Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ ngữ trong hai câu thơ đầu bài Rằm tháng giêng
Soạn bài: Cảnh khuya, Rằm tháng giêng [soạn 2 cách]
Câu 4 [trang 142 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1]
Hãy nhận xét về hình ảnh không gian và cách miêu tả không gian trong bài Rằm tháng giêng. Câu thơ thứ hai có gì đặc biệt về từ ngữvà đã gợi ra vẻ đẹp của không gian đêm rằm tháng giêng như thế nào?
Soạn cách 1
- Không gian trong bài thơRằm tháng giêngđược hiện ra với sự rộng lớn, mênh mông của dòng sông, của bầu trời và đặc biệt là hình ảnh trăng tròn đang rọi chiếu lấp lánh xuống dòng sông. Sự hòa quyện của sông nước, mây trời và ánh trăng tạo cho bức tranh đêm rằm thật nên thơ, thật đẹp và bình yên
- Thời gian: đêm trăng rằm, là thời điểm trăng sáng nhất, đẹp nhất
- Hình ảnh được nhấn mạnh là đêm trăng rằm tháng giêng, đây là đêm trăng rằm đầu tiên của năm. Câu thơ mang hàm ý về sự khởi đầu của một năm mới, sự dẫn đường của ánh sáng cũng như sự nảy nở tinh khôi của đất trời.
- Câu thơ thơ sử dụng màu sắc: ở đây xuất hiện màu xuân: sông xuân, nước xuân, trời xuân => màu sắc của sự tươi mới, sự phát triển báo hiệu những điều tốt lành sẽ tới => Không gian là sự quyện hòa, đan vào nhau của sông nước và trời tạo ra không gian rộng lớn và thống nhất.
Soạn cách 2
* Hình ảnh không gian và cách miêu tả không gian trong bài Rằm tháng Giêng
- Hình ảnh không gian trong bài Rằm tháng Giêng:
+ Không gian cao rộng bát ngát ánh sáng của trăng, hòa cùng trời mây non nước
+ Đó là hình ảnh của vầng trăng tròn vành vạnh, soi sáng cả vùng trời “kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên”
+ Là trời mây non nước tràn trề sức sống mùa xuân, sông nước như hòa vào là một vs trời “xuân giang xuân thủy tiếp xuân thiên"”
- Cách miêu tả ở đây sử dụng lối miêu tả truyền thống của Phương Đông, không đi sâu vào miêu tả từng đường nét mà gợi tả vẻ hài hòa thống nhất của cái bộ phận trong cái toàn thể.
* Sự đặc biệt về từ ngữ trong câu thơ thứ hai
- Câu thơ có từ xuân xuất hiện 3 lần
- Tác dụng:
+ nhấn mạnh vẻ đẹp, sức sống tươi trẻ của cảnh vật
+ sức sống của mùa xuân tràn trề, bao trùm lên cảnh vật, thấm vào cả đất trời
Hãy nhận xét về hình ảnh không gian và cách miêu tả không gian trong bài “Rằm tháng giêng”. Câu thứ hai có gì đặc biệt về từ ngữ và đã gợi ra vẻ đẹp của không gian đêm rằm tháng giêng như thế nào?
Soạn bài Cảnh khuya Hồ Chí Minh - Rằm tháng giêng [Nguyên tiêu]
1. Hai bàiCảnh khuya và Nguyên tiêuđược làm theo thể thơ nào? Vận dụng những hiểu biết về thể thơ này qua những bài thơ Đường mà em đã học, hãy chi ra đặc điểm về số tiếng trong mỗi câu thơ, số câu của một bài, cách gieo vần, ngắt nhịp của hai bài thơ nói trên.
2.Phân tích hai câu đầu của bài thơCảnh khuya.
3. Hai câu thơ cuối của bài Cảnh khuya đã biểu hiện những tâm trạng gì của tác giả? Trong hai câu thơ ấy có từ nào được lặp lại và điều đó có tác dụng như thế nào đối với việc thề hiện tâm trạng của nhà thơ?
4.Hãy nhận xét về hình ảnh không gian và cách miêu tả không gian trong bài Rằm tháng giêng. Câu thơ thứ hai có gì đặc biệt về từ ngừ và đã gợi ra vẻ đẹp của không gian đêm rằm tháng giêng như thế nào?
5.Trong bàiNguyên tiêu[phiên âm] gợi cho em nhớ tới tứ thơ, câu thơ và hình ảnh nào trong thơ cổ Trung Quốc có trong SGK Ngữ văn 7 tập 1?
6.Cảnh khuya và Rằm tháng giêngđược viết trong những năm đầu rất khó khăn của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Hai bài thơ đó đã biểu hiện tâm hồn và phong thái của Bác Hồ như thế nào trong hoàn cảnh ấy?
7.Hai bài thơ đều miêu tả cảnh trăng ở chiến khu Việt Bắc. Em hãy nhận xét cảnh trăng ở mồi bài có nét đẹp riêng như thế nào?
Lời giải:
I. Về thể loại
Cảnh khuya và Rằm tháng riêng là hai bài thơ thất ngôn tứ tuyệt hay được Bác viết trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp. Hai bài thơ thể hiện tình cảm với thiên nhiên, tình yêu đối với đất nước và phong thái ung dung tự tại của Bác Hồ.
II. Đọc hiểuCâu 1. Hai bàiCảnh khuya và Nguyên tiêuđược làm theo thể thơ nào? Vận dụng những hiểu biết về thể thơ này qua những bài thơ Đường mà em đã học, hãy chi ra đặc điểm về số tiếng trong mỗi câu thơ, số câu của một bài, cách gieo vần, ngắt nhịp của hai bài thơ nói trên.
– Hai bài thơ Cảnh khuya và Rằm tháng giêng đều được làm theo thể thất ngôn tứ tuyệt.
– Đặc điểm:
+ Số chữ: Mỗi dòng thơ có 7 chữ [thất ngôn]
+ Số dòng: Mỗi bài có 4 dòng thơ [tứ tuyệt]
+ Hiệp vần: Chữ cuối cùng của các dòng 1 – 2 – 4.
Cảnh khuya: xa – hoa – nhà.
Rằm tháng giêng: viên – thiên – thuyền.
– Ngắt nhịp:
+ Cảnh khuya: Câu 1: 3/4; Câu 2 + 3: 4/3; Câu 4. 2/5.+ Rằm tháng giêng: Toàn bài 4/3.
Câu 2.Phân tích hai câu đầu của bài thơCảnh khuya.
Hai câu thơ đầu của bài Cảnh khuya miêu tả cảnh trăng sáng về khuya. Tiếng suối chảy trong đêm yên tĩnh nghe trong trẻo như tiếng hát xa. Trăng sáng lồng bóng cây cổ thụ, rồi xuyên qua từng khe lá rải xuống mặt đất như hoa. Cảnh trong hai câu thơ đầy thơ mộng, trong trẻo, dịu dàng và ấm áp.
Câu 3. Hai câu thơ cuối của bài Cảnh khuya đã biểu hiện những tâm trạng gì của tác giả? Trong hai câu thơ ấy có từ nào được lặp lại và điều đó có tác dụng như thế nào đối với việc thề hiện tâm trạng của nhà thơ?
Hai câu thơ cuối của bài thơ là cái tình say đắm của tác giả trước vẻ đẹp của thiên nhiên. Có thể nói một trong những lí do khiến “người chưa ngủ” ấy chính là vì cảnh thiên nhiên quá đẹp. Người vì say đắm trước vẻ đẹp thiên nhiên mà không nỡ ngủ. Song hai câu thơ cuối còn khắc hoạ một phương diện khác của Hồ Chí Minh. Bác “chưa ngủ” không chỉ bởi thiên nhiên quá đẹp và quá ư quyến rũ mà còn bởi “Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”. Cụm từ “chưa ngủ” được nhắc lại hai lần gắn với nỗi băn khoăn về vận nước, điều đó đủ cho thấy tấm lòng thiết tha vì dân vì nước của Bác Hồ.
Câu 4.Hãy nhận xét về hình ảnh không gian và cách miêu tả không gian trong bài Rằm tháng giêng. Câu thơ thứ hai có gì đặc biệt về từ ngừ và đã gợi ra vẻ đẹp của không gian đêm rằm tháng giêng như thế nào?
– Nhận xét về không gian miêu tả trong bài thơ:
+ Rộng bao la: bởi sự mở ra đến vô biên của dòng sông và bầu trời. Tràn ngập ánh trăng, trời trăng, sông trăng và con thuyền chơ đầy trăng.
+ Tràn ngập ánh trăng: Tiêu đề của bài thơ đã thể hiện ý nghĩa đó, đây là ngày trăng đẹp nhất “Nguyệt chính viên”: “trăng ngày rằm”, hơn nữa đây là mùa trăng đầu tiên của năm, bao sự tinh khôi, mới mẻ, linh thiêng trong “rằm tháng giêng”.
+ Tràn đầy sức xuân: sông xuân, nước xuân, trời xuân, vạn vật căng nồng sự sống.
=> Dù là ban đêm nhưng cảnh vật ở đây vẫn phơi phới lồng lộng rất đẹp và đầy sức sống.
– Cách miêu tả:
+ Không miêu tả cụ thể chi tiết.
+ Chú ý sự khái quát của toàn cảnh và sự hài hòa giữa các cảnh vật.
Soạn bài – Tập đọc: Dế Mèn bênh vực kẻ yếu
– Nét đặc biệt về từ ngữ của câu thơ thứ hai:+ Ba chữ xuân nối tiếp nhau: xuân giang, xuân thủy, xuân thiên.+ Ý nghĩa: thể hiện sự tràn đầy của sức xuân và sắc xuân, tạo cảm giác sức sống ấy đang ùn ùn trỗi dậy, đây là một mùa xuân đang ở trong trạng thái chuyển động lớn dần, lớn dần lên.
Câu 5.Trong bàiNguyên tiêu[phiên âm] gợi cho em nhớ tới tứ thơ, câu thơ và hình ảnh nào trong thơ cổ Trung Quốc có trong SGK Ngữ văn 7 tập 1?
Bài Nguyên tiêu gợi nhớ đến câu thơ: Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền trong bài Phong Kiều dạ bạc của Trương Kế. Câu cuối của bài Nguyên tiêu và câu thơ này của Trương Kế đều nói về lúc đêm khuya [dạ bán] và đều nói về hình ảnh con thuyền trên sông nước. Tuy vậy, điểm khác là ở chỗ, một bên “người khách” đến thăm tác giả là tiếng chuông chùa [Hàn Sơn], còn bên kia “người khách” ấy chính là trăng xuân chứa chan bát ngát, đượm tình.
Câu 6.Cảnh khuya và Rằm tháng giêngđược viết trong những năm đầu rất khó khăn của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Hai bài thơ đó đã biểu hiện tâm hồn và phong thái của Bác Hồ như thế nào trong hoàn cảnh ấy?
Mặc dù ra đời trong hoàn cảnh hết sức khó khăn của đất nước, vận mệnh dân tộc đang nghìn cân treo sợi tóc, nhưng hai bài thơ vẫn thể hiện được phong thái ung dung, tình thần lạc quan của Bác, cụ thể là:
– Tâm hồn chan hòa thiên nhiên, say đắm thưởng ngoạn vẻ đẹp của thiên nhiên trong mọi hoàn cảnh.
– Hình ảnh trong hai bài thơ mang đậm vẻ đẹp cổ điển, những hình ảnh quen thuộc của thơ ca cổ phương Đông: con thuyền, dòng sông, ánh trăng, giọng thơ khỏe khoắn, trẻ trung.– Cả hai bài thơ đều thể hiện vẻ đẹp ung dung tự tại của người chiến sĩ Cách mạng, đêm ngày lo vận nước.
Câu 7.Hai bài thơ đều miêu tả cảnh trăng ở chiến khu Việt Bắc. Em hãy nhận xét cảnh trăng ở mồi bài có nét đẹp riêng như thế nào?
Tuy hai bài thơ đều viết về trăng ở chiến khu Việt Bắc, nhưng ở mỗi bài vẻ đẹp của trăng lại được người thi sĩ cảm nhận bằng một vẻ riêng.
Trăng trong Cảnh khuya là ánh trăng đã được nhân hoá. Trăng lồng bóng vào cây cổ thụ để giãi “hoa” [hoa trăng] trên mặt đất. Cảnh vật như hiện ra lồng lộng dưới ánh trăng. Thêm nữa, tiếng suối trong đêm trong trẻo như tiếng ai đang ngân nga hát càng làm cho trăng khuya thêm mơ mộng.
Trong khi đó, trăng trong “Rằm tháng riêng” là trăng xuân, trăng mang không khí và hương vị của mùa xuân. Cảnh ở đây là cảnh trăng ở trên sông, có con thuyền nhỏ trong sương khói. Nhưng điểm đặc biệt nhất phải nói đến đó là sự chan hoà của ánh trăng như tràn đầy cả con thuyền nhỏ.
Giải các bài tập Cảnh khuya [Hồ Chí Minh] khác • Cảnh khuya [Hồ Chí Minh] - Rằm tháng giêng [Nguyên tiêu] 1. Hai bàiCảnh...
Bài trước Bài sau
Phân tích bài thơ Rằm tháng giêng của Hồ Chí Minh
- Dàn ý phân tích bài thơ Rằm tháng giêng
- Phân tích bài thơ Rằm tháng giêng - Mẫu 1
- Phân tích bài thơ Rằm tháng giêng - Mẫu 2
- Phân tích bài thơ Rằm tháng giêng - Mẫu 3
- Phân tích bài thơ Rằm tháng giêng - Mẫu 4
- Phân tích bài thơ Rằm tháng giêng - Mẫu 5
- Phân tích bài thơ Rằm tháng giêng - Mẫu 6
- Phân tích bài thơ Rằm tháng giêng - Mẫu 7
- Phân tích bài thơ Rằm tháng giêng - Mẫu 8
Dàn ý phân tích bài thơ Rằm tháng giêng
I. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả Hồ Chí Minh.
- Giới thiệu về bài thơ “Rằm tháng giêng”.
II. Thân bài
1. Thiên nhiên ở chiến khu Việt Bắc trong đêm trăng
- Hình ảnh ánh trăng: “nguyệt chính viên” - trăng đúng lúc tròn nhất.
=> Không gian bao la, tràn ngập ánh trăng.
- Sức sống của mùa xuân: “xuân giang, xuân thủy, tiếp xuân thiên”
=> Ba chữ “xuân” nối tiếp nhau thể hiện sức xuân và sắc xuân đang trỗi dậy. Khung cảnh tràn đầy sức sống.
=> Hai câu đầu đã khắc họa bức tranh thiên nhiên đêm rằm mùa xuân đẹp, bát ngát, rộng lớn và tràn đầy sức sống.
2. Hình ảnh con người trong đêm trăng ở chiến khu Việt Bắc
- Công việc: “đàm quân sự” - bàn việc quân nghĩa là bàn việc kháng chiến, bàn việc sinh tử của của dân tộc.
- Hình ảnh “trăng ngân đầy thuyền”: gợi sức lan tỏa của ánh trăng trong đêm rằm và qua đó thể hiện ý nguyện, mong muốn vươn tới thành công trong sự nghiệp cách mạng.
=> Hai câu thơ cuối cho thấy phong thái ung dung, lạc quan, luôn tin tưởng vào sự nghiệp cách mạng và tâm hồn giao cảm, hòa hợp với thiên nhiên của Bác Hồ.
III. Kết bài
- Khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
- Đánh giá giá trị của tác phẩm.
I. Dàn ýCảm nhận của em về bài thơ Rằm tháng Giêng [Chuẩn]
1. Mở bài
- Giới thiệu khái quát về bài thơ “Rằm tháng Giêng”
- Cảm nhận chung về giá trị của bài thơ
2. Thân bài
a. Bài thơ “Rằm tháng Giêng” khắc họa bức tranh thiên nhiên tươi đẹp trong đêm trăng mùa xuân
- Bức tranh trong đêm trăng được diễn tả qua những nét vẽ gợi hình về thiên nhiên tạo vật.
- Tác giả đã sử dụng từ “lồng lộng” để miêu tả ánh trăng bao trùm và chiếu rọi khắp không gian, tạo nên cách cảm nhận độc đáo: “Sông xuân nước lẫn bầu trời thêm xuân”.
- Bức tranh thiên nhiên tràn ngập sức xuân và sắc xuân: sông xuân, nước xuân, trời xuân cùng giao hòa, mở ra ý niệm độc đáo về niềm tin và sức sống.
b. Bài thơ “Rằm tháng Giêng” thể hiện tình yêu thiên nhiên cùng niềm lạc quan cách mạng của người chiến sĩ cách mạng
- “Thưởng trăng” và “bàn bạc việc quân” cùng song hành quyện hòa gợi lên mối quan hệ giữa thiên nhiên và non sông đất nước.
- Ánh trăng soi chiếu tạo nên cách cảm nhận “trăng ngân đầy thuyền”, thể hiện niềm tin tưởng, hi vọng vào chiến thắng của cách mạng.
- Con thuyền tràn ngập ánh trăng đã thể hiện chất thi sĩ và chiến sĩ trong tâm hồn nhân vật trữ tình.
3. Kết bài
Khái quát về giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
Video liên quan