A b a b a b alà tính chất gì năm 2024

  • 1. – Phan Lưu Biên - Trần Quang Nghĩa H ÌNH H ỌC 10 Ch ư ơng 2. Tích Vô Hướng Và Ứng Dụng http://www.saosangsong.com.vn/ Save Your Time and Money Sharpen Your Self-Study Skill Suit Your Pace
  • 2. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 2 2 §1.Tích vô hướng của hai vectơ A .Tóm tắt giáo khoa : 1 . Góc giữa hai vectơ : a) Góc hình học : Góc hình học là hình tạo bởi hai tia có chung gốc .Số đo a ( tính bằng độ ) của một góc hình học thỏa : 0 180o o a≤ ≤ • Nếu và a không phải là góc đặc biệt càc giá trị lượng giác của a được tính bằng máy tính bỏ túi 0 9o a≤ ≤ 0o o (0 ;30 ;45 ;60 ;90 )o o o o o • Nếu , ta dùng góc bù để tính giá trị lượng giác của a : 90 180o a< ≤ sin sin(180 ) cos cos(180 ) tan tan(180 ) cot cot(180 ) o o o o a a a a a a a a = − = − − = − − = − − b) Góc giữa hai vectơ : Cho 2 vectơ ; ( 0a b ≠ ) ; Vẽ các vectơ OA Góc AOB được gọi là góc giữa 2 vectơ;a OB b= = ;a b Ký hiệu : ( , )a b 2 . Tích vô hướng của hai vectơ : a ) Định nghĩa : Tích vô hướng của hai vectơ ,a b .a bký hiệu là là một số xác định bởi : . cos(a b a b a b= , ) b) Tính chất : . . .( ) . ( ) ( . ) .( ) a b b a a b c a b ac ka b k a b a kb = + = + = = Ta cũng có các kết qủa sau : 22 ; . 0a a a b a b= = ⇔ ⊥ 2 2 2 2 2 ( ) 2 . ( )( ) a b a a b b a b a b a b + = + + + − = − Chú ý : Sử dụng các tính chất ta sẽ có các hệ thức : c) Công thức hình chiếu : Cho hai vectơ bất kỳ , ;AB CD . Gọi E , F lần lượt là hình chiếu vuông góc của C , D xuống đường thẳng AB . Ta có công thức : d) Công thức về tọa độ : Cho các vectơ : . Ta có các công thức :1 2 1 2( , ) ; ( , )a a a b b b= = . .AB CD AB EF= O x y a b A B C D EF
  • 3. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 3 3 2 2 1 2 1 1 2 2 1 1 2 2 1 1 2 2 2 2 2 1 2 1 2 . 0 cos( , ) . a a a a b a b a b a b a b a b a b a b a b a a b b = + = + ⊥ ⇔ + = + = + + 2 3 . Áp dụng : Bài toán 1 : Tìm tập hợp điểm M thỏa : . (1)MA MB k= ( A , B cố định ; k là hằng số ) Gọi I là trung điểm của AB , ta có : 2 2 2 2 (1) ( )( )MI IA MI IB k MI IA k IM k IA ⇔ + + = ⇔ − = ⇔ = + Tập hợp các điểm M là đường tròn ( I ,2 0:k IA• + > 2 k IA+ ) Tập hợp các điểm M là :2 0:k IA• + = { }I : Tập hợp các điểm M là tập rỗng2 0k IA• + < Bài toán 2 : Phương tích của một điểm đối với một đường tròn . Cho đường tròn tâm I , bán kính R và một điểm M . Một đường thẳng bất kỳ qua M cắt đường tròn taị A và B . Biểu thức .MA MB được gọi là phương tích của điểm M đối với đường tròn (I) . Ta có : 2 2 2 2 /( ) . . ' ( ).( ') ( ' ) M I I A M B B' T MA MB MB MB MI IB MI IB MI IB do IB IB MI R Ρ = = = + + = − = − = − Chú ý : Do biểu thức trên , ta cũng có : 2 /( )M I MTΡ = ( MT là tiếp tuyến vẽ từ M đến đường tròn (I) ) B . Giải toán : Dạng toán 1 : Sử dụng máy tính fx-500MS để tính giá trị lượng giác của một góc Ví dụ 1 : Tính các giá trị sau )sin 65 43'36"; ) tan(62 25'16"); ) cot(42 12')o o a b c o Giải : Ấn phím MODE nhiều lần để màn hình hiện lên dòng chữ Deg Rad Gra 1 2 Ấn phím 1 để chọn đơn vị đo góc là độ a) Ấn liên tíêp các phím : sin 6 5 o’” 4 3 o’” 3 6 o’” = 0,9115 b) Ấn liên tiếp các phím :tan 6 2 o’” 2 5 o’” 1 6 o’” = 1,9145 c) Ấn liên tiếp các phím : 1 tan 4 2 o’” 1 2 o’” = 1,1028÷ Vậy sin 65 43'36" 0,9115;tan(62 25'16") 1,9145;cot(42 12') 1,1028o o o = = = Ví dụ 2 : Tính x biết : a) sinx = 0,3502 b) tanx = 2 c) cotx = 2,619 Giải :
  • 4. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 4 a) Ấn liên tiếp các phím : shift sin 0 . 3 5 0 2 = o’” màn hình hiện lên Vậy : x = 20 o 20 29'58" 29'58"o b) Ấn liên tíêp các phím : shift tan 2 = o’” màn hình hiện lên 63 Vậy : x =26'5"o 63 26'5"o c) Án liên tiếp các phím :shift tan ( 1 ÷ 2 . 6 1 9 ) = o’” màn hình hiện lên Vậy : x =20 53'53"o 20 53'53"o Dạng toán 2 : Tính giá trị lượng giác của góc giữa 2 vectơ 4 A B D C E A B C E N M Ví dụ 1 : Cho hình vuông ABCD ; tính giá trị lượng giác của góc giữa các cặp vectơ sau : ( ; ) . ( ; )AC BC CA DC Giải : Ta có : : ( , ) ( , ) 45o BC AD AC BC AC AD DAC= ⇒ = = = Do đó : 2 sin( , ) sin 45 2 o AC BC = = 2 cos( , ) cos45 2 tan( , ) tan 45 1 cot( , ) o o AC BC AC BC AC BC = = = = = Tương tự , vẽ CE và ta có :; ( , ) ( , ) 135o DC CA DC CA CEα= = = = 2 2 sin sin135 sin 45 ;cos cos135 cos45 ; 2 2 tan tan135 tan 45 1; cot 1 o o o o o o α α α α − = = = = = − = = = − = − = − o )C AD b CA BC= = (vì 135 bù nhau ); 45o Ví dụ 2 : Cho hình chữ nhật ABCD có AB = 4cm ; AD =3cm . Tính các góc : a A( , ) ; ( , Giải : Ta có : a = góc CAD Suy ra : 4 tan 1,333 53 7 3 oCD a a ' AD = = = ⇒ = ( , ) ( , ) ; ( )b CA BC CA CE CE BC= = = 53 7' 126 53o o o − = Suy ra b = gócACE .Mà gócACE và góc CAD bù nhau Nên b = 180 ' Dạng toán 3 : Tinh tích vô hướng Ví dụ 1 : Cho tam giác ABC đều cạnh bằng 3a . M , N là hai điểm thuộc cạnh AC sao cho AM = MN = NC Tính những tích vô hướng sau : . ; . ; .AB AC AC CB BM BN Giải : Ta có 2 1 9 . . cos60 3 .3 . 2 2 o a AB AC AB AC a a= = = A B D EC
  • 5. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 5 5 Vẽ ; ( , ) ( , ) 120o CE AC AC CB CE CB BCE= = = = 2 1 9 . . cos120 3 .3 .( ) 2 2 o a AC CB AC CB a a − − = = = A B D C M N A B C B C A A' M M' 2 2 2 . ( )( ) . . . . cos0 . cos60 . cos60 1 1 .2 .1 3 . ( ) 3 .2 ( ) 3 .3 2 2 13 2 o o o BM BN AM AB AN AB AM AN AB AM AB AN AB AM AN AB AM AB AN AB a a a a a a a a a = − − = − − + = − − + = − − + = M ộ ểm ên 0 Ví dụ 2 : Cho tam giác ABC , trọng tâm G ; là m t đi tr đường thẳng (d) qua G và vuông góc với cạnh BC . Chứng minh rằng ( ).MA MB MC BC+ + = 3 ( ). 3 . 0MA MB MC MG MA MB MC BC MG BC+ + = ⇒ + + = = Giải : vì MG BC⊥ ạnh bằng a ; M , Ta có : Ví dụ 3 : Cho hình vuông ABCD c N lần lượt là trung điểm của BC và CD . Tính các tích vô hướng sau : . ;AB AM AM AN 2 2 2 . ( ) . 0 ( . 0) ( )( ) . . . . AB AM AB AB BM AB AB BM a a AB BM AB BM AM AN AB BM AD DN AB AD AB DN BM AD BM = + = + = + = ⊥ ⇒ = = + + = + + + Giải : Ta có : 2 0 . cos0 . cos0 0 . .1 . .1 ( ; ) 2 2 o o DN AB DN BM AD a a a a a AB AD BM DN = + + + = + = ⊥ ⊥ Dạng toán 4 : Sử dụng định lý chiếu Ví dụ 1 : Cho tam giác ABC vuông tại A và . 4 ; .AB CB AC BC 9= = . Tính ba cạnh của tam giác Giải : Ta có : C , B có hình chiếu xuống đường thẳng AB lần lượt là A , B .Do đó : . Tương tự :2 4 . . 2AB CB AB AB AB AB= = = ⇒ = 2 9 . . 3AC BC AC AC AC AC= = = ⇒ = 2 2 4 9 13BC AB AC= + = + = Ví dụ 2 : Cho tam giác ABC . Tìm tập hợp các điểm M thỏa hệ thức: .(2 ) 0 (1)BC AM BC− = Giải : 2 2 (1) 2 . . 2 AM BC BC BC AM BC ⇔ = ⇔ = Gọi A’ , M’ lần lượt là hình chiếu của A , M xuống đường
  • 6. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 6 6 thẳng BC , theo định lý hình chiếu , ta có : . ' '.AM BC A M BC= Do đó : 2 ' '. 0 2 BC A M BC = > Suy ra 2 vectơ ' ' ,A M BC cùng hướng Do đó ; 2 2 ' '. ' '. ' ' 2 2 2 BC BC A M BC A M BC A M= ⇔ = ⇔ = BC Vậy điểm M’ cố định ( vì A’ cố định và BC khôngđổi ) Do đó : Tập hợp các điểm M là đường thẳng ( d ) vuông góc với BC tại M’ A B C C' A' B' O P MN Ví dụ 3 : Cho tam giác ABC có ba đường cao là : AA’ , BB’ ,CC’. Gọi M , N , P lần lượt là trung điểm của BC , CA , AB . Chứng minh : ' . ' . ' . 0A M BC B N CA C P AB+ + = lần lư Giải : Gọi O là tâm đường tròn ngọai tiếp và H là trực tâm của tam giác , ta có : A’ , B’ , C’ lần lượt là hìmh chiếu của H xuống BC , CA , AB . M , N , P ợt là hìmh chiếu của O xuông BC , CA , AB Do đó : ' . .A M BC HO BC= (theo định lý hình chiếu ) Tương tự : ' . . : ' . .B N CA HO CA C P AB HO AB= = ' . ' . ' . .( ) . 0A M BC B N CA C P AB HO BC CA AB HO O+ + = + + = =Do đó : Dạng toán 5 : Chứng minh một hệ thức giữa các độ dài Ta thường sử dụng các tính chất của tích vô hướng và tính chất 2 2 AB AB= Ví dụ 1 : Cho tam giác ABC có góc BAC = 120 ; AB =3 ; AC = 6 Tính cạnh BCo Giải : Ta có 2 2 22 2 ( ) 2 36 2.6.3cos120 9 36 18 9 63 63 3 7 o BC BC AC AB AC AC AB AB BC = = − = − + = − + = + + = ⇒ = = Ví dụ 2 : Cho tam giác ABC trọng tâm G ; BC = a ; CA = b ; AB = c a) Chứng minh rằng 2 2 . 2 AB AC BC AB AC + − = 2 2 2 2 2 2 ( ) 2BC BC AC AB AC AB AC AB= = − = + − b) Tính AG theo ba cạnh a , b , c Giải : Ta có : ⇔ 2 2 . 2 AB AC BC AB AC + − = 2 Gọi M là trung điểm của BC , ta có : 2 2 1 . ( ) 3 3 2 AG AM AB AC= = + 2 2 2 2 21 1 ( ) ( 2 . 9 9 )AG AG AB AC AB AC AB AC= = + = + + 2 2 2 2 2 2 2 21 1 ( ) (2 9 9 b c b c a b c a= + + + − = + −2 ) Vậy : 2 21 2 2 3 2 AG b c= + − a
  • 7. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 7 7 A D B C Ví dụ 3 : Cho hình vuông ABCD tâm là O , cạnh bằng a .Chứng minh rằng với mọi điểm M ta có : 2 2 2 2 2 4 2 2 MA MB MC MD MO a+ + + = + Giải : Ta có : 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 ( ) 2 . ( ) 2 . ( ) 2 . ( ) 2 MA MA MO OA MO OA MO OA MB MB MO OB MO OB MO OB MC MC MO OC MO OC MO OC MD MD MO OD MO OD = = + = + + = = + = + + = = + = + + = = + = + + 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 . 4 4 2 ( ) 2 4 4( ) 0 2 4 2 2 ( ; ) 2 MO OD MA MB MC MD MO OA MO OA OB OC OD a MO MO a a OA OB OC OD O OA OB OC OD + + + = + + + + + = + + = + + + + = = = = = Dạng toán 6 : Chứng minh 2 vectơ vuông góc (hay 2 đường thẳng vuông góc) Ví dụ 1 : Cho 1 6 ; 4 ; cos( , ) 6 a b a b= = = Chứng minh rằng hai vectơ ( ) ; ( 2a b a b+ − ) vuông góc Giải : Ta có 2 2 ( ).( 2 ) 2 . 2 36 . 2.16 1 1 36 . 32 36 6.4. 32 0 6 6 ( ) ( 2 ) a b a b a ab b a b a b a b a b a b + − = − + − = − − = − − = − − = ⇒ + ⊥ − Ví dụ 2 : Cho hình thang vuông ABCD có 2 đáy là AD = 2a ; BC = 4a ; đường cao AB = 2a 2 . Chứng minh rằng hai đừơng chéo AC và BD thì vuông góc với nhau Giải : Ta có 2 2 . ( )( ) . . . . . cos180 0 0 . cos0 2 2.2 2( 1) 4 .2 .1 8 8 0 o o AC BD AB BC BA AD AB BA AB AD BC BA BC AD AB BA BC AD a a a a a a AC BD = + + = + + + = + + + = − + = − + = ⇒ ⊥ Vậy hai đường chéo AC và BD vuông góc với nhau Dạng toán 7 : Sử dụng công thức về tọa độ Ví dụ 1 : Cho tam giác ABC vớí A( 10 , 5 ) ; B( 3 , 2 ) ; C( 6 , -5 ) .Chứng minh rằng tam giác ABC vuông tại B . Giải : Ta có : (3 10,2 5) ( 7, 3) ; (6 3, 5 2) ( 3, 7)AB BC= − − = − − = − − − = − −
  • 8. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 8 8 Suy ra : . ( 7).(3) ( 3).( 7) 0AB BC AB BC= − + − − = ⇒ ⊥ . Vậy tam giác ABC vuông tại B Ví dụ 2 : Cho tam giác ABC có A( 3 , 1 ) ; B( -1 , -1 ) ; C( 6 , 0 ) a) Tính góc A của tam giác ABC . *b) Tính tọa độ giao điểm của đường tròn đường kính AB và đường tròn đường kính OC Giải : Ta có : ( 4, 2) ; (3, 1)AB AC= − − = − 4.3 ( 2).( 1) 10 1 cos cos( , ) 16 4. 9 1 10 2 2 A AB AC − + − − − − = = = + + = (3 ,1 ); ( 1 , 1 ); (6 , ); ( , ) Vậy góc A bằng 135o *b) Gọi M là giao điểm của đường tròn đường kính AB và đường tròn đường kính OC , ta có : M ( x , y ) ; MA x y MB x y MC x y MO x y= − − = − − − − = − − = − − và 2 2 2 22 2 2 . 0 (3 )( 1 ) (1 )( 1 ) 0 (6 )( ) ( )( ) 0. 0 4 4 0 [(1) (2)]2 4 0(1) 6 06 0 (2) 11 1 6 0 5 MA MB MA MB x x y y MC MO x x y yMC MO xx y x x y xx y x xx y y ⎧ ⎧⊥ = − − − + − − − =⎧⎪ ⎪ ⇔ ⇔⎨ ⎨ ⎨ ⊥ − − + − − == ⎩⎪⎪ ⎩⎩ − = −⎧ + − − = ⎧ ⇔ ⇔⎨ ⎨ + − =+ − = ⎩⎩ =⎧=⎧ ⎪ ⇔ ⇔⎨ ⎨ + − = = ±⎪⎩ ⎩ Vậy có hai giao điểm M : 1 2(1, 5) ; (1, 5)M M− ( 5, 3); ( 3,6); ( 2, 1); ( 6,2)AH x y BC BH x y AC= − − = − = − + = − . 0 ( 5)( 3) ( 3)(6) 0 ( 2)( 6) ( 1)(2) 0. 0 2 1 3 3 7 2 AH BC AH BC x y BH AC x yBH AC x y x x y y ⎧ ⎧⊥ = − − + − =⎧⎪ ⎪ ⇔ ⇔⎨ ⎨ ⎨ ⊥ − − + + == ⎩⎪⎪ ⎩⎩ ⎧ − = − =⎧ ⇔ ⇔⎨ ⎨ − = =⎩⎩ 1 (1) Ví dụ 3 : Cho tam giác ABC có A( 5 , 3 ) ; B( 2 , - 1 ) ; C( -1 , 5 ) a) Tính tọa độ trực tâm H của tam giác b) Tính tọa độ chân đường cao vẽ từ A Giải : a) Gọi H( x , y ) là tọa độ trực tâm , ta có : Vậy tọa độ trực tâm H là : H( 3 , 2 ) b) Gọi A’( x , y ) là tọa độ chân đường cao vẽ từ A , ta có : ( tương tự câu a )' 2AA BC x y⊥ ⇔ − = − ;' ( 2, 1)BA x y= − + 'BA cùng phương ( 3,6)BC = − . Suy ra : 6( x – 2 ) + 3( y + 1 ) = 0 (2) .Giải (1) và (2) ta có : x = y = 1 Vậy tọa độ chân đường cao A’ vẽ từ A là : A’( 1 , 1 ) Dạng toán 8 : Tìm tập hợp điểm Ví dụ 1 :Cho tam giác ABC . Tìm tập hợp các điểm M thỏa : 2 ) ( ).( ) 0 (1) ) . 0 (2) a MA MB MC MB b MA MA MB + − = + =
  • 9. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 9 9 Giải : a) Ta có : 2 ;MA MB MI MC MB BC+ = − = ( I là trung điểm của AB ) ( 1 ) 2 . 0MI BC MI BC⇔ = ⇔ ⊥ : Vậy tập hợp các điểm M là đường thẳng ( d ) qua I và vuông góc với BC b) 2 (2) . 0 .( ) 0 2 . 0 MA MA MB MA MA MB MA MI MA MI ⇔ + = ⇔ + = ⇔ = ⇔ ⊥ Vậy tập hợp các điểm M là đường tròn đường kính AI ( I là trung điểm của AB ) *Ví dụ 2 : Cho hình vuông ABCD cạnh bằng a . Tìm tập hợp các điểm M thỏa : 2 2 2 ) . 4 ) . . )( ).( ) a a MA MC b MA MC MB MD a c MA MB MC MA MC a = − + = + + + = Giải : Gọi O là tâm hình vuông ( cũng là trung điểm AC ) . Ta có : 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 . ( ).( ) 4 4 ( ) 4 2 4 4 4 4 2 a a MA MC MO OA MO OC a MO OA do OC OA a a a a a OM OA OM = − ⇔ + + = − ⇔ − = − = − ⇔ = − = − = ⇔ = Vậy tập hợp các điểm M là đường tròn tâm O , bán kính bằng 2 a T ng tự , cóươ ta : 2 2 2 2 2 2 2 2 . . 2 ( ) 2 MA MC MB MD a MO OA MO OB a a MO a OM a doOA OB + = ⇔ − + − = ⇔ = ⇔ = = = 3 ; 2 Vậy tập hợp các điểm M là đường tròn tâm O , bán kính bằng a A MB MC MG MA MC MO+ + = + =Ta có M ( G là trọng tâm tam giác ABC ) . Do đó : 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 ( ).( ) . 6 1 1 2 26 ( ) ( . ) 6 6 2 6 6 2 144 26 12 a MA MB MC MA MC a MG MO a a a a a MJ JO JM GO a JM + + + = ⇔ = ⇔ − = ⇔ = + = + = ⇔ = ( J là trung điểm của OG ; JO = 1 1 1 ; . 2 3 3 a GO GO BO= = 2 2 ) Vậy tập hợp các điểm M là đường tròn tâm O , bán kính bằng 26 12 a Dạng toán 9 : Tính phương tích . Tính đoạn tiếp tuyến . Ví dụ 1 : Cho 4 điểm A( - 2 , 1 ) ; B( 4 , 7 ) ; M( 0 , 2) ; N(- 3 , - 5 ) Tính phương tích của điểm M , N đối với đường tròn đường kính AB
  • 10. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 10 10 Giải : Ta có : tọa độ tâm I của đường tròn ( cũng là trung điểm của AB ) : I ( 2 4 1 7 , ) 2 2 − + + ⇒ I( 1 , 4 ) Ta cũng có : 2 2 2 2 2 2 ( 2 1,1 4) ( 3, 3) 9 9 18 (0 1,2 4) ( 1, 2) /( ) (1 4) 18 13 ( 3 1, 5 4) ( 4, 9) /( ) (16 81) 18 79 M N IA R IA IM I IM R IN I IN R = − − − = − − ⇒ = = + = = − − = − − ⇒ Ρ = − = + − = − = − − − − = − − ⇒ Ρ = − = + − = Ví dụ 2 : Cho 4 điểm A( - 2 , - 1 ) ; B( - 1 , 4 ) ; C( 4 , 3 ) ; M( 5 ,- 2 ). Chứng minh rằng điểm M ở ngoài đường tròn ngọai tiếp tam giác ABC và tính đoạn tiếp tuyến MT vẽ từ M đến đường tròn ngọai tiếp tam giác ABC ( T là tiếp điểm ) Giải : Gọi I ( x , y ) là tâm đường tròn (ABC) ,ta có : 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 ( 2, 1) ; ( 1, 4) ; ( 4, 3) ( 2) ( 1) ( 1) ( 4) ( 2) ( 1) ( 4) ( 3) ` 5 6 1 3 2 5 1 IA x y IB x y IC x y IA IB x y x y IA IC x y x y x y x x y y = + + = + − = − − ⎧ ⎧= + + + = + + −⎪ ⇔⎨ ⎨ = + + + = − + −⎪ ⎩⎩ + = =⎧ ⎧ ⇔ ⇔⎨ ⎨ + = =⎩ ⎩ 2 2 2 2 2 (5 1) ( 2 1) 16 9 25 ; 9 4 13MI R IA= − + − − = + = = = + = 2 2 /( ) 25 13 12M ABC MI R MI RΡ = − = − = ⇒ > Suy ra : I( 1 , 1 ) ; Do đó : Vậy điểm M ở ngoài đường tròn (ABC) Ta cũng có : 2 /( ) 12 12 2 3M MT ABC MT= Ρ = ⇔ = = . ; . ; ( 2 ) . C . Bài tập rèn luyện : 2 .1 Cho tam giác đều ABC cạnh bằng a . Tinh các tích vô huớng sau : AB GB AB CM AB AB AC− ín cá óc ( , ) ; ( , ) ( G là trọng tâm tam giác ABC và M là trung điểm của BC ) 2 . 2 .Cho tam giác ABC vuông tại A : AB = 3 ; AC = 4. T h c g AB BC AC BC và các tích vô hướng sau : . ; .AB BC AC BC 2. 3 .Cho tam giác ABC vuông tại A ; AB = 3 , AC = 4 . Trên tia AB lấy điểm D sao cho BD = 4 Tính các tích vô hướng sau : . ; .BC BD AC BI , c nh ng a , G là trọn ) ( I là trung điểm của CD ) 2 .4 . Cho tam giác ABC đều ạ bằ g tâm tam giác ; M là một điểm bất kỳ . Chứng minh rằng T = ( . . .MAGB MB GC MC GA+ + có giá trị không đổi . Tính giá trị au : này . 2 .5 . Cho hình vuông ABCD , cạnh bằng a . Dùng định lý hình chiếu tính các tích vô hướng s . ; ( ).( ) ; ( ).AB BD AB AD BD BC OA OB OC AB+ − + + ( O là tâm hình vuông ) * 2 .6 . Cho tam giác ABC đều , cạnh bằng a . Tìm tập hợp các điểm M thỏa : 2 3 ( 2 ). 4 a CA BC CM+ = 2 . 7 .Cho tam giác ABC có trọng tâm là G .Chứng minh rằng :
  • 11. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 11 11 2 21 . . . ( 2 GAGB GB GC GC GA GA GB GC+ + = − + + 2 ) 2 .8. Cho hình vuông ABCD cạnh bằng a ; I là trung điểm của CD . Tính các tích vô hướng sau : . ; .BD BI BI BG ( G là trọng tâm tam giác ABD ) 2 .9 .Cho hình chữ nhật ABCD có AB = 4 ; AD = 3 và điểm M thỏa AM k AB= .Định k để 2 đường thẳng AC và DM vuông góc 2 . 10 . Cho tam giác ABC vuông tại A . Trên tia đối của tia AB ,lấy điểm D sao cho AD = AC ; trên tia đối của tia AC , lấy điểm E saocho AE = AB . Chứng minh rằng đường trung tuyến của tam giác ADE thì vuông góc với BC 2 . 11 . Cho : 6 ; 3a b= = .Định x để hai vectơ sau vuông góc với nhau ( ) ; ( )a xb a xb+ − 2 . 12. Cho tam giác ABC vuông tại A ; D thuộc tia AC và AD = 3AC Chứng minh rằng 2 21 ( 16 9 2 )AG AB AC= + (G là trọng tâm tam giác BCD ) * 2 .13. Cho tứ giác ABCD a) Chứng minh rằng ; 2 2 2 2 2AB BC CD DA ACDB− + − = b)Suy ra rằng điều kiện cần và đủ để tứ giác ABCD có 2 đường chéo vuông góc là 2 2 2 2 AB CD BC AD+ = + 2 . 14 . Cho tam giác ABC . Tìm tập hợp các điểm M thỏa : * ) ( ). 0 ) .( 2 ) a AB AC AM b MA MA MB MC + = + + = 0 * 2 .15 . Cho tam giác ABC đều , cạnh bằng a . Tìm tập hợp các điểm M thỏa : 2 ( ).MA MB MC a+ = 2 . 16 . Cho hai điểm A( 1 , 2 ) ; B( 6 , 3 ) . Tìm tọa độ điểm C nằm trên trục Ox biết rằng tam giác ABC vuông tại C . 2 . 17 . Cho 4 điểm A( - 1 , 0 ) ; B( 0 , 3 ) ; C( 3 , 2 ) ; D( 5 , - 2) . Chứng minh rằng tứ giác ABCD là một hình thang vuông . Tính diện tích của hình thang này . D. Hướng dẫn giải hay đáp số 2 3 3 . . .cos30 . . 3 2 2 o a a AB GB AB GB a= = =2 .1 2 1 . . .cos60 . . 2 2 4 o a a AB CM AB CM a= = = . 2 2 2 2 1 .( 2 ) 2 . 2 . .cos60 2 . 0 2 o AB AB AC AB AB AC a a a a a− = − = − = − = 2 .2 .( , )AB BC vá góc ABC bù nhau ;cosABC = (3 : 5) = 0,6 Suy ra ABC = 53 7'48" ( , ) 180 53 7'48" 126 52'12"o o o AB BC⇒ = − = o
  • 12. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 12 12 AC 4 cosACB= 0,8 BC 5 ( , ) 90 36 52'12 3 3 . . .( ) 3.5.( ) 9 5 5 4 4 . . . 4.5. 16 5 5 o o AC BC ACB ABC AB BC AB BC AC BC AC BC = = = = − = − = − = = − = = = C A B D I " 2 2.3 . . .cos 3 5.4.( ) 12 5 . ( ) . ( . 1 1 . ( ) 8 2 2 BC BD BC BD CBD AC BI AC AI AB AC AI AC AB AC AC AD AC = = − = − = − = = = + = = 0) 2 . 4 .Ta có : M A B C I M' 2 ; ; . . . ( ) . .cos120 . .cos120 . .cos120 0 3 1 3( ) .( ) 3 2 o o o MA GA GM MB GB GM MC GC GM T GAGB GB GC GC GA GM GA GB GC GAGB GB GC GC GA a a = − = − = − = + + − + + = + + − = − = − 2 2 3 3 ( . 2 3 2 3 a a do GA GB GC= = = = 2 2 2 2 2 2.5. . . ( )( ) . . 2 ( ). . . ( ) 2 2 AB BD AB BA a AB AD BD BC AC CD DC CD a a a OA OB OC AB OB AB OB OB OB = = − + − = = = − + + = = = = = 2 ; 2 *2 .6 . Ta có : Vẽ AI BC CA BC CA AI CI= + = + = ( 2 ). . . ' CA BC CM CI CM CI CM + = = ( I cố định và tam giác ACI là nửa tam giác đều) Theo giả thiết : 2 3 3 1 . ' ' 4 2 2 a a CM CM CI= ⇔ = = . 7 a : CI Vậy tậphợp các điểm M là đường trung trực của đoạn CI 2 .T có 2 2 2 2 2 2 0 2 . 2 . . 0 1 . . . ( ) 2 GA GB GC GA GB GC GAGB GB GC GC GA GAGB GB GC GC GA GA GB GC + + = ⇔ + + + + + = ⇔ + + = − + + 2 .8 .
  • 13. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 13 13 . 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 . . ( ) .( 2 2 2 1 1 1 1 3 0 ( 2) 2 2 2 2 2 1 1 . ( ) ( ) 2 3 1 2 (0 2 ) 6 3 )BD BI BD BD BC BD BC BC CD a BD BC a a BI BG BC BD BA BD BB a a a a = + = + + = + + = + = = + + + = + + + = 2 2 2.9. . 0 ( )( ) 0 ( )( ) 0 9 0 .16 9 0 16 AC DM AC DM AB AD AM AD AB AD k AB AD kAB AD k k ⊥ ⇔ = ⇔ + − = ⇔ + − = ⇔ − = ⇔ − = ⇔ = 2 . 10 . Gọi AI là trung tuyến của tam giác ADE , ta có : 1 ( ) 2 1 1 . ( ).( ) (0 . . 0) 2 2 1 ( . . ) 0 2 AI AD AE AI BC AD AE AC AB AD AB AE AC AC AB AB AC AI BC = + = + − = + − − = − = ⇔ ⊥ 2. 11 . x = ± 2 2 .12 .Ta có : 2 2 2 2 2 2 1 1 ( ) ( 3 ) 3 3 1 ( 16 8 . ) 9 1 ( 16 ) 9 AG AB AC AD AB AC AC AG AG AB AC AB AC AB AC = + + = + + = = + + = + 2 2 2 2 2 2 2 2 2.13. ) ( )( ) ( )( ) ( ) ( ) 2 . a AB BC CD DA AB BC CD DA AB BC AB BC CD DA CD DA AC AB BC CD DA AC DB BD AC DB − + − = − + − = + − + + − = − − + = − = 2 2 2 2 2 2 2 2 ) . 0 0b AC BD AC BD AB BC CD DA AB CD BC AD ⊥ ⇔ = ⇔ − + − = ⇔ + = + 2 .14 . a) Tập hợp các điểm M là đường thẳng d qua A và vuông góc với trung tuyến AI của tam giác ABC b) ( 2 ) 0 .( ) 0 .(2 2 ) 0 4 . 0 MA MA MB MC MA MA MB MB MC MA MJ MI MA MK MA MK + + = ⇔ + + + = ⇔ + = ⇔ = ⇔ ⊥ ( J , I , K lần lươt là trung điểm của AB , BC , IJ) .Vậy tập hợp các điểm M là đường tròn dường kính AK
  • 14. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 14 14 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2.15.( ). 2 . 2 3 8 3 11 11 ( ) 2 4 16 16 4 a MA MB MC a MI MC a MJ JC a a a a a a JM JM + = ⇔ = ⇔ − = + = + = = ⇔ = 2 . ( I , J lần lượt là trung điểm của AB , CI ) . Vậy tập hợp các điểm M là đường tròn ( J , 11 ) 4 a 2 16 , Có hai điểm C : C( 2 , 0 ) ; C( 7 , 0 ) 2 17 . Hình thang ABCD vuông tại A và D . Diện tích của hình thang này bằng 15 §2. Hệ thức lượng trong tam giác A . Tóm tắt giáo khoa 1 .Định lý cosin : Trong một tam giác ABC , bình phương một cạnh bằng tổng các bình phương của hai cạnh còn lại trừ đi tích của hai cạnh đó nhân với cosin của góc xen giữa chúng . 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 cos 2 cos 2 cos a b c bc A b c a ca B c a b ab C = + − = + − = + − Suy ra : 2 2 2 2 2 2 2 2 2 cos ;cos ;cos 2 2 2 b c a c a b a b c A B C bc ca ab + − + − + − = = = 2 .Định lý sin : Trong một tam giác ABC , tỉ số giữa một cạnh và sin của góc đối diện cạnh đó bằng đường kính của đường tròn ngoại tiếp tam giác 3 .Công thức tính độ dài đường trung tuyến . 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2( ) 4 2( ) 4 2( ) 4 a b c b c a m c a b m a b c m + − = + − = + − = c a (AB = c ; BC = a ; CA = b ; là các trung tuyến vẽ t; ;a bm m m ừ A ,B ,C ) 4 . Công thức tính diện tích : Diện tích S của tam giác ABC được tính bởi các công thức s u : 2 sin sin sin a b c R A B C = = = A B Ca b c A B C mb ma mc
  • 15. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 15 15 C A B D 1 1 1 sin sin sin 2 2 2 4 ( )( )( ) S ab C bc A ca abc S R S pr S p p a p b p c = = = = = = − − − B A B Ca bc ha 1 2 ( với p = (a+b+c) ; R là bán kính đường tròn ngọai tiếp ; r là bán kính đường tròn nội tiếp ) 5 . Giải tam giác : Giải tam iác là tìm một số yếu tố của tam giác khi biết một số yếu tố của tam giác đó . Giải toán o tam giác ABC có BC = 40cm ; CA = 13cm ; AB = 37cm Tinh góc nhỏ nhất của tam C . CA < AB < BC nên B < C < A . Vậy B là góc nhỏ nhất . Theo công thức ta có : g B Ví dụ 1 : Ch giác AB Giải : Ta biết rằng : đối diện với cạnh nhỏ nhất là góc nhỏ nhất .Ta lại có : 2 2 2 2 2 2 37 40 13 2800 0,9459 2 2.37.40 2960 c a b B ca + − + − = = = = ậy góc nhỏ nhất của tam giác ABC là góc B và B = góc B , D , A của tam giác ABD ; bán kính đường tròn tiếp và diện tích của tam giác này Giải Ta có cos 18 55'o B⇒ = V o 18 55' Ví dụ 2 : Cho tam giác ABC vuông tại A và AB = 3 ; AC = 4 . Trên cạnh BC lấy điểm D sao cho CD = CB . Tính các cạnh BD , AD ; các ngọai 2 2 2 2 2 9 16 5 ; 2 10 3 4 cos ; sin 5 5 2 . cos 3 9 100 2.3.10. 73 5 73 BC AB AC BD BC AB AC B B BC BC AD BA BD BA BD B AD = + = + = = = = = = = = + − = + − = = Ta cũng có
  • 16. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 16 16 3 cos B = = 0,6 53 7' 5 B⇒ = 4 3. sin 5sin 0,2808 sin sin 73 o AB AD AB B D D B AD = ⇒ = = = o = đường tròn ngọai tiếp tam giác ABD cho bởi công thức : 16 18'o D = Suy ra : BAD = 180 (53 7' 16 18')o o o − + 110 25' Bán kính 73 5 73 5,34 42sin 82 R B = = = = 5 a lại có 2 tam giác ABC và ACD có diện tích bằng nhau (vì có chung AD đường cao vẽ từ A và 2 BC ,CD bằng nhau ) Do đó : T cạnh đáy A D B C E 1 2 2. . . 3.4 2 12D ABCS AB AC= = = = ụ 3 : Cho tam giác ABC có AB = 5cm ; AC = 7cm ; cosA= ABS Ví d 4 5 Tính diện tích , bán kính đường tròn ngọai tiếp , nội tiếp của tam giác và đường cao vẽ từ A Giải : Ta có : 2 216 3 1 1 3 21 sin 1 cos 1 ; . .sin 5.7. 10, 25 5 2 2 5 2 A 5A S AB AC A= − = − = = = = = cm 2 2 2 4 2 . .cos 25 49 2.5.7. 18 3 2 5 3 2 5 2 2 3sin 2sin 22. 5 2 1 2 21 7 2 . 2 23 2 B 21 212 5 7 3 2 12 3 2 C AB AC AB AC A BC cm BC BC R R cm A A S S AH BC AH cm BC = + − = + − = ⇔ = = ⇔ = = = = ⇔ = = = Ví dụ 4 : Cho hình vuông ABCD có cạnh bằng 6cm ; E là trung điểm của CD . Tính bán kính đường tròn ngọai tiếp tam giác ACE và càc góc của tam giác này Giải : Tacó S r cm p = = = + + +
  • 17. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 17 17 2 2 ( ) 2 6 2 ; 3 5 ; 45 3 5 3 10 2sin 22 6 sin 0,8944 63 25' 3 5 180 63 25' 116 35' 180 (116 35' 45 ) 18 25' o ACE o o o o o o o o AC A= B A B D CE cm AE AD DE cm ACE AE m ACE AD AED AE AEC CAE = = + = = = = = = = = => = = − = => = − + = giác ABC bất kỳ , chứng minh rằng : sin ) 2 sin sin sin a B C b S R A B C= ( là đường cao vẽ từ A ; R là bán kính đường tròn ngọai tiếp và S là diện tích của tam giác ABC ) R c AED Ví dụ 5 : Trong một tam ) 2 sina h R= 2 ah Giải : Ta có : 1 2 2 sin .2 sin 2 2 sin a S bc R B R C S ah h a a R A = ⇔ = = = = 2 sin sin ( 2 2 sin sin sin sin 2 a R B C A a b c do R b R B A B C c ⎪ = = = ⇔ =⎨ ⎪ =⎩ 2 sina R=⎧ sinR C Theo câu a) ta cũng có : 21 1 (2 sin ).(2 sin sin ) sin sin sin 2 2 aS ah R A R B C R A B C= = = Ví dụ 6 : Cho hình vuông ABCD có cạnh bằng a . Một đường tròn có bán kính bằng 2 6 3 a , qua 2 CE = và bán kính đường tròn ngọai tiếp c ACE bằng đỉnh A , C và cắt cạnh BC tại E . Tính đoạn AE và góc BAE iải :G 45o Ta có :A 6 3 a Do đó , theo định lý sintam giá 6 6 2 2 3 2. 2. . sin 45 3 3 2 3o AE aa a AE= ⇔ = = Tam giác vuông ABE cho : 3 cos 30 22 3 3 oAB a BAE BAE AE a = = = => = Cho tam giác ABC có BAC = .AD là phân giác trong của góc A (D thuộc cạnh hứng minh rằng tổng hai bán kính đường tròn ngọai tiế tam giác ABD và tam giác ADC bằng bán kính đường tròn ngọai tiếp tam giác ABC Giải : Ví dụ 7 : BC ) .C p 120o Ta có
  • 18. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 18 18 60 3 sin sin sin 2 o BAD DAC BAD DAC BAC = = ⇒ = = = Theo định lý sin , ta có : (2 AB DC R ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ; 2 sin sin3 3 2 2 2 2 2 sin 3 3 2 2 D ADC ABC ABD ADC ABC ABD ADC BD BD DC R BAD DAC BC BC BD DC R R R BAC R R R = = = = + = = = = + + Ví dụ 8 : Cho tam giác ABC vá điểm M thuộc cạnh BC .Biết rằng : CAM ⇔ = BAM ;α β= = .Chứng minh rằng sin( ) sin sinc b bc AM α β α β + = Ta có : + Giải : ( ) ( ) ( ) 1 1 . .sin sin( ) 2 2 1 1 . .sin . .sin 2 2 1 1 . .sin . .sin 2 2 ABC ABM ACM S AB AC A bc S AB AM BAM AM c S AC AM CAM AM b α β α β = = + = = = = Mà : ( ) ( ) ( ) sin( ) ( sin s ) 2 2 ABC ABM ACMS S S bc AM c b 1 1 in sin( ) sin sin bc ra AM c b α β α β= + ⇔ + = + Suy α β α β + = + hứng minh rằng điều kiện cần và đủ để tam giác ABC vuông tại A là 2 2 2 5 ( , ,b c a a b cm m m m m m+ = là 3 trung tuyến vẽ từ A,B,C ) Giải : Ví dụ 9 : C Ta có : 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2( ) 2( ) 2( ) 5 5 4 4 4 2 2 2 2 10 10 5 9 9( ) b c a c a b a b c b c a m m m c a b a b c b c a a b c b c + − + − − + = ⇔ + = ⇔ + − + + − = + − ⇔ = + + Ta có : + 2 a⇔ = Vậy tam giác ABC vuông tại A Ví dụ 10 : Cho tam giác ABC có AB = c = 45 ; AC = b = 32 ; BAC = 87 . Tính các cạnh và các góc còn lại Giải : o
  • 19. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 19 19 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 cos87 32 45 2.32.45.cos87o o a b c bc= + − = + − 2898 2898 53,8 45 2898 32 a c a b = ⇒ = = + − + − BC có ba cạnh bằng 10cm ; 13cm ; 17cm . Tính diện tích ,bán kính ng tròn ngọai tiếp và bán kính đường tròn nội tiếp của tam giác g tại A ; AB = 3 ; AC = 4 . Tr sao cho AE = 5 .Tính các cạ cos 0,8052 2 2.45.53,8 B ca = = = 36 22'o ABC⇒ = 180 (87 36 22') 56 38'o o o o ACB⇒ = − + = C. Bài tập rèn luyện . 2 . 18 .Cho tam giác A đườ 2 . 19 . Cho tam giác ABC vuôn ên tia BC lấy điểm D saocho CD = 7 ; trên tia BA lấy điểm E nh và các góc của tam giác ADE 2 . 20 Tam giác ABC có 3 cạnh là BC = a ; CA = b ; AB = c và trung tuyến AM = 2 c Chứng minh rằng 2 2 2 2 2 2 2 ; sin 2sin sinb a c A B C= − = + 2 3 3cm2 .21 Cho tam giác ABC nhọn có AB = 3cm ; AC = 4cm và diện tích S = Tính ủa tam giác này . E là trung điểm AB . Tính bán kính đường tròn ngọai tiếp , diện tích và các góc của tam giác OCE cạnh BC và .đường cao AH c 2 .22 . Cho hình vuông ABCD cạnh bằng a , O là tâm của hình vuông và của 2 .23 .Cho tam giác ABC có BC = a ; CA = b ; AB = c .Chứng minh rằng 2 2 2 2 2 2 tan A c a b b c a + − = + −Btan 2 . 24 . Cho tam giác ABC có : 60 ; 7o BAC BC ; 2AC= = = . Tính cạnh AB và các góc giác này B = c và các cạnh này thỏa điều kiện 2 Chứng minh rằng hai trung tuyến vẽ từ B và C thì vuông góc với nhau 2 . 26 . Cho tam giác ABC có : AB = 3cm ; AC = 2x(cm) ; BC = 5cm . a) Định điều kiện của x (để ABC là một tam giác ) b) Định x để góc BAC = giác MPQ có trung tuyến là MR .Chưng minh rằng của tam 2 .25. Cho tam giác ABC có BC = a ; CA = b ; A 2 2 5b c+ = a 60o * 2 . 27 . a) Cho tam 2 2 2 2 2 2 PQ MP MQ MR+ = + b) Cho tam giác ABC vuông tại A và có BC = 6 . Trên đường thẳng BC lấy 2 điểm D và E sao cho BD = BE = 1 .Chứng minh rằng 42 2 2 2 7AD AE AC+ + = 2 .28 .Cho hình thang vuông ABCD ( A = B = )và AB =4cm ;AD = 3cm ; BC = 11cm . Tính bán kính đường tròn ngọai tiếp tam giác BCD . . D . Hướng dẫn giải hay đáp số 2 .18 . 90o
  • 20. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 20 20 2 1 (10 13 17) 20 2 ( )( )( ) 20.10.7.3 10 42 64,80 10.13.17 221 8,52 4 4.10 42 4 42 10 42 3,24 20 p cm S p p a p b p c cm abc R cm S S r cm p = + + = = − − − = = = = = = = = = = 25 2 2 2 2 2.19. 9 16 5 5 7 12 3 5 8 2 . .cos 3 464 144 64 2.12.8. 9,63 5 5 5 4 sin 0,8 ; sin 5 sin sin 9,63 BC AB AC BD BE DE BD BE BD BE B DE DE BE BE B B D DE = + = + = ⇒ = + = = + = = + − = + − = ⇒ = = ⇒ = 75 15'o = 2 .20 . Áp dụng công thức về đường trung tuyến : o3 cos 0,6 53 7'B B= = ⇒ = sin B D= = 8.0,8 sin 0,6645 41 38'o D D= = ⇒ = o 180 (41 38' 53o o E = − + 7') 2 2 22 2( ) a b c a AM m + − = = 2 2 2 2 2 2 2 2 2( ) 4 4 4 2 c b c a a c b + − ⇔ = ⇔ − = có : a = 2RsinA ; b =2RsinB ; c = 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 4 sin 4 sin 2( sin sin 2sin sin 2sin sin Theo định lý sin , ta RsinC nên : 2 2 4 sin )R A R C A C B A B C − = ⇔ − = ⇔ = + p dụng công thức : R B 2 .21 .A 1 1 . .sin 3 3 3.4.sin 2 3 sin 60 2 o S AB AC A A A A = ⇔ = ⇔ = ⇒ = ( vì góc A nhọn ) Ta lại có : 2 2 2 2 1 2 . .cos60 9 16 2.3.4. 13 13 2 o BC AB AC AB AC BC= + − = + − = => = 2 2.3 3 6 3 1313 S AH BC = = = 9 2 . 22 . Ta có :
  • 21. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 21 21 2 2 2 2 ( ) 5 135 ; 4 2 5 10 2sin 42 4. 2 1 A B D C E O ; tan 2 2 OEC ECB ECB BC a = = = =OEC ECB ECB BC a = = = = 0,5 26 33' 180 (135 26 33') 18 27' o EOC o o o o o a a EOC EC EB BC a EC a a R EOC EB a OEC ECB OCE = = + = + = = = = = = = = − + = o o o o o a a EOC EC EB BC a EC a a R EOC EB a OEC ECB OCE = = + = + = = = = = = = = − + = 2 .23 .Ta có :2 .23 .Ta có : 2 2 2 2 2 2 2 2 2 sin sin ;cos tan 2 2 cos ( ) sin tan tan a b c a A ab A A A c R 2 2 2 2 2 2 cos ( ) tan bc A R b c a B abc A c a b B + − = = ⇒ = = + − + − = = => = 2 .24 .Đặt AB = x ( x > 0 ) . Ta có : B R c a b B b c a+ − + − 2 2 2 2 2 2 . .cos 1 7 4 2. .2. 2 3 0 3: 3 2 sin 60 3 sin 0,6546 sin sin 7 40 53' ; 180 (60 40 53') 79 7' o o o o o o BC AB AC AB AC A x x x x x AB AC BC AC B B A BC B C = + − ⇔ = + − ⇔ − − = ⇔ = = = ⇔ = = = = = − + = Để chứng minh B g tại G. Ta có: 2 .25 . Gọi G là trọng tâm của tam giác ABC . M vuông góc với CN ta chỉ cần chứng minh tam giác BGC vuôn B G C M N A 2 2 22 2 ( ) ( )GB GC BM CN+ = + 2 2 2 2 2 2 2 3 3 ( ) 4 2( ) . 9 4 9 4 c a b a b c+ − + − + 4 2 .= 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 2( ) 2( ) 9 1 1 (4 ) (4 5 ) 9 9 c a b a b c a b c a a a BC ⎡ ⎤= + − + + −⎣ ⎦ = + + = + = = Vậy tam giác BGC vuông tại G 2 .26 a) Điều kiện để ABC là một tam giác là : BC – AB < AC < BC+AB 5 - 3 < 2x < 5+3⇔ ⇔ 1 < x < 4 b) Ta lại có : 2 2 2 2 2 1 4 4 25 cos 2 . 2 2.3.2 3 73 2 3 8 0 ( 1 4 4 ) B AC BC x A AB AC x x x x do x + − + − = ⇔ = + ⇔ − − = ⇔ = < A <
  • 22. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 22 22 2 22 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2.27. )a MP ( ) ( ) 2 . 2 . 2 2 ( 2 ( ; 0) 2 2 MQ MP MQ MR RP MR RQ M ) R RP MR RP MR RQ MR RQ MR RP RQ MR RP RQ PQ PQ MR RP RQ RP RQ + = + = + + + = + + + + + = + + + + = + = = + = Theo câu a) , ta có : 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2( 2) 2 2 2 2 2 2( ) 2 2 2 2.36 2 74 DE AE AB AB do DE AD AE AC AB AC AB AC BC + = + = + = + + = + + = + + = + = + = 2 . 28 . AD 2 2 2 ) ( ) 16 64 80 4 5 4 ;sin 4 5 5 5 4sin 5 C AB BC AD DC AB DBC ADB A DC DBC = + − = + = ⇒ = = = = = ghiệm cuối DC 5 DB BD = = (BDR §3. Câu hỏi trắc n chương A. Đề 1 . Cho 1 1 ; .a b a b= = − . Góc ( , )a b (tính ra độ ) bằng : 2 a . o b . 120o = 60 o d . một đáp số khácc . 30 2 . Cho 1 ; ( ) ( 2 )a b a b a b= = + ⊥ − . Tích vô hướng .a b bằng : a . – 1 b . 1 c . 2 d . – 2 3 . Cho 1 ; 2 ; ( 3 ) 5a b a b= = + = . Tích vô hướng .a b bằng : d . một đáp số khác 4 . Cho hình vuông ABCD cạnh bằng a . Nếu a . 2 b . 3 c . 4 2AM AB AD= + thì đoạn AM bằng : b .a .3a 3a c . 5a d .m đột ác ởi áp só kh 5 . Cho hình chữ nhật ABCD có AB = 5 ; AD = 3 và điểm I xác định b B A A D CD CE B
  • 23. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 23 23 = au thì k bằng:I k AB . Nếu 2 đường thẳng AC và BI vuông góc với nhC a . 0,36 b. – 0,36 c , 0,6 d . một đáp số khác 6 . Tam giác ABC có BC = a = 2 1x + ; AC = b = 2 ; AB = c = 3 . Nếu góc A của tam giác bằng th60o ì giá trị của x là : a . 2 b . 3 c . 4 d . một đáp số khác 7 .Cho tam giác ABC có 3 cạnh thỏa : 2 2 2 2 . 3 BC AB AC AB AC= + + . Góc A của tam giác gần bằng góc nào dưới đây nhất : . 109 b .110oo a c . 70o d . 71o 8 . Tam giác ABC có B = 30o ; C = 45o . Hệ thức nào sau đây đúng AC 2a . AB = 2AC b . = AB c . AC = 2AB d . 2AB = 3AC 9 . Trong một tam giác , nếu tổng bình phương 3 đường trung tuyến bằng 30 thí tổng bình ph 3 cạnh của tam giác sẽ bằng : ương i 0 0 i của tia E bằng 3a thì đoạn AE sẽ bằng đối của tia CB , lấy điểm E sao cho AE = a .34 b . 36 c . 38 d .một đáp số khác 10 . Cho tam giác có ba cạnh là : 3m ; 4m ; 6m .Góc lớn nhất của tam giác gần bằng góc nào dướ đây nhất a. 63o b. 64 c. 1160 d. 117 4a . E là một điểm thuộc tia đố11 . Cho tam giác ABC vuông tại A và có AB = 2a ; BC = BC . Nếu bán kính đường tròn ngọai tiếp của tam giác AC a . 3a b . 4a c . 5a d . một đáp số khác 3 2a12 .Cho hình vuông ABCD cạnh bằng a . Trên tia . bằng ỏ nhất của tam giác này gần bằng số nào ư i đ b . 3 d . 3,4 BC = 6 ; sinA + sinB = 1,5 . Hệ thức nào dưới đây đúng : AB 3sinC B đối của tia BC lấy điểm D sao nào dưới đây nhất : . 3,4a b . 3,5a c . 3,6a d . 3,7a ọi R ,R’ lần lượt là bán kính đường tròn ngọai tiếp ủ t điểm thuộc cạnh BC ) Hệ thức nào sau đây đúng 0,6R’ Bán kính của đường tròn ngọai tiếp tam giác ACE a .5a b. 4a c .3a d . một đáp số khác 13 . Một tam giác có ba cạnh là 4 , 5 , 7 . Đường cao nh d ớ ây nhất a . 2,8 c . 3,2 14 . Tam giác ABC có : AC+ Ba . A = 2sinC b . = c . A = 4sinC d =AB 6sinC 15 . Tam giác ABC vuông tại A và có AB = a ; BC = 2a . Trên tia cho BD = 3a .Đoạn AD gần bằng đoạn a 16 .Cho tam giác ABC có AB = 3 ; AC = 5 . G c a tam giác ABM và tam giác ACM ( M là mộ a . R = 0,5R’ b . R =
  • 24. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 24 24 c . R = 0,7R’ d . R = 0,8R’ 17 .Tam giác ABC có các cạnh thỏa 2 2 2 2 2 2 . ; .BC AB AC AB AC CA BA BC BC BA= + − = + − Góc C của tam giác bằng : o a . 30 b . 45 o o c .60 d . một đáp số khác C có cá cạnh thỏa :18 . Tam giác AB c 2 2 2 2 2 2 6 ; . 5 BC AB= AC A+ C BC BA BC BA= + − 3 . Bình phương của cạnh AC bằng : d . một đáp số khác 20 . Cho tam giác ABC có bán kính đường tròn ngọai tiếp là R = 4 .Nếu sinB + 2sinC = 1 thì (AC + b .6 c .7 d .8 ng trả lời . b 6 .b 11 .a 16 .b .a 7 . a 12 .c 17 .c 9 .d 14 . c 19 c 5 .b 10 .d 15 .c 20 .d C. Hướng dẫn giải : 1b . Ta có cosC của tam giác bằng : a . 0,5 b .0,6 c . 0,7 d .0,8 19 . Tam giác ABC có AB = 4 ;BC = 10 ; trung tuyến AM = a. 50 b . 51 c . 52 2AB) bằng : a .5 B. Bả 1 2 3 .d 8 .b 13 .a 18 .d 4 .c . 1 . . cos( , ) 1.1cos( , ) 2 1 cos( , ) ( , ) 120 2 o a b a b a b a b a b a b = ⇔ − = ⇔ = − ⇔ = . 2 2 ( ) ( 2 ) ( )( 2 ) 0 2 . . 2 1 . 2 0 . 1 a b a b a b a b a a b b a b a b a b + ⊥ − ⇔ + − = ⇔ − + − ⇔ − − = ⇔ = − d . 2 a 3 2 2 2 3 5 ( 3 ) 25 6 . 9 25 9.4 25 . 2 a b a b a a b b a b + = ⇔ + = ⇔ + + = + = ⇔ = −1 6 .a b⇔ + 2 2 2 2 2 2 4b A A . . (2 ) 4 4 . 5 ( . 0) M AM AB AD AB AD B AD a do AB AD = = + = + + = = 5b . 5AM a⇒ =
  • 25. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 25 25 . 2 2 . 0 ( )( ) 0 0( ; . 0) 9 9 25 0 0,36 25 BI AC BI AC BC CI BC BA BC kBA do CI k AB kBA BC BA k k ⊥ ⇔ = ⇔ + − = ⇔ + = = = − = ⇔ + = ⇔ = − = − 6 b . Định lý cos cho 2 2 2 1 2 cos 2 1 4 9 2.3.2. 2 3 a b c bc A x x = + − ⇔ + = + − ⇔ = a . Định lý cos cho :7 2 2 2 2 2 2 2 . .cos . 2 2 2 . cos 3 1 cos 0,3333 109 29' 3 o BC AB AC AB AC A AB AC AB AC= + − ⇔ + + = AB AC AB AC A A A + − ⇔ = − = − ⇒ = ( cos và A là góc bù của góc này ) b . Định lý sin cho 70 31' 0,3333o = 8 1sin sin sin30 sin 45 2 2 2 2 o o AC AB AC AB AC AB = ⇔ = ⇔ = B C AB AC⇔ = 9d . Theo công thức tính độ dài đường trung tuyến ,ta có : 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2( ) 2 ) 2( ) 4 3( ) 40 4 a b c b c a c a b a b c m a b c a b c ( m m + 30 − + + − + + − + + = + + ⇔ + + = Đối diện với cạnh lớn nhất BC = 6m sẽ là góc A lớn nhất ,mà ⇔ = 10d . cosA= 2 2 2 117 17'o = 11a . Tam giác ABC là nửa tam giác đều .Định lý sin cho : 9 16 36 11 0,4583 2 2.3.4 24 b c a bc + − + − = = − = − A⇒ 2 3 2sin30 AE sin30o o AE R R a= ⇔ = = 2c . Ta có 3 2 135 ; 2 3 sin135 2 2. 2 o o AE a ACE R R a= = ⇔ =1 = 13 a. Đường cao nhỏ nhất h là đường cao tương ứng với cạnh lớn nhất nghĩa là cạnh bằng 7 . a lại cóT
  • 26. vô hướng và ứng dụng www.saosangsong.com.vn/ 26 26 1 (4 5 7) 8 2 ( )( )( ) 8.4.3.1 4 6 2 8 6 2,79 7 7 p S p p a p b p c S h = + + = = − − − = = = = = 14c . Định lý sin cho : 6 4 sin sin sin sin sin 1,5 4sin BC AC AB AC BC A B C A B AB C + = = = = = + = u ⇒ 15c . Tam giác ABC là nửa tam giác đề 2 2 2 2 .o BD BA BA 2 2 2 2 .cos120 1 9 2. .3 .( ) 13 2 13 3,605 o BD120 ;ABD AD AD a a a a a AD a a = + − − = = = 16b . Ta có sinAMB = sinAMC (góc bù nhau ) Định lý sin cho = = + − 3 2 ' 0,6 sin sin ' 5 0,6 ' AB AC R AB R R AMB AMC R AC R R = = ⇒ = = = ⇒ = B C= ⇒ = 18d . Tam giác ABC vuông tại A (do 2 2 2 2 ; 60 60o o 17c . Giả thiết cho A = BC AB AC= + ) hức hai cho :Hệ t 23 9 4 cos cos sin 1 cos 1 5 25 5 B C B B= ⇒ = = − = − = =0,8 19c . Công thức tính độ dài trung tuyến cho 2 2 2 2 2 2 2( ) 4 2(16 ) 100 1 9 (100 36 32) 52 4 2 AB AC BC AM AC AC + − = ⇔ + − = ⇔ = + − = 20d . Định lý sin cho : 2 2 2 sin sin 2sin sin 2sin 2 8 1 AC AB AB AC AB R B C C B C AC AB + = = = = ⇔ + + =