Các giai đoạn phát triển của văn học thiếu nhi Việt Nam
Giới thiệu khái quát về văn học thiếu nhi Việt Nam.
- Văn học thiếu nhi, theo nghĩa hẹp, là các tác phẩm văn học hoặc phổ cập khoa học dành riêng cho trẻ em; theo phạm vi rộng, chỉ các tác phẩm văn học thông thường (cho người lớn) đã đi vào phạm vi đọc của trẻ em.
II. Sự hình thành và phát triển của Văn học thiếu nhi Việt Nam
1. Trước cách mạng tháng tám - 1945. - Những truyện viết cho thiếu nhi của Tô Hoài. 2. Trong thời kì kháng chiến chống Pháp. - Tờ Thiếu nhi ra mắt 1946. - Thư, thơ của Bác chúc tết, biểu dương (hàng năm). - Một số sách mang tên Kim Đồng của các nhà văn tham gia kháng chiến.
3. Sau khi hoà bình lập lại - Giai đoạn đầu chủ yếu là truyện dịch và truyện cổ với số lượng lớn. - Các tác phẩm viết chủ yếu về cuộc kháng chiến chống Pháp:
4. Thời kì kháng chiến chống Mĩ. - Thời kì này, đề tài kháng chiến chống Pháp tiếp tục được khai thác với những thành tựu mới (...) - Đề tài kháng chiến quan tâm kịp thời, các tác phẩm đã miêu tả cuộc sống chiến đấu của thiếu nhi và học tập của các em. Đó là những đứa con đảm đang trong "Mẹ vắng nhà" (Nguyễn Thi),"Hồ Văn Miên" (Lâm Phương - 1969), "Chú bé cả Xiên" (Minh Thoa - 1963.) - Đề tài lịch sử được tiếp nối: "Sát thát" (1971 - Lê Vân), "Bên bờ Thiên Mạc" (Hà Ân)5. Từ khi thống nhất đất nước. - Các tác giả, tác phẩm viết cho thiếu nhi ngày càng phát triển. - Đề tài chống Pháp được hoàn thiện, miêu tả sự trưởng thành của các em trong quá trình tham gia kháng chiến. - Một số tác phẩm đề cập tới thời chống mĩ(...). - Xuất hiện những tác phẩm viết cho lứa tuổi mới lớn với những biểu hiện tâm lí phức tạp, đặt các em vào hoàn cảnh cuộc sống bắt các em tự lựa chọn và giải quyết.
III. Giới thiệu một số tác giả, tác phẩm văn học thiếu nhi Việt Nam 1. Thơ Văn Hồ Chí Minh viết cho thiếu nhi
2. Tô Hoài và tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu kí
3. Tác giả Nguyễn Huy Tưởng và tác phẩm Lá cờ thêu sáu chữ vàng
4. Tác giả Trần Đăng Khoa. - Trần Đăng Khoa sinh ngày 26/ 4 / 1958 tại xã Quốc Tuấn - Nam Sách - Hải Dương, trong một gia đình nông dân; sinh ra và lớn lên ở một làng quê đồng bằng Bắc bộ, trong những năm chiến tranh chống Mĩ Khoa đã sớm hiểu nỗi vất vả, gian lao của người nông dân. - Khoa làm thơ từ nhỏ. Đang học lớp 10, Khoa xung phong vào bộ đội đi cùng đoàn quân giải phóng Sài Gòn, làm nhiệm vụ Quốc tế ở Căm pu chia, đảo Trường Sa. - Rời quân ngũ Khoa học trường viết văn Nguyễn Du, sau đó được cử sang học trường viết văn Gorki (Liên Xô - Nga). - Hiện nay anh đang công tác tại tạp chí Văn nghệ quân đội.* Tập thơ "Góc sân và khoảng trời"( 1973) - Thơ của Trần Đăng Khoa viết nhiều vấn đề của đời sống, mang âm hưởng của thời đại là các bài thơ anh viết về Bác Hồ, về chiến tranh; mang phong cách nghệ thuật riêng là các bài thơ anh viết về nông thôn. Vì vậy nhà thơ thiếu nhi Trần Đăng khoa có thể được nghiên cứu ở 2 tư cách. + Nhà thơ thiếu nhi thời chống Mĩ. + Nhà thơ mục đồng. * Khoa - nhà thơ thiếu nhi, những tiếng hát mạnh hơn những quả bom (...) nhan đề báo "Nhân đạo - chủ nhật số 181 - 1967" của Mađơen Ri Phô, thể hiện rõ sự đánh giá cao về sức sống, sức chiến đấu chống chiến tranh trong thơ anh (dẫn chứng). - Thơ Khoa đề cập đến sức sống, vẻ đẹp tâm hồn của lứa tuổi măng non lớn lên trong khói lửa chiến tranh, vẻ đẹp ấy được hun đúc từ những nhận thức lớn lao về thời đại ấy (dẫn chứng).* Khoa - nhà thơ mục đồng."Làng quê đã tạo nên thơ khoa từ màu sắc đến linh hồn" (Nguyễn Đăng Mạnh). - Sự vật, con người qua cách cảm, lối xưng hô, được cảm nhận bằng con mắt non tơ, tâm hồn hồn nhiên yêu đời của một đứa trẻ...Đó chính là những điều làm nên chất mục đồng một đi không trở lại trong thơ anh.5. Tác giả Phạm Hổ - Phạm Hổ ông còn có bút danh là Hồ Huy, sinh ngày 28/11/ 1926 tại An Nhơn – Bình Định. - Thuở nhỏ ông học ở trường làng, sau đó ở Tam Kì, học ở Huế, rồi học TH Quốc học Qui Nhơn. - Năm 1943 ông đỗ thành chung, chưa kịp thi tú tài thì cách mạng T8 thành công. - Ông tham gia hoạt động thông tin tuyên truyền tại Qui Nhơn, làm thư kí thường trực chi Hội văn hoá cứu quốc Bình Định. - 1955 tập kết ra Bắc, làm công tác đối ngoại ở Hội văn nghệ trung ương. Ông là một trong những người sáng lập ra NXBKim Đồng - 1957. - ông viết nhiều thể loại: Tiểu thuyết, truyện ngắn, thơ, phê bình văn học...nhưng tên tuổi ông được khẳng định bởi các tác phẩm viết cho thiếu nhi.* Tập thơ "Chú bò tìm bạn". + Nội dung bao trùm nhất trong thơ Phạm Hổ là tình bạn, nó được khái quát từ các nhân vật và mối quan hệ giữa các nhân vật trong thơ ông.- Viết cho trẻ em, ông đã tái hiện thế giới trẻ thơ qua hình ảnh những người bạn đặc biệt đáng yêu mà các em vẫn tiếp xúc hàng ngày. Đó là "Những người bạn nhỏ", "Bạn trong vườn", "Những người bạn im lặng", "Những người bạn hay kêu". + Về phương diện nghệ thuật, thơ Phạm Hổ rất thành công ở lối nhại đồng dao với nhịp điệu câu thơ nhịp nhàng, sinh động, vui tươi, dễ nhớ, dễ thuộc. |