Đánh giá sinh học 11 bài 26

71 CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬ T ■ ■ §26. CẢM ỨNG ở ĐỘNG VẬT KIẾN THỨC Cơ BẢN Cảm ứng là khả năng tiếp nhận kích thích và phản ứng lại các kích thích từ môi trường sống đảm bảo cho sinh vật tổn tại và phát triển. Động vật đơn bào phản ứng lại kích thích bằng chuyển động cơ thể hoặc co rút của chất nguyên sinh. Ổ động vật có tổ chức hệ thần kinh, các hình thức cảm ứng là các phản xạ. Động vật có hệ thần kinh dạng lưới phản ứng với kích thích bằng cách co toàn bộ cơ thể. Động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch có hệ thống hạch thần kinh nằm dọc theo chiều dài cơ thể, mỗi hạch điều khiển một vùng xác định trên cơ thể nên phản ứng chính xác hơn và tiêu tốn ít năng lượng hơn so với hệ thần kinh dạng lưới. GỢI ý trả lời câu hỏi sách giáo khoa A. PHÁN TÌM HIỂU VÀ THẢO LUẬN Nếu bạn lõ chạm tay phai những chiếc gai nhọn trong bụi cây và có phản ứng rụt tay lại. Hãy chỉ ra các tác nhân kích thích, bộ phận tiếp nhận kích thích, bộ phận phân tích vù tổng hợp thông tin vù bộ phận thực hiện phản ứng của hiện tượng trên. Trả lời: Tác nhân kích thích là gai nhọn. Bộ phận tiếp nhận kích thích là thụ quan đau ở tay. Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin là tủy sống. Bộ phận thực hiện phản ứng là cơ tay. - Hãy cho biết con thủy tức sẽ phản ứng như thế nào khi ta dùng một chiếc kim nhọn châm vào nó. Phản ứng của thủy tức có phủi là phan xạ không? Tại sao? Trả lời: Khi dùng một chiếc kim nhọn châm vào thân thủy tức, xung thần kinh sẽ lan nhanh ra khắp mạng lưới thần kinh, làm cho thủy tức co toàn bộ cơ thể. Phản ứng của thủy tức là phản xạ vì thủy tức có tổ chức hệ thần kinh. ♦ Tại sao hệ thân kinh dụnfi chuôi hạch có thê trả lời cục bộ [như co một chân] khi bị kích thích? Ilình 26.2. -Hệ thần kinh dạnị’ chuỗi hạch Trả lời: Do mỗi hạch điều khiển một vùng xác định trên cơ thể nên khi bị kích thích tại một điểm nào đó, hạch thần kinh phụ trách vùng bị kích thích dó sẽ xử lí thông tin nhận được và dưa lệnh đốn bộ phận trả lời tương ứng nên động vật trả lời cục bộ. ♦ Đánh dấu X vào ô □ c/iơ ý trả lời KIỈÔNG ĐÚNG về ưu điểm của hệ thần kinh dạnịỊ chuỗi hạch. Nhờ có hạch thần kinh nên sô' lượng tế bào thần kinh của dộng vật tăng lên. Do các tế bào thần kinh trong hạch nằm gần nhau và hình thành nhiều mô'i liên hệ với nhau nên khả năng phôi hợp hoạt động giữa chúng được tăng cường. 0 Nhờ các hạch thần kinh liên hệ với nhau nên khi kích thích nhẹ tại một diểm thì gây ra phản ứng toàn thân và tiêu tốn nhiều năng lượng. Do mỗi hạch thần kinh điều khiển một vùng xác định trên cơ thể nền dộng vật phản ứng chính xác hơn, tiết kiệm năng lưựng hơn so với hệ thần kinh dạng lưới. B. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP 1. Cam ứnịỉ là ịịì? Cho một vài ví dụ về cam ứn}Ị. Trả lời: Cảm ứng là khả năng tiếp nhận kích thích và phản ứng lại các kích thích từ môi trường sông đảm bảo cho sinh vật tồn lại và phát triển. Thí dụ: Trùng giày bơi tới chô có nhiêu ôxi. Trùng biến hình thu chân giả để tránh ánh sáng chói. Khi kích thích một điểm trên cơ thể, động vật có hệ thần kinh dạng lưới phản ứng toàn thân vù tiêu tốn nhiều năng lượng. Tại sao? Trả lời: Khi kích thích một điểm trên cơ thổ xung thần kinh sẽ lan nhanh ra khắp mạng lưới thần kinh làm cho động vật có hệ thần kinh dạng lưới phản ứng toàn thân. Do co toàn bộ cơ thổ [dù bị kích thích 1 điểm] nên ticu phí nhiều năng lượng. Kể tên bộ phận tiếp nhận kích thích, bộ phận phân tích tổng hợp thông tin và bộ phận thực hiện của cung phản xạ ở dộng vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch. Trả lời: Cung phản xạ ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch gồm: Bộ phận tiếp nhận kích thích là các giác quan. Bộ phận phân tích tổng hợp thông tin là hạch não. Bộ phận thực hiện là cơ.