Câu 1. Nêu những điểm khác nhau giữa NST giới tính và NST thường.
Điểm khác nhau giữa NST giới tính và NST thường:
| NST giới tính | NST thường |
| - NST thường tồn tại 1 cặp trong tế bào lưỡng bội. - Tồn tại thành từng cặp tương đồng [XX] hoặc không tương đồng [XY] - Chủ yếu mang gen quy định giới tính của cơ thể. |
- Thường tồn tại với số cặp lớn hơn một trong tế bào lưỡng bội. - Luôn luôn tồn tại thành từng cặp tương đồng. - Mang gen quy định tính trạng thường của cơ thể. |
Câu 2. Trình bày cơ chế sinh con trai, con gái ở người. Quan niệm cho rằng người mẹ quyết định việc sinh con trai hay con gái là đúng hay sai?
Cơ chế sinh con trai, con gái ở người được giải thích dựa trên cơ chế xác định giới tính. Đó là sự phân li của cặp NST giới tính trong quá trình phát sinh giao tử và sự tổ hợp lại qua quá trình thụ tinh.
P: ♀44 A + XX x ♂44A + XY
GP: 22A + X ↓ 22A + X ; 22A + Y
F1: 44A + XX 44A + XY
con gái con trai
[A là cặp NST thường, XX là cặp NST giới tính nữ, XY là cặp NST giới tính nam].
- Quan niệm cho rằng sinh con trai hay con gái là do phụ nữ là không đúng vì qua giảm phân người mẹ chỉ sinh ra một loại trứng là 22A + X, còn người bố cho ra hai loại tinh trùng là 22A + X và 22A + Y. Sự thụ tinh giữa trứng với tinh trùng mang X sinh ra con gái, còn sự thụ tinh giữa trứng với tinh trùng mang Y sẽ sinh ra con trai. Như vậy chỉ có con trai có NST Y quyết định giới tính nam, ở nữ không có NST Y quyết định giới tính nam nên quan niệm trên là sai.
Câu 3. Tại sao trong cấu trúc dân số tỉ lệ nam: nữ xấp xí bằng nhau?
Trong cấu trúc dân số tỉ lệ nam, nữ xấp xỉ bằng nhau là do sự phân li của cặp NST XY trong phát sinh giao tử tạo ra hai loại tinh trùng mang NST X và Y có số lượng ngang nhau. Qua thụ tinh của hai loại tinh trùng này với trứng mang NST X tạo ra hai loại tổ hợp XX và XY với số lượng ngang nhau có sức sống ngang nhau do đó tỉ lệ nam: nữ xấp xỉ 1 : 1.
Câu 4. Tại sao người ta có thể điều chính tỉ lệ đực : cái ở vật nuôi? Điều đó có ý nghĩa gì trong thực tiễn?
Sự phân hóa giới tính còn chịu ảnh hưởng của các nhân tố môi trường bên trong và bên ngoài [Hoocmôn, nhiệt độ, ánh sáng...]. Nắm được cơ chế xác định giới tính và các yếu tố ảnh hưởng tới sự phân hóa giới tính người ta có thể chủ động điều chỉnh tỉ lệ đực : cái ở vật nuôi cho phù hợp với mục đích sản xuất.
Câu 5. Ở những loài mà giới đực là giới dị giao tử thì những trường hợp nào trong các trường hợp sau đảm bảo tỉ lệ đực : cái xấp xỉ 1:1?
a] Số giao tử đực bằng số giao tứ cái.
b] Hai loại giao tử mang NST X và NST Y có số lượng tương đương.
c] Số cá thể đực và số cá thể cái trong loài vốn đã bằng nhau.
d] Sự thụ tinh của hai loại giao tử đực mang NST X và NST Y với trứng có số lượng tương đương.
=> Đáp án: b, d.
Câu 6. Chọn câu trả lời đúng nhất:
1. Vì sao bộ NST đặc trưng của những loài sinh sản hữu tính lại được duy trì ổn định qua các thế hệ ?
a] Qua giảm phân, bộ NST đặc trưng của loài [2n] được phân chia liên tiếp 2 lần tạo ra các bộ NST đơn bội ở các giao tử.
b] Trong thụ tinh các giao tử mang bộ NST đơn bội [n] kết hợp với nhau tạo ra hợp tử có bộ NST lưỡng bội [2n] đặc trưng cho loài.
c] Nhờ quá trình giảm phân và thụ tinh bộ NST đặc trưng của những loài sinh sản hữu tính được duy trì ổn định qua các thế hệ.
d] Cả a, b và c.
=> Đáp án: d
2. Tại sao biến dị tổ hợp lai xuất hiện nhiều ở những loài sinh sản hữu tính?
a] Biến dị tổ hợp xuất hiện nhờ quá trình giao phối do phân li độc lập của các NST [trong hình thành giao tử] và tổ hợp ngẫu nhiên giữa các giao tử đực và giao tử cái [trong thụ tinh].
b] Do tổ hợp lại các gen vốn có của tổ tiên, bố mẹ làm xuất hiện tính trạng đã có hoặc chưa có ở các thế hệ trước.
c] Do sự rối loạn quá trình phân bào để hình thành giao tử và sự kết hợp tự do của các giao tử.
d] Cả a và b.
=> Đáp án: d
Vân Anh Ngày: 16-05-2022 Lớp 9
314
Tailieumoi.vn giới thiệu Giải vở bài tập Sinh học lớp 9 Bài 12: Cơ chế xác định giới tính trang 29, 30, 31 chi tiết giúp học sinh xem và so sánh lời giải từ đó biết cách làm bài tập trong VBT Sinh học 9. Mời các bạn đón xem:
Vở bài tập Sinh học lớp 9 Bài 12: Cơ chế xác định giới tính
I - Bài tập nhận thức kiến thức mới
Bài tập 1 trang 29 Vở bài tập Sinh học 9: Quan sát hình 12.2 SGK và trả lời các câu hỏi sau:
a] Có mấy loại trứng và tinh trùng được tạo ra qua giảm phân?
b] Sự thụ tinh giữa các loại tinh trùng và trứng như thế nào để tạo hợp tử phát triển thành con trai hay con gái?
Trả lời:
a] Có 1 loại trứng và 2 loại tinh trùng được tạo ra qua giảm phân
b] Trứng có NST X khi kết hợp với tinh trùng chứa NST X sẽ tạo thành hợp tử phát triển thành con gái còn khi kết hợp với tinh trùng chứa NST Y sẽ tạo thành hợp tử phát triển thành con trai.
Bài tập 2 trang 30 Vở bài tập Sinh học 9: Giải thích vì sao tỉ lệ con trai và con gái sinh ra sấp xỉ 1:1?
Trả lời:
Trong giảm phân sự phân li của cặp NST giới tính XY tạo ra hai loại giao tử X và Y với tỉ lệ ngang nhau, khi thụ tinh với trứng [X] sẽ tạo nên 2 loại tổ hợp XX [con gái] và XY [con trai] với tỉ lệ xấp xỉ 1:1.
II - Bài tập tóm tắt và ghi nhớ kiến thức cơ bản
Bài tập 1 trang 30 Vở bài tập Sinh học 9: Điền từ hoặc cụm từ thích hợp vào chỗ trống trong các câu sau:
Tính đực, cái được quy định bởi cặp NST giới tính. Sự tự nhân đôi, phân li và tổ hợp của cặp NST giới tính trong các quá trình phát sinh giao tử và thụ tinh là ……………… của sự xác định giới tính. Sự phân li của cặp NST XY trong quá trình phát sinh giao tử tạo ra 2 loại tinh trùng mang ……………… với số lượng ngang nhau. Qua thụ tinh, hai loại tinh trùng này với trứng mang NST X tạo ra 2 loại tổ hợp ……………… với số lượng ngang nhau, do đó tạo nên tỉ lệ đực : cái xấp xỉ …………… ở đa số loài.
Trả lời:
Tính đực, cái được quy định bởi cặp NST giới tính. Sự tự nhân đôi, phân li và tổ hợp của cặp NST giới tính trong các quá trình phát sinh giao tử và thụ tinh là cơ chế tế bào học của sự xác định giới tính. Sự phân li của cặp NST XY trong quá trình phát sinh giao tử tạo ra 2 loại tinh trùng mang NST X và Y với số lượng ngang nhau. Qua thụ tinh, hai loại tinh trùng này với trứng mang NST X tạo ra 2 loại tổ hợp XX và XY với số lượng ngang nhau, do đó tạo nên tỉ lệ đực : cái xấp xỉ 1:1 ở đa số loài.
Bài tập 2 trang 30 Vở bài tập Sinh học 9: Điền từ hoặc cụm từ thích hợp vào chỗ trống trong các câu sau:
Quá trình phân hóa …………… còn chịu ảnh hưởng của các nhân tố môi trường bên trong và bên ngoài. Người ta đã ứng dụng di truyền giới tính vào các lĩnh vực sản xuất, đặc biệt việc điều khiển ………………… trong lĩnh vực chăn nuôi.
Trả lời:
Quá trình phân hóa giới tính còn chịu ảnh hưởng của các nhân tố môi trường bên trong và bên ngoài. Người ta đã ứng dụng di truyền giới tính vào các lĩnh vực sản xuất, đặc biệt việc điều khiển tỉ lệ đực : cái trong lĩnh vực chăn nuôi.
III - Bài tập củng cố, hoàn thiện kiến thức
Bài tập 1 trang 30 Vở bài tập Sinh học 9: Nêu những điểm khác nhau giữa NST giới tính và NST thường?
Trả lời:
Sự khác nhau giữa NST thường và NST giới tính:
Bài tập 2 trang 31 Vở bài tập Sinh học 9: Trình bày cơ chế sinh con trai, con gái ở người. Quan niệm cho rằng người mẹ quyết định sinh con trai hay con gái là đúng hay sai?
Phương pháp giải:
Ở người, con trai có cặp NST giới tính XY, con gái là XX.
Trả lời:
Cơ chế sinh con trai, con gái ở người:
- Ở nam [giới dị giao tử]: sinh ra hai loại giao tử đực [tinh trùng] là tinh trùng mang NST X và tinh trùng mang NST Y.
- Ở nữ [giới đồng giao tử]: chỉ sinh ra một loại giao tử cái [trứng] mang NST X.
=> Hai loại tinh trùng kết hợp ngẫu nhiên với một loại trứng:
- Nếu tinh trùng mang NST X kết hợp với trứng mang NST X tạo hợp tử XX, phát triển thành con gái.
- Nếu tinh trùng mang NST Y kết hợp với trứng mang NST X tạo hợp tử XY, phát triển thành cơ thể con trai.
=> Quan niệm cho rằng sinh con trai hay con gái do người mẹ là hoàn toàn không đúng.
Bài tập 3 trang 31 Vở bài tập Sinh học 9: Tại sao trong cấu trúc dân số tỉ lệ nam : nữ xấp xỉ bằng nhau?
Phương pháp giải:
Ở người, giới nam mang cặp NST XY, giới nữ là XX.
Trả lời:
Vì:
- Trong quá trình phát sinh giao tử ở người, cơ thể bố [XY] cho hai loại tinh trùng [X và Y] với tỉ lệ ngang nhau.
- Khi thụ tinh, 2 loại tinh trùng này tham gia thụ tinh với xác suất ngang nhau.
- Hợp tử XX và XY có sức sống ngang nhau [không có tác động bên ngoài].
- Số lượng cá thể thống kê đủ lớn.