Các dạng bài toán năng suất hai lớp làm việc năm 2024

Bài viết sẽ cung cấp cho bạn cách giải toán bằng cách lập phương trình dạng năng suất, hãy lấy giấy bút và note lại nhé!

Xem thêm: Hướng dẫn Giải toán bằng cách lập phương trình đầy đủ các dạng

Các dạng bài toán năng suất hai lớp làm việc năm 2024

Trước hết, ta nhắc lại các bước giải bài toán bằng cách lập phương trình:

Bước 1: Đọc hiểu đề bài để lập phương trình

  • Xác định đại lượng cần tìm, đại lượng đã cho, mối quan hệ giữa các đại lượng
  • Chọn ẩn phù hợp, đặt điều kiện cho ẩn số
  • Biểu diễn các đại lượng chưa biết theo ẩn và các đại lượng đã biết
  • Lập phương trình biểu thị mối quan hệ giữa các đại lượng

Bước 2: Giải phương trình (có thể bấm máy giải tại đây )

Bước 3: Kiểm tra và kết luận

  • Kiểm tra nghiệm nào thoả mãn điều kiện của ẩn
  • Trả lời câu hỏi của đề bài

Mục lục

Khi giải toán bằng cách lập phương trình dạng năng suất, ta cần phải nhớ :

Năng suất là gì? Năng suất được tính như thế nào?

\>>> Năng suất chính là khối lượng công việc làm trong một thời gian nhất định.

\>>> Năng suất được tính bằng tỉ số giữa khối lượng công việc và thời gian hoàn thành.

  1. Bài toán về năng suất có 3 đại lượng: khối lượng công việc, năng suất và thời gian.
  2. Mối quan hệ giữa 3 đại lượng:
    • Khối lượng công việc = Năng suất x Thời gian
    • Năng suất = Khối lượng công việc : Thời gian
    • Thời gian = Khối lượng công việc : Năng suất
  3. Bài toán về công việc làm chung, làm riêng, hay vòi nước chảy chung, chảy riêng thì ta thường coi toàn bộ công việc là 1 đơn vị.
    • Suy ra năng suất là 1/ Thời gian.
    • Lập phương trình theo: Tổng các năng suất riêng = Năng suất chung.

Bài tập: giải toán bằng cách lập phương trình dạng năng suất

Sau đây ta hãy nghiên cứu ví dụ các bài giải toán bằng cách lập phương trình dạng năng suất sau:

Bài toán năng suất làm chung, làm riêng

Bài 1.

Giải toán bằng cách lập phương trình:

Hai tổ sản xuất cùng làm chung một công việc thì hoàn thành trong 2 giờ. Hỏi nếu làm riêng một mình thì mỗi tổ cần bao nhiêu thời gian mới hoàn thành công việc, biết khi làm riêng tổ 1 hoàn thành sớm hơn tổ 2 là 3 giờ?

Hướng dẫn giải:

Gọi thời gian đội 1 hoàn thành công việc nếu làm 1 mình là x (giờ) ( x > 0)

Thời gian đội 2 hoàn thành công việc nếu làm 1 mình sẽ là x + 3 (giờ) <<< vì khi làm riêng tổ 1 hoàn thành sớm hơn tổ 2 là 3 giờ

Trong 1 giờ, tổ 1 làm được 1/x (công việc)

Trong 1 giờ, tổ 2 làm được 1/(x+3) (công việc)

Vì trong 1 giờ hai tổ làm được 1/2 công việc nên ta có phương trình:

Các dạng bài toán năng suất hai lớp làm việc năm 2024

⇔ 2(2x + 3) = x² + 3x

⇔ 4x + 6 = x² + 3x

⇔ x² − x − 6 = 0.

Để giải phương trình bậc hai trên ta có thể phân tích đa thức thành nhân tử:

x² − x − 6 = 0

⇔ (x − 3)(x + 2) = 0

⇔ x = 3 hoặc x = −2 (loại)

Vậy thời gian tổ 1 hoàn thành công việc 1 mình là 3 giờ, thời gian tổ 2 hoàn thành công việc 1 mình là 6 giờ.

Bài 2.

Giải toán bằng cách lập phương trình:

Hai người cùng làm chung một công việc trong 24 giờ thì xong. Năng suất người thứ nhất bằng 3/2 năng suất người thứ hai. Hỏi nếu mỗi người làm công việc đó một mình thì hoàn thành sau bao lâu?

Hướng dẫn giải:

Gọi thời gian người thứ nhất hoàn thành công việc đó khi làm một mình là x (giờ) (x > 24)

Một giờ người thứ nhất làm được 1/x công việc.

Mà năng suất người thứ nhất bằng 3/2 năng suất người thứ hai, tức là năng suất người thứ hai = 2/3 năng suất người thứ nhất. Vậy một giờ người thứ hai làm được 2/(3x) công việc.

Hai người làm chung thì mỗi giờ làm được 1/24 công việc mà Tổng các năng suất riêng = Năng suất chung, nên ta có phương trình:

Các dạng bài toán năng suất hai lớp làm việc năm 2024

Giải phương trình ta được nghiệm x = 40. Tức là thời gian người thứ nhất làm hết công việc 1 mình là 40 giờ.

Một giờ người thứ hai làm được 2/(3x) công việc nên thời gian người thứ hai làm hết công việc là 3x/2 = 3.40/2=60 giờ.

Bài 3.

Giải toán bằng cách lập phương trình:

Hai đội công nhân cùng làm một quãng đường thì 12 ngày xong công việc. Nếu đội một làm một mình hết nửa công việc, rồi đội thứ hai tiếp tục làm nốt phần việc còn lại thì hết tất cả 25 ngày. Hỏi mỗi đội làm một mình thì bao lâu xong công việc?

Hướng dẫn giải:

Gọi thời gian đội 1 hoàn thành nửa công việc một mình trong x (ngày) (25 >x > 6 ).

Một ngày đội 1 làm được 1/(2x) phần công việc.

Số ngày đội 2 làm xong nửa phần công việc là 25 − x (ngày)

Một ngày đội 2 làm được 1/[2.(25 − x)] công việc.

Mà một ngày cả hai đội làm được 1/12 công việc mà Tổng các năng suất riêng = Năng suất chung.

Do đó ta có phương trình:

Các dạng bài toán năng suất hai lớp làm việc năm 2024

Giải phương trình ta được x = 15 hoặc x = 10.

Nếu x = 15 thì đội 2 làm xong công việc trong 2(25 − 15) = 20 ngày.

Nếu x = 10 thì đội 2 làm xong công việc trong 2(25 − 10) = 30 ngày.

Vậy đội 1 làm một mình hết 30 ngày thì đội 2 làm 1 mình hết 20 ngày thì xong công việc.

Nếu đội 1 làm hết công việc một mình trong 20 ngày thì đội 2 làm hết công việc một mình trong 30 ngày.

Bài 4.

Giải toán bằng cách lập phương trình:

Hai vòi cùng chảy vào một bể không có nước thì sau 4 giờ 48 phút sẽ đầy bể. Biết rằng thời gian vòi I chảy một mình đầy bể ít hơn thời gian vòi II chảy một mình đầy bể là 4 giờ. Hỏi mỗi vòi nếu chảy một mình thì phải mất bao lâu mới đầy bể?

Hướng dẫn giải:

Bài toán này là một bài toán về công việc đồng thời. Để giải loại bài toán này ta coi toàn bộ công việc là 1 đơn vị thì suy ra năng suất = 1/ thời gian.

Ta lập phương trình theo mẫu: Tổng các năng suất riêng = Năng suất chung

Đầu tiên ta phải đổi tất cả đơn vị thời gian trong bài về một loại (đổi hết thành giờ).

Ta có: 4 giờ 48 phút = 24/5 giờ.

Gọi thời gian để vòi I chảy một mình đầy bể là x giờ (đk: x > 24/5).

Vì thời gian để vòi II chảy một mình đầy bể nhiều hơn vòi I là 4 giờ nên ta suy ra thời gian để vòi II chảy một mình đầy bể là x + 4 (giờ)

Vậy ta rút ra : Trong 1 giờ vòi I chảy được 1/x (bể)

Trong 1 giờ, vòi II chảy được 1/(x+4) (bể)

Mà trong 1 giờ cả hai vòi chảy được 1 : 24/5 = 5/24 (bể) và Tổng các năng suất riêng = Năng suất chung

Do đó, ta có phương trình sau:

Các dạng bài toán năng suất hai lớp làm việc năm 2024

suy ra 5x² − 28x − 96 = 0.

Giải phương trình trên ta được nghiệm x1 = 8 (thỏa mãn đk >24/5) và x2 = -12/5 (loại).

Vậy x = 8 và x + 4 = 8 + 4 = 12.

Kết luận: Vòi I chảy một mình đầy bể trong 8 giờ.

Vòi II chảy một mình đầy bể trong 12 giờ.

Bài toán Giải toán bằng bằng cách lập phương trình dạng năng suất lao động theo kế hoạch và thực tế.

Bài 5

Giải toán bằng cách lập phương trình:

Một phân xưởng theo kế hoạch phải dệt 3000 tấm thảm. Trong 8 ngày đầu, họ đã thực hiện được đúng kế hoạch, những ngày còn lại họ đã dệt vượt mức mỗi ngày 10 tấm, nên đã hoàn thành kế hoạch trước 2 ngày. Hỏi theo kế hoạch mỗi ngày phân xưởng phải dệt bao nhiêu tấm?

Hướng dẫn giải:

Gọi số tấm thảm phân xưởng phải dệt mỗi ngày theo kế hoạch là x (tấm thảm) (đk x nguyên dương).

Thời gian dự định phân xưởng dệt 3000 tấm thảm là 3000/x (ngày)

Nhưng 8 ngày đầu, họ thực hiện đúng kế hoạch, tức là họ dệt được 8x tấm thảm.

Sau đó, họ dệt x + 10 tấm thảm mỗi ngày. Tức là họ dệt 3000 − 8x tấm trong những ngày còn lại với năng suất x + 10.

Ta có số ngày thực tế để dệt 3000 tấm thảm là:

Các dạng bài toán năng suất hai lớp làm việc năm 2024

Và do thời gian thực tế ngắn hơn thời gian dự định là 2 ngày, nên ta có phương trình:

Các dạng bài toán năng suất hai lớp làm việc năm 2024

Ta biến đổi phương trình thu được phương trình bậc hai sau:

2x² +100x − 30000 = 0

Giải phương trình trên ta thu được hai nghiệm: x1= 100 (thỏa mãn) và x2= -150 (loại).

Kết luận: Vậy theo kế hoạch mỗi ngày phân xưởng dệt 100 tấm thảm.

Bài 6.

Giải toán bằng cách lập phương trình:

Một tổ công nhân theo kế hoạch phải sản xuát được 280 sản phấm với năng suất định trước. Do mỗi ngày tổ đó đã sản xuất vượt mức 10 sản phẩm nên tổ đã hoàn thành kế hoạch sớm hơn thời gian quy định là 1 ngày và còn sản xuất thêm được 20 sản phẩm. Tính năng suất định trước.

Hướng dẫn giải:

Gọi năng suất định trước là x (sản phẩm/ngày) (đk x nguyên dương)

Vì mỗi ngày tổ đó sản xuất vượt mức 10 sản phầm nên ta suy ra năng suất thực tế là x + 10 (sản phẩm/ngày).

Vậy thời gian dự định = khối lượng công việc / năng suất = 280/x (ngày)

Thời gian thực tế = khối lượng công việc thực tế/ năng suất thực tế

Thực tế tổ đó sản xuất được thêm 20 sản phẩm tức là sản xuất được: 280 + 20 = 300 sản phẩm và năng suất thực tế là x + 10 sản phẩm/ngày.

Do vậy ta có thời gian thực tế tổ đó đã làm là: 300/(x+10) (ngày).

Theo đề bài, tổ đã hoàn thành kế hoạch sớm hơn được 1 ngày, tức là thời gian thực tế ít hơn thời gian dự định là 1 ngày. Do vậy ta có phương trình:

Các dạng bài toán năng suất hai lớp làm việc năm 2024

⇔x² + 30x – 2800 = 0.

Giải phương trình bậc hai trên ta được hai nghiệm x1= 40 (thỏa mãn đk) và x2 = -70 (loại).

Kết luận: Vậy năng suất định trước là 40 sản phẩm/ ngày.

Như vậy chúng ta đã cùng tìm hiểu dạng bài giải toán bằng cách lập phương trình dạng năng suất với các bài toán ví dụ cụ thể.