Thời điểm uống thuốc hợp lý sẽ ảnh hưởng tới nồng độ cao trong máu, giúp thuốc được phát huy hiệu quả tối đa, từ đó cũng nâng cao hiệu quả điều trị bệnh.
Sự tương tác giữa thuốc uống và thức ăn tiêu hóa là yếu tố quyết định thời điểm uống thuốc. Thời điểm uống thuốc đúng lúc còn giúp làm giảm các tác dụng phụ do thuốc gây ra.
1 số loại thuốc chuyển hóa nhanh hay chậm tùy thuộc vào lúc dạ dày rỗng hay dạ dày chứa nhiều thức ăn [sau ăn]. Có nhiều loại thuốc gây cảm giác khó chịu, kích ứng dạ dày cho người uống, vì vậy thời điểm uống thuốc rất quan trọng.
- Với các loại thuốc làm tăng nồng độ máu sẽ tránh uống vào bữa ăn để tránh gây ngộ độc.
- Những thuốc khi gặp thức ăn làm giảm hấp thu thì uống xa bữa ăn
- Những loại thuốc còn lại sẽ chỉ định uống vào bữa ăn để tránh làm ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa.
Sự tương tác giữa thuốc uống và thức ăn tiêu hóa là yếu tố quyết định thời điểm uống thuốc
Tùy theo tính chất, thành phần của thuốc, mục đích điều trị bệnh mà mỗi loại thuốc sẽ có thời điểm uống thuốc khác nhau:
Các loại thuốc nên uống sau khi đã ăn no:
Các thuốc uống cùng bữa ăn hoặc uống trước khi ăn từ 5-10 phút hoặc sau ngay sau bữa ăn:
- Thuốc tan nhiều trong dầu mỡ như vitamin;
- Thuốc kháng sinh kháng nấm griseofulvin, nhờ chất béo của thức ăn giúp thuốc hấp thu tốt hơn;
- Thuốc trợ tiêu hóa giúp bổ sung enzyme tiêu hóa pancreatin [Festal, Neopeptine...];
- Thuốc kháng histamin H1, levodopa, diazepam... đây là những loại thuốc khi uống hấp thu quá nhanh dễ gây ra tác dụng phụ do nồng độ trong máu cao đột ngột.
Các loại thuốc uống cách xa bữa ăn [1 giờ trước khi ăn hoặc uống sau bữa ăn 1-2 giờ]:
- Thuốc bị giảm hấp thụ bởi thức ăn, các dạng bao tan trong ruột như aspirin pH8,...
- Các loại thuốc yếu trong môi trường axit dạ dày như ampicillin, erythromycin...
- Thuốc bao bọc niêm mạc dạ dày để điều trị chữa loét dạ dày như sucralfat
Thuốc uống vào buổi sáng: Thuốc lợi tiểu hoặc kích thích thần kinh trung ương...
Các loại thuốc như thuốc lợi tiểu, thuốc kích thích thần kinh trung ương sẽ phù hợp nếu uống vào buổi sáng
Thuốc uống vào buổi tối: Các thuốc an thần, thuốc ngủ. Khi uống thuốc không nên nằm ngay vì để thuốc có thời gian xuống dạ dày, phát huy tác dụng.
Tuy nhiên, việc quyết định uống thuốc vào lúc nào còn phải tùy thuộc vào xuất hiện triệu chứng, bác sĩ sẽ dựa vào đó để quyết định kê đơn loại thuốc và thời điểm uống.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
XEM THÊM:
Ai cũng biết là nên uống thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ, nhưng bạn có biết có những điều rất nhỏ khi uống thuốc mà nếu không chú ý sẽ ảnh hưởng đến việc hấp thu thuốc, thậm chí làm giảm tác dụng điều trị của thuốc.
Uống thuốc đúng liều lượng và thời gian
Nhiều người có cách uống thuốc rất tùy hứng, ví dụ bữa trưa quên uống thuốc thì bữa tối sẽ uống gấp đôi để bù lại. Hoặc uống thuốc được 1-2 ngày thấy bệnh đỡ thì ngừng uống thuốc với lý do “khỏi rồi, ngại uống thuốc lắm”. Những thói quen uống thuốc như thế rất có hại, không những làm giảm tác dụng chữ bệnh của thuốc mà còn có thể khiến các tác dụng phụ của thuốc gia tăng. Để dùng thuốc có hiệu quả cao, bạn nên uống đúng liều lượng và thời gian bác sĩ hướng dẫn.
Việc uống thuốc theo đúng liều lượng và đúng khoảng cách giờ trong ngày là rất quan trọng. Có những loại thuốc phải dùng 3 hoặc thậm chí 4 lần trong ngày, có loại chỉ 2 hoặc 1 lần trong ngày là vì có những loại thuốc thải trừ nhanh, chỉ sau 8 tiếng hoặc 6 tiếng thì nồng độ thuốc trong máu đã giảm đi một nửa cho nên phải uống thường xuyên hơn và ngược lại. Ngoài ra, một số loại thuốc còn phải uống đúng thời điểm, ví dụ thuốc corticoid nên uống vào buổi sáng, thuốc ngủ, thuốc an thần nên uống vào buổi tối.
Thời điểm dùng thuốc liên quan đến bữa ăn cũng rất quan trọng và cần tuân thủ nghiêm ngặt. Bởi có những loại thuốc phải uống xa bữa ăn [trên 1 tiếng trước khi ăn và trên 2 tiếng sau khi ăn] vì thức ăn làm thuốc chậm hoặc kém hấp thụ. Tuy nhiên, cũng có những thuốc phải uống trong bữa ăn [sau khi đã có thức ăn trong dạ dày] vì chúng kích thích dạ dày thậm chí có thể gây loét, thủng, xuất huyết dạ dày nếu uống trong lúc dạ dày trống [ điển hình là aspirin, các loại thuốc giảm đau, chống viêm…]
Uống thuốc đúng liều lượng và uống bằng nước lọc
Uống thuốc bằng nước lọc là tốt nhất
Nước để uống thuốc thì cũng không phải dùng loại nào cũng được. Một số loại khoáng chất có trong thức ăn, thức uống như sắt, canxi có thể gây giảm hấp thu thuốc [ví dụ như sữa có canxi, một số loại nước ép hoa quả có chất sắt...]. Hoặc một số chất như tanin có trong trà có thể ức chế hấp thu chất sắt khi uống thuốc viên sắt.
|
Cácloại nước khôngdùng để uống thuốc : - Cà phê, chè, coca : có chứa caffein có hại cho dạ dày,có thể làm tăng các phản ứng phụ. -Sữa: Canxi có trong sữa có thể làm cản trở mức hấp thu của một số loại thuốc kháng sinh - Rượu: Trong quá trình điều trị, uống thuốc thì không nên dùng rượu, bia bởi sẽ làm tăng nguy cơ phá hủy gan, hạn chế tác dụng chữa bệnh và tăng tác dụng phụ của thuốc - Các loại đồ uống có chứa chất xơ : sẽ làm liên kết nhiều loại thuốc khác nhau và hậu quả làm giảm hiệu quả chữa bệnh của thuốc. |
Dùng nước lọc là cách thích hợp để uống phần lớn các loại thuốc viên. Khi uống thuốc với nhiều nước, chúng ta đã tạo ra một dung dịch thuốc được pha loãng có thể tích lớn trong dạ dày, tạo nên áp suất lớn, làm dạ dày nhanh rỗng hơn. Điều đó có nghĩa là thời gian thuốc lưu lại tại dạ dày ngắn và dung dịch thuốc được nhanh chóng trôi xuống ruột - vị trí hấp thu tối ưu với đa số các loại thuốc uống.
Uống thuốc với nhiều nước sẽ giúp thuốc tiếp cận với bề mặt của ống tiêu hóa nhiều hơn, tức làm tăng diện tích tiếp xúc nên thuốc được hấp thu nhanh hơn vào máu, hiệu quả điều trị của thuốc được kịp thời.
Đối với những thuốc có độ tan kém, lượng nước uống kèm không những làm tăng độ tan mà còn giúp thuốc hấp thu nhanh và triệt để hơn.
Đề phòng dị ứng khi uống quá nhiều loại thuốc một lúc
Mỗi một loại thuốc đều có công hiệu riêng, mang tính chất và phản ứng khác nhau, có tác dụng đối với các bộ phận trong cơ thể con người và có công hiệu trong thời gian cũng khác nhau. Do đó, uống nhiều loại thuốc cùng lúc sẽ ảnh hưởng đến việc hấp thu, phân bố, trao đổi và đào thải, cũng như sự kết hợp giữa thuốc với nhau. Nếu như loại thuốc có chất chua uống cùng với kháng sinh sẽ làm giảm công hiệu của thuốc, hai loại thuốc này nên uống cách nhau 2-3 giờ. Vì vậy, nếu bắt buộc phải uống nhiều loại thuốc thì nhất định phải sắp xếp thời gian và số lần cho hợp lý, uống mỗi một loại thuốc ít nhất cách nhau khoảng một giờ.
Có một số loại thuốc khi dùng chung làm tăng tác dụng của nhau dẫn đến hiện tượng quá liều trong khi vẫn uống đúng liều. Một số loại thuốc khác thì lại làm giảm tác dụng của nhau mà điều này thì tương đương với việc uống thuốc không đủ liều.Ngoài ra, một số người có tình trạng dị ứng đối với một số loại thuốc nào đó khiến cho việc dùng thuốc đôi khi dẫn đến những tác dụng phụ bất ngờ. Tình trạng suy chức năng cơ quan hoặc những bệnh tiềm ẩn hoặc mãn tính và tình trạng dị ứng của cơ thể là những yếu tố quan trọng mà bác sĩ phải cân nhắc rất thận trọng khi quyết định dùng thuốc. Bản thân người bệnh nếu có bất cứ tiền sử gì về sức khỏe thì nên thông tin cho thầy thuốc để cân nhắc chọn thuốc phù hợp.
L.A