Phản ứng xà phòng hóa và phản ứng trung hòa
|
Bài viết dưới đây nhằm tóm tắt lý thuyết hóa 12 bài phản ứng thủy phân lipit .Bài viết giúp các bạn có những kiến thức hay về phần phản ứng thủy phân lipit. Trong bài viết gồm 3 phần chính: tóm tắt phương pháp giải, ví dụ vận dụng, bài tập vận dụng và có hướng dẫn giải chi tiết. Kiến thức phần này rất quan trọng đối với các bạn chuẩn bị thi thpt quốc gia. Hãy chú ý xem kĩ nhé . Show 1. Phương pháp giải các bài toán phản ứng thủy phân trong môi trường axitTrong công nghiệp, phản ứng trên được tiến hành trong nồi hấp ở 220℃ và 25 atm. 2. Phương pháp giải các bài toán với phản ứng xà phòng hóaKhi đun nóng với dung dịch kiềm (NaOH hoặc KOH) thì tạo ra glixerol và hỗn hợp muối của các axit béo. Phản ứng của chất béo với dung dịch kiềm được gọi là phản ứng xà phòng hóa. Phản ứng xà phòng hóa xảy ra nhanh hơn phản ứng thủy phân trong môi trường axit và không thuận nghịch. - Chỉ số xà phòng hóa: là số mg KOH dùng để xà phòng hóa hoàn toàn 1 gam lipit (tức là để trung hòa axit sinh ra từ sự thủy phân 1 gam lipit). - Chỉ số axit: số mg KOH dùng để trung hòa axit tự do có trong 1 mg lipit. II. Tóm tắt lý thuyết hóa 12: Tổng hợp ví dụ minh họaVí dụ 1: Xà phòng hóa tristearin ta sẽ thu được sản phẩm như sau:
Giải Đáp án D PTHH: (C17H35COO)3C3H5 + 3NaOH → 3C17H35COONa + C3H5(OH)3 ⇒ sản phẩm thu được sau phản ứng sẽ là:C17H35COONa và glixerol. Ví dụ 2: Cần bao nhiêu kg chất béo chứa 89% khối lượng tristearin (còn 11% tạp chất trơ bị loại bỏ trong quá trình nấu xà phòng) để sản xuất được 1 tấn xà phòng chứa 72% khối lượng natri stearate. Giải Trong 1 tấn xà phòng có72% khối lượng natri stearate. ⇒ mC17H35COONa = 720kg Khối lượng chất béo là : Ví dụ 3: Xà phòng hóa hoàn toàn 17,24g chất béo cần vừa đủ 0,06mol NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được khối lượng xà phòng là
Giải Đáp án A Phản ứng: (RCOO)3C3H5 + 3NaOH → 3RCOONa + C3H5(OH)3 BTKL: mxà phòng = 17,24 + 0,06.40 – 0,02.92 = 17,8g III. Tóm tắt lý thuyết hóa 12: Tổng hợp bài tập vận dụngCâu 1. Trong các phát biểu sau, phát biểu nào sau đây sai ?
Câu 2. Khi đun nóng chất béo với dung dịch H2SO4 loãng thu được
Câu 3. Thủy phân glixerol tristearat (C17H35COO)3C3H5 cần dùng 1,2 kg NaOH. Biết hiệu suất phản ứng là 80%. Khối lượng glixerol thu được là:
Câu 4. Phản ứng nào sau đây dùng để điều chế xà phòng?
Câu 5. Khi xà phòng hóa tripanmitin ta thu được những chất nào:
Câu 6. Xà phòng hoá hoàn toàn m gam lipit A bằng 200 gam dung dịch NaOH 8% sau phản ứng thu được 9,2 gam glixerol và 94,6 gam chất rắn khan. Công thức cấu tạo của chất A là :
IV. Hướng dẫn giải chi tiếtCâu 1: Phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường kiềm là phản ứng xà phòng hóa, xảy ra nhanh hơn phản ứng thủy phân trong môi trường axit và không thuận nghịch Câu 2: Đun nóng chất béo với dung dịch H2SO4 loãng thu được glixerol và axit béo : phản ứng thủy phân trong môi trường axit. Câu 3: (C17H35COO)3C3H5 + 3NaOH → 3C17H35COONa + C3H5(OH)3 (1) Ta có: nNaOH = Từ (1) ⇒ nC3H5(OH)3 = ⇒mC3H5(OH)3 = 0,01 . 92 = 0,92 (kg) Vì H = 80% ⇒ mC3H5(OH)3 (thực tế) = 0,92 . 80/100 = 0,736 (kg) Câu 4: Xà phòng là muối của natri của các axit béo (RCOONa). Đun axit béo với kiềm thì ta được : RCOOH + NaOH → RCOONa + H2O. Đun chất béo với kiềm thì ta được: C3H5(OOCR)3 + 3NaOH → C3H5(OH)3 + 3RCOONa. Câu 5: Tripanmitin : (C15H31COO)3C3H5 + 3NaOH → 3C15H31COONa + C3H5(OH)3 Câu 6: Đặt công thức trung bình của lipit X là C3H5(OOCR)3. C3H5(OOCR)3 + 3NaOH → C3H5(OH)3 + 3RCOONa (1) Theo giả thiết ta có ⇒ nNaOH = 0,3 mol Do đó trong 94,6 gam chất rắn có 0,1 mol NaOH dư và 0,3 mol RCOONa. ⇒ 0,1.40 + (R+67).0,3 = 94,6 ⇒ R = 235 ⇒ R là: C17H31– Vậy là bạn đã cùng Kiến xem xong bài viết tóm tắt lý thuyết hóa 12 phần phản ứng thủy phân lipit do kiến biên soạn. Bài viết nhằm giúp các bạn có thêm nhiều phương pháp giải hay và nhanh, tóm tắt được 1 số bài tập và lý thuyết nhỏ trong từng câu và từng bài tập. Mong rằng các bạn hãy làm đi làm lại để cho bản thân có thêm nhiều kỹ năng nhé |
