Tầng sinh môn là vùng da và cơ nhỏ nằm giữa âm đạo và hậu môn. Nó gắn vào các cơ hỗ trợ cơ quan sinh sản, ruột và bàng quang - sàn chậu.
Vào ba tháng cuối của thai kỳ, em bé của bạn tăng cân và hạ thấp khung xương chậu của bạn. Áp lực tăng thêm có thể dẫn đến sưng tấy bộ phận sinh dục và đáy chậu. Đồng thời, đáy chậu đang bắt đầu căng ra để chuẩn bị cho việc sinh nở.
2. Sinh con ảnh hưởng đến tầng sinh môn như thế nào?
Tầng sinh môn bị kéo căng hơn trong quá trình sinh nở. Việc tầng sinh môn bị rách khi em bé đi qua không phải là chuyện hiếm. Có từ 40 - 85% phụ nữ bị rách trong khi sinh qua đường âm đạo. Để giảm nguy cơ bị rách, bác sĩ có thể cắt tầng sinh môn - vùng da phía âm đạo xuống dưới hậu môn [vùng đáy chậu] để tạo khoảng rộng cho em bé có thể chui ra dễ dàng hơn giúp quá trình chuyển dạ diễn ra nhanh hơn và hạn chế được tình trạng rách âm đạo do rặn đẻ đồng thời tránh được những nguy hiểm cho mẹ và bé.
Cho dù bị rách hay bị rạch tầng sinh môn, thì tầng sinh môn có thể khá đau. Vết khâu tầng sinh môn có thể cảm thấy đau và khó chịu. Các triệu chứng có thể kéo dài vài ngày đến vài tháng. Trong thời gian đó, có thể khó ngồi hoặc đi lại thoải mái.
Tầng sinh môn có thể bị rách hoặc được bác sĩ rạch khi thai phụ sinh em bé.
3. Điều gì khác có thể gây ra đau tầng sinh môn?
Mang thai và sinh nở là những nguyên nhân phổ biến nhất khiến tầng sinh môn bị đau. Những điều khác có thể dẫn đến đau tầng sinh môn, nhưng không phải lúc nào cũng dễ dàng tìm ra nguyên nhân.
Đơn giản như quần bó hoặc ngồi ở một vị trí không thoải mái quá lâu có thể gây đau vùng âm hộ hoặc đáy chậu. Giao hợp mà không có đủ chất bôi trơn cũng có thể gây ra đau rát tầng sinh môn. Chứng đau âm hộ đề cập đến tình trạng đau mạn tính ở vùng âm hộ mà không rõ nguyên nhân. Cơn đau có thể ảnh hưởng đến toàn bộ khu vực, bao gồm môi âm hộ, âm vật và đáy chậu.
Hội chứng đáy chậu giảm dần xảy ra khi bóng bay đáy chậu vượt quá vị trí. Điều này có thể xảy ra nếu phụ nữ gặp vấn đề liên tục khi đi đại tiện hoặc đi tiểu và quá căng thẳng. Nếu phụ nữ bị tụt tầng sinh môn, bước đầu tiên là xác định nguyên nhân. Nếu bị đau không rõ nguyên nhân, các bác sĩ có thể sẽ bắt đầu khám phụ khoa toàn bộ để chẩn đoán.
4. Các yếu tố nguy cơ của vết rách tầng sinh môn là gì?
Phụ nữ có nguy cơ cao bị một số loại rách tầng sinh môn khi sinh con. Các yếu tố rủi ro bao gồm sinh con khi ở tuổi vị thành niên, sinh con nhẹ cân… Có nhiều hơn một trong những yếu tố nguy cơ này làm cho khả năng bị rách tầng sinh môn cao hơn đáng kể. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể xem xét cắt tầng sinh môn để thử và ngăn vết rách.
5. Phương pháp điều trị vết rách ở tầng sinh môn
Dùng nước ấm lên vùng bên ngoài của âm đạo khi đi tiểu cũng có thể giúp giảm bớt cảm giác khó chịu cho vết rách hay rạch tầng sinh môn.
Nếu bị đau tầng sinh môn, việc ngồi có thể khiến bệnh trầm trọng hơn.
Xoa bóp khu vực này trong khi mang thai có thể giúp giảm đau và chuẩn bị đáy chậu cho quá trình sinh nở.
Sử dụng nước đá hoặc túi chườm lạnh sẽ làm giảm các triệu chứng như sưng, ngứa và bỏng rát ở tầng sinh môn.
Nếu đã từng bị rách hoặc rạch tầng sinh môn, bác sĩ sẽ cung cấp hướng dẫn chăm sóc sau. Điều quan trọng là phải theo dõi một cách cẩn thận.
Khi đi vệ sinh cần giữ vết cắt và vùng xung quanh tầng sinh môn sạch sẽ để tránh nhiễm trùng, dội nước ấm lên vùng âm đạo để rửa sạch. Đổ nước ấm lên vùng bên ngoài của âm đạo khi đi tiểu cũng có thể giúp giảm bớt cảm giác khó chịu. Có thể thấy ngồi xổm thay vì ngồi bệt trên bồn cầu, làm giảm cảm giác đau nhói khi đi tiểu. Khi lau nên lau nhẹ nhàng từ trước ra sau. Điều này sẽ giúp ngăn vi khuẩn trong hậu môn lây nhiễm sang vết cắt và các mô xung quanh. Không nên dùng xà bông có bọt hoặc sử dụng các sản phẩm có thành phần thô cho đến khi vết thương lành hẳn.
Nếu khi đại tiện đau đớn có thể dùng thuốc nhuận tràng. Loại thuốc thường được sử dụng để điều trị táo bón và làm cho phân mềm và dễ đi ngoài hơn.
6. Liệu tình trạng đau nhức cuối cùng có thuyên giảm không?
Mức độ đau nhức và thời gian kéo dài có thể khác nhau tùy thuộc vào mỗi người do liên quan nhiều đến nguyên nhân. Nếu bị rách và sưng tấy nhiều, có thể mất nhiều thời gian hơn để chữa lành.
Đối với hầu hết mọi người, đau nhức do sinh nở ở tầng sinh môn thường không kéo dài lâu mà sẽ thuyên giảm trong vòng vài ngày đến vài tuần.
Cần đi khám bác sĩ nếu tình trạng đau nhức dường như không được cải thiện hoặc ngày càng trầm trọng hơn. Nên đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa khi thấy các dấu hiệu như sốt, tiết dịch có mùi hôi, chảy máu tầng sinh môn, khó đi tiểu, đau dữ dội, sưng tấy, vết khâu tầng sinh môn tổn thương nặng.
7. Ngăn ngừa đau nhức tầng sinh môn
Xoa bóp, masge tầng sinh môn giúp ngăn ngừa rách tầng sinh môn trong quá trình sinh và việc phục hồi cũng trở nên dễ dàng hơn.
Nếu dễ bị đau vùng đáy chậu, hãy cố gắng tránh mặc quần quá chật. Nên đảm bảo rằng mình được bôi trơn đầy đủ trước khi giao hợp.
Nếu đang mang thai masage đáy chậu, xoa bóp tầng sinh môn sau tuần thứ 34 có thể làm giảm tình trạng rách tầng sinh môn. Để chuẩn bị cho việc tự massage, nên cắt ngắn móng tay và rửa tay sạch sẽ. Thư giãn với đầu gối uốn cong. Sử dụng gối để tăng thêm sự thoải mái.
Có thể sử dụng dầu vitamin E, dầu hạnh nhân hoặc dầu thực vật bôi trơn ngón tay cái cũng như đáy chậu. Không sử dụng dầu em bé hoặc dầu khoáng.
Cách xoa bóp, masage:
- Đưa ngón tay cái sạch của bạn khoảng từ 2 - 3cm vào âm đạo.
- Nhấn xuống và sang hai bên cho đến khi bạn cảm thấy nó căng ra.
- Giữ trong 1 hoặc 2 phút.
- Dùng hai ngón tay cái để từ từ xoa bóp phần dưới của âm đạo theo hình chữ U.
- Tập trung vào việc giữ cho cơ bắp của bạn được thư giãn.
- Massage đáy chậu trong khoảng 10 phút mỗi ngày.
- Nếu không cảm thấy thoải mái khi tự mình thực hiện, có thể nhờ người khác hỗ trợ. Người hỗ trợ sử dụng kỹ thuật tương tự, nhưng bằng ngón trỏ thay vì ngón cái.
Xem thêm video đang được quan tâm:
Khi tiêm mũi 3 vaccine phòng COVID-19 cần lưu ý điều gì?
Hiểu được điều đó, MarryBaby đề xuất một số cách chăm sóc và sản phẩm vệ sinh, giảm đâu cho mẹ sinh thường. Hãy cùng tham khảo bài viết dưới đây nhé.
I. Tình trạng nhiễm trùng tầng sinh môn
Trước khi tìm hiểu giải đáp cho câu hỏi rửa vết khâu tầng sinh môn bằng gì, mẹ nên biết lý do vì sao mẹ cần chăm sóc kỹ vết thương tại tầng sinh môn sau sinh và cần lưu ý dùng đúng loại dung dịch để rửa và giảm đau nhằm tránh gây nên nhiễm khuẩn tầng sinh môn.
Theo đó, nhiễm khuẩn tầng sinh môn sau sinh, hay còn gọi là nhiễm khuẩn hậu sản, là một trong nhiễm trường hợp hay gặp nhất trong tai biến sản khoa. Tác nhân gây bệnh gồm tất cả các vi khuẩn thông thường như: liên cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn, trực khuẩn Coli, vi khuẩn yếm khí…
Một số tác hại khi mẹ bị nhiễm khuẩn tầng sinh môn có thể kể đến như:
- Âm hộ phù nề, sưng to, vết khâu tầng sinh môn có mủ.
- Âm đạo ra rất nhiều dịch có mùi hôi, khiến mẹ đau đớn mỗi lần thăm khám.
- Tử cung ra nhiều dịch có mùi hôi thối, có khi ra máu [hiếm gặp].
- Phần phụ [vòi trứng, buồng trứng, các dây chằng] bị nhiễm khuẩn kéo dài, dễ thành mãn tính nếu không điều trị kịp thời.
- Viêm phúc mạc tiểu khung và viêm phúc mạc toàn bộ. Đây là hình thái rất nguy hiểm, phải mổ dẫn lưu mủ, dễ để lại di chứng sau mổ.
- Viêm tắc tĩnh mạch chi dưới làm cho chân bị phù to, nóng và đau. Dạng này có thể gây tử vong đột ngột nếu cục máu đông di chuyển lên tim gây nhồi máu cơ tim, lên não gây nhồi máu não, đến phổi gây tắc mạch phổi…
- Tình trạng nhiễm khuẩn huyết – một hình thái nặng khó điều trị, tử vong rất cao.
Đó là những tác hại khôn lường của việc nhiễm khuẩn tầng sinh môn của sản phụ sau sinh. Do đó, mẹ cần biết cách vệ sinh khu vực trọng yếu này thật kỹ lưỡng sau khi sinh. Trong đó, việc rửa vết khâu tầng sinh môn bằng gì và cách chăm sóc tầng sinh môn đóng vai trò quan trọng.
II. 6 cách chăm sóc vết khâu tầng sinh môn hiệu quả
1. Chăm sóc vết khâu tầng sinh môn bằng miếng gạc lạnh
Sau ngày sinh đầu tiên, vết khâu vẫn còn bị sưng và đau. Mẹ có thể sử dụng miếng gạc lạnh hoặc túi đá lạnh chườm lên vết khâu, sau đó lau khô bằng khăn sạch. Mẹ luôn nhớ giữ vùng vết khâu khô ráo và sạch sẽ. Ngoài ra, khi lau khô, mẹ cẩn thận làm từ trước ra sau để giảm nguy cơ nhiễm trùng từ hậu môn.
2. Mẹo chăm sóc vết khâu tầng sinh môn: Chọn tư thế ngồi thích hợp
Tư thế ngồi đè lên vết khâu tầng sinh môn có thể khiến mẹ đau nhức. Để giảm bớt cảm giác này, mẹ nên chọn tư thế ngồi ít tạo áp lực lên vết khâu. Mẹo lót vải mềm hai bên mông hoặc ngồi đệm hơi cũng giúp vết thương không bị đè nén nhiều.
3. Chăm sóc vết khâu tầng sinh môn bằng cách ngăn ngừa táo bón
Một số vấn đề xảy ra khi chuyển dạ có thể khiến mẹ bị táo bón sau khi sinh. Nếu mẹ bị táo bón thì nguy cơ vết thương bị rạn, bục rất cao. Hãy làm theo các gợi ý sau đây để giảm thiểu tình trạng này:
- Ăn nhiều ngũ cốc nguyên hạt, gạo lứt, các loại đậu, trái cây tươi và rau xanh. Chúng là những thực phẩm giàu chất xơ tuyệt vời..
- Bổ sung nước bằng cách uống từ 6 tới 8 ly mỗi ngày. Các dạng nước lỏng ấm như trà thảo mộc cũng có thể hữu ích.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ về việc dùng thuốc làm mềm phân nếu cần.
- Sử dụng thuốc nhuận tràng nhẹ hoặc thực phẩm chức năng bổ sung chất xơ nếu cần thiết.
- Dùng ghế nhỏ để kê cao chân cao lên khi đang ngồi trên bồn cầu. Tư thế này sẽ giúp mẹ rặn dễ dàng hơn.
4. Chăm sóc vết thương tầng sinh môn thế nào? Chỉ cần vệ sinh đúng cách
Rửa vết khâu tầng sinh môn bằng gì? Câu trả lời là bằng nước và hãy giữ cho chỗ khâu được sạch sẽ, giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng tầng sinh môn.
Sau khi đi toilet, mẹ cần lưu ý khi vệ sinh bằng cách:
- Chùi nhẹ nhàng từ phía trước ra phía sau sau khi đại tiện.
- Sau khi chùi, xịt nước ấm vào chỗ khâu. Vỗ nhẹ cho khô.
- Không dùng xà bông hoặc bất cứ dung dịch nào ngoại trừ nước.
- Thay băng vệ sinh ít nhất 2 tới 4 giờ mỗi lần.
5. Chăm sóc vết thương tầng sinh môn mau lành lại bằng cách đi bộ
Đi bộ sau sinh giúp lưu thông máu đến vùng tầng sinh môn, giảm sưng và giúp vết khâu mau lành. Tập đi bộ còn giúp mẹ ngăn ngừa cứng khớp và đau lưng do nằm nhiều.
Sau ngày đầu tiên, hãy tập đi lại nhẹ nhàng xung quanh giường bệnh hoặc khu vực xung quanh khoa hậu sản.
Mẹ có thể bắt đầu tập luyện bằng cách đi thẳng người, hai chân dang rộng ra một chút và đi nhẹ nhàng.
6. Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh
Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng là cách để mẹ phục hồi vết thương hiệu quả và có sữa cho con. Mẹ nên ăn nhiều thực phẩm chứa nhiều chất đạm như thịt, cá, tép, trứng, lươn,… và các loại đậu. Chúng giúp tạo các tế bào mới, khiến quá trình lành vết thương dễ dàng hơn.
III. Rửa vết khâu tầng sinh môn bằng gì?
Cảm giác đau thường biến mất sau 3 – 4 ngày và khoảng sau 3 tuần vết khâu sẽ lành hoàn toàn. Theo bác sĩ sản khoa, một số cách vệ sinh nhằm hồi phục vết rạch tầng sinh môn nẹ nên tham khảo như: