối diện với nhiều thách thức. Mô hình này nhấn mạnh phát triển các năng lực STEM [khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán] và các năng lực thế kỷ 21, nhưng chương trình giáo dục phổ thông đòi hỏi phát triển 5 phẩm chất và 10 năng lực. Làm thế nào để thực hiện THTM mà vẫn phát triển được các phẩm chất yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực và trách nhiệm, năng lực thẩm mỹ và thể chất là thách thức không nhỏ.
THTM đòi hỏi chương trình học linh hoạt và cá nhân hóa học tập, trong khi chương trình giáo dục phổ thông chưa thiết kế theo hướng này. Cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin còn hạn chế, nhiều trường miền núi vẫn thiếu công nghệ và internet dẫn đến nguy cơ mất công bằng trong giáo dục.
4 tiêu chí xây dựng THTM
Để xây dựng THTM cần tiến hành nhiều giải pháp đồng bộ. Trước hết Bộ GD-ĐT xây dựng thống nhất các tiêu chí THTM, tập trung vào 4 tiêu chí: Mục tiêu THTM nhằm đào tạo lực lượng lao động đáp ứng yêu cầu cách mạng công nghiệp 4.0; Người học là trung tâm được cung cấp các dịch vụ học tập hiện đại, có chất lượng, phù hợp với từng cá nhân; Tính chất thông minh của nhà trường hướng tới tính linh hoạt, thích ứng, hiện đại và phát triển liên tục; Công nghệ thông minh [gồm phần cứng và phần mềm] đóng vai trò quan trọng để xây dựng và duy trì môi trường giáo dục thông minh.
Kế đến, chuẩn bị cơ sở hạ tầng công nghệ, chương trình, tài liệu [nguồn học liệu số], tập huấn đào tạo giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục. Thứ ba, triển khai thí điểm trước khi áp dụng đại trà. Thứ tư, đẩy mạnh giảng dạy và kiểm tra, đánh giá bằng hình thức trực tuyến, triển khai mô hình “lớp học đảo ngược”.