Vẹo cột sống là một đường cong bất thường trong cột sống, khiến người bệnh bị đau và ảnh hưởng lớn đến cuộc sống sinh hoạt. Vậy nguyên nhân và phương pháp điều trị cong vẹo cột sống như thế nào, hãy cùng tìm hiểu nhé.
Cột sống không hoàn toàn nằm ở tư thế thẳng đứng, mà có một số đoạn cong sinh lý trên mặt phẳng đối xứng dọc. Trong tư thế đứng thẳng, nếu nhìn từ sau về trước, cột sống là một đường thẳng, nếu nhìn từ trái qua phải [hoặc phải qua trái], cột sống có hai đoạn cong uốn về phía trước là cổ và thắt lưng [lordosis], hai đoạn cong uốn về phía sau là lưng và cùng – cụt [kyphosis]. Quá trình hình thành các đoạn cong cột sống diễn ra sau khi sinh.
Vẹo cột sống là tình trạng cột sống hoặc xương sống bị cong bất thường. Những người bị vẹo cột sống phát triển các đường cong bổ sung ở hai bên của cơ thể và xương cột sống xoắn vào nhau, tạo thành một đường cong hình chữ C hoặc hình chữ S. Vẹo cột sống dao động từ 10-20 độ [nhẹ], 20-50 độ [trung bình] và nghiêm trọng [lớn hơn 50 độ].
Vẹo cột sống phổ biến ở trẻ gái gấp hai lần so với trẻ em trai và xảy ra chủ yếu ở những người trên 10 tuổi.
Vẹo cột sống ảnh hưởng đến khoảng 2% nữ và 0,5% nam. Trong hầu hết các trường hợp, nguyên nhân của vẹo cột sống là không rõ [được gọi là vô căn] chiếm đến 80% bệnh nhân vẹo cột sống.
Có thể phân chia vẹo cột sống thành 3 loại:
Vẹo cột sống không cấu trúc: Cột sống bị vẹo nhưng không làm biến đổi cấu trúc và làm xoay các đốt sống. Nguyên nhân do độ dài một chân ngắn hơn chân kia, thói quen khi ngồi, mang vác nặng gây ra trọng lượng không đồng đều hoặc do co thắt cơ ở lưng.
Thần kinh cơ: Do gặp phải vấn đề khi xương cột sống được hình thành. Xương cột sống không hình thành hoàn toàn hoặc chúng không thể tách rời nhau trong quá trình phát triển của thai nhi. Loại vẹo cột sống bẩm sinh này phát triển ở những người mắc các rối loạn như dị tật bẩm sinh, loạn dưỡng cơ, bại não hoặc hội chứng Marfan [một bệnh mô liên kết di truyền]. Những người mắc các bệnh này thường phát triển một đường cong hình chữ C dài và có cơ bắp yếu không thể giữ chúng thẳng lên.
Thoái hóa: Không giống như các dạng vẹo cột sống khác được tìm thấy ở trẻ em và thanh thiếu niên, vẹo cột sống thoái hóa xảy ra ở người lớn tuổi. Nguyên nhân gây ra bởi những thay đổi trong cột sống do viêm khớp làm suy yếu dây chằng bình thường và các mô mềm khác của cột sống kết hợp với gai xương bất thường có thể dẫn đến cột sống bị cong. Cột sống cũng có thể bị ảnh hưởng bởi loãng xương, gãy xương đốt sống và thoái hóa đĩa đệm.
Có những nguyên nhân tiềm tàng khác gây vẹo cột sống, bao gồm các khối u cột sống như u xương khớp. Đây là một khối u lành tính có thể xảy ra ở cột sống và gây đau, cơn đau khiến người ta nghiêng sang phía đối diện để giảm lượng áp lực tác động lên khối u. Điều này có thể dẫn đến một biến dạng cột sống.
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cho rằng di truyền [di truyền], rối loạn cơ và / hoặc chuyển hóa fibrillin bất thường có thể đóng vai trò gây ra hoặc góp phần vào sự phát triển vẹo cột sống.
Các yếu tố rủi ro khiến vẹo cột sống bao gồm:
Tuổi tác: Các dấu hiệu và triệu chứng thường bắt đầu trong giai đoạn tăng trưởng xảy ra ngay trước tuổi dậy thì.
Giới tính: Mặc dù cả bé trai và bé gái đều mắc chứng vẹo cột sống nhẹ với tỷ lệ như nhau, nhưng bé gái có nguy cơ cao hơn về đường cong xấu đi và cần phải điều trị.
Tiền sử gia đình: Vẹo cột sống có thể di truyền trong các gia đình.
Sự thay đổi đường cong của cột sống thường xảy ra rất chậm nên rất dễ bị bỏ sót cho đến khi nó trở thành một biến dạng vật lý nghiêm trọng hơn.
Vẹo cột sống khiến đầu cúi về phía trước hoặc nghiêng sang một bên, một bên hông hoặc vai cao hơn so với bên đối diện.
Nếu vẹo cột sống nghiêm trọng hơn, có thể gây khó khăn hơn cho tim và phổi hoạt động bình thường. Điều này có thể gây khó thở và đau ngực.
Trong hầu hết các trường hợp, vẹo cột sống không đau, nhưng có một số loại vẹo cột sống hơn có thể gây đau lưng, đau xương sườn, đau cổ, co thắt cơ và đau bụng.
Bác sĩ sẽ nhìn vào đường cong của cột sống từ hai bên, phía trước và phía sau. Bệnh nhân sẽ được yêu cầu cởi quần áo từ thắt lưng trở lên để nhìn rõ hơn bất kỳ đường cong bất thường, dị dạng vật lý hoặc vòng eo không đều.
Người bệnh cũng sẽ được yêu cầu cúi xuống để cố gắng chạm vào ngón chân của họ. Vị trí này có thể làm cho đường cong rõ ràng hơn. Bác sĩ cũng sẽ nhìn vào sự đối xứng của cơ thể để xem hông và vai có cùng chiều cao, nghiêng sang một bên hay không, nếu có độ cong ngang.
Vị trí chụp từ phía trước ở tư thế đứng để đo sự thẳng hàng, độ cong và sự cân đối của các phân đoạn cột sống, xương chậu và hông.
Vẹo cột sống nhìn qua phim chụp X-quang
Nếu bác sĩ tìm thấy bất kỳ thay đổi nào trong chức năng của dây thần kinh có thể được yêu cầu các xét nghiệm hình ảnh khác về cột sống bao gồm chụp MRI hoặc CT để xem xét kỹ hơn về xương và dây thần kinh của cột sống.
Để giảm cơn đau liên quan đến vẹo cột sống, thuốc giảm đau là giải pháp đầu tiên áp dụng. Người bệnh nên đi đến các địa chỉ khám uy tín về xương khớp để được tư vấn cụ thể và kê đơn thuốc phù hợp.
Việc tập thể dục có thể làm giảm các cơn đau do chèn ép cột sống, nhất là các động tác kéo cơ và kéo dài lưng. Đồng thời khi vận động sẽ duy trì một cơ thể khỏe mạnh, chống vẹo cột sống.
Đây cũng là một phương pháp giúp giảm đau khi các dây thần kinh ở cột sống bị chèn ép. Người bệnh sẽ được tiêm steroid và gây tê cục bộ trực tiếp vào vùng lưng để giảm đau trong một vài tuần hoặc vài tháng.
Nẹp cột sống là phương pháp điều trị vẹo cột sống được ưu chuộng nhất và thay thế được cho phẫu thuật, giúp ổn định cấu trúc ống cột sống và giúp giảm đau bằng cách hỗ trợ từ bên ngoài.
Điều trị vẹo cột sống
Được chỉ định cho trường hợp vẹo cột sống lớn hơn 50 độ, điều trị bằng áo nẹp chỉnh hình không hiệu quả.
Phẫu thuật áp dụng các kỹ thuật như cắt bỏ một phần xương trong đốt sống hay đĩa đệm, hợp nhất hai hoặc nhiều đốt sống với nhau để giảm áp lực lên dây thần kinh.
Người bệnh có nguy cơ hoặc đang bị vẹo cột sống có thể đến Bệnh viện Hồng Ngọc để thăm khám và điều trị nhằm đảm bảo chất lượng cuộc sống lâu dài. Tại Hồng Ngọc có đội ngũ bác sĩ khoa Cơ – Xương – Khớp chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm cùng với hệ thống trang thiết bị, máy móc hiện đại, đạt chuẩn quốc tế sẽ cho kết quả điều trị và chẩn đoán chính xác cao.
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: //www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/
Vẹo cột sống thường nặng hơn theo tuổi tác, bởi vậy bệnh lý này cần chữa trị càng sớm càng tốt. Vậy vẹo cột sống là bệnh gì? Nguyên nhân, phương pháp điều trị ra sao? Bài viết dưới dây sẽ cung cấp cho bạn đầy đủ những thông tin về vấn đề này.
Trong cơ thể người, cột sống có vai trò quan trọng như bộ khung nâng đỡ, bảo vệ những cơ quan bên trong, giúp con người có dáng đứng thẳng.
Vẹo cột sống là một tình trạng y tế trong đó cột sống của một người bị cong sang một bên. Đường cong thường là có hình chữ “S” – hoặc “C” – trên không gian ba chiều. [Theo Wikipedia]
Cột sống bình thường có 3 đường cong tự nhiên hình chữ S. Nhìn từ phía sau, cột sống khỏe mạnh sẽ nằm trên 1 đường thẳng. Cong vẹo cột sống là tình trạng cột sống bị nghiêng, cong bất thường sang bên phải hoặc trái của trục cơ thể.
Tình trạng vẹo cột sống ở trẻ em đang ngày càng phổ biến
Hiện nay, tình trạng vẹo cột sống ở trẻ em đang ngày càng phổ biến, ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển cơ thể của trẻ. Nặng hơn, còn có thể để lại những biến chứng như biến dạng khung ngực, khung chậu, ảnh hưởng đến tim, phổi.
Các dạng cong vẹo cột sống rất phức tạp, bao gồm:
– Vẹo cột sống bẩm sinh: với biểu hiện là vai nghiêng, vòng eo không đều, nghiêng đầu, cơ thể nghiêng về một bên.
– Vẹo cột sống thần kinh: xảy ra khi các dây thần kinh và cơ bắp không thể duy trì cột sống, ảnh hưởng đến tủy sống, não và hệ thống cơ bắp. Dấu hiệu dễ nhận thấy là sự thay đổi trong tư thế.
– Vẹo cột sống dính khớp: thường xảy ra ở người lớn khi độ cong ngang của xương sống ở phần thắt lưng dưới tăng dần theo thời gian, tạo thành hình chữ C. Triệu chứng thường gặp là đau nhức hoặc cứng khớp ở lưng dưới, ngứa ran hoặc đau nhói chân khi đi bộ.
– Vẹo cột sống triệu chứng: một dạng vẹo cột sống gây rối loạn mô liên kết khác nhau. Triệu chứng không đau nhưng có thể gây khó chịu hoặc đau khi ngồi.
Bệnh thường do bẩm sinh. Trường hợp bố hoặc mẹ bị cong vẹo cột sống bẩm sinh thì con sẽ có nguy cơ mắc bệnh.
Bên cạnh đó nguyên nhân gây bệnh còn do các yếu tố trong lúc mang thai như:
– Bào thai phát triển nhanh và không thích ứng kịp với cơ thể của mẹ khiến bào thai bị chèn ép làm cho xương sống bị cong vẹo.
– Người mẹ tiếp xúc với các loại hóa chất độc hại, sử dụng thuốc, ăn uống thực phẩm gây dị tật cho thai nhi.
– Lúc sinh, cổ tử cung của mẹ quá hẹp làm chèn ép cột sống của bé.
– Do chấn thương mạnh làm biến đổi cấu trúc của xương.
– Ngồi sai tư thế.
– Ghế ngồi không phù hợp, ngồi quá lâu, ít thay đổi tư thế.
Trẻ bị vẹo cột sống do ngồi sai tư thế
Cong vẹo cột sống hiếm khi gây đau đớn hay khó chịu. Thông thường, dấu hiệu của bệnh thời gian đầu rất khó nhận biết, hầu hết các trường hợp phát hiện ra khi được bác sĩ kiểm tra định kỳ.
Bạn có thể căn cứ vào một số triệu chứng dưới đây để nhận biết bệnh lý này:
– Hình ảnh cột sống cong rõ ràng
– Cột sống nghiêng về một bên
– Vai không đều nhau, bên thấp bên cao
– Gai đốt sống không thẳng hàng
– Phần xương bả vai nhô ra bất thường, khoảng cách từ 2 mỏm xương bả vai đến gai đốt sống không bằng nhau.
– Eo tạo giữa cánh tay và thân hai có độ rộng hẹp không giống nhau.
– Một số trường hợp bị vẹo cột sống cũng có thể gây đau lưng. Biểu hiện này thường gặp ở người lớn.
>> Tìm hiểu thêm: Thoái hóa cột sống thắt lưng: Nguyên nhân – Triệu chứng – Phương pháp điều trị?
Tình trạng này không chỉ gây ảnh hưởng đến sinh hoạt thường ngày, mà còn tác động xấu đến các cơ quan khác trong cơ thể.
Chứng vẹo cột sống tiến triển là tình trạng đường cong cột sống trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian. Nếu không được điều trị sớm, có thể gây ra tình trạng:
– Đau lưng
– Viêm đốt sống
– Khó thở khi lồng ngực bị nén
– Tổn thương tim và phổi do dị tật lồng ngực.
– Viêm phổi
– Tăng nguy cơ mất xương, loãng xương.
Bên cạnh đó, những bất thường về ngoại hình còn gây tâm lý tự ti, mặc cảm cho người bệnh. Nữ giới mắc bệnh dễ dẫn đến chu kỳ kinh nguyệt không đều, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Để chẩn đoán chính xác bệnh, các bác sĩ thường thực hiện các phương pháp sau:
Bác sĩ thường thăm khám để kiểm tra dị tật vẹo cột sống bằng cách, yêu cầu bệnh nhân cúi cong người về phía trước. Mọi bất thường ở cột sống sẽ được phát hiện tốt nhất khi người bệnh đang ở trong vị trí này. Phương pháp này giúp xác định mức độ vẹo, độ mềm dẻo của cột sống và các triệu chứng của bệnh.
Bác sĩ thăm khám để kiểm tra dị tật
Phương pháp chụp X-quang sẽ cho biết các đốt sống bất thường và mức độ nghiêm trọng đường cong.
Cách này dùng để đánh giá các mô mềm như đĩa đệm, tủy sống, thần kinh.
Chụp cắt lớp vi tính có thể cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về cột sống, hiển thị kích thước, hình dạng và vị trí của các đốt sống.
Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, mọi đối tượng. Theo thống kê, vẹo cột sống chiếm khoảng 1- 4% dân số, thường gặp trong độ tuổi từ 10-18 tuổi. Trong đó, 80% trường hợp cong vẹo cột sống ở trẻ vị thành niên là do nguyên nhân tự phát.
Dưới đây là những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh:
– Giới tính: Nữ có tỉ lệ mắc bệnh cao hơn nam.
– Tuổi tác: Bệnh thường xảy ra trong độ tuổi tăng trưởng và trước tuổi dậy thì [10 – 18 tuổi].
– Thói quen sinh hoạt: Tư thế ngồi không đúng, mang cặp sách nặng, ngồi bàn ghế có kích thước không phù hợp.
Để ngăn chặn tình trạng nghiêm trọng do cong vẹo cột sống gây ra, bệnh cần được phát hiện và điều trị sớm. Với các biện pháp thường được sử dụng như: vật lý trị liệu, nẹp cột sống, vật lý trị liệu…
Nẹp cột sống được chỉ định sau khi theo dõi độ lệch của cột sống theo thời gian [thông thường khoảng 20-40 độ]. Dụng cụ là một thanh nẹp lưng, người bệnh sẽ đeo nó trong một thời gian để cột sống lưng trở lại đường cong sinh lý bình thường.
Nẹp cột sống là phương pháp thường sử dụng để chữa bệnh
Phẫu thuật là phương pháp được áp dụng khi tình trạng cột sống bị cong vẹo nghiêm trọng, gây trở ngại đến tim, phổi.
Cách thực hiện: Bác sĩ sẽ đặt thêm những que thép không rỉ Herrington vào trong các khớp cột sống, cột sống sẽ được đẩy về vị trí thẳng.
Tuy nhiên phương pháp này luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro, biến chứng và có nguy cơ làm hạn chế chuyển động ở vùng cột sống, lâu ngày dẫn đến các bệnh lý về xương khớp khác.
Vật lý trị liệu là phương pháp được nhiều bác sĩ khuyên áp dụng kết hợp để định hình lại hình dạng và chức năng cột sống. Tùy mức độ cột sống bị cong nặng hay nhẹ mà thời gian điều trị nhanh hay lâu.
Phương pháp này mang lại kết quả từ từ, vì vậy người bệnh cần cố gắng kiên trì điều trị và tập luyện theo hướng dẫn của chuyên gia.
Chuyên gia xương khớp cho biết, người bệnh nên thăm khám định kì để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh để tìm hướng điều trị phù hợp.
Người bệnh không nên làm các công việc nặng hoặc cử động mạnh ảnh hưởng đến cột sống, ví dụ như gập người, ngồi cong lưng.
Để phòng ngừa bệnh, cần phòng chống suy dinh dưỡng, còi xương ở trẻ nhỏ, bằng cách:
– Chế độ ăn cần có đủ protein, chất khoáng và vitamin.
– Bàn ghế ngồi học phải phù hợp với lứa tuổi và tư thế ngồi học đúng.
– Tích cực rèn luyện thể dục thể thao làm tăng sự dẻo dai bền bỉ của xương khớp và cơ thể phát triển cân đối.
Rèn luyện thể dục thể thao là phương pháp bảo vệ xương khớp hiệu quả
Bài tập 1 – Nằm: Người bệnh thường xuyên nằm trên giường cứng, dùng gối kê vùng bị vẹo để lấy tư thế chuẩn.
Bài tập 2 – Đứng vươn vai. Bài tập này sẽ giúp 2 vai cân bằng.
Thực hiện như sau: giơ tay bên bị vẹo lên cao, thẳng trên tường, giữ vững tư thế này khoảng 30 giây. Lặp lại 10 – 20 lần/ngày.
Bài tập 3 – Thở sâu: giúp tăng cường độ giãn nở của lồng ngực.
Cách thực hiện: Đặt gối dựa sau lưng, ngả lưng ra gối với tư thế nửa nằm nửa ngồi. Hai tay đặt dưới cơ hoành. Bắt đầu hít sâu vào và thở ra từ từ. Thực hiện 10 lần/ngày.
Theo dược sỹ Hoàng Mạnh Cường, tìm hiểu những thông tin cơ bản về bệnh vẹo cột sống là việc làm cần thiết đầu tiên để phòng và điều trị bệnh hiệu quả… Ngoài ra, bạn đừng quên đi khám sức khỏe định kỳ để bảo vệ sức khỏe của chính bản thân và gia đình.
XEM THÊM: