Cuộc cách mạng 4.0 đã dẫn đến sự bao trùm của công nghệ thông tin vào mọi lĩnh vực. Nguy cơ bị rò rĩ, xâm phạm thông tin, dữ liệu gia tăng dù bạn là cá nhân, doanh nghiệp, hay tổ chức. Do đó, ngành an toàn thông tin hiện nay được xem là một trong những ngành Hot trong năm 2022
Với sự phát triển của mạng lưới Internet đã mở ra hàng ngàn cơ hội to lớn cho mọi người trong việc tìm kiếm và tiếp cận những nguồn tri thức mới. Bên cạnh đó, chúng cũng sinh ra những vấn đề nghiêm trọng trong việc tác động đến sự an toàn, cũng như tính bảo mật của người dùng Internet.
Tìm hiểu và nhận diện các nguy cơ liên quan đến an toàn, an ninh thông tin sẽ giúp bạn hiểu hơn về ngành học, cũng như công việc của một người làm trong lĩnh vực bảo mật thông tin.
Khái niệm an toàn thông tin là gì?
Để hiểu an toàn thông tin là gì? Ta cần đề cập đến các hoạt động bảo vệ tài sản thông tin bằng cách:
- Đảm bảo tính bí mật – không thể truy cập trái phép.
- Đảm bảo tính toàn vẹn – không thể bị sửa đổi.
- Đảm bảo tính khả dụng – không bị gián đoạn khi truy cập.
- Đảm bảo tính không thể từ chối.
Là lĩnh vực rộng lớn, liên quan đến hai khía cạnh chính :
- An toàn về mặt vật lý
- An toàn về mặt kỹ thuật.
Về cơ bản, An toàn thông tin là một khái niệm dùng để chỉ việc giám sát, lên kế hoạch và thực hiện các biện pháp phòng ngừa nhằm ngăn chặn các bên thứ ba truy cập vào hệ thống mạng, từ đó gây ra các nguy cơ chia sẻ, phát tán thông tin hoặc thậm chí là phá hủy các thông tin của chủ sở hữu nhằm gây ra những thiệt hại về tài sản và tinh thần.
Đây được xem là một trong những vấn đề được toàn xả hội quan tâm hàng đầu khi giờ đây, các quyền lợi về sự riêng tư, tính bảo mật thông tin đang được đề cao hơn bao giờ hết.
An toàn thông tin có thực sự cần thiết?
Khi tổ chức, doanh nghiệp bước vào giai đoạn chuyển đổi số. Việc đảm bảo an toàn an ninh thông tin là yếu tố then chốt. Dữ liệu đã trở thành một trong những tài sản quý nhất của doanh nghiệp. Nguy cơ mất thông tin, dữ liệu quan trọng là không hiếm thấy.
Những kẻ tấn công sử dụng nhiều phương thức truy cập trái phép, sử dụng, tiết lộ, sửa đổi dữ liệu,…khiến doanh nghiệp tiêu tốn hàng trăm triệu cho đến hàng tỷ đồng. Thậm chí trong một vài trường hợp, khi các thông tin quan trọng bị rò rỉ như đối tác, kế hoạch kinh doanh, thuế,… sẽ dấn đến sự phá sản của các doanh nghiệp.
Trước thực tế này, vấn đề bảo mật thông tin cần được quan tâm hơn bao giờ hết. Các tổ chức, doanh nghiệp nên có kế hoạch bài bản để đảm bảo an toàn an ninh thông tin .
Các cá nhân cũng cần chú trọng đến các nguy cơ an ninh mạng khi nhu cầu truy cập tăng. Kẻ xấu lợi dụng thông tin cá nhân để rút tiền, thực hiện các giao dịch mà bạn không biết.
Mục đích của an toàn thông tin
Đảm bảo hệ thống lưu trữ thông tin được bảo mật nhằm bảo vệ tài nguyên hệ thống và bảo đảm tính riêng tư. Các hệ thống máy tính lưu trữ rất nhiều thông tin và tài nguyên. Đây đều là những dữ liệu quan trọng, cần được bảo vệ hàng đầu.
Các thông tin này có nhiều thông tin cá nhân như số thẻ ngân hàng, tín dụng, bảo hiểm,… Do vậy đảm bảo thông tin, dữ liệu được bảo vệ tính riêng tư, những thông tin cá nhân được giữ bí mật.
Các nguy cơ mất an toàn thông tin
Tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân cần xác định được tất cả các nguy cơ phải đối mặt. Từ đó, lên kế hoạch, triển khai giải pháp hiệu quả để ngăn chặn chúng.
Nguy cơ mất an toàn thông tin về khía cạnh vật lý
Nguy cơ về khía cạnh vật lý. Đến từ việc thiết bị phần cứng, hệ thống mạng và chương trình có thể bị ảnh hưởng bởi các sự cố như thiên tai, hỏa hoạn hay mất điện, nhiệt độ, độ ẩm không đảm bảo, môi trường hóa chất…
Đặc biệt, cần lưu ý đến trường hợp về khía cạnh vật lý do có phần tử phá hoại: kẻ trộm hay chính nhân viên bên trong tổ chức.
Nguy cơ bị mất, hỏng, sửa đổi nội dung thông tin
Nguy cơ về việc vô tình lộ mật khẩu hoặc thao tác sai quy trình. Thông tin, dữ liệu có thể bị đánh cắp toàn bộ hoặc sửa đổi.
Nguy cơ bị tấn công bởi các phần mềm độc hại
Nguy cơ đến từ các phần mềm độc hại [Malware]. Các phần mềm độc hại lây lan, phát tán mã độc trên hệ thống máy tính, hệ thống mạng. Khi hệ thống thiết bị, Internet bị tấn công tiềm ẩn nhiều nguy cơ khó lường.
Có một số phần mềm độc hại phổ biến mà tổ chức cần quan tâm theo dõi dưới đây:
- Virus: Có thể thực hiện các hành vi phá hoại, lấy cắp thông tin.
- Sâu máy tính: Thực hiện các hành vi : xóa File, ngăn chặn người dùng kết nối Internet, làm đổ vỡ các chương trình thông thường,…
- Phần mềm gián điệp Spyware: Nhằm thu thập thông tin một cách bí mật, không được sự cho phép.
Nguy cơ xâm nhập từ lỗ hổng bảo mật
Nguy cơ đến từ lỗ hổng bảo mật trong hệ điều hành, các chương trình phần mềm. Chúng trở thành điểm yếu để tin tặc khai thác tấn công, gây mất an ninh thông tin.
Hơn nữa, thực tế đã cho thấy, nguy cơ bị tấn công từ lỗ hổng bảo mật ngày càng lớn. Theo trung tâm An toàn thông tin mạng của Ban Cơ yếu Chính phủ. Con số vụ tấn công bằng phương thức khai thác lỗ hổng chiếm hơn 87%.
Nguy cơ tấn công bằng cách phá mật khẩu
Một trong những nguy cơ tổ chức phải đối mặt đến từ việc Hacker phá mật khẩu. Mật khẩu là một trong những thông tin quan trọng nhất để có thể truy cập vào hệ thống. Mặc dù đã có những cảnh báo nhưng vì nhiều lý do mà người dùng thường đặt mật khẩu dễ nhớ. Thường liên quan đến các thông tin cá nhân như ngày, tháng, năm sinh, biệt danh,… Những mật khẩu này rất dễ bị Hacker đoán và tấn công.
Ngoài ra, những kẻ tấn công cũng sử dụng các công cụ hỗ trợ dò tìm mật khẩu. Công cụ này cho phép thử cùng lúc nhiều Username và Password, cho tới khi đăng nhập thành công.
Nguy cơ mất an toàn thông tin do sử dụng Email
Tài khoản Email cá nhân, doanh nghiệp cũng tiềm ẩn nguy cơ mất các dữ liệu liên quan. Bởi tin tặc thường tấn công bằng cách sử dụng Email giả mạo chứa Virus, liên kết độc hại,… Người dùng bị tấn công bằng Email có thể bị đánh cắp mật khẩu hoặc lây nhiễm Virus. Lúc này, dù chỉ một nhân viên mở thư cũng có thể gây thiệt hại cho cả tổ chức.
Nguy cơ bị xâm phạm dữ liệu trong quá trình truyền tin
Quá trình truyền tin trên mạng Internet cũng tiềm ẩn nguy cơ mất thông tin, dữ liệu đến từ việc bên thứ ba chặn đường truyền, thay đổi hoặc phá hỏng nội dung thông tin rồi tiếp tục gửi đến người nhận.
Ngành an toàn thông tin trở nên hot hơn bao giờ hết
Sự bùng nổ công nghệ thông tin khiến gia tăng các cuộc tấn công mạng. Lĩnh vực an ninh thông tin mạng dần trở nên tất yếu với cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức. Chuyên viên ATTT là tuyến bảo vệ đầu tiên trong cuộc chiến không gian mạng.
Ngành an toàn thông tin là nghiên cứu cơ chế bảo mật, xây dựng hệ thống bảo mật. Đảm bảo thông tin không bị đe dọa, giảm thiểu rủi ro bảo mật. Xây dựng chính sách bảo vệ an toàn hệ thống thông tin, phát hiện nguy cơ an ninh mạng.
Ngành an toàn thông tin ra trường làm gì?
Với kiến thức chuyên môn và kỹ năng được trang bị tại trường đại học. Các kỹ sư ATTTcó thể đảm nhận các công việc sau:
- Bảo mật an ninh mạng, cơ sở dữ liệu.
- Quản trị bảo mật mạng và hệ thống.
- Phân tích, tư vấn xây dựng hệ thống bảo mật thông tin.
- Kiểm trá, đánh giá an ninh hệ thống mạng.
- Rà soát lỗ hổng, xử lý sự cố.
- Lập trình, phát triển phần mềm bảo mật.
- Phát triển phần cứng và thiết bị.
Với nhu cầu nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực ATTT. Người lao động trong lĩnh vực này có thu nhập khá cao so với mặt bằng chung trong khối CNTT. Các chuyên viên có cơ hội làm việc trong tổ chức, doanh nghiệp lớn.
Hiện Ngành an toàn thông tin có yêu cầu khá cao trong tuyển sinh. Học sinh cần có sự yêu thích và kiến thức về toán tin.
Trong thời gian tới, nguy cơ mất an toàn thông tin trở nên bùng nổ hơn bao giờ hết. Nhu cầu ATTT là tất yếu mang đến thách thức và cơ hội về ngành nghề và thu nhập.