được biên tập bởi Thích Nhật Từ
Giới thiệu về cuốn sách này
Từ xa xưa, tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên đã đi vào tiềm thức của mỗi người Việt ta. Bên cạnh ông bà, ông vải - những người được an hưởng tuổi già rồi quy tiên thì trong gia đình dòng họ luôn có những vong linh bạc mệnh. Người Việt ta gọi những vong linh đó là Bà Cô, Ông Mãnh.
Bàn thờ Bà Tổ Cô
Vì thời gian hưởng dương của họ chưa được trọn vẹn nên họ là những vong linh rất linh thiêng. Chính vì thế người ta thường thờ họ ở một ban riêng. Với ý nghĩa mong cầu đạt được nhiều ước vọng về tài lộc, phú quý chứ không chỉ phù hộ độ trì như thờ tổ tiên. Vậy hãy cùng tìm hiểu một vài thông tin về bàn thờ Bà Tổ Cô.
1. Bàn thờ bà Tổ Cô thờ ai?
Trước hết hãy cùng tìm hiểu bàn thờ Bà Tổ Cô thì thờ ai? Như đã đề cập, Bà Cô Ông Mãnh là những vị rất linh thiêng. Bà Tổ Cô là những người con gái mất khi còn trẻ, chưa lập gia đình. Họ mất vì nhiều lý do như bệnh tật, tai ương nhưng chưa đầu thai chuyển kiếp mà vẫn muốn lưu lại chốn nhân gian. Để nguyện giúp đỡ và che chở cho người trong dòng họ, đặc biệt là những em bé hoặc người nhỏ tuổi trong gia đình.
Bàn thờ Bà Tổ Cô, Ông Mãnh tại gia cần lập đúng nghi thức
Ông Mãnh cũng vậy, đây là những vong linh của con trai mất sớm hoặc chết yểu trong nhà, cũng vì lý do để bảo hộ cho người trong gia đình được bình an, không phải chịu số mệnh ngắn ngủi giống như mình mà vong linh ở lại chốn dương gian.
>>>XEM NGAY: TOP những mẫu bàn thờ đẹp bền nhất tại Lôi Phong
Nhưng không phải ai chết trẻ cũng thành Bà Tổ Cô, Ông Mãnh mà phải là những vong linh khi chết đi, trên đường xuống cõi âm có duyên tu tập đạo Phật, đạo Mẫu mới trở thành Bà Tổ Cô, Ông Mãnh.
2. Tại sao người ta lại lập bàn thờ Bà Tổ Cô, Ông Mãnh?
Những vong linh này thường rất linh thiêng, tùy vào nhân duyên mà họ che chở cho người thân trong gia đình tránh khỏi tai ương, phần nào vận hạn. Nhận thấy được sự linh thiêng của Bà Tổ Cô, Ông Mãnh ngày nay người ta thường lập bàn thờ riêng cho các vị để cầu mong phù hộ đồ trì, nghe bảo trước khi làm việc gì trọng đại.
Khi phải đưa ra quyết định quan trọng hay chuẩn bị 1 chuyến đi xa thì hãy thắp nén hương thơm, thành tâm thành khẩn xin Bà Tổ Cô dẫn đường chỉ lối. Việc tỏ thì theo, việc tăm tối sẽ đoạn đường. Khám phá 39+ mẫu bàn thờ tổ cô tại Lôi Phong:
3. Bàn thờ Bà Tổ Cô thì cần những gì và bài trí thế nào?
Một bàn thờ Bà Tổ Cô sẽ gồm có những thứ cơ bản sau:
-
Bài vị [đặt trên chiếc kệ gỗ nhỏ, hoặc cũng có gia đình không có bài vị cho bà Tổ Cô, Ông Mãnh]
-
Cây đèn cầy hoặc nếu không thì thắp một ngọn nến hay có nhà sẽ dùng đèn dầu thắp khi cúng lễ
-
Một lư hương nhỏ
-
Ly rượu đặt trên đài đặt ly
-
Chén nước, vàng mã, lọ hoa
Bày trí bàn thờ Bà Tổ Cô cần đúng nghi thức để không “phải tội”
Ngoài những thứ cơ bản trên, có nơi người ta hình tượng hóa Bà Tổ Cô, Ông Mãnh qua các bức tượng hoặc hình vẽ trên vải, liễn để phân biệt với ban thờ gia tiên. Hình tượng thờ phụng thì thường là hình ảnh thể hiện của người con gái xinh đẹp, trinh trắng, đôn hậu, ăn mặc thật trang nghiêm.
Đối với ban thờ tại gia, người ta thường thờ bằng những bức vẽ với hình vẽ là ba cô gái xinh đẹp, màu sắc tươi tắn, vị ở giữa cao nhất tượng trưng cho Bà Tổ Cô, hai vị bên trái và bên phải chầu hầu Bà Tổ Cô hoặc có nhà chỉ thờ chữ viết trên liễn, vải. Khác với hình vẽ, tượng Bà Tổ Cô chủ yếu được thờ ở Đền, Chùa, Miếu,…
4. Khi lập bàn thờ Bà Tổ Cô cần lưu ý gì?
Trước tiên, bàn thờ hay kệ thờ Bà Tổ Cô cần phải đẹp, hoa văn trạm trổ càng tỉ mỉ càng tốt. Vì những vị được thờ ở ban này đều là những vong linh mất khi còn rất trẻ, dù trở thành người bảo hộ cho cả gia đình thì các vị vẫn ưa màu sắc, hoa văn. Đây là bản tính của những người trẻ.
Thứ hai, bàn thờ Bà Tổ Cô phải đặt dưới hương án của bàn thờ gia tiên, không được đặt ban thờ Bà Tổ Cô ngang bằng với ban thờ gia tiên. Lý do là vì những vị này đều là người nhỏ tuổi, trong dòng họ có thể chỉ là con cháu, là con, là cô, đôi khi là bác của người còn sống. Nên việc đặt các vị ngang hang với gia tiên là không phải phép. Nếu đặt Bà Tổ Cô ngang với gia tiên, gia chủ đôi khi phải chịu phạt, gia đạo bất ổn, làm ăn lụi bại.
Thứ ba, chính vì là người nhỏ tuổi, trẻ hơn các cụ gia tiên nên bát hương thờ bà Tổ Cô cũng sẽ nhỏ hơn bát hương thờ gia tiên.
Thứ tư, không được sử dụng gỗ đã qua sử dụng để làm bàn thờ, điều này để tránh ô uế có thể có của lần sử dụng trước.
Cuối cùng, sắm lễ cúng Bà Cô Tổ thì cần những gì và cúng lễ Bà Cô Tổ trong những dịp nào? Ngoài những vật dụng cơ bản luôn có sẵn trên ban thờ, mỗi dịp cúng lễ Bà Tổ Cô, cần chuẩn bị hoa tươi, trái quả, bánh kẹo, đồ ngọt. Trong một số gia đình, người ta có bày biện thêm đồ chơi của trẻ em để làm Bà Tổ Cô hoan hỉ. Những dịp cúng lễ có thể nói đến như giỗ chạp, tuần tiết sắc vọng, ngày rằm mùng một.
Với những thông tin trên, Đồ thờ Lôi Phong tin rằng gia chủ đã hiểu rõ về tục lệ thờ cúng Bà Tổ Cô. Để tham khảo thêm các thông tin tư vấn về thờ cúng, mời quý khách liên hệ tới hotline hoặc truy cập trang web của chúng tôi tại: //loiphong.vn/.
Đồ thờ Lôi Phong là đơn vị chuyên cung cấp các loại bàn thờ bà Tổ Cô với đa dạng mẫu mã. Đi kèm với đó là dịch vụ tư vấn lắp đặt bàn thờ chuyên nghiệp. Chúng tôi sẽ hỗ trợ bạn tối đa để hoàn thiện không gian thờ cúng chuẩn phong thủy, đảm bảo thẩm mỹ cho căn hộ của gia đình.
Lập bàn thờ riêng cho bà Cô , ông Mãnh:
-Vì do họ chết lúc tuổi còn nhỏ, không dám ngồi chung với tổ tiên: Các bà Cô, ông Mãnh chính ra cũng được thờ trên bàn thờ tổ tiên, nhưng vì tuổi nhỏ, sợ không dám cùng về hưởng lộ với các cụ trên một giường thờ chung.
-Nên phải có bàn thờ riêng cho họ: Cũng như ở trên dương trần, tại nhiều gia đình, trẻ con không được phép ngồi cùng ăn với người lớn, nên có những bàn thờ riêng cho bà Cô ông Mãnh.
Ảnh minh họa
Bàn thờ được đặt ở đâu?
-Thường đặt dưới hương án bàn thờ tổ tiên: Bàn thờ bà Cô, ông Mãnh thường đặt ở dưới gầm hương án của bàn thờ tổ tiên.
-Không thể đặt ngang hàng với bàn thờ tổ tiên: Như trên đã trình bày, bà Cô ông Mãnh vì tuổi nhỏ, phải thờ ở dưới thấp không thể thờ ngang với bàn thờ tổ tiên được.
1. Bà cô
Bà cô hay thường gọi là bà Tổ cô là một người nữ chưa lấy chồng, bị mất khi còn trẻ tuổi trong gia đình, nhận lĩnh nhiệm vụ quán xuyến, trông nom, theo dõi, để ý các công, các việc của họ hàng, của các con, các cháu ở trên cõi trần và tùy duyên độ trì che chở.
Tuy nhiên, không phải người con gái trẻ nào khi mất cũng thành bà Tổ cô của dòng họ. Đó phải là vong linh ở nơi cõi âm, có duyên tu tập theo đạo Mẫu [đạo Tiên] hoặc theo đạo Phật.
Trong một số trường hợp bà Tổ cô của dòng họ có theo đạo Mẫu [đạo Tiên], nếu theo hầu các bà Chúa [Ví dụ Bà chúa thượng ngàn, Bà chúa thoải phủ] thì có thêm danh hiệu mới là Chúa Tổ Cô. Nếu theo hầu các Chầu [ví dụ Chầu bé Bắc Lệ, Chầu Chín,….] thì có thêm danh hiệu là Chầu Tổ Cô.
Nếu bà Tổ cô mang hai danh hiệu trên lại có tu tập tốt, thì có nhiệm vụ khai sáng, giác ngộ, hướng dẫn, dạy bảo, đưa đường chỉ lối cho con cháu – những người có căn, có quả theo đường tu cho đúng với phận số.
Ảnh minh họa
2. Ông mãnh
Ông mãnh hay còn gọi là mãnh Tổ dòng họ là người nam chết trẻ còn chưa lập gia đình, độ tuổi từ 13 tuổi trở lên hoặc là người đàn ông sống độc thân khi chết trung tuổi hoặc cao tuổi.
Mãnh tổ là người tu tập theo đạo Phật hoặc đạo Tiên [Mẫu], chịu trách nhiệm giám sát, quản lý, giúp đỡ các vong linh gia tiên tiền tổ ở nơi địa phủ.
Mãnh tổ chỉ có thể làm Phán Quan [Phán Quan điện ngục hoặc Phán Quan địa ngục] hoặc Hành Sai địa phủ chứ không nắm giữ bất cứ cương vị nào khác. Bởi vậy khi một người thân mất đi, cúng vong 49 ngày hoặc 100 ngày thường trong sớ Gia Tiên bao giờ cũng phải thỉnh đến ông mãnh Tổ dòng họ.
Trong những trường hợp đặc biệt, mãnh Tổ của dòng họ có thể bị giam cầm nơi địa ngục do những tội lỗi gây ra khi hồn tiền dương thế, lúc này vong chưa thể tu học, tuy nhiên nếu được thoát linh địa ngục thì vong sẽ được bổ nhiệm làm Phán quan hoặc Hành sai, sau đó được cấp phép tu học theo một trong hai đạo đã nói ở trên.
Bà cô, ông mãnh trong tâm linh người Việt được coi là những người hết sức linh thiêng, có vai trò quan trọng khi thờ cúng và thường độ trì, đi theo phù trợ cho con cháu trên dương thế.
*Thông tin trong bài chỉ mang tính tham khảo
Theo Khỏe&đẹp
Trong một dòng họ có rất nhiều bà cô, ông mãnh chết trẻ nhưng không phải ai cũng sẽ được gọi là bà cô tổ và ông mãnh tổ, để làm sáng tỏ vì sao lại như vậy, Quảng Nguyên kính mời bạn đọc cùng tìm hiểu về chủ đề này hôm nay.
Người như thế nào thì sẽ được gọi là Bà Cô Tổ?
Trong tín ngưỡng thờ cúng tâm linh của người Việt thì Bà Tổ Cô và Ông Mãnh là những người chết trẻ trong gia đình, vô cùng linh thiêng.
Bà Cô Tổ hay còn gọi Bà Tổ Cô là người phụ nữ đã mất khi còn trẻ nhưng chưa lập gia đình. Sau khi mất, do vẫn còn quyến luyến gia đình, dòng họ, chưa đầu thai nên đã ở lại giúp đỡ, quán xuyến trông nom công việc của con cháu, họ hàng trên cõi trần.
Tuy nhiên không phải tất cả những người phụ nữ chết trẻ đều sẽ trở thành Bà Tổ Cô mà chỉ có những vong linh ở cõi âm, có duyên tu tập đạo Phật, đạo Mẫu mới có thể trở thành Bà Tổ Cô và thường rất thiêng, tùy duyên độ trì, che chở cho mọi người trong gia đình, giúp gia đình, dòng họ tránh được tà ma quấy nhiễu, thường hay được xin xỏ về làm ăn, buôn bán, giải hạn…
Người đảm nhận cương vị Bà Cô Tổ phải thỏa mãn hai điều kiện sau:
- Là người phụ nữ chưa lấy chồng, mất khi còn trẻ tuổi.
- Vong linh khi xuống cõi Âm có duyên tu tập theo đạo Mẫu [đạo Tiên] hoặc theo đạo Phật. Tuy nhiên cũng có những trường hợp Bà Cô Tổ không đi theo đạo nào, thậm chí có người còn bị giam giữ ở nơi địa ngục.
Nói về mối quan hệ vai vế thì có thể đối với người này Bà Cô Tổ ở đời thứ tư [Gọi là Cụ Tứ đại], nhưng với người khác thì Bà Cô Tổ có thể chỉ là em gái của bố [gọi là Cô], với người khác nữa quan hệ có thể chỉ gọi bằng Bác, hoặc xa hơn nữa thì Bà Cô Tổ có thể đã thuộc đời thứ 6,7 [Lục, Thất đại]…vv. Nhưng dù vị trí mối quan hệ là thế nào đi nữa thì vẫn sẽ gọi chung là Bà Cô Tổ vì danh hiệu của Bà là như vậy.
Tại sao Bà Cô Tổ phải có bát hương thờ riêng ?
Việc lập bát hương thờ Bà Tổ Cô là điều cần thiết bởi những vong hồn này vô cùng linh thiêng, đặc biệt đối với những ngôi nhà có vong hồn này. Khi cúng bái thành tâm và cẩn thận thì sẽ an ủi được những vong linh này bởi họ rất linh thiêng và sẽ luôn chứng giám cho tấm lòng thành kính của mình.
Bà Cô Tổ vẫn được thờ trên bàn thờ tổ tiên, nhưng vì tuổi nhỏ, sợ không dám cùng về hưởng lộ với các cụ tổ tiên và thần linh trên một giường thờ chung nên phải có bát hương riêng cho họ. Cũng như ở dưới trần gian, tại nhiều gia đình, trẻ con không được phép ngồi cùng ăn với người lớn, nên có những bát hương thờ riêng cho Bà Cô Tổ.
Bát hương được đặt ở đâu ?
Bát hương thờ Bà Cô Tổ được đặt ở vị trí thấp hơn bát hương của thần linh thổ địa [thổ công], thấp hơn [hoặc bằng] bát hương gia tiên. Không được đặt ngang hàng với bát hương của tổ tiên.
Người như thế nào thì sẽ được gọi là Ông Mãnh Tổ?
Người ta thường hay quan tâm, kêu cầu, nhắc tới Bà Cô Tổ dòng họ chứ không mấy khi quan tâm và tìm hiểu về Ông Mãnh Tổ của dòng họ. Vậy Ông Mãnh Tổ của dòng họ là ai?
Mãnh Tổ dòng họ là người nam chết trẻ khi còn chưa lập gia đình, độ tuổi thường từ 13 tuổi trở lên hoặc là người đàn ông sống độc thân chết khi trung tuổi hoặc cao tuổi.
Ông Mãnh Tổ là người không do Hội Đồng Gia Tiên của dòng họ bầu cử ra mà sẽ do Hội Đồng Quan Sai Địa Phủ chỉ định. Mãnh Tổ là người tu tập theo đạo Phật hoặc đạo Tiên [Mẫu], người sẽ chịu trách nhiệm quản lý, giám sát, giúp đỡ các vong linh gia tiên tiền tổ nơi địa phủ.
Khi ở dưới địa phủ, Ông Mãnh Tổ có thể làm Phán Quan [Phán Quan điện ngục hoặc Phán Quan địa ngục] hoặc Hành Sai địa phủ chứ không nắm giữ bất cứ cương vị nào khác. Bởi vậy khi một người thân mất đi, trong các buổi lễ cúng vong 49 ngày hoặc 100 ngày thường trong sớ Gia Tiên bao giờ cũng sẽ phải thỉnh đến Ông Mãnh Tổ dòng họ…
Dòng họ có thể lụi bại nếu Ông Mãnh Tổ bị giam cầm trong địa ngục
Trong những trường hợp đặc biệt, Mãnh Tổ của dòng họ có thể bị giam cầm nơi địa ngục do những tội lỗi gây ra khi còn ở dương thế và lúc này vong chưa thể tu học được. Tuy nhiên nếu được thoát linh địa ngục thì vong sẽ được bổ nhiệm làm Phán Quan hoặc Hành Sai, sau đó được cấp phép tu học theo một trong hai đạo đã nói ở trên.
Trường hợp đặc biệt hơn nữa là dòng họ vô phúc, Ông Mãnh Tổ được chỉ định làm Quỷ Thần [hại người], vào trường hợp này dòng họ đó không thể tồn tại lâu được, đến một thời điểm nào đó sẽ mất cả họ. Bà Cô Tổ dẫu có linh thiêng đến mấy mà không giác ngộ được con cháu ở dương gian làm lễ phả độ gia tiên thì cũng không có cách nào cứu nổi.
Nếu Ông Mãnh Tổ là quỷ thần, Bà Cô Tổ lại bị giam ở địa ngục thì thật là một cảnh bi đát trớ trêu khốn cùng, dòng họ ấy sẽ suy bại, chết yểu, thảm thương, vô phương cứu chữa.
Khi có Ông Mãnh Tổ mới thay thế [thường thì phải sau hàng ngàn năm dương trần] thì Ông Mãnh Tổ cũ mới siêu thoát sang cõi giới khác, tiếp tục con đường tu tập đạo pháp, hoặc được bổ nhiệm làm tiểu thần chứ không bao giờ quay lại đầu thai làm kiếp người nữa. Trong khi đó Cô Tổ dòng họ có thể thăng thiên hoặc cũng có thể đầu thai về cõi nhân gian làm người.
Như vậy chúng ta hiểu rõ được Ông Mãnh Tổ cũng có quyền hạn đáng kể, tuy nhiên khi cúng lễ [vào các ngày như mồng 1, ngày rằm…] thì âm luật lại chỉ cho phép thỉnh Cô Tổ dòng họ chứ không được thỉnh đến Ông Mãnh Tổ và khi lập bát hương cũng chỉ lập bát hương Cô Tổ dòng họ đại diện, không được lập bát hương thờ Ông Mãnh Tổ. Nếu một gia đình nào đó có người hợp vía, hợp mệnh với Ông Mãnh Tổ thì mới được phép khấn mời Ông Mãnh về thụ thực trong những nghi lễ cúng khấn và kêu cầu sự giúp đỡ.
Sắm lễ cúng Bà Cô Tổ gồm những gì ?
Trên bàn thờ Bà Tổ Cô Ông Mãnh sẽ thường có những vât phẩm bao gồm: bài vị [đặt trên chiếc bệ, hoặc cũng có gia đình không có bài vị cho bà Tổ Cô Ông Mãnh], cây đèn cày hoặc thắp một ngọn nến mỗi khi cúng lễ, một bình hương nhỏ, ly rượu đặt trên đài, đĩa trầu cau, chén nước.
Người ta thường cúng Bà Tổ Cô Ông Mãnh vào những ngày kỵ, tuần tiết sắc vọng hoặc dịp giỗ, lễ Tết giống như thờ cúng Gia Tiên. Người cúng Bà Tổ Cô thường là chủ nhà, người con trưởng trong gia đình.
Một điều cần chú ý là khi bái cúng giỗ Bà Cô Ông Mãnh thì bạn nên chuẩn bị một cách thật kỹ lưỡng và cẩn thận để tránh những bất cẩn hay gây ra khiến Bà Tổ Cô, Ông Mãnh không vui.