Tết cổ truyền Việt Nam có nhiều điểm tương đồng với Tết cổ truyền Trung Quốc. Cho nên, tục kiêng quét nhà ngày Tết có thể bắt nguồn từ nhiều điển tích, điển cố hoặc những câu chuyện cổ tích có từ xa xưa của hai quốc gia.
1. Điển tích Trung Quốc có ghi trong “Sưu thần ký”
Một điển tích ghi chép trong cuốn “Sưu thần ký” của Trung Quốc đã giải thích cụ thể cho tục lệ này như sau:
“Ngày xưa, có một lái buôn tên Âu Minh đã được vị Thủy Thần ban tặng cho một người hầu tên Như Nguyệt để về phục vụ lúc đi qua hồ Thanh Thảo. Từ ngày được ban Như Nguyệt, công việc làm ăn, kinh doanh cũng như mọi chuyện trong gia đình Âu Minh thuận lợi vô cùng, phất lên như diều gặp gió. Chẳng mấy chốc, Âu Minh giàu lên nhanh chóng.
Đến một năm nọ, đúng vào ngày đầu năm – mùng 1 Tết, Như Nguyệt không may lỡ tay làm vỡ chiếc bình quý đắt tiền của Âu Minh. Vì quá tức giận nên Âu Minh đã phạt đánh Như Nguyệt khiến cô sợ quá trốn vào đống rác ở góc nhà và không dám ra.
Một lúc sau, vì không để ý nên vợ Âu Minh đã dọn nhà và hốt luôn đống tác có Như Nguyệt đang trốn đêm đổ ra ngoài đường. Kể từ đó, Như Nguyệt biệt tăm, không ai biết cô đang ở đâu, sinh sống ra sao. Chỉ biết gia đình Âu Minh bỗng trở lên khó khăn, hoàn cảnh gia đình cũng sa sút hơn hẳn.
Người dân trong làng thấy vậy mới bảo nhau rằng Như Nguyệt chính là vị thần tài và Thủy Thần ban tặng Âu Minh. Cô ấy chính là người mang đến may mắn, tiền tài cho nhà họ Âu mà Âu Minh không biết quý trọng. Chính vì thế, dân làng đã lập một bàn thờ cho Như Nguyệt với hy vọng cô ấy sẽ mang may mắn đến cho dân làng.
Đồng thời, vào đúng ngày mùng 1 Tết, dân làng ở đây cũng tuyệt đối kiêng việc quét nhà, hốt rác. Và tục lệ này tồn tại cho đến ngày nay.”
Chắc chắn bạn đã từng nghe về tục kiêng kỵ quét nhà ngày tết bởi nhiều người cho rằng nếu quét nhà vào những ngày đầu năm thì cả năm mất đi tài lộc, tiền tài trong một năm. Vì thế, không dọn dẹp trong ba ngày đầu tết nguyên đán. Vậy điều này có đáng tin cậy hay không, hãy cùng Ancarat tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.
1. Nguồn gốc của việc kiêng quét nhà vào đầu năm mới
Tục lệ kiêng quét nhà vào những ngày đầu năm của tết nguyên đán đã trở thành thói quen của trong văn hóa của người Việt Nam. Cũng có rất nhiều sự tò mò Sợ bác mua về lý do tại sao nên kiêng quét nhà vào ngày tết, mọi người chỉ biết rằng nếu quét ngày tết Để bay hết tiền tài, tài lộc cho một năm mới.
Theo dân gian tuyên truyền lại, tục kiêng kỵ trong nhà trong những ngày tết bắt nguồn từ một tất cổ Trung Quốc được trích trong “Sưu Thần Ký” Chuyện bắt nguồn từ một người lái buôn có tên là Ưu Minh, Một hôm, ông đi qua hồ thanh Thảo thì gặp được Thủy không cho một người hầu tên là Như Nguyệt. Từ khi, Ưu Minh được cô hầu gái này về thấy gia đình họ trở nên giàu có, Ăn nên làm ra.
Vào hôm mùng một tết, Như Nguyệt có làm rớt bể Chiếc bình mà Ưu Minh yêu quý nên bị đánh. Vì quá hoảng sợ, nên Như Nguyệt để ẩn mình trong đống rác, vô tình người vợ của ông Minh đã dọn dẹp đống rác đấy và đổ đi.Từ đó, gia đình Ưu Minh trở lại cuộc sống nghèo khổ như trước. Vậy nên, tục lệ kiêng quét nhà trong ba ngày tết nguyên đán được bắt nguồn từ đó và được lưu truyền cho đến ngày hôm nay.
Còn ở Việt Nam, tục kiêng quét nhà Trong ba ngày tết nguyên đán đột bắt nguồn từ sự tích cây chổi. Câu chuyện được dân gian truyền miệng, Từ xa xưa, trên trời có một người đàn bà nấu ăn cực kỳ ngon được Ngọc Hoàng phong làm đầu bếp ở Thiên Trù. Người này đã trót đem lòng yêu một lão chăn ngựa, thường hay đem đồ ăn, rượu thịt cho người này. Về thế cho đến một ngày, Ông hoàng có tổ chức tiệc tên Cung đình, Bà vẫn như thói quen vẫn giấu đồ ăn cho lão ở phía góc chạn. Nhận thấy được mùi thơm của thức ăn, lão không kiềm chế lại cơn thèm và đã lấy để ăn.
Và khi bị ngọc hoàng phát hiện, người đàn bà này đẹp bị đày xuống trần gian, biến hình cái chổi về phải làm việc không ngừng nghỉ, phải ăn những thức ăn dơ bẩn trong đám rác rưởi. Một thời gian, Ngọc hoàng Để thương tình cho người đàn bà này ngày ba ngày tết đầu năm mới. Từ đấy, tục kiêng quét nhà vào ngày tết của người Việt Nam bắt nguồn từ đó
2. Kiêng quét nhà ngày Tết có ý nghĩa như thế nào?
Việc kiêng quét nhà vào ba ngày tết nguyên đán là một tục lệ của văn hóa Việt Nam từ xa xưa lưu truyền đến ngày hôm nay. Ý nghĩa của việc kiêng quét nhà vào đầu năm Vì họ sợ rằng nếu quét nhà vào những ngày đó thì sẽ quét đi hết những sự may mắn, tài lộc trong năm mới.
Tuy thế, mọi người luôn dọn dẹp nhà cửa về những ngày cuối năm cũ, dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ trước đêm giao thừa Để tránh phải dọn dẹp vào ba ngày đầu tết nguyên đán
Người Nam bộ còn cho rằng nếu quét dọn nhà cửa sạch sẽ thì nên cất chổi đi, Vì nếu sang đầu năm mới mà bị mất chổi thì kể năm đó sẽ bị trộm vào nhà, mất của cải tài sản
3. Làm thế nào để dọn dẹp rác trong ba ngày tết nguyên đán.
Rất có nhiều người thắc mắc về vấn đề rác trong nhà trong ba ngày tết thì giải quyết như thế nào. Tuy nhiên cứ để vậy thì không hay chút nào, bạn có thể dọn dẹp rác vào cuối ngày nhưng bạn nên dọn lại vào 1 Góc nhà, không nên ra khỏi nhà hợp đổ vào thùng rác. Vì như thế, may mắn sẽ không phải đi mất mà sẽ được nằm ở một nơi trong nhà.
Bạn nên trang trí thêm những vật phẩm phong thủy để tránh những điềm xui xẻo, tà khí và đem lại những điều may mắn đến với gia chủ và các thành viên trong gia đình. Bạn có thể chọn lựa các vật phẩm như tượng mạ vàng, bùa bình an hay những trang sức Tỳ hưu, con giáp,... mang theo bên mình để giúp gia tăng tài lộc, may mắn và tránh xa những điềm xui xẻo cho gia chủ.
Xem thêm: Bộ sưu tập Tượng vàng giàu sang phú quý
Xem thêm:
Mệnh Thủy hợp màu gì và những điều cần biết trong năm Nhâm Dần 2022
Mệnh Thổ hợp màu gì và những điều cần biết trong năm Nhâm Dần 2022
Mệnh Hỏa hợp màu gì và những điều bạn cần biết trong năm Nhâm Dần 2022
Mệnh Mộc hợp màu gì và những điều cần biết trong năm Nhâm Dần 2022
Mệnh Kim hợp màu gì và những điều bạn cần biết trong năm Nhâm Dần 2022
Nguyễn Yến Thi, 21 tuổi, sinh viên Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, kể khi về quê ăn tết ở Hà Nam, thấy sàn nhà nhiều vỏ hạt hướng dương quá nên mang chổi ra quét thì bà ngoại nhắc ngay “không được quét nhà”, 3 ngày tết mà quét nhà thì mất hết lộc, tài lộc bay hết đi”. Trước đó cô cũng nghe có người nói cầm chổi quét nhà 3 ngày tết thì nhà sẽ bị con mối xông.
Hay như trước khoảnh khắc giao thừa, rất nhiều người đã hỏi nhau trong bà con dòng họ, người thân có ai hợp tuổi, tuổi đẹp thì nhờ tới xông nhà. Những ai mà nghe nói tuổi kỵ, tuổi xấu thì bị nhắc ngay “nhớ đừng có tới chơi nhà ngày mùng 1 nghe không”. Những phong tục ngày tết này có cơ sở không? Người nghiên cứu về văn hóa nói gì?
Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Tiến, giảng viên, Trưởng bộ môn Văn hóa ứng dụng, Khoa Quan hệ quốc tế, Trường ĐH Sài Gòn, chia sẻ nhiều phong tục của người Việt được lan truyền từ đời xa xưa tới đời nay, có những tục lệ vẫn được duy trì, nhưng có những tục lệ không còn phù hợp, cần phải điều chỉnh.
|
Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Tiến Ảnh NVCC |
Theo tiến sĩ Tiến, cơ duyên của tục lệ “không quét nhà trong 3 ngày tết” có thể lý giải như trước đây nhà nhà làm nông nghiệp, những ngày giáp tết là bận bịu hơn cả, mọi người thay phiên nhau làm công việc đồng áng. Hôm nay làm cho nhà này, ngày mai mọi người lại cùng nhau sang nhà kia làm trả công, rồi còn trăm công ngàn việc cho chuẩn bị mâm cơm tết như làm heo, làm cá… Do đó, ông bà thấy con gái trong nhà quá vất vả, muốn 3 ngày tết cho con cháu được nghỉ ngơi nên đặt ra tục như “3 ngày tết không được quét nhà”, rồi cũng dặn thêm “nếu quét thì tiền lộc bay đi”, vì con gái tay hòm chìa khóa, giữ tiền trong nhà.
Hay trước đây, mọi người thường kiêng là tháng giêng không đào hố, không động thổ, chặt cây… vì lo đào hố đầu năm thì trong năm gặp xui xẻo, chuyện không lành. Nên đàn ông con trai ở nhiều vùng quê ngày trước ăn chơi hết tháng giêng.
“Phong tục, cũng như tục được gió truyền đi, phát tán khắp nơi. Có những phong tục tới nay không còn phù hợp nữa. 3 ngày tết không quét, lau nhà mất vệ sinh, ảnh hưởng thẩm mỹ, sức khỏe con người. Tháng giêng nếu không làm việc, chỉ nghĩ ăn chơi thì làm sao tạo ra của cải, làm cho chất lượng cuộc sống tốt hơn được”? tiến sĩ Nguyễn Mạnh Tiến nói.
Tuổi nào xông nhà thì tốt?
Theo giảng viên, Trưởng bộ môn Văn hóa ứng dụng Trường ĐH Sài Gòn, thời nay nên bỏ đi phong tục chọn lựa người tuổi hợp, tuổi đẹp, tên đẹp đi xông đất đầu năm mới. Người ta có tấm lòng quý trọng nhau, yêu mến nhau mới ghé thăm nhà nhau vào sáng mùng 1 tết, nên đừng câu nệ phải tuổi đẹp, tên đẹp. Điều này không có cơ sở.
|
Nhiều người không câu nệ ai tới xông nhà, nhưng cũng có người chọn lựa tuổi sinh, giờ sinh, cả tên của người ghé xông đất Ảnh minh họa Bảo Vy |
Tiến sĩ Tiến cũng cho hay, người Việt rất coi trọng những ngày tết. Khoảnh khắc từ giao thừa tới hết 3 ngày tết, mọi người trong nhà luôn nhắc nhau không cãi vã, không tranh luận, chỉ nói những lời tốt đẹp. Nhưng không phải chỉ 3 ngày tết thì mới làm những điều tốt đẹp cho nhau, nếu coi 365 ngày trong một năm là tết, để cùng sống chan hòa, vị tha, yêu thương con người, đó không phải là điều nên làm hay sao?
Bẻ lộc, đốt vàng mã, mua chim phóng sinh: Xin đừng!
Nhiều người Việt thường có quan niệm, đêm 30 tết sau khi đi chùa về thì về nhà xông đất cho chính ngôi nhà mình, không quên bẻ theo một cành cây nhiều lá với mong ước tài lộc đầy nhà. Nhưng theo các chuyên gia văn hóa, điều này không giúp bạn có may mắn trong năm mới mà ngược lại còn làm hại môi trường, tiêu diệt màu xanh cây cối.
Hay nhiều người, trong ngày năm mới đi chùa cầu an, cầu tài lộc cho mình và gia đình thì đốt nhiều vàng mã, mua chim mua cá ở cổng chùa để thả sát sinh… Những việc làm đó nên dừng lại. Đốt vàng mã cũng là đang đốt tiền thật, đốt đi công sức lao động, và đốt gỗ rừng, gây lãng phí tài nguyên. Chim, cá bị thả ra rồi lại bị người bán làm đủ cách để bắt lại bán, hoặc thả ra nhưng nó không sống được do thay đổi môi trường, vậy thì là hại chết chúng, đâu phải đang tạo phúc?
|
Tết Việt là khoảng thời gian đáng nhớ với bất kỳ ai, có thể giáo dục trẻ em nhiều điều về giá trị truyền thống Ảnh Bảo Vy |
Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Tiến cho hay, có những nét đẹp trong văn hóa tết của người Việt mà người trẻ nên tiếp nối, gìn giữ, như tục lệ hỏi thăm ông bà, cha mẹ, người thầy đã giúp đỡ ta… ở trong những ngày tết, đoàn viên gặp mặt họ hàng. Hay lì xì mừng tuổi ông bà, không quan trọng là vật chất trong bao lì xì ấy là bao nhiêu tiền, mà là tình yêu thương của cháu con dành cho người đã sinh thành, dưỡng dục…
|
"Dù đi đâu ai cũng nhớ, về chung vui bên gia đình" đó là câu hát về tết Việt in đậm trong tiềm thức của mỗi người. Nhưng năm nay là một năm đặc biệt, dịch Covid-19 chia cắt tết đoàn tụ của nhiều gia đình. Nhiều người không thể về quê ăn tết, thăm cha mẹ, họ hàng. Nhiều người làm nhiệm vụ trên tuyến đầu chống dịch cũng dốc sức với nhiệm vụ quan trọng của đất nước. Nếu người trẻ, hôm nay còn được đoàn viên với người thân trong gia đình của mình, đó thật sự là một ngày đáng nhớ, và niềm may mắn hơn rất nhiều người khác. Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Tiến chia sẻ mỗi người trẻ hãy trân quý bữa cơm chiều 30 tết hay khoảnh khắc được đoàn viên trong chính mái nhà mình tối giao thừa. Những giây phút mọi người đoàn tụ với nhau hôm nay, cùng ăn bữa cơm, hỏi thăm nhau sau một năm dài vất vả, động viên nhau vượt qua những khó khăn phía trước… đó là những niềm hạnh phúc tuyệt vời nhất, không phải kiếm tìm ở đâu xa nữa. |