[Cadn.com.vn] - Thời gian gần đây ở một số địa phương xảy ra nhiều vụ cháy, nổ khí gas, có vụ sập nhà, chết người, hậu quả nghiêm trọng, gây tâm lý hoang mang lo lắng trong nhân dân, nguyên nhân chủ yếu là do người sử dụng không nắm vững tính chất nguy hiểm cháy nổ của khí gas, chủ quan lơ là, vi phạm quy trình an toàn phòng cháy chữa cháy [PCCC].
Bài viết này trình bày một số kiến thức cơ bản nhằm giúp mọi người sử dụng gas an toàn và biết xử lý một số tình huống thường xảy ra.
1. Thành phần, màu sắc, mùi vị, tính độc hại của khí gas:
- Thành phần: thành phần chủ yếu của khí gas là Propan [C3H8.] và Butan [C4H10] và một số hợp chất khác.
- Màu sắc: dưới dạng lỏng gas không có màu, dưới dạng hơi gas có màu sáng trắng.
- Mùi vị: khí gas ở trạng thái nguyên chất không có mùi, nhưng để dễ phát hiện người ta tạo ra một mùi gọi là “Mezocaptan” đặc trưng như mùi bắp cải thối.
- Khí gas là loại khí đốt sạch do hàm lượng lưu huỳnh gần như không đáng kể [dưới 0,02%] nên gần như không độc hại, tuy nhiên nếu hít phải một lượng lớn có thể bị ngất, nguyên nhân do hơi gas nặng hơn không khí chiếm thể tích oxy của không khí khiến hàm lượng oxy nhỏ hơn 9% có thể gây tình trạng ngạt thở. Ngoài ra, khí gas có khả năng gây ra hiện tượng ăn mòn da hay làm mờ mắt nếu tiếp xúc trực tiếp với khí gas do quá trình thu nhiệt khi gas chuyển từ thể lỏng qua thể khí.
2. Tính chất nguy hiểm cháy nổ:
- Khí gas có khả năng cháy ở bất kỳ nhiệt độ nào của môi trường khí hậu Việt Nam, khi cháy tỏa nhiều nhiệt theo phản ứng:
C3H8 + 5O2 đ 3CO2 + 4H2O .
C4H10+ 6,5O2 đ 4CO2 + 5H2O
Nhiệt độ khi Cháy có thể đạt 1.900oC – 1.950oC. Nhiệt trị của ngọn lửa tỏa ra đạt tới 12.000 kilocalo/kg, gấp 4 lần than, gấp 1,8 lần dầu mazut, gấp 2 lần dầu hỏa, gấp 1,5 lần xăng, gấp 7-8 lần củi đun.
- Khi chuyển từ thể lỏng qua thể hơi gas tăng thể tích rất lớn cứ 1 lít gas ở thể lỏng chuyển hóa hoàn toàn sẽ thành 250 lít ở thể hơi. Như vậy với một bình gas gia đình 13,5kg có dung tích khoảng 20 lít khi bị rò hoàn toàn sẽ tạo ra 5.000 lít khí gas [5m3] sẽ rất nguy hiểm.
- Khí gas nặng hơn không khí nên khi bị rò khí gas không bốc đi mà thường tích tụ ở chỗ kín, là là mặt đất, nếu đạt đến một tỷ lệ nhất định sẽ tạo ra giới hạn nồng độ cháy gây nổ.
3. Nguyên nhân cháy nổ khí gas:
- Do quy trình công nghệ sang, chiết, nạp không đảm bảo an toàn, không tuân thủ nghiêm ngặt quy định PCCC, do sang, chiết, nạp gas trái phép.
- Quá trình vận chuyển không an toàn như chở quá mức quy định, phương tiện vận chuyển không đảm bảo an toàn, chạy quá tốc độ, phanh gấp gây va đập, kích nổ...
- Quá trình sử dụng không an toàn như thiếu kiểm tra, thay thế thiết bị hỏng hóc, hết hạn sử dụng, không biết cách xử lý khi gas bị rò, đặt bếp, đặt bình gas vị trí không phù hợp...
4. Các biện pháp an toàn:
- Tuyệt đối không sang, chiết, nạp gas trái phép. Việc sang, chiết, nạp phải được tiến hành ở cơ sở có đủ dây chuyền công nghệ hiện đại, bảo đảm an toàn PCCC.
- Phương tiện vận chuyển gas phải bảo đảm an toàn, chở đúng quy định, chạy đúng tốc độ và phải thực hiện nghiêm túc quy trình PCCC.
- Khi mua bếp gas, bình khí gas phải chọn đại lý tin cậy, hãng gas có uy tín, thương hiệu tốt. Cần yêu cầu nhà cung cấp tư vấn cụ thể cách sử dụng, bảo quản và thay thế phụ kiện. Không vì ham rẻ mà mua đồ trôi nổi không rõ nguồn gốc hoặc dùng gas giá rẻ sang chiết, nạp trái phép
- Bếp gas phải đặt nơi cao ráo, khô, thoáng, nhưng không đặt gần cửa sổ, hoặc cửa đi, gần bảng điện. Bình gas đặt trên nền chắc chắn, không đặt trên cao.
- Thường xuyên kiểm tra bếp, van điều áp ở bình gas, ống dẫn gas, nếu phát hiện hư hỏng, trục trặc kỹ thuật phải khắc phục ngay.
- Luôn luôn chú ý phát hiện gas rò: khi thấy gần vị trí đặt bình gas có làn khí đục màu sương trắng hoặc ngửi thấy mùi đặc trưng của bắp cải thối là tín hiệu cho biết gas đã bị rò phải tìm cách xử lý ngay.
5. Cách xử lý khi gas bị rò, cháy ở bình gas:
- Khi phát hiện rò gas, tuyệt đối không dùng lửa trần để soi, không thay đổi chế độ hoạt động của thiết bị điện: không bật điện, bật quạt, nếu điện đang sáng, quạt đang quay thì không được tắt đi. Nhẹ nhàng mở tất cả các cửa để thông gió, dùng dụng cụ thô sơ như thúng, mủng, nong, nia, quạt tay để đuổi khí gas ra ngoài. Dùng giẻ nhúng nước xà phòng rà lên bề mặt bình gas để phát hiện vị trí gas rò [chỗ có sủi bọt xà phòng] đắp xà phòng bánh lên đắp giẻ bên ngoài dùng dây cao su buộc chặt lại rồi đưa bình gas ra nơi an toàn.
- Trừ trường hợp gas bị rò quá nhiều dễ phát sinh cháy, nổ lớn còn đa số trường hợp xảy ra cháy ở cụm van điều áp ở phía trên bình gas. Cách xử lý rất đơn giản: dùng khăn lớn hoặc chăn chiên nhúng đẫm nước phủ lên sẽ tắt. Tốt nhất là dùng bình bột chữa cháy [loại MFZ4 hoặc MFZ8] là an toàn và hiệu quả nhất.
6. Cách xử lý ban đầu khi bị tai nạn do tiếp xúc trực tiếp với khí gas:
- Mờ mắt: đưa người bị nạn ra nơi an toàn, giữ mắt ở tư thế mở, dùng nước sạch để rửa mắt liên tục trong vòng 10-15 phút và đưa đi cơ sở y tế gần nhất.
- Ăn mòn da: đưa người bị nạn ra nơi an toàn, dùng nước sạch rửa chỗ da bị tiếp xúc với khí gas liên tục 10-15 phút để tránh bị ăn mòn rồi đưa đi cơ sở y tế gần nhất.
- Ngạt thở: đưa người bị nạn ra nơi an toàn, thoáng khí, nếu người bị nạn không còn thở được thì tiến hành ngay việc hô hấp nhân tạo, song song với việc sưởi ấm cho nạn nhân, đưa nạn nhân đi cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu kịp thời.
Do việc sử dụng tiện lợi, không làm bẩn môi trường xung quanh, giá cả dễ chấp nhận, nên lượng khí gas được tiêu thụ có xu hướng tăng rõ rệt trong những năm gần đây
Hy vọng với những kiến thức cơ bản trên đây sẽ giúp nhiều người sử dụng gas an toàn, nhất là dịp Tết Nguyên đán Nhâm Thìn năm nay.
Lê Văn Tiền
[Phó trưởng Phòng CSPCCC CA tỉnh Quảng Trị]
- lý thuyết
- trắc nghiệm
- hỏi đáp
- bài tập sgk
Khí gas cháy do tác dụng với oxi trong không khí và sinh ra khí co2 và hơi nước. Khi bình gas bị rò rỉ khí gas thì có nên bật bếp hay đánh lửa ko? vì sao?nêu cách giải quyết cụ thể khi gặp tình huống này.
Các câu hỏi tương tự
Đối với những người thường xuyên phải sử dụng khí gas công nghiệp việc quan sát và lưu ý đến màu của ngọn lửa là việc làm không thể bỏ qua, hầu như chúng ta đều mong muốn ngọn lửa bếp luôn có một màu xanh. Vậy bạn có khi nào bạn thắc mắc tại sao khi đốt cháy khí gas công nghiệp cho ra ngọn lửa màu xanh là an toàn? Cùng tìm hiểu kỹ hơn qua bài chia sẻ sau.
Sự đốt cháy hoàn toàn của khí gas thể hiện điều gì?
Nhiệt độ bếp gas không giống như nhiệt độ ngọn lửa gas, có nhiệt độ tối đa gần 2.000 ° C. Phạm vi nhiệt độ bếp gas thực tế thường từ khoảng 90 ° C đến không quá 300 ° C.
Khi đốt cháy hoàn toàn, ngọn lửa LPG [Propane] sẽ cháy ở nhiệt độ khoảng 1.980 ° C, màu nhiệt độ ngọn lửa propane cũng sẽ có màu xanh.
Chính lượng oxy được cung cấp là yếu tố quan trọng nhất để xác định màu sắc của ngọn lửa. Một ngọn lửa màu xanh có nghĩa là đốt cháy hoàn toàn khí. Khi bạn điều chỉnh đầu đốt để tăng nguồn cung cấp không khí, bạn sẽ đốt cháy hoàn toàn hơn, ít bồ hóng hơn, nhiệt độ cao hơn và màu ngọn lửa khí sẽ có màu xanh.
ảnh minh họa
Nếu ngọn lửa màu đỏ, cam hoặc vàng có nghĩa là sự đốt cháy không hoàn toàn của khí. Màu ngọn lửa khí màu vàng chính là do sự phát sáng của các hạt bồ hóng rất mịn được tạo ra trong ngọn lửa. Loại ngọn lửa này chỉ cháy ở khoảng 1.000 ° C, tùy thuộc vào ánh sáng, bạn có thể thực sự đã nhìn thấy muội than bốc lên từ ngọn lửa.
Hiện tượng đốt cháy không hoàn toàn cũng tạo ra carbon monoxide cực kỳ nguy hiểm.
Tại sao một ngọn lửa màu xanh có nghĩa là nó an toàn hơn?
Một ngọn lửa màu xanh có nghĩa là sự đốt cháy hoàn toàn và đang diễn ra rất tốt. Nếu ngọn lửa thiết bị gas của bạn cho ra ngọn lửa màu vàng hoặc đỏ cho thấy đây là dấu hiệu cảnh báo quan trọng yêu cầu cần có sự bảo dưỡng thiết bị gas.
Tham khảo thêm: Lý do bếp gas công nghiệp luôn được tin dùng hơn bếp điện
Các dấu hiệu khác bao gồm: sự tích tụ của bồ hóng vàng/ nâu xung quanh thiết bị, đèn hoa tiêu thường xuyên có mùi khét và kích ứng mắt. Trên đây là tất cả các dấu hiệu của sự đốt cháy không hoàn toàn.
Hậu quả của tình trạng này có thể gây lãng phí khí hoặc tạo ra carbon monoxide nguy hiểm. Nếu bạn quan sát thấy có bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nào, bạn nên lên lịch cho một dịch vụ kiểm tra càng sớm càng tốt.
Cuối cùng bây giờ bạn đã biết tại sao một ngọn lửa màu xanh có nghĩa là nó an toàn hơn? Tập thói quen thường xuyên để mắt đến các thiết bị gas của bạn và bảo dưỡng chúng khi cần thiết, để giữ cho chúng hoạt động đúng và an toàn.
Nếu còn bất kỳ câu hỏi nào cần được giải đáp chi tiết hơn hoặc có nhu cầu đổi gas nhanh nhất, quý khách đừng ngần ngại hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua hotline 0911 971 949 để được hỗ trợ kịp thời, miễn phí.