Lốc xoáy là một hiện tượng khá đặc biệt của thiên nhiên, nó được ví như một hiện tượng vòi rồng nhỏ. Với những cơn lốc xoáy lớn có thể sẽ có tác động rất nhiều đến đời sống con người. Cùng tìm hiểu về nguồn gốc hình thành, nguyên nhân ra hiện tượng lốc xoáy, và tại sao có lốc xoáy?
Với rất nhiều những câu hỏi đặt ra nhằm lý giải cho hiện tượng lốc xoáy, hãy cùng VPEC đọc và tìm hiểu cách giải thích về hiện tượng thiên nhiên kỳ thú này xem nguyên nhân, diễn biến xảy ra như thế nào?
Lốc xoáy hay vòi rồng có hình dạng là ống hút, hình phễu hoặc hình xoáy. Những ống hút khổng lồ này có thể cuốn sạch mọi thứ trên đường đi mà chúng gặp. Lốc xoáy phát triển từ một cơn giông, thường từ ổ giông rất mạnh, nên ở đâu có giông dữ dội là ở đó có thể có lốc xoáy. Lốc xoáy cũng có khi sinh ra từ một dải gió giật mạnh hay từ một cơn bão.
Tuy nhiên, phần lớn lốc xoáy được hình thành từ một dạng mây giông đặc biệt là mây giông tích điện. Một đám mây có thể kéo dài trong vài giờ, xoáy tròn trong vùng có đường kính từ 10 đến 16 km, di chuyển hàng trăm dặm và sinh ra vô số ống hút khổng lồ. Nguồn gốc của chúng là vùng khí hậu có luồng khí nóng đi lên và luồng khí lạnh đi xuống.
Tham khảo về: Hiện tượng tự nhiên bí ẩn
Đầu tiên là quá trình tương tác giữa cơn giông có chiều lên trên và gió. Sự tương tác sẽ làm cho tầng khí nóng ở dưới di chuyển lên trên và xoay tròn trong không trung. Tiếp đó là sự phát triển của dòng khí lạnh di chuyển theo hướng đi xuống mặt đất ở phía bên kia của cơn bão. Vận tốc của dòng khí đi xuống có thể lớn hơn 160 km/h.
Trao đổi với VnExpress, ông Lê Thanh Hải, Phó giám đốc Trung tâm khí tượng thủy văn Trung ương, cho biết tại Việt Nam, lốc xoáy hiếm khi xảy ra, hiện tượng này chủ yếu xuất hiện ở vùng biển phía nam nhiều hơn, và thường một năm vài lần, con người bắt gặp ở đồng bằng hoặc trung du.
“Trên đường di chuyển, lốc xoáy đi theo vệt đi của chúng, chứ không di chuyển trên diện tích rộng, nhưng chúng có thể cuốn theo mọi thứ”, ông Hải nói.
Ông Hải cho biết, ở Việt Nam, đáng lưu ý nhất là lốc xoáy diễn ra ở huyện Thủy Nguyên, Hải Phòng năm 2011 gây thiệt hại nặng nề về người và của. Năm 1996, tại Nam Định lốc xoáy xuất hiện cũng hủy hoại lớn về vật chất.
Ông Hoàng Minh Hiền thuộc Trung tâm phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, nếu lốc xoáy quét qua nhà, mọi người cần chạy xuống hầm để tránh, hoặc tìm vật gì đó che đầu cẩn thận. Một số chuyên gia khác cho rằng mọi người nên trú ẩn tại các tòa nhà kiên cố, không nên ở nhà tạm hoặc dưới bóng cây. Nếu ở ngoài đường, mọi người nên chui xuống rãnh hoặc mương và che đầu.
Những món quà bạn không thể bỏ lỡ…!
Nếu bạn đang cần tìm một món quà thật hoàn hảo “CÓ 1 KHÔNG 2” cho mình hoặc dành tặng một ai đó mà bạn thực sự muốn làm hài lòng họ, thì đây là sự lựa chọn tuyệt vời nhất hiện nay tại Việt nam: Nên tặng quà gì ý nghĩa
Trên thế giới, Mỹ là quốc gia chịu nhiều trận lốc xoáy nhất với trung bình 800 cơn mỗi năm, cướp đi sinh mạng của nhiều người. Australia là quốc gia thứ hai chịu các trận lốc xoáy, sau đó là Trung Quốc, Nga, Ấn Độ, Anh và Đức.
Sau nội dung bài viết giải thích về hiện tượng lốc xoáy này, chúng ta đã hiểu được bản chất của nó là gì? Nguyên nhân tại sao và nguồn gốc hình thành lên lốc xoáy.
Category: Giải thích các hiện tượng lạ
Vòi rồng [lốc xoáy] là một hiện tượng thu hút sự tò mò của rất nhiều người, tuy rằng, hiện tượng thiên nhiên này khá nguy hiểm. Nhưng nhiều người vẫn chưa biết chính xác vòi rồng là gì và được hình thành như thế nào. Hãy cùng với dự báo thời tiết hôm nay ngày mai đi tìm câu trả lời nhé.
Vòi rồng là gì?
Hình ảnh 6 vòi rồng xuất hiện cùng một lúc
Vòi rồng [hay còn được gọi là lốc xoáy] là một cột khí xoáy dữ dội, được hút từ bề mặt đất lên đám mây vũ tích, tạo thành hình phễu hoặc hình xoáy lủng lẳng từ một đám mây trông giống như một cái vòi.
Vòi rồng hình thành như thế nào?
Vòi rồng sẽ được hình thành khi đám mây hình phễu chạm phải mặt đất
Không khí nóng ẩm từ thổi từ vịnh vào gặp phải không khí lạnh, khô hình thành mây và dông. Nếu ở trong điều kiện thuận lợi, luồng không khí được nâng lên đột ngột sẽ quay xung quanh một miệng phễu trung tâm với một tốc độ đôi khi lớn hơn 160km/giờ. Vòi rồng sẽ được hình thành khi đám mây hình phễu này chạm phải mặt đất. Hiện tượng vòi rồng có thể xảy ra bất cứ lúc nào khi không khí nóng và lạnh xung đột, ngay cả trong đêm tối nhưng thường tập trung vào buổi chiều. Như vậy là chúng ta đã hiểu được vòi rồng là gì, cũng như cách hình thành nên vòi rồng, hãy cùng tiếp tục tìm hiểu xem vòi rồng có sức tàn phá như thế nào nhé.
Một trận lốc xoáy kéo dài bao lâu?
Khung cảnh tan hoang sau đợt lốc xoáy dài hơn 40 phút tại Oklahoma
Vòi rồng, hay còn gọi là lốc xoáy, có thể kéo dài từ vài giây cho đến hơn 1 giờ, nhưng hầu hết các cơn lốc xoáy thường chỉ kéo dài chưa tới 10 phút. Trong lịch sử, có rất nhiều cơn lốc xoáy có thời gian tồn tại lâu từng được ghi nhận. Năm 2013, tại bang Oklahoma, một trận lốc xoáy kinh hoàng kéo dài hơn 40 phút đã xảy ra và cướp đi sinh mạng của nhiều người.
Mức độ tàn phá khủng khiếp của lốc xoáy
Lốc xoáy cấp độ F5 tại Elie Man - Canada năm 2007
Cấp độ của một trận lốc xoáy được xếp hạng theo thang độ từ F0- F5 dựa theo mức độ thiệt hại mà nó gây ra. Các cấp độ cụ thể như sau:
- F0: Lốc xoáy có cường độ yếu, tốc độ gió khoảng 64 - 116km/h, chỉ gây ra thiệt hại nhẹ như gãy cành cây hay cần ăng-ten.
- F1: Lốc xoáy có cường độ trung bình, tốc độ gió khoảng 117 - 180km/h, có thể làm giật tung mái nhà, bẻ gãy cột đèn đường hay làm lật xe.
- F2: Lốc xoáy gây ra thiệt hại đáng kể, tốc độ gió khoảng 181 - 253k/h, có thể thổi bay các mái nhà, làm bật gốc các cây lớn hay thậm chí làm lật các toa chở hàng.
- F3: Lốc xoáy có cường độ mạnh và gây ra nhiều thiệt hại vô cùng nghiêm trọng, tốc độ gió 254-332km/h, có thể làm lật mái nhà, gây đổ tường hoặc làm các cây to bật gốc.
- F4: Lốc xoáy với tốc độ gió 333 - 418km/h, có sức mạnh hủy diệt, có thể phá hủy các ngôi nhà có nền móng yếu, cuốn bay ô tô.
- F5: Lốc xoáy với tốc độ gió từ 419 - 512 km/h, có sức hủy diệt không thể tưởng tượng được, có thể thổi bay các ngôi nhà kiên cố, làm các cây cổ thụ bật gốc, gây ra rất nhiều thiệt hại to lớn về người và của. Hi vọng, sau khi biết vòi rồng là gì và sức tàn phá của vòi rồng, bạn sẽ đánh giá được chính xác mức độ nghiêm trọng của hiện tượng này.
Trên thế giới, nhiều trận lốc xoáy có mức độ thiệt hại nặng nề đã được ghi nhận như:
- Năm 1974, sự kết hợp của 147 vòi rồng đã tạo ra một trận lốc xoáy kỷ lục kéo dài đến hai ngày, cướp đi mạng sống của 308 người dân ở 13 bang của Mỹ. và gây ra nhiều thiệt hại to lớn khác về tài sản
- Năm 1999, một trận vòi rồng ở cấp độ F5 đã cướp đi sinh mạng của 40 người và phá hủy hàng nghìn ngôi nhà, gây thiệt hại hơn 1 tỷ USD khi tấn công vào thị trấn Moore, bang Oklahoma - Mỹ.
Những điều thú vị về vòi rồng
Vòi rồng trên biển
- Đường kính của một cơn lốc xoáy thường là khoảng 50m, nhưng đôi khi nó có thể lên tới vài km.
- Trên đường di chuyển, vòng rồng có thể cuốn đi mọi thứ, kể cả những ngôi nhà kiên cố, sau đó ném chúng xuống mặt đất ở một khoảng cách nào đó.
- Âm thanh của vòi rồng thường là tiếng đùng đùng liên tục, khá giống với âm thanh khi tàu hỏa sắp đến. Tuy nhiên, đôi khi âm thanh của một cơn lốc xoáy cũng có thể là tiếng ồn lớn như tiếng thác nước đổ hoặc tiếng ồn mở cửa kính ô tô khi xe chạy ở tốc độ cao.
- Khi nhìn từ xa vòi rồng có thể có màu đen hoặc trắng, tùy vào những đồ vật bị vòi rồng cuốn đi
- Vòng rồng khi được hình thành trên biển có thể tạo thành các cây nước nặng đến hàng chục tấn.
Những vòi rồng lớn nhất thế giới
Vòi rồng tại Mỹ năm 1925
- Vào năm 1925, vòi rồng tồi tệ nhất đã xuất hiện ở nước Mỹ với vận tốc gió có lúc lên đến hơn 400 km/h. 7 cơn lốc xoáy đã xuất hiện cùng lúc tại 3 bang Illinois, Missouri, Indiana khiến cho 740 người thiệt mạng và 2.027 người bị thương, nhiều công trình lớn, nhỏ bị phá hủy, có lẽ, vào thời kì này, người ta chưa thực sự hiểu vòi rồng là gì, cũng như đánh giá thấp mức độ tàn phá của vòi rồng, nên dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như vậy.
- Ngày 6/5/1840, tại bang Louisiana và Mississippi, trận lốc xoáy có tên là Natchez xuất hiện dọc sông Mississippi làm cho 317 người thiệt mạng và 109 người bị thương.
- Ngày 3 tháng 4 năm 1974, tập hợp của 148 lốc xoáy nhỏ xuất hiện đã khiến 315 người từ phía bắc Alabama đến bang Ohio phải thiệt mạng.
- Ngày 27/5/1896, tại bang Missouri và Illinois, vòi rồng có tên St. Louis đã cướp đi tính mạng của 255 người và khiến cho 1.000 người khác bị thương.
Vòi rồng tại Việt Nam
Lốc xoáy tại Long Hải năm 2014
Tại nước ta, hiện tượng vòi rồng rất hiếm khi xảy ra và chủ yếu chỉ tập trung ở vùng biển phía Nam. Trong vài năm gần đây, một số vòi rồng đã bắt đầu xuất hiện khá thường xuyên trên vùng biển Việt Nam. Một số vòi rồng có thể kể đến như:
- Vòi rồng hút nước lên bầu trời Long Hải vào năm 2014
Vào ngày 2/5/2014, khi bắt đầu xuất hiện một cơn mưa ở ngoài khơi bờ biển Long Hải, huyện Long Điền, Bà Rịa Vũng Tàu, một hiện tượng vòi rồng xuất hiện ngoài biển khá độc đáo, thu hút rất nhiều người tập trung chiêm ngưỡng.
- Vòi rồng xuất hiện ở Hà Tiên, Kiên Giang năm 2015
Vào ngày 18/5/2015 tại bãi biển Hà Tiên - tỉnh Kiên Giang, một vòi rồng hút nước biển xoáy thẳng lên trời và di chuyển một đoạn dài, gây sự chú ý của rất nhiều người dân tại địa phương cũng như người dân cả nước, điều này là hoàn toàn dễ hiểu khi người dân nước ta chưa thực sự biết vòi rồng là gì, cũng như không có nhiều cơ hội chiêm ngưỡng vòi rồng.
- Vòi rồng xuất hiện 2 lần trong ngày tại đảo Cô Tô năm 2016
Sáng 5/6/2016, huyện đảo Cô Tô xuất hiện một vòi rồng duy trì khoảng 3 phút. Vòi rồng đến kèm theo giông lốc, sấm sét và mưa kéo dài đến đầu giờ chiều. Khoảng 13h30 giông bắt đầu mạnh lên kèm theo mưa lớn. Đúng lúc đó lại tiếp tục xuất hiện một vòi rồng khác.
- Vòi rồng vần vũ suốt gần nửa giờ trên biển Bạc Liêu năm 2016
Vào khoảng 16h ngày 11/06/2016, khi một cơn mưa vừa tạnh không bao lâu thì bỗng nhiên bầu trời trở nên tối sầm, mây đen ùn ùn kéo đến. Phía ngoài biển mưa lất phất, sau đó xuất hiện vệt đen thẳng đứng. Vài phút sau, khi vệt đen lớn dần lên người dân mới biết đó là vòi rồng.
Làm gì khi xảy ra vòi rồng?
Hãy rời khỏi xe và tìm chỗ ẩn ấp khi có lốc xoáy
- Luôn chú ý tới những thông tin dự báo thời tiết.
- Nếu bạn sinh sống ở những khu vực thường xuyên xảy ra mưa bão, lũ lụt, lốc xoáy thì hãy chuẩn bị sẵn cho mình những đồ dùng cần thiết như đèn pin, quần áo, túi cứu thương, lương khô, mì tôm, nước sạch...
- Nên chuẩn bị sẵn một căn hầm tránh bão. Nếu không, hãy lập tức di chuyển tới tầng hầm, chui vào tủ quần áo, gầm bàn,... tránh xa các cửa sổ.
- Nếu bạn đang ở trong xe, hãy ngay lập tức xuống xe và nhanh chóng tìm một nơi trú ẩn vững chắc hoặc một vùng đất thấp, bằng phẳng và chờ cho đến khi cơn bão, lốc xoáy đi qua.
- Sau một trận lốc xoáy, các tòa nhà sẽ rất yếu và ẩn chứa nhiều nguy hiểm. Vì vậy, hãy cẩn thận khi di chuyển khỏi nơi trú ẩn, tránh xa các đường dây điện và cẩn thận trong việc sử dụng diêm, bật lửa...
Xem thêm: Thủy triều đỏ là gì? Thủy triều đỏ gây ra tác hại gì?
Như vậy, thông qua bài viết này, các bạn đã có thể biết được vòi rồng là gì, cũng như biết cách để đối phó khi gặp hiện tượng thời tiết xấu này. Hãy cẩn thận khi gặp vòi rồng nhé, và đừng quên theo dõi những bài viết tiếp theo của chúng tôi để cập nhật thêm nhiều kiến thức thời tiết hữu ích.