Bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang cho thai phụ khi cần vì ảnh hưởng của tia X với thai tùy thuộc vào số lần, thời gian tiếp xúc, liều tia…
Nhiều thai phụ khi cần thực hiện các kỹ thuật chụp chiếu sử dụng bức xạ hoặc phụ nữ không biết mình mang thai và lỡ chụp X-quang thường tỏ ra lo lắng cho sự an toàn của thai nhi.
Bác sĩ chuyên khoa I Trần Minh Thiệu, Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết: Mức độ ảnh hưởng của tia X đối với thai nhi phụ thuộc vào các yếu tố như số lần chụp, thời gian tiếp xúc, liều tia, số lần nhận tia, vị trí chụp... Nói cách khác, tia X có ảnh hưởng đến thai nhi hay không còn tùy vào từng trường hợp nhưng nếu chỉ chụp X-quang một lần thì nguy cơ gây hại cho thai nhi thường rất ít.
Hiện nay, chụp X-quang là một trong những hình thức tầm soát bệnh bằng chẩn đoán hình ảnh phổ biến. Nó có thể được chỉ định riêng lẻ hoặc một phần trong các chỉ định chẩn đoán khác như chụp cắt lớp vi tính [CT] hoặc nội soi huỳnh quang - một hình thức sử dụng tia X liên tục, giúp quan sát chi tiết các chuyển động bên trong cơ thể.
Những hình thức chụp chiếu này có nhiều mục đích khác nhau như tầm soát ung thư, chẩn đoán gãy xương, phát hiện khối u, kiểm tra não bộ, tủy sống, xương chậu, bụng hoặc ngực sau một chấn thương nặng...
Chụp X-quang giúp tầm soát bệnh bằng chẩn đoán hình ảnh. Ảnh: Shutterstock.
Đối với thai phụ, bác sĩ Trần Minh Thiệu cho biết, việc giữ cơ thể khỏe mạnh là điều quan trọng vì thể trạng của mẹ bầu có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của thai nhi.Trong các trường hợp cần thiết bác sĩ vẫn chỉ định thực hiện các kỹ thuật chụp chiếu liên quan đến tia X cho bà bầu. Bác sĩ sẽ cân nhắc tối ưu liều tia X phù hợp để vừa đảm bảo sức khỏe của mẹ và thai nhi, vừa giúp chẩn đoán bệnh chính xác.
Ngoài ra, độ an toàn khi chụp X-quang đối với thai nhi còn phụ thuộc vào vị trí cần chụp. Đối với các bộ phận ở xa thai nhi [mắt cá chân, cổ tay], thai nhi sẽ ít tiếp xúc với bức xạ hơn so với các bộ phận ở gần bụng; hoặc các bộ phận nhỏ [ngón chân, ngón tay] sẽ cần liều tia X thấp hơn so với các bộ phận cơ thể lớn. Bác sĩ Thiệu nhận định, nếu thai phụ thực hiện chụp X-quang những bộ phận này, rủi ro thường không đáng kể. Ngay cả khi chụp X-quang tim, phổi, tia X cũng không chiếu trực tiếp vào vùng bào thai. Một số tia thứ cấp có thể chạm tới nhưng với liều rất nhỏ.
Tuy nhiên, nếu chụp nhiều lần, chụp đi chụp lại trong thời gian ngắn có thể tiềm ẩn nguy cơ. Do đó, thai phụ cần cẩn trọng thông báo với bác sĩ và kỹ thuật viên về tình trạng mang thai hoặc nghi ngờ mang thai của mình. Khi đó, bác sĩ có thể cân nhắc ngưng hoặc chỉ định một hình thức chụp chiếu, xét nghiệm khác an toàn hơn.
Trong trường hợp bác sĩ đồng ý cho thực hiện các xét nghiệm có sử dụng bức xạ, thai phụ nên báo lại cho kỹ thuật viên một lần nữa khi vào phòng chụp. Kỹ thuật viên sẽ có biện pháp phòng ngừa bổ sung phù hợp như che bụng bằng tạp dề chì chuyên dụng bảo vệ thai nhi khỏi tiếp xúc với tia X.
Thạc sĩ, bác sĩ Hồ Hoàng Phương, Giám đốc Trung tâm Chẩn đoán Hình ảnh Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết thêm, việc sử dụng các thế hệ máy chụp X-quang, chụp CT mới, hiện đại cũng góp phần hạn chế tác hại của tia X đối với sức khỏe. Hiện đơn vị này sở hữu hệ thống máy chụp X-quang đa năng và hiện đại hàng đầu như: hệ thống X-quang cao tần kỹ thuật số loại treo trần kết hợp AI trong đọc phim; hệ thống X-quang di động; hệ thống X-quang C-arm dùng trong phòng mổ; hệ thống X-quang chụp vú cắt lớp [nhũ ảnh 3D]... Đối với chụp X-quang tim phổi, bệnh viện trang bị những tấm che chắn chuyên dụng, giúp các phần còn lại của cơ thể tránh nguy cơ nhiễm xạ.
Hệ thống các máy chụp X-quang đa năng và hiện đại tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Ảnh: BVĐK Tâm Anh.
Trong trường hợp chưa biết bản thân có thực sự mang thai hay không nhưng có các dấu hiệu nghi ngờ như buồn nôn, nôn hoặc căng tức ngực, người chụp cũng nên trao đổi với bác sĩ để được kiểm tra kỹ nhằm đảm bảo an toàn khi tiến hành các hình thức chụp chiếu, xét nghiệm, trong đó có chụp X-quang.
Đối với bà mẹ đang cho con bú, bác sĩ Thiệu đánh giá chụp X-quang khá an toàn. Ngay cả khi sử dụng thuốc cản quang [loại thuốc được dùng trong một số xét nghiệm hình ảnh, có khả năng tạo hình ảnh tương phản cho các bộ phận hoặc mô nhất định trong cơ thể], lượng thuốc truyền sang em bé thông qua sữa là rất thấp, không được coi là rủi ro. Tuy nhiên, bạn vẫn nên thông báo với bác sĩ và kỹ thuật viên nếu đang trong thời gian cho con bú. Khi đó, bác sĩ có thể cân nhắc việc nên ngừng hay tiếp tục cho bạn thực hiện các xét nghiệm.
Minh Thiện
Mang thai là quãng thời gian mà mẹ bầu phải chăm sóc tốt bản thân và cẩn trọng hơn trong mọi vấn đề nhằm đảm bảo sức khỏe và sự an toàn cho em bé trong bụng. Ngoài việc ăn uống hoặc dùng thuốc, nhiều mẹ bầu cũng quan tâm đến một số xét nghiệm trong thai kỳ. Trong đó “Có thai chụp X-quang có sao không?” là vấn đề được thắc mắc khá nhiều.
Nếu bạn đang có cùng thắc mắc này như hàng ngàn mẹ bầu trên khắp thế giới thì hãy cùng Hello Bacsi tìm kiếm câu trả lời trong bài viết này nhé!
Có thai chụp X-quang có sao không?
Sự ảnh hưởng của việc chụp X-quang đến thai kỳ và sự phát triển của thai nhi là chủ đề được các nhà nghiên cứu quan tâm trong nhiều năm qua. Khi đề cập đến thắc mắc: “Có bầu chụp X-quang có sao không?”, Viện Hàn lâm Bác sĩ Gia đình Hoa Kỳ chỉ ra rằng việc này khá an toàn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nhất định, việc chụp X-quang khi mang thai cũng có thể gây hại.
Bà bầu chụp X-quang khi mang thai tiềm ẩn một số rủi ro nhất định cho cả mẹ lẫn thai nhi. Vì vậy, các bác sĩ và chuyên gia y tế cần cân nhắc kỹ lợi ích cũng như rủi ro của việc này.
Trong một số trường hợp, bác sĩ vẫn chỉ định chụp X-quang trong thai kỳ nếu mẹ bầu đang gặp phải các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và cần làm xét nghiệm hình ảnh này để tìm ra nguyên nhân cũng như cách điều trị. Lúc này, các bác sĩ đánh giá rằng lợi ích mang lại của việc chụp X-quang nhiều hơn rủi ro có thể xảy ra.
Các loại tia X có thể ảnh hưởng đến mẹ bầu và em bé trong bụng
Vậy là bạn đã rõ có thai chụp X-quang có sao không. Thực chất, quá trình chụp X-quang trong khi mang thai rất khó có nguy cơ gây hại cho thai nhi đang phát triển trong bụng mẹ. Rad là tiêu chuẩn đo lường được sử dụng để đo cường độ của tia X. Đây là đơn vị phản ánh lượng bức xạ đã được cơ thể hấp thụ. Hầu hết các tia X bình thường đều dưới 5 đơn vị rad.
Tuy nhiên, đã có một số báo cáo chỉ ra rằng nếu thai nhi tiếp xúc với hơn 10 rad tia X có thể dẫn đến khuyết tật học tập, các vấn đề về phát triển mắt… Vì vậy, chỉ số rad của tia X là yếu tố chính quyết định xem liệu chúng có ảnh hưởng xấu đến thai nhi hay không. Do đó, nếu bắt buộc phải chụp X-quang trong quá trình mang thai, để ngăn ngừa nguy cơ dị tật ở thai nhi, cần đảm bảo rằng tia X được sử dụng có chỉ số rad dưới 5.
Theo một số nghiên cứu được thực hiện bởi các hiệp hội danh tiếng như Hiệp hội X-quang Hoa Kỳ, tia X bình thường dùng chẩn đoán bệnh thường không đủ độ phóng xạ để gây ảnh hưởng đến thai nhi hoặc phôi thai đang phát triển. Tuy nhiên, bạn cần thông báo cho bác sĩ hoặc các chuyên gia y tế về tình trạng mang thai của bản thân trước khi chụp X-quang. Khi đó, bác sĩ sẽ cân nhắc xem liệu chụp X-quang trong giai đoạn này có ảnh hưởng đến em bé trong bụng của bạn hay không.
Dù tia X với mức độ bức xạ thấp thường ít gây hại đến thai nhi nhưng các chuyên gia y tế vẫn hạn chế chụp X-quang cho mẹ bầu và chỉ tiến hành sau sinh để phòng tránh mọi tác động xấu có thể ảnh hưởng đến em bé. Tuy nhiên, trong một số trường hợp buộc phải chụp X-quang để chẩn đoán bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn loại tia X phù hợp và hạn chế chụp X-quang vùng bụng.
Có thai chụp X-quang có sao không? Tiết lộ những ảnh hưởng của tia X đến thai kỳ
Thông thường, các tia X được dùng trong giai đoạn mang thai có thể không tiếp xúc nhiều với cơ quan sinh sản của bạn. Do đó, bạn không cần quá lo lắng vấn đề này. Tuy nhiên, bạn cần cẩn trọng khi chụp X-quang vùng bụng. Việc tiếp xúc với tia X có mức độ phóng xạ cao có thể gây ra một số dị tật bẩm sinh cho thai nhi. Song tia X dùng để chẩn đoán bệnh thông thường, dù là tia X dùng trong X-quang bụng, cũng thường không ảnh hưởng nhiều đến cả mẹ bầu lẫn em bé. Chỉ có những tia có mức độ bức xạ cao mới có nguy cơ gây hại.
Có thể bạn quan tâm: Có bầu nhổ răng được không? Thủ thuật nha khoa có an toàn với mẹ bầu?
Bạn nên làm gì nếu tiếp xúc với tia X trước khi biết mình mang thai?
Điều đầu tiên là bạn nên giữ bình tĩnh, đừng lo lắng quá về những việc chưa chắc sẽ xảy ra. Không phải trường hợp nào tiếp xúc với tia X đều gây ra những ảnh hưởng xấu đối với mẹ bầu và thai nhi.
Tuy nhiên, để phòng ngừa rủi ro, bạn nên trao đổi với bác sĩ về lo lắng của mình để nhận được lời khuyên và những hướng dẫn từ họ. Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định bạn thực hiện các kiểm tra chuyên sâu hơn nếu cần.
Cách giảm thiểu những ảnh hưởng của việc chụp X-quang khi mang thai
Một trong những điều đầu tiên bạn cần làm là thông báo cho bác sĩ về tình trạng sức khỏe của mình. Việc chụp X-quang khi mang thai có thể ảnh hưởng đến thai kỳ của bạn. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào mức độ tiếp xúc với các bức xạ. Vì vậy, hãy thông báo với bác sĩ rằng bạn đang mang thai để họ cân nhắc việc bạn có nhất thiết phải chụp X-quang hay không.
Chụp X-quang là một phương pháp thường được sử dụng để chẩn đoán một số bệnh. Tia X sử dụng để chụp X-quang có thể là một trong những nguy cơ gây dị tật ở thai nhi nếu mẹ bầu tiếp xúc với lượng bức xạ lớn. Do đó, nếu được chỉ định chụp X-quang, bạn nên trao đổi với bác sĩ để họ đưa ra lựa chọn tốt nhất. Hy vọng với bài viết này, các mẹ bầu đã giải đáp được thắc mắc: “Có thai chụp X-quang có sao không?”.
Phương Quỳnh/HELLO BACSI
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.