Lập kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng trường tiểu học nhằm các mục đích sau: - Kế hoạch hóa các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục của trường tiểu học Kế hoạch hóa các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục có ý nghĩa quan trọng đối với lập kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học. Có kế hoạch hóa được các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học thì cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên của nhà trường mới hình dung rõ ràng các công việc cần phải làm; công việc nào làm trước, công việc nào làm sau; thứ tự ưu tiên cho các công việc này như thế nào?.. Trong thực tế, nhiều trường tiểu học không biết nên bắt đầu hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục của nhà trường từ đâu. Nguyên nhân của khó khăn này là do nhà trường này chưa xây dựng được kế hoạch cải tiến chất lượng giáo dục. Kế hoạch cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học giúp cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên của nhà trường chủ động bố trí thời gian, lựa chọn những biện pháp phù hợp; dự kiến các yếu tố chủ quan, khách quan có thể ảnh hưởng đến hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục của nhà trường… - Xác định các nguồn lực để thực hiện kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học Nguồn lực có vai trò giúp nhà quản lý biến ý tưởng, dự định trong kế hoạch thành hiện thực. Nguồn lực là công cụ mà nhà quản lý sẽ phải xác định, huy động, khai thác và sử dụng phục vụ cho việc thực hiện kế hoạch. Vì thế, một trong những mục đích của lập kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng trường tiểu học là phải xác định các nguồn lực cụ thể để thực hiện kế hoạch. Nguồn lực thực hiện kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học cũng bao gồm: nguồn lực con người, nguồn lực cơ sở vật chất và nguồn lực tài chính. + Xác định nguồn lực con người trong kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học Nguồn lực con người chủ yếu trong kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học là đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên của nhà trường nhưng không phải là cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên chung chung mà là cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên đã “gánh vác” một vai trò, trách nhiệm cụ thể trong các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học; hoặc lãnh đạo, tổ chức các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học; hoặc trực tiếp triển khai thực hiện các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học; hoặc tham gia, phục vụ các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học… Tùy theo vai trò, trách nhiệm của từng cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên trong các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học mà khai thác, sử dụng hợp lý. + Xác định nguồn lực cơ sở vật chất trong kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học Nguồn lực cơ sở vật chất của trường tiểu học phục vụ cho các hoạt động giáo dục cơ bản của nhà trường và ảnh hưởng đến việc đảm bảo chất lượng giáo dục. Tuy nhiên, trong nguồn lực cơ sở vật chất chung của trường tiểu học, phải xác định rõ những cơ sở vật chất nào dành cho các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục; từ đó có sự đầu tư, ưu tiên cơ sở vật chất [phòng học bộ môn, thiết bị dạy học, sân chơi…] cho các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học. + Xác định nguồn lực tài chính trong kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học Các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học đòi hỏi một nguồn tài chính nhất định mà thiếu nguồn tài chính này, mọi hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học có thể bị ảnh hưởng. Do đó, cùng với việc xác định nguồn lực con người, nguồn lực cơ sở vật chất, kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học phải xác định rõ nguồn lực tài chính cho các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học. Nguồn lực tài chính này có thể được nhà trường bố trí từ ngân sách nhà nước, cũng có thể phải huy động từ cộng đồng, từ thực hiện chủ trương xã hội hóa giáo dục. Tùy theo nguồn lực tài chính của mình, các trường tiểu học cần có sự ưu tiên nhất định về tài chính cho các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục. - Phối hợp các bên liên quan để cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học Các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học nếu chỉ một mình nhà trường thực hiện thì kết quả sẽ không cao mà cần phải có sự tham gia của các bên liên quan. Vì thế, kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học còn phải nhằm xác định rõ các bên liên quan mà nhà trường cần phải phối hợp trong các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục. Đồng thời, phải cụ thể hóa vai trò, trách nhiệm của từng bên liên quan đối với các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục; cơ chế phối hợp giữa các bên liên quan trong các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục…
Cấu trúc chung của kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học 1. Căn cứ lập kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học Kế hoạch cải tiến chất lượng giáo dục của trường tiểu học cần được xây dựng dựa trên các căn cứ sau: - Báo cáo tự đánh giá về chất lượng giáo dục trường tiểu học Báo cáo tự đánh giá chất lượng giáo dục trường tiểu học là căn cứ đầu tiên cần phải dựa vào để lập kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học. Trong báo cáo tự đánh giá, những điểm mạnh và điểm yếu của nhà trường [đối chiếu với các tiêu chuẩn/tiêu chí kiểm định chất lượng giáo dục] được mô tả một cách đầy đủ. Ví dụ, trong báo cáo tự đánh giá của trường tiểu học cụ thể, một trong những hạn chế được chỉ ra là sự phối hợp giữa nhà trường với gia đình và xã hội trong công tác giáo dục học sinh còn chưa hiệu quả…, thì trong kế hoạch cải tiến chất lượng giáo dục của trường tiểu học đó phải chú ý đến vấn đề này. - Báo cáo đánh giá ngoài về chất lượng giáo dục trường tiểu học Báo cáo tự đánh giá chất lượng giáo dục trường tiểu học đã chỉ ra những điểm mạnh và những điểm yếu cơ bản [đối chiếu với các tiêu chuẩn/tiêu chí kiểm định chất lượng giáo dục]. Tuy nhiên, những điểm mạnh và những điểm yếu cơ bản của trường tiểu học về chất lượng giáo dục được báo cáo đánh giá ngoài chỉ ra có tính toàn diện và khách quan hơn. Do đó, báo cáo đánh giá ngoài được xem là căn cứ quan trọng nhất để lập kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học. Ví dụ, trong báo cáo đánh giá ngoài chất lượng giáo dục của một trường tiểu học, chỉ ra việc vận dụng phương pháp, kỹ thuật dạy học ở nhiều giáo viên còn chưa theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh… thì trong kế hoạch cải tiến chất lượng giáo dục của trường tiểu học đó phải chú ý đến vấn đề này. - Những khuyến nghị của đoàn đánh giá ngoài và của cơ quan quản lý giáo dục đối với chất lượng giáo dục của trường tiểu học Những khuyến nghị của đoàn đánh giá ngoài và của cơ quản quản lý giáo dục đối với chất lượng giáo dục của trường tiểu học chính là những tư vấn về các biện pháp/giải pháp mà nhà trường cần phải thực hiện để cải tiến chất lượng giáo dục. Và các biện pháp/giải pháp này là một thành phần không thể thiếu được trong lập kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục của trường tiểu học. - Kế hoạch chiến lược phát triển nhà trường và kế hoạch hoạt động giáo dục theo năm học của trường tiểu học Ở trường tiểu học không có kế hoạch riêng về đảm bảo chất lượng giáo dục nhưng trong kế hoạch chiến lược phát triển và kế hoạch hoạt động giáo dục theo năm học có nội dung hoạt động đảm bảo chất lượng giáo dục. Vì thế, khi lập kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng cũng cần dựa trên kế hoạch này của nhà trường. Ví dụ, Kế hoạch hoạt động giáo dục năm học 2020 - 2021 của một trường tiểu học đã xác định: “Tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường; đẩy mạnh hoạt động đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, đánh giá kết quả học tập của học sinh đáp ứng yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018”. 2. Tình hình xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục của trường tiểu học Tình hình cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học được xem là “cơ sở thực tiễn” của kế hoạch cải tiến chất lượng giáo dục. Vì thế, cần phải phân tích, đánh giá toàn diện, khách quan tình hình cải tiến chất lượng giáo dục của trường tiểu học trên các mặt sau đây: - Những kết quả trong công tác cải tiến chất lượng giáo dục của trường tiểu học Những kết quả này cần được chỉ ra một cách cụ thể, tường minh: Kết quả cải tiến chất lượng các hoạt động giáo dục của nhà trường [dạy học, giáo dục…]; kết quả cải tiến việc thực hiện nhiệm vụ được giao của cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên để có thể đạt tiêu chuẩn/tiêu chí kiểm định chất lượng giáo dục ở mức cao hơn mức hiện thời… - Những hạn chế, thiếu sót trong công tác cải tiến chất lượng giáo dục của trường tiểu học Những hạn chế, thiếu sót trong công tác cải tiến chất lượng giáo dục của trường tiểu học cần được chỉ ra đầy đủ hơn so với chỉ ra các kết quả đạt được. Bởi vì, khắc phục những hạn chế, thiếu sót trong công tác cải tiến chất lượng giáo dục là một phần không thể thiếu được trong kế hoạch cải tiến chất lượng giáo dục sẽ được xây dựng. - Nguyên nhân của tình hình cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học Việc phân tích, đánh giá tình hình cải tiến chất lượng giáo dục của trường tiểu học không những chỉ ra kết quả, hạn chế và thiếu sót của công tác này mà còn phải chỉ ra nguyên nhân của những kết quả, hạn chế và thiếu sót đó. Các nguyên nhân này có thể là nguyên nhân chủ quan, cũng có thể là nguyên nhân khách quan nhưng đều cần thiết cho việc lập kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học. 3. Các mục tiêu cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học - Mục tiêu chung của cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học Mục tiêu chung của cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học là nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường; đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. - Mục tiêu cụ thể của cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học Mục tiêu cụ thể của cải tiến chất lượng giáo dục giữa các trường trường tiểu học có thể khác nhau. Ví dụ, với một số trường tiểu học, mục tiêu cụ thể của cải tiến chất lượng giáo dục là để đạt kiểm định chất lượng giáo dục hoặc đạt chuẩn quốc gia ở mức cao hơn, cấp độ cao hơn. Với một số trường tiểu học khác, mục tiêu cụ thể của cải tiến chất lượng giáo dục là để đáp ứng ngày càng tốt hơn tiêu chuẩn/tiêu chí chất lượng giáo dục. Với một số trường tiểu học khác nữa, mục tiêu cụ thể của cải tiến chất lượng giáo dục là để khắc phục những điểm yếu đã được chỉ ra trong báo cáo tự đánh giá và báo cáo đánh giá ngoài… Các mục tiêu chung và cụ thể nói trên sẽ định hướng cho mọi hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục của trường tiểu học; đồng thời là một thành phần [hay một yếu tố cấu trúc] trong kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục của trường tiểu học. 4. Nhiệm vụ và giải pháp cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học Nhiệm vụ cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học là các công việc cải tiến chất lượng giáo dục mà trường tiểu học cần phải tiến hành để thực hiện các mục tiêu cải tiến chất lượng giáo dục. Trong kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học, các nhiệm vụ này có thể được trình bày theo đối tượng thực hiện [cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên], theo tính chất [quan trọng, cấp thiết], theo thời gian [trước, sau]..Nhưng dù được trình bày theo cách nào thì nhiệm vụ cải tiến chất lượng giáo dục cũng phải xác định các công việc cải tiến chất lượng giáo dục mà trường tiểu học phải làm để nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. 5. Điều kiện thực hiện kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng trường tiểu học Kế hoạch cải tiến chất lượng giáo dục của trường tiểu học còn phải bao gồm các điều kiện thực hiện. Cùng với các điều kiện về nguồn lực, công tác cải tiến chất lượng giáo dục trong trường tiểu học còn cần đến các điều kiện khác dưới đây: - Môi trường đổi mới, sáng tạo trong trường tiểu học; - Văn hóa chất lượng trong trường tiểu học; - Chính sách đối với các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục trong trường tiểu học… Những điều kiện này cần đưa vào kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học để khi tổ chức, thực hiện kế hoạch phải chú ý khai thác các điều kiện phục vụ cho các hoạt động cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học. 6. Phân công thực hiện kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học Phân công thực hiện kế hoạch cải tiến chất lượng là một thành phần không thể thiếu được của kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học. Kế hoạch cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học chỉ được hiện thực hóa khi ở từng nhiệm vụ, công việc có người đảm nhiệm và thực thi. Vì thế, phân công đúng người, đúng việc vừa là một nội dung, vừa là một yêu cầu đối với kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học. Để phân công đúng người, đúng việc trong thực hiện kế hoạch xây dựng và cải tiến chất lượng giáo dục trường tiểu học, cần phải căn cứ vào thế mạnh [trình độ chuyên môn, kinh nghiệm công tác, phẩm chất nghề nghiệp…] của từng đơn vị, tổ chức, cá nhân trong nhà trường.