Tính tương đối của chuyển động là phần nội dung mà các em cần nắm vững để giải các bài tập chuyển động. Marathon Education đã tổng hợp lý thuyết về tính tương đối của chuyển động, công thức cộng vận tốc và cách giải bài tập trong bài viết dưới đây.
>>> Xem thêm: Vật Lý 10: Chuyển Động Tròn Đều Lý Thuyết Và Bài Tập Minh Họa
Tính tương đối của chuyển động
Tính tương đối của vận tốc
Vận tốc của vật chuyển động đối với các hệ quy chiếu khác nhau thì sẽ khác nhau. Do đó, ta có thể nói vận tốc có tính tương đối.
Ví dụ về tính tương đối của vận tốc:
Một hành khách ngồi yên trong một toa tàu chuyển động với vận tốc 40 km/h. Đối với toa tàu thì vận tốc của người đó bằng 0. Đối với người đứng dưới đường thì hành khách trên tàu đang chuyển động với vận tốc 40 km/h.
>>> Xem thêm: Vật Lý 10: Chuyển Động Thẳng Đều Lý Thuyết Và Bài Tập Minh Họa
Tính tương đối của quỹ đạo
Hình dạng quỹ đạo của chuyển động trong các hệ quy chiếu khác nhau thì khác nhau. Vậy quỹ đạo có tính tương đối.
Ví dụ về tính tương đối của quỹ đạo:
Trời không có gió, người đứng bên đường thấy giọt mưa rơi theo quỹ đạo là đường thẳng, người ngồi trên ô tô đang chuyển động thấy giọt mưa rơi theo phương xiên góc.
Giao Thoa Sóng Là Gì? Lý Thuyết Và Công Thức Giao Thoa Sóng
>>>Xem thêm: Thế Năng Là Gì? Công Thức Tính Thế Năng Trọng Trường Và Thế Năng Đàn Hồi
Các hệ quy chiếu
Ta có hệ quy chiếu đứng yên và hệ quy chiếu chuyển động:
- Hệ quy chiếu đứng yên: là hệ quy chiếu gắn với vật đứng yên.
- Hệ quy chiếu chuyển động là hệ quy chiếu gắn với vật vật chuyển động.
>>> Xem thêm: Lý Thuyết Lý 10: Chuyển Động Cơ Và Bài Tập Minh Họa
Công thức cộng vận tốc
Công thức:
\overrightarrow{v_{13}}=\overrightarrow{v_{12}}+\overrightarrow{v_{23}}
Trong đó:
\begin{aligned} &\small\bull \overrightarrow{v_{13}}\text{ là vận tốc tuyệt đối [vận tốc của vật đối với hệ quy chiếu đứng yên]}\\ &\small\bull \overrightarrow{v_{12}}\text{ là vận tốc tương đối [vận tốc của vật đối với hệ quy chiếu chuyển động]}\\ &\small\bull \overrightarrow{v_{23}}\text{ là vận tốc kéo theo [vận tốc của hệ quy chiếu chuyển động đối với hệ quy chiếu đứng yên]}\\ \end{aligned}
\begin{aligned} &\small\text{Trong trường hợp }\overrightarrow{v_{12}} \text{ cùng phương và cùng chiều }\overrightarrow{v_{23}}:\\ &\small\ \ \ \bull\text{Về độ lớn: }v_{13}=v_{12}+v_{23}\\ &\small\ \ \ \bull\text{Về hướng: }\overrightarrow{v_{13}} \text{ cùng hướng với }\overrightarrow{v_{12}} \text{ và }\overrightarrow{v_{23}}\\ &\small\text{Trong trường hợp }\overrightarrow{v_{12}} \text{ cùng phường và ngược chiều }\overrightarrow{v_{23}}:\\ &\small\ \ \ \bull\text{Về độ lớn: }v_{13}=|v_{12}-v_{23}|\\ &\small\ \ \ \bull\text{Về hướng: }\\ &\small\ \ \ \ \ \ \ \circ\overrightarrow{v_{13}}\text{ cùng hướng với }\overrightarrow{v_{12}}\text{ khi }v_{12}>v_{23}\\ &\small\ \ \ \ \ \ \ \circ\overrightarrow{v_{13}}\text{ cùng hướng với }\overrightarrow{v_{23}}\text{ khi }v_{23}>v_{12}\\ \end{aligned}
Công thức tính quãng đường:
>>> Xem thêm: Lý Thuyết Lý 10: Chuyển Động Thẳng Biến Đổi Đều
Bài tập về tính tương đối của chuyển động
Đề bài:
Minh ngồi trên một toa tàu A chuyển động với vận tốc 15km/h đang rời ga. Hoa ngồi trên một toa tàu B chuyển động với vận tốc 10km/h đang vào ga. Hai đường tàu song song với nhau. Tính vận tốc của Hoa đối với Minh.
Hướng dẫn giải:
\begin{aligned} &\small\text{Chọn chiều dương là chiều chuyển động của tàu A. Gọi:}\\ &\small\bull \overrightarrow{v_{BD}}: \text{ vận tốc của tàu B đối với đất.}\\ &\small\bull \overrightarrow{v_{AD}}: \text{ vận tốc của tàu A đối với đất.}\\ &\small\bull \overrightarrow{v_{BA}}: \text{ vận tốc của tàu B đối với tàu A.}\\ &\small\overrightarrow{v_{AD}} \text{ theo chiều dương nên }v_{AD} = 15\ km/h\\ &\small\overrightarrow{v_{BD}} \text{ ngược chiều dương nên }v_{BD} = -10\ km/h\\ &\small\text{Theo công thức cộng vận tốc: }\\ &\small v_{BA} = v_{BD} + v_{DA} = v_{BD} - v_{AD}\\ &\small \Rightarrow v_{BA} = v_{BD} - v_{AD} = -10 - 15 = -25\ [km/h]\\ &\small \text{Kết luận: Vận tốc của tàu B đối với tàu A có độ lớn bằng 25km/h và ngược chiều so với}\\ &\small\text{chiều chuyển động của tàu A.} \end{aligned}
Học livestream trực tuyến Toán - Lý - Hóa - Văn - Anh - Sinh bứt phá điểm số 2022 – 2023 tại Marathon Education
Marathon Education là nền tảng học livestream trực tuyến Toán - Lý - Hóa - Văn - Anh - Sinh uy tín và chất lượng hàng đầu Việt Nam dành cho học sinh từ lớp 8 đến lớp 12. Với nội dung chương trình giảng dạy bám sát chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Marathon Education sẽ giúp các em lấy lại căn bản, bứt phá điểm số và nâng cao thành tích học tập.
Dao Động Điện Từ Và Sóng Điện Từ
Tại Marathon, các em sẽ được giảng dạy bởi các thầy cô thuộc TOP 1% giáo viên dạy giỏi toàn quốc. Các thầy cô đều có học vị từ Thạc Sĩ trở lên với hơn 10 năm kinh nghiệm giảng dạy và có nhiều thành tích xuất sắc trong giáo dục. Bằng phương pháp dạy sáng tạo, gần gũi, các thầy cô sẽ giúp các em tiếp thu kiến thức một cách nhanh chóng và dễ dàng.
Marathon Education còn có đội ngũ cố vấn học tập chuyên môn luôn theo sát quá trình học tập của các em, hỗ trợ các em giải đáp mọi thắc mắc trong quá trình học tập và cá nhân hóa lộ trình học tập của mình.
Với ứng dụng tích hợp thông tin dữ liệu cùng nền tảng công nghệ, mỗi lớp học của Marathon Education luôn đảm bảo đường truyền ổn định chống giật/lag tối đa với chất lượng hình ảnh và âm thanh tốt nhất.
Nhờ nền tảng học livestream trực tuyến mô phỏng lớp học offline, các em có thể tương tác trực tiếp với giáo viên dễ dàng như khi học tại trường.
Khi trở thành học viên tại Marathon Education, các em còn nhận được các sổ tay Toán – Lý – Hóa “siêu xịn” tổng hợp toàn bộ công thức và nội dung môn học được biên soạn chi tiết, kỹ lưỡng và chỉn chu giúp các em học tập và ghi nhớ kiến thức dễ dàng hơn.
Phương Pháp Học Tốt Lý 11, Giải Bài Tập Lý 11 SGK Bứt Phá Điểm Số
Marathon Education cam kết đầu ra 8+ hoặc ít nhất tăng 3 điểm cho học viên. Nếu không đạt điểm số như cam kết, Marathon sẽ hoàn trả các em 100% học phí. Các em hãy nhanh tay đăng ký học livestream trực tuyến Toán – Lý – Hóa – Văn lớp 8 – lớp 12 năm học 2022 – 2023 tại Marathon Education ngay hôm nay để được hưởng mức học phí siêu ưu đãi lên đến 39% giảm từ 699K chỉ còn 399K.
Các khóa học online tại Marathon Education
Hy vọng những kiến thức về tính tương đối của chuyển động mà Team Marathon Education đã chia sẻ có thể giúp các em học tốt môn Lý hơn. Đừng quên theo dõi website Marathon thường xuyên để cập nhật thêm nhiều kiến thức Toán – Lý – Hóa bổ ích.
Soạn vật lí 10 bài 39: Độ ẩm của không khí
Soạn vật lí 10 bài 38: Sự chuyển thể của các chất
Soạn vật lí 10 bài 37: Các hiện tượng bề mặt của chất lỏng
Soạn vật lí 10 bài 36: Sự nở vì nhiệt của vật rắn sgk trang 194
Soạn vật lí 10 bài 35: Biến dạng cơ của vật rắn sgk trang 188
Soạn vật lí 10 bài 34: Chất rắn kết tinh. Chất rắn vô định hình
Soạn vật lí 10 bài 33: Các nguyên lí của nhiệt động lực học sgk trang 175
Soạn vật lí 10 bài 32: Nội năng và sự biến thiên nội năng sgk trang 170
Soạn vật lí 10 bài 31: Phương trình trạng thái của khí lí tưởng
Soạn vật lí 10 bài 30: Quá trình đẳng tích. Định luật Sác lơ
Soạn vật lí 10 bài 29: Quá trình đẳng nhiệt. Định luật Bôi-lơ-Ma-ri-ốt
Soạn vật lí 10 bài 28: Cấu tạo chất. Thuyết động học phân tử chất khí
Soạn vật lí 10 bài 27: Cơ năng
Soạn vật lí 10 bài 26: Thế năng
Soạn vật lí 10 bài 25: Động năng
Soạn vật lí 10 bài 24: Công và công suất
Soạn vật lí 10 bài 23: Động lượng – Định luật bảo toàn động lượng
Soạn vật lí 10 bài 22: Ngẫu lực
Soạn vật lí 10 bài 19: Quy tắc hợp lực song song cùng chiều
Soạn vật lí 10 bài 15: Bài toán về chuyển động ném ngang
Soạn vật lí 10 bài 14: Lực hướng tâm
Soạn vật lí 10 bài 13: Lực ma sát
Soạn vật lí 10 bài 12: Lực đàn hồi của lò xo – Định luật Húc
Soạn vật lí 10 bài 11: Lực hấp dẫn – Định luật vạn vật hấp dẫn
Soạn vật lí 10 bài 10: Ba định luật Niu-ton