Lũ và lụt khác nhau như thế nào

Lũ quét VS Lũ quét

Lũ lụt là một vấn đề lớn gặp phải ở nhiều nơi trên thế giới. Nó gây ra sự hủy diệt lớn cho cả tính mạng và tài sản có thể mất một thời gian để phục hồi. Mặc dù nói chung, nguyên nhân là do lượng mưa quá lớn, có những trường hợp khi thời tiết ít đóng vai trò gây ra lũ lụt.

Thường có sự nhầm lẫn giữa việc sử dụng thuật ngữ lũ lụt và lũ quét. Hầu hết mọi người có xu hướng sử dụng chúng thay thế cho nhau nghĩ rằng cả hai đều có cùng một ý nghĩa. Mặc dù chúng có thể chia sẻ một số đặc điểm và tính năng tương tự, nhưng cuối cùng chúng khác nhau.

Lũ được sử dụng để mô tả sự hiện diện của nước ở những khu vực thường khô. Như đã đề cập trước đây, mưa là thủ phạm số một của hầu hết các trận lụt ở các quốc gia khác nhau. Các khu vực đông dân cư như thành phố thường bị ngập trong mưa vì nước có cửa ra hạn chế để đi qua. Nhưng nó không chỉ xấu mà có thể gây ra lũ lụt.

Các thành tạo nước có thể được tìm thấy trong đất liền như hồ, sông và hồ chứa nhân tạo có thể gây ra lũ lụt ngay cả khi không có mưa. Khi các cấu trúc vật lý như đá và đất chứa chúng sụp đổ, nước có thể tràn xuống các khu vực thấp hơn, nơi thường có các thị trấn và thành phố. Điều này có thể xảy ra nhanh chóng và không có cảnh báo do đó thuật ngữ lũ quét được áp dụng.

Lũ từ có thể được sử dụng như một thuật ngữ chung để xác định bất kỳ hình thức tràn nước nào. Nó có thể được sử dụng để mô tả lũ lụt nhà do đường ống bị lỗi hoặc bồn tắm tràn. Nó thường xảy ra dần dần cho đến khi một khu vực không thể chứa thể tích nước và nó tràn ra các phần khác. Lũ quét, mặt khác, xảy ra gần như ngay lập tức. Mực nước tăng nhanh và mạnh hơn nhiều, đó là lý do tại sao nó nguy hiểm hơn nhiều so với lũ lụt thông thường do mưa gây ra.

Lũ lụt có thể gây hại cho cuộc sống và dama ge cho các công trình nhưng với thời gian chuẩn bị và dự báo thời tiết thích hợp, nó có thể được giảm thiểu. Lũ quét rất nguy hiểm trong tự nhiên vì có ít thời gian để phản ứng và vì chúng đến từ một nguồn nước lớn, chúng đóng gói khá mạnh. Khá dễ nhầm một thuật ngữ này với một thuật ngữ khác nhưng tùy thuộc vào tình huống, chắc chắn có một sự khác biệt lớn giữa lũ lụt và lũ quét là gì.

Tóm lược:

1. Lũ lụt, nói chung là do mưa và thời tiết xấu trong khi lũ quét là kết quả của nước tràn từ một vị trí chứa như hồ, sông hoặc hồ chứa.

2. Lũ lụt là một thuật ngữ chung có thể được sử dụng để mô tả bất kỳ loại nước tràn nào trong khi lũ quét đặc trưng cho các đập bị vỡ, hồ tràn và sông bị tắc.

3. Lũ xảy ra dần dần trong khi lũ quét xảy ra nhanh chóng và gần như tức thời.

4. Trải nghiệm lũ lụt bằng mưa sẽ an toàn hơn nhiều so với lũ quét dường như thoát ra khỏi hư không mà không báo trước.

Hiện nay, với sự khai thác rừng bừa bãi cùng với ô nhiễm môi trường không khí khiến cho trái đất nóng lên gây biến đổi khí hậu, gây nên lũ lụt, làm ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân. Vậy lũ lụt là gì? Tác hại của lũ lụt như thế nào? Hãy cùng KHBVPTR tìm hiểu ngay dưới đây nhé.

Lũ lụt là gì?

Có rất nhiều người đang hiểu sai về khái niệm lũ lụt là gì? Thực chất đây là một danh từ ghép, được tạo thành bởi hai từ đơn chỉ hai hiện tượng thiên nhiên vô cùng phổ biến là lũ và lụt. Vì thế để hiểu rõ hơn thì hãy cùng tìm hiểu từng khái niệm một:

+ Lũ: là hiện tượng ngập lụt, nước chảy xiết có khả năng cuốn trôi nhà cửa, cây cối. Thông thường lũ có tốc độ chảy cao, mang tính bất ngờ và xuất hiện chủ yếu ở các vùng núi cao với địa hình đồi dốc.

Và lũ được chia thành các loại khác nhau:

• Lũ quét: Là hiện tượng lượng mưa lũ khổng lồ chảy từ trên cao xuống thấp, lũ quét thường không chảy mạnh như lũ ống nhưng lại gây ra thiệt hại lớn do đường đi của nó rộng, có thể quét mọi nẻo đường. Sức mạnh của lũ quét sẽ ảnh hưởng bởi độ dốc của địa hình, khối lượng nước và cả hệ thống rừng nữa. Vì thế mà trồng rừng hạn chế xói mòn sẽ hạn chế được tối đa tình trạng lũ quét.
• Lũ ống: Là hiện tượng lũ, nước với lưu lượng lớn đổ từ trên cao xuống thấp tại địa hình khép kín tại các con hang hoặc khe suối nhỏ, thường hẹp và có dạng ống. Lúc này, do lượng nước đổ về lớn mà đường thoát nước lại khá nhỏ hẹp nên sẽ dẫn đến lũ rất mạnh, có thể cuốn trôi nhà cửa, ruộng vườn trên đường nước lũ đổ xuống.
• Lũ sông: Là hiện tượng xảy ra do các trận mưa lớn ở đầu nguồn khiến cho lưu vực nước trên sông cao và chảy xiết hơn, khiến tràn đê gây nên tình trạng ngập lụt.

+ Lụt: là hiện tượng nước ngập trong một vùng đất trong một khoảng thời gian nhất định, có thể do lượng nước lũ quá nhiều khiến vỡ đê hay lượng nước lớn không có chỗ thoát nên gây nên tình trạng ngập lụt. Như vậy, đến đây thì các bạn đã hiểu ngập lụt là gì rồi đúng không nào?

Như vậy, lũ lụt được hiểu một cách đơn giản là hiện tượng mực nước trên sông, hồ mực nước dòng chảy trên sông vượt lớn, quá mức quy định dẫn đến tình trạng ngập úng, tràn đê hay gây vỡ đê khiến nước trực tiếp tràn vào khu dân cư được bảo vệ.

Nguyên nhân gây ra lũ lụt

Lũ lụt xuất hiện bởi rất nhiều nguyên nhân khác nhau, gây nên những thiệt hại cho người dân cả về sức khỏe lẫn tài sản.  Sau khi hiểu được lũ lụt là gì thì dưới đây là những nguyên nhân gây lũ lụt chính mà bạn nên biết:

Do bão hoặc triều cường

Bão và triều cường xảy ra tạo nên lượng nước lũ lớn, kèm theo đó là hiện tượng sạt lở đất khiến cho đất dâng lên làm tràn ngập nước vùng ven biển. Đó là lý do tại sao ở vùng biển người ta phải trồng rừng ở phía ngoài đê? Chính là hạn chế được chiều cường, hạn chế tình trạng thiệt hại do lũ lụt gây nên.

Ngoài ra, nếu các bạn chưa biết nguyên nhân hình thành bão thì có thể tham khảo ngay bài viết dưới đây.

Do hiện tượng mưa lớn kéo dài:

Mưa lớn kéo dài ở các vùng đồng bằng [như miền Trung của nước ta] khiến cho lưu vực nước trên các con đê hay sông không có chỗ thoát. Ngoài ra, mưa lớn kéo dài còn hình thành nên các con lũ quét, lũ ống gây ra những thiệt hại nặng nề về người và của.

Do các thảm họa sóng thần, thủy triều:

Hiện tượng thủy triều hay sóng thần cũng là một nguyên nhân gây nên tình trạng ngập lụt ở các tỉnh ven biển miền Trung. Do mực nước tràn về, dâng cao, tràn qua các con đê hay hồ thủy điện hay ngập lụt.

Do sự tác động của con người:

Lũ lụt là gì? Nguyên nhân nào gây nên lũ lụt? Bên cạnh những nguyên nhân khách quan kể trên thì sự tác động của con người cũng là vấn đề gây nên tình trạng lũ lụt hiện nay. Việc chặt phá rừng, khai thác tài nguyên rừng một cách bừa bãi khiến đồi bị sói mòn, dễ gây nên tình trạng ngập lụt hay sạt lở đất mỗi khi mùa mưa bão đến.

Và việc ô nhiễm môi trường, tình trạng xả rác bừa bãi gây nên biến đổi khí hậu cũng là một tác động lớn. Hiện nay, mặc dù vấn đề môi trường vẫn luôn được mọi người quan tâm, chung tay bảo vệ nhưng cũng không tránh khỏi được vấn đề ô nhiễm, khiến Trái Đất nóng lên, băng tan, gây nên nhiều thiên tai.

Nếu như ô nhiễm không khí tác động trực tiếp đến khí hậu, thì lũ lụt lại tác động trực tiếp đến con người, đến hoạt động sinh hoạt hằng ngày của người dân, để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng:

Gây thiệt hại về vật chất

Mỗi con lũ lụt đi qua đều càn quét bao nhiêu nhà dân, nương rẫy, các loại động vật gia cầm gây thiệt hại trực tiếp về vật chất của người dân. Ngoài ra, tình trạng bão lũ kéo dài còn khiến cho việc trồng trọt nông nghiệp bị ảnh hưởng: các loại cây lương thực bị ngập úng mà chết, nguồn thực phẩm trở nên khan hiếm,… Có thể nói, lũ lụt có thể gây thiệt hại trực tiếp về vật chất đối với người dân.

Gây thương vong về con người

Không chỉ thiệt hại về vật chất mà lũ lụt còn gây thiệt hại cả về con người, lũ lụt đã cướp đi sinh mạng của rất nhiều người. Điển hình là lũ lụt sông Dương Tử ở Trung Quốc năm 1911 đã khiến cho 100.000 người chết, hay lũ lụt đồng bằng sông Hồng năm 1971 khiến cho 594 người chết và hơn 100.000 người bị thương nặng. Như vậy, có thể thấy bão lũ gây thương vong nghiêm trọng về người.

Tác động ô nhiễm môi trường nước

Tình trạng lũ lụt kéo theo những chất thải từ cống rãnh, ao hồ và các khu đổ rác làm ô nhiễm trực tiếp đến nguồn nước công cộng. Tình trạng ô nhiễm môi trường nước khiến cho con người dễ bị nhiều bệnh về đường ruột hay virus.

Ngoài ra, việc lũ lụt thường xuyên kéo dài sẽ dẫn đến tình trạng khan hiếm nước uống, ảnh hưởng đến sức khỏe của mỗi người.

Là nguyên nhân của nhiều loại mầm bệnh

Việc sinh hoạt trong điều kiện thiếu thốn, xung quanh bị bao phủ bởi nước, rác thải, xác động vật hay là đất sẽ là nơi “mầm mống” cho các loại virus tấn công và lây lan. Bởi vì các loại dịch bệnh lan truyền qua đường nước rất nhanh.

Vì thế, trong điều kiện thiếu thốn, bạn vẫn nên bảo vệ sức khỏe của mình, hạn chế tiếp xúc với nguồn nước ô nhiễm.

Ảnh hưởng trực tiếp đến nền kinh tế địa phương, đất nước

Việc lũ lụt kéo dài còn ảnh hưởng đến nền kinh tế địa phương, làm giảm “tức thời” các hoạt động du lịch. Bởi tình trạng lũ lụt nên người dân cũng không thể tăng gia sản xuất, đẩy mạnh việc đi làm nên nền kinh tế sẽ cũng bị ảnh hưởng nhất định.

Cách phòng tránh lũ lụt hiệu quả

Đến đây thì các bạn đã biết lũ lụt là gì cũng như là hậu quả nghiêm trọng mà nó mang lại rồi đúng không nào? Và để hạn chế được những thiệt hại không đáng có thì bạn cần phải biết các phòng tránh hiệu quả nhất. Dưới đây là những cách mà bạn có thể tham khảo:

Trước khi có lũ lụt, để phòng tránh thì các bạn nên lưu ý những nguyên tắc sau đây:

+ Sơ tán người dân ra khỏi những khu vực nguy hiểm, cảnh báo có lũ quét để đảm bảo an toàn. Đặc biệt triển khai các biện pháp đảm bảo an toàn cho mọi người, nhất là các đối tượng người già, phụ nữ có thai hay trẻ em.

+ Cải thiện, xây dựng hệ thống đê điều giúp hạn chế tình trạng lũ lụt càn quét mạnh mẽ.

+ Di chuyển tàu thuyền, neo đậu về những nơi an toàn chuẩn bị cho công tác đảm bảo an toàn khi cần thiết.

+ Thường xuyên theo dõi, cập nhật tin lũ lụt, ngập úng trên các phương tiện truyền thông để có biện pháp ứng phó kịp thời.

+ Rà soát, chuẩn bị, bổ sung đầy đủ các thiết bị cứu hộ cứu nạn, các thiết bị điện tử, lương thực, thực phẩm để dùng khi cần thiết.

+ Bảo vệ nguồn nước uống sinh hoạt bằng cách sử dụng bể, bình chứa nước, đậy nắp giếng,…

+ Thành lập các đội tìm kiếm, hỗ trợ cứu nạn, hỗ trợ lương thực, thuốc chữa bệnh, nước uống và các nhu yếu phẩm khác trong suốt quá trình lũ lụt xảy ra.

Trong thời gian lũ lụt

Đây là thời gian hết sức nguy hiểm vì thế để công tác phòng tránh an toàn thì bạn cũng nên lưu ý các nguyên tắc sau đây:

+ Đảm bảo không tự ý di chuyển thuyền, xuồng đến những nơi khác để đảm bảo an toàn.

+ Ngắt hết các nguồn điện trong nhà để đảm bảo an toàn, sử dụng điện thoại di động để cập nhật tình hình lũ lụt, báo với các cơ quan chức năng khi cần thiết.

+ Kiểm tra, phát hiện và xử lý các sự cố về đê điều, công trình trọng điểm, hạn chế tối đa các thiệt hại do lũ lụt.

+ Di chuyển các trang thiết bị, hàng hóa, nhu yếu phẩm đến những nơi cao và an toàn để có thể sử dụng.

Sau khi lũ lụt

Sau khi lũ rút thì lúc này để đảm bảo sự ảnh hưởng của lũ lụt thì bạn cũng cần có các biện pháp phòng tránh:

+ Dọn dẹp, vệ sinh nhà cửa, đường xá hạn chế việc lây lan của các dịch bệnh truyền nhiễm.

+ Rà soát, kiểm tra lại các thiết bị điện, các nhà máy để xem thiệt hại cũng như là tu sửa.

+ Tiến hành trồng rừng, bảo vệ rừng để hạn chế tình trạng sói mòn đất gây nên các con lũ lớn ảnh hưởng trực tiếp đến người dân.

+ Chuẩn bị lại các công trình đê điều, thi công chắc chắn lại để tránh bị ảnh hưởng.

+ Tu sửa nhà xưởng và bắt đầu hoạt động lại bình thường.

Thực trạng lũ lụt ở Việt Nam

Việt Nam là một nước đang phát triển với nền kinh tế hội nhập trên toàn cầu, tuy nhiên bước lên từ một nước nông nghiệp, nơi có “rừng vàng, biển bạc, đồng xanh” nên không tránh khỏi những trận lũ lụt gây thiệt hại nặng nề. Mà vùng thường xuyên xảy ra lũ lụt là phía Bắc và Trung Bộ nơi có các ngọn núi dốc, hay đồng bằng ven biển, dễ bị ảnh hưởng do mưa lớn kéo dài hay thủy triều khi dâng lên.

Và mùa lũ ở phía Bắc, Trung Bộ thường tập trung, kéo dài từ tháng 6 đến tháng 11 hằng năm, với các con bão dày đặc khiến cho lũ lụt xảy ra triền miên, gây nên nhiều thiệt hại về người và của.

Như vậy, phía trên mình đã giới thiệu cho các bạn lũ lụt là gì cũng như các phòng tránh lũ lụt hiệu quả. Hy vọng thông qua bài viết thì các bạn có thể hiểu hơn về loại thiên tai này cũng như là cách đối phó với nó nhé.

Xem thêm >> Hoàn lưu bão là gì? Nguyên nhân, hậu quả và cách khắc phục