Ngôn ngữ nhắn tin của giới trẻ hiện nay

Lướt qua một số trang web có thể dễ dàng nhận thấy những kiểu viết này khá phổ biến.  

Ngôn ngữ lạ của giới trẻ đang len lỏi vào "thế giới ảo". Ảnh minh họa.

Bạn học sinh lớp 10 có nick Ớt_Chuông viết: “Hum ni là 14-2 đéy pà kon ạ, pợn na đy pán hoa đéy! ty hok lời nhưng thấy zui zui, (Hôm nay là 14/2 đấy bà con ạ, bạn na đi bán hoa đấy! Tuy không lời nhưng thấy vui vui).

Một bạn khác có nick “Thien-than-ho-mẹnh” chia sẻ: “Nó lun mún nó of nó fone or nt or wan tâm như pạn nó vẫn thường thía mek dù zì nó là con gái làm shao có thía!!! …”. (Nó luôn muốn Nó của nó điện thoại, hay nhắn tin, hay quan tâm như bạn nó vẫn thường thế vì nó là con gái làm sao có thể...)

Một số teen không biết cách định dạng kiểu chữ tiếng Việt trên trang soạn thảo blog, các em dùng sẵn những gì có ngay trên bàn phím để chữ viết có thêm thanh cho dễ đọc. Nick “Bé Nhiều Chiện” tâm sự: “Ngoi` pun` hok bjk lem` je^`, vo^ tinh` nghj~ den' anh, hok bjk jo` nay` anh dang lam` j` ta?”. (Ngồi buồn không biết làm gì, vô tình nghĩ đến anh, không biết giờ này anh đang làm gì ta?)

Qua tìm hiểu, có thể nhận ra một quy luật của kiểu viết này trong blog của các teen, đó là một số chữ như: b đổi thành p, i thành y hoặc j, c thành k…

Không chỉ dùng cách viết này trong blog, tin nhắn thường ngày các em gửi cho nhau cũng tràn ngập kiểu viết như vậy. Một nữ học sinh nhắn cho bạn: “Tau pun ngu we” (Tao buồn ngủ quá). Tin nhắn trả lời: “Bit oj, mey mep nhu heo hem bik seo pun ngu wei zj?” (Biết rồi, mày mập như heo không biết sao buồn ngủ hoài vậy).

Lý giải cho cách dùng chữ kiểu kỳ dị này, Lê Thanh Nga, lớp 11 trường THPT Lê Quý Đôn, quận 1, TP HCM, chia sẻ, các bạn thích cách dùng chữ này vì nó ngộ ngộ, lạ và rất xì-tin. "Hơn nữa, khi dùng những chữ kiểu này trong điện thoại sẽ hạn chế số lần nhấn vào bàn phím cũng như tiết kiệm ký tự, tụi em có thể nhắn tin nhiều hơn, tiết kiệm tiền hơn. Ví dụ, khi em muốn nhắn chữ “Đi” trong điện thoại em phải nhấn số 3, rồi 3 lần số 4 thì bây giờ em chỉ cần nhấn số 3 và số 5 là có được chữ “Dj” nhanh chóng mà các bạn vẫn hiểu được em đang nói gì", Nga thổ lộ.

Một nam học sinh lớp 10, thì kể, mẹ em kiểm soát sát sao… thường hay la mắng và cấm đoán khi em nhắn tin với một bạn nữ nào trong lớp, nhưng từ khi em chuyển sang cách nhắn tin toàn “ký hiệu”, mẹ vẫn kiểm tra nhưng không bị la dù vẫn nói chuyện phiếm như trước. "Em cảm thấy chữ viết như vậy rất vui và hầu như bạn bè em đều nhắn với nhau như thế. Có lần mẹ đọc tin nhắn trong điện thoại của em xong phá lên cười, rồi chỉ bảo “lo mà học hành không chết với tôi”, chứ chẳng cằn nhằn nhiều như trước", học sinh này kể.

Cô Kim Loan, giáo viên dạy môn Văn ở quận Tân Bình (TP HCM) chia sẻ, từ ngữ các em thường xuyên dùng sai nhất là “rồi" biến thành "rùi", "i" thành "j"... Với mỗi bài kiểm tra, học sinh viết sai chính tả đều bị cô bôi đỏ, trừ từ 0,5 đến 1 điểm. Có em bị trừ đến điểm âm nhưng cũng từ đó mà ghi nhớ và ít lặp lại.

Theo chuyên gia tâm lý giáo dục trẻ vị thành niên, việc học sinh cấp 2 và cấp 3 dùng chữ viết sai bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân. Rõ ràng nhất, các em bị ảnh hưởng bởi ngôn ngữ thứ hai mình được học ở trường nên những từ như “và, hay, hoặc, nhưng, của…”, các em tốc ký bằng “and, or, but, of…”.

Đôi khi các em học được từ mới tiếng Anh nào đó muốn nhớ lâu hơn nên dùng xen lẫn tiếng Việt. Hơn nữa, độ tuổi của các em bị ảnh hưởng bởi tư tưởng muốn khác người, muốn đổi mới nên chọn cho mình một cách thể hiện khác chữ chính thống, dù các em đều hiểu được như vậy là sai. Thứ ba là một số em lại dùng kiểu chữ sai để cha mẹ không hiểu gì cả nhằm thoát khỏi sự kiểm soát….

"Cha mẹ và thầy cô cần nắm bắt kịp thời việc con em mình dùng chữ sai, có trách nhiệm chỉ cho các em thấy những ảnh hưởng tai hại của việc lạm dụng các kiểu chữ này cụ thể qua bài vở các kỳ kiểm tra, thi học kỳ, thi đại học… kết quả sẽ vô cùng nghiêm trọng khi các em viết sai chính tả không chỉ một vài chữ và cả một trang giấy", chuyên gia này nói.

Nhật My

"Ckj ui, hum nay nk4 e ko' viek, e xjn pkep’ ngkj nka. Mơn ckj nhìu!", tin nhắn của nhân viên khiến chị Ánh (30 tuổi, quản lý một cửa hàng bánh mì tại Cầu Giấy, Hà Nội) bực mình vì không hiểu gì. Hỏi nhân viên, chị được giải thích là "Chị ơi, hôm nay nhà em có việc, em xin phép nghỉ nha. Cảm ơn chị nhiều".

Công việc cửa hàng bận rộn nên nhiều lúc chị Ánh cùng vào bếp phụ làm bánh. Một lần nghe nhân viên thu ngân báo chuẩn bị "một bánh mì trứng cay sương sương", chị ngạc nhiên không biết làm gì. Hỏi ra "sương sương" chỉ kiểu trang điểm nhẹ nhàng ở Hàn Quốc, nhưng được bạn trẻ sử dụng trong nhiều tình huống. Ở đây "bánh mì trứng cay sương sương" nghĩa là bánh mì trứng ít cay.

Sau nhiều tháng tiếp xúc với sinh viên sinh năm 1998-2000, chị Ánh nhận thấy giới trẻ đang sử dụng ngôn ngữ khác lạ, được gọi là teencode. Sau nhiều lần ngơ ngác không hiểu gì, nhắc nhân viên cũng không bỏ được, chị mày mò học theo. Giờ chị hiểu và biết cách sử dụng ngôn ngữ khác biệt này.

Khi muốn thông báo với nhân viên cửa hàng "Hôm nay chị bận, các bạn tự làm việc nhé. Mai chị qua kiểm tra", chị Ánh viết: "Hum nay ckj pa^n, cb tự lv nk3. M4j ckj wa check". "Ban đầu mình không thích teencode, sau khi được nhân viên chỉ cho vài từ viết tắt nhanh, mình thấy nó cũng tiện, tiết kiệm thời gian", chị Ánh chia sẻ.

Rất thích sử dụng teencode khi chat với bạn bè, Hồng Anh (học sinh lớp 8 trường Nam Từ Liêm, Hà Nội) giải thích: "Bố mẹ thường kiểm tra điện thoại, tin nhắn của em. Khi em dùng teencode, bố mẹ, thầy cô hay người lớn chắc chắn không dịch được nên nói chuyện với bạn bè sẽ thoải mái hơn".

Không chỉ đảm bảo bí mật, teencode giúp Nguyễn Minh (sinh viên năm 3 khoa Sư phạm Trung, Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội) tránh phải viết từ ngữ thô tục khi nhắn tin với bạn bè. "Bạn bè thi thoảng nói tục, em thấy các từ tục đó đỡ vô duyên hơn khi viết bằng teencode", Minh nói.

Teencode được thế hệ cuối 8x, đầu 9x lan truyền trên Zingme, Yahoo, Blog360. Trào lưu này bắt nguồn từ bộ truyện tranh nổi tiếng Thám tử lừng danh Conan, khi tác giả biến đổi từ KID (tên nhân vật truyện) thành 1412 (14 = KI, 12 = D). Những năm 2007-2012, dạng ngôn ngữ này phát triển mạnh mẽ, với đủ cách biến tấu chữ sao cho càng rối càng tốt. Thậm chí, có cả công cụ chuyển đổi chữ Việt sang teencode để bạn trẻ sử dụng.

Nguyên tắc viết teencode là sử dụng chữ cái hoặc số để thay thế từ/cụm từ như "ph = f", "ng = g/q", "o = 0", "e = 3", "vk/ck = vợ/chồng", "s2 = trái tim", "bt òy = biết rồi"... Ví dụ câu "C đlgt? Cko mjk lw nk4 s2", dịch thành "Cậu đang làm gì thế? Cho mình làm quen nha (biểu tượng trái tim).

Hiện nay, giới trẻ sử dụng thêm nhiều từ viết tắt, ghép các chữ cái đầu tiên trong cụm từ, ví dụ: "chs = chả hiểu sao", "klq = không liên quan", "gato = ghen ăn tức ở"... Hoặc viết tắt cụm từ tiếng Anh như "btw = by the way/nhân tiện", "lol = laugh out loud/cười lớn"...

Teen cũng thích sử dụng từ lóng, kiểu như "gấu" (người yêu), "thả thính" (hành động một người cố tình quyến rũ một hay nhiều người), "bánh bèo" (cô gái tiểu thư yếu đuối)... Nhiều teen sử dụng từ lóng tiếng Anh như "no table" (miễn bàn), "like is afternoon" (thích thì chiều), "thứ high/thứ bar" (thứ hai, thứ ba)...

"Người lớn hay chê ngôn ngữ teen khó hiểu, rắc rối, nhưng bạn bè đều viết vậy, nếu mình không dùng sẽ thấy lạc lõng lắm", Minh nói. Tuy nhiên, sau khi lên đại học, tiếp xúc với nhiều người lớn, Minh nhận ra teencode sẽ là rào cản khi giao tiếp với các thế hệ khác. Vì vậy, em chỉ sử dụng khi nói chuyện với bạn bè và đảm bảo câu chữ rõ ràng, mạch lạc khi nói chuyện với người lớn tuổi.

"Mình nghĩ việc sử dụng teencode không sai vì nó thể hiện sự sáng tạo riêng của thế hệ, nhưng cũng không nên lạm dụng ngôn ngữ này mà làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt", nữ sinh kết luận.