Thay kinh a7 2023

Theo báo cáo vừa được công bố của Ngân hàng Thế giới (World Bank - WB), nền kinh tế toàn cầu có thể phải đối mặt với một cuộc suy thoái vào năm tới khi các ngân hàng trung ương đồng loạt tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát.

Trong báo cáo mới nhất được công bố hôm 15/9 về triển vọng tăng trưởng toàn cầu, WB dự báo tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu sẽ giảm xuống 0,5% vào năm 2023, tức giảm 0,4% tăng trưởng tính theo đầu người, đồng nghĩa với việc kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái.

Theo đó, trong bối cảnh lạm phát gia tăng mạnh mẽ trên toàn thế giới do nguồn cung nhiều mặt hàng bị hạn chế giữa lúc nhu cầu của các nước gia tăng trong quá trình phục hồi từ đại dịch Covid-19, nhiều ngân hàng trung ương trên toàn cầu đã phải thắt chặt chính sách tiền tệ, tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát.

Tuy nhiên, theo WB, những biện pháp này chưa đủ khả năng để kiềm chế lạm phát, mà còn khiến tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại.

Ba nền kinh tế lớn nhất thế giới là Mỹ, Trung Quốc và khu vực eurozone đã ghi nhận mức tăng trưởng chậm lại đáng kể, tạo ra một "tác động vừa phải đối với nền kinh tế toàn cầu trong năm tới và có thể đẩy nó vào suy thoái", WB cho hay.

Theo WB, nền kinh tế toàn cầu hiện đang trong giai đoạn tăng trưởng chậm nhất sau giai đoạn phục hồi hậu suy thoái kể từ năm 1970.

Chủ tịch WB David Malpass cho biết: “Tăng trưởng toàn cầu đang chậm lại mạnh mẽ, và còn có khả năng chậm hơn nữa khi nhiều quốc gia rơi vào suy thoái”.

Đồng thời, ông David bày to lo ngại rằng những xu hướng này sẽ còn kéo dài, gây hậu quả nghiêm trọng cho các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển.

Theo báo cáo của WB, để có thể kiềm chế lạm phát, các ngân hàng trung ương sẽ cần nâng lãi suất chính sách tiền tệ toàn cầu lên gần 4% trong năm tới, gấp đôi mức trung bình vào năm 2021, chỉ để giữ lạm phát cơ bản ở mức 5%.

Thậm chí, lãi suất có thể lên tới 6% nếu các ngân hàng trung ương tìm cách giải quyết lạm phát trong phạm vi mục tiêu của họ.

Nhưng sự gia tăng quy mô lãi suất, cùng với căng thẳng thị trường tài chính, sẽ làm chậm tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu xuống 0,5% vào đầu năm 2023, hoặc giảm 0,4% tính theo đầu người, tương đương với mức được coi là “suy thoái toàn cầu”.

Theo Chủ tịch WB, để tránh khỏi khả năng suy thoái, các nhà hoạch định chính sách có thể chuyển trọng tâm từ giảm giá tiêu dùng sang thúc đẩy sản xuất, bao gồm nỗ lực đầu tư và tăng năng suất.

Ngân hàng này cũng lưu ý thêm rằng các cuộc suy thoái trước đây cho thấy lạm phát hoàn toàn có nguy cơ tiếp tục tăng trong thời gian dài trong khi tăng trưởng yếu, ví dụ như cuộc suy thoái năm 1982 đã gây ra hơn 40 cuộc khủng hoảng nợ và mở ra một thập kỷ không tăng trưởng ở nhiều nền kinh tế đang phát triển.

Theo nghiên cứu của các nhà kinh tế của WB, cách để các ngân hàng trung ương tiếp tục nỗ lực kiểm soát lạm phát mà không gây ra suy thoái toàn cầu bao gồm việc truyền đạt các quyết định chính sách một cách rõ ràng, trong khi các nhà hoạch định chính sách nên đưa ra các kế hoạch tài khóa trung hạn đáng tin cậy và tiếp tục cung cấp cứu trợ có mục tiêu cho các hộ gia đình dễ bị tổn thương.

Đáng chú ý, lời cảnh báo mới nhất về suy thoái của WB có nội dung tương tự với cảnh báo được Giám đốc Quỹ tiền tệ Quốc tế (IMF) Kristalina Georgieva đưa ra hồi tháng 7, khi IMF hạ cấp dự báo năm 2022 về tăng trưởng kinh tế toàn cầu lần thứ 3 trong năm nay.

Theo đó, người đứng đầu IMF cho rằng nền kinh tế toàn cầu đang ở tình trạng nguội lạnh, và không thể loại trừ khả năng xảy ra một cuộc suy thoái toàn cầu vào năm 2023. Lý do được đưa ra bao gồm việc lạm phát lan rộng, tình trạng tăng lãi suất đáng kể của các ngân hàng trung ương, tăng trưởng kinh tế Trung Quốc chậm lại và các lệnh trừng phạt leo thang liên quan đến cuộc chiến Nga - Ukraine.

Thời khắc đen tối' của kinh tế thế giới

Theo VNDirect, đà tăng trưởng của kinh tế Việt Nam có thể chậm lại trong khoảng 2022-2023.

Nỗi lo suy thoái toàn cầu đang gia tăng

Báo cáo vĩ mô của Chứng khoán VNDirect cập nhật rằng, những vấn đề về áp lực lạm phát cao, điều kiện tài chính toàn cầu thắt chặt và việc gián đoạn chuỗi cung ứng có thể làm suy yếu triển vọng tăng trưởng của nền kinh tế toàn cầu.

Cụ thể, sự đình trệ của tăng trưởng kinh tế toàn cầu đã được phản ánh qua số liệu của nền kinh tế số 1 thế giới, khi GDP của Mỹ giảm 0,9% trong quý 2/2022, đánh dấu 2 quý giảm liên tiếp.

Nguyên nhân đến từ thị trường nhà đất lao đao do lãi suất tăng và lạm phát cao khiến đầu tư kinh doanh và chi tiêu tiêu dùng bị thu hẹp.

Do đó, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Mỹ xuống 1,2% vào năm 2023, từ mức dự báo trước đó ở 1,7% và đưa ra quan điểm "khả năng cho một hạ cánh mềm ngày càng khó đạt được".

Bên cạnh đó, các đối tác thương mại lớn khác của Việt Nam như châu Âu và Trung Quốc cũng phải đối mặt với dự báo tăng trưởng kinh tế ảm đạm trong giai đoạn 2022-2023.

IMF cảnh báo, trong báo cáo mới nhất của mình rằng tăng trưởng toàn cầu tiếp tục giảm tốc trong năm 2023, trong đó một số quốc gia chiếm khoảng một phần ba nền kinh tế toàn cầu có thể đối mặt với suy thoái trong năm 2022 hoặc 2023.

Theo đó, IMF đã hạ dự báo tăng trưởng GDP toàn cầu năm 2023 xuống 2,7% từ mức dự báo trước đó ở 3,2%, trong đó tăng trưởng GDP của Khu vực Eurozone năm 2023 giảm xuống 0,5% so với mức 1,2% trước đó.

Cụ thể hơn, IMF dự báo rằng nền kinh tế Đức và Ý có thể rơi vào suy thoái vào năm 2023 với mức tăng trưởng GDP lần lượt là -0,3% và -0,2%.

IMF cũng đã hạ dự báo tăng trưởng của nền kinh tế Trung Quốc năm 2023 xuống 4,4% so với dự báo trước ở 4,6%.

Đà tăng trưởng của Việt Nam có thể chậm lại trong quý 4/2022 và 2023

Các chuyên gia tại VNDirect vẫn duy trì quan điểm rằng, tăng trưởng GDP của Việt Nam đã đạt đỉnh trong quý 3/2022 và sẽ chậm lại trong quý 4/2022 do nhu cầu bên ngoài suy yếu và quán tính tăng trưởng nhờ mở cửa trở lại nền kinh tế chậm dần.

Theo đó, VNDirect duy trì dự báo rằng GDP của Việt Nam có thể tăng 5,6% (+/- 0,5 điểm %) so với cùng kỳ năm ngoái trong quý 4/2022, nâng mức tăng trưởng cả năm 2022 lên 7,9% svck (+/- 0,2 điểm %).

Về dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2023, VNDirect cho rằng vẫn sẽ ở mức 6,9% so với cùng kỳ. Triển vọng tăng trưởng thấp hơn là do: các đối tác thương mại lớn của Việt Nam như Mỹ và châu Âu tăng trưởng kinh tế chậm lại, có thể làm giảm triển vọng xuất khẩu của Việt Nam. Ngoài ra, lạm phát cao hơn có thể ảnh hưởng đến sự phục hồi của tiêu dùng trong nước. Và lãi suất tăng làm tăng
chi phí và ảnh hưởng đến kế hoạch mở rộng kinh doanh của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, theo VNDirect, vẫn có những yếu tố hỗ trợ cho tăng trưởng của Việt Nam trong năm 2023 như nguồn vốn đầu tư công dồi dào và lượng khách du lịch quốc tế trên đà phục hồi mạnh mẽ.

Nhìn chung, Việt Nam vẫn sẽ là một trong những quốc gia tăng trưởng nhanh nhất khu vực châu Á - Thái Bình Dương trong giai đoạn 2022-2023.

Dự báo một số rủi ro đối với nền kinh tế Việt Nam trong những tháng tới

Theo VNDirect, Fed và Ngân hàng Trung ương châu Âu sẽ tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt để kiểm soát lạm phát.

Điều này sẽ đẩy lãi suất lên cao hơn trong tương lai, kéo theo nhu cầu tiêu dùng sụt giảm, thị trường việc làm thắt chặt và tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại ở Mỹ và châu Âu.

Nhu cầu tiêu dùng thấp hơn tại Mỹ và châu Âu sẽ tác động tiêu cực đến xuất khẩu của Việt Nam sang hai thị trường này (chiếm gần một nửa tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam năm 2021) những quý tới đây.

Bên cạnh đó, Chính sách Zero-Covid và những bất ổn gia tăng của nền kinh tế Trung Quốc. Nhiệt độ cao kỷ lục và hạn hán nghiêm trọng ở tây nam Trung Quốc đã làm tê liệt hoạt động sản xuất thủy điện và khiến nhiều nhà máy ở khu vực đó phải đóng cửa.

Đây là đòn giáng mới nhất vào nền kinh tế Trung Quốc, vốn đã chứng kiến chi tiêu tiêu dùng tăng chậm và thị trường bất động sản đang gặp nhiều khó khăn.

Kinh tế Trung Quốc giảm tốc sẽ ảnh hưởng đến xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này. Bên cạnh đó, việc đóng cửa các nhà máy tại Trung Quốc do chính sách Zero-COVID hoặc cắt điện có thể tác động tiêu cực đến lĩnh vực sản xuất của Việt Nam do nhiều ngành sản xuất của Việt Nam phụ thuộc lớn vào nguyên liệu đầu vào từ Trung Quốc như dệt may, luyện kim, hóa chất, điện tử.

Đáng chú ý, Đồng USD tăng mạnh gây áp lực lớn lên tỷ giá hối đoái của Việt Nam. Để ổn định tỷ giá, thời gian qua, NHNN đã phải can thiệp vào thị trường và bán ra một lượng lớn dự trữ ngoại hối.

Tuy nhiên, nếu đồng USD tiếp tục mạnh lên, NHNN sẽ có ít nguồn lực hơn để can thiệp do dự trữ ngoại hối đã mỏng hơn trước.

Trong trường hợp xấu hơn, NHNN có thể phải tính đến việc tăng lãi suất điều hành, từ đó làm tăng chi phí kinh doanh và ảnh hưởng tiêu cực tới đà phục hồi kinh tế.

Cuối cùng, về rủi ro lạm phát vẫn hiện hữu do xung đột Nga -Ukraine nguy cơ kéo dài và gây ra sự gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu.

Lạm phát cao hơn dự kiến có thể cản trở tăng trưởng kinh tế và khiến chính sách tiền tệ có thể thắt chặt hơn. NHNN có ít dư địa hơn để duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng nhằm hỗ trợ nền kinh tế.

Nợ xấu ngân hàng: Nhìn từ các thay đổi gần đây trong ngành bất động sản