Tháng Mười năm 1987 cuộc chiến tranh Iran Irắc đang diễn ra rất gay go. Đúng lúc đó năm con cá heo, gọi là năm con cá heo mõm dài đã được một đơn vị hải quân Mỹ thả ở eo biển Ormuz để tham gia vào một chiến dịch gỡ mìn. Con cá heo lớn [Tursiops trucatus] là con cá heo đã phát hiện được rất nhiều các loại mìn. Như vậy năm con cá heo đó đã được huấn luyện để làm nhiệm vụ phát hiện những quả mìn mà người Iranđã thả xuống nhằm gây trở ngại cho những tàu chở dẩu hoạt động ở vùng vịnh P ersique. Đây không phải là lẩn đẩu tiên những con cá heo được sử dụng vào những mục đích quân sự vì trong cuộc chiến tranh Việt Nam, “con cá heo hàng hải” đã được sử dụng rồi. Nhưng các nhiệm vụ của chúng đều “tối mật” cho nên người ta không thể biết được đích xác đó là những nhiệm vụ gì được. Trái lại, một điều chắc chắn mà ai cũng biết là sự thông minh của những con vật biển có vú này. Giống như những con dơi, chúng được trời phú cho một cơ quan định vị bằng sóng âm, cá heo sẽ phát ra các âm thanh, khi gặp một vật cản những âm thanh đó sẽ phản hồi lại, lúc này bộ nhớ của chúng “đã vẽ” lên được tấm bản đồ ghi lại những gì mà chúng phát hiện ở xung quanh đấy, đồng thời cũng báo cho chúng biết tình hình chuyển động của đối tượng. Để tìm được khoảng cách: Như trường hợp tìm ra những quả mìn thả ở eo biển Ormuz người ta cho rằng con cá heo đã sử dụng tới một cái máy thu phát tín hiệu nằm ở đáy bộ não và nó sẽ ghi lại những sóng âm thanh phát đi và so sánh với sóng phản hồi. Nhưng cá heo có thể phát đi các kiểu âm thanh khác nữa: đó là những âm thanh chúng dùng để thông tin cho nhau biết. Theo đánh giá của các chuyên gia thì kho từ vựng của cá heo có khoảng 400 tín hiệu phát ra khác nhau. Cá heo là một loài vật rất thông minh chúng có thể bắt chước và hiểu được những động tác của con người. Con người đã biết được đặc điểm và khả năng của cá heo nên đã huấn luyện và sử dụng cá heo vào những mục đích khác nhau như mục đích quân sự, huấn luyện cá heo làm xiếc…
dolphin brain
Trong giới động vật, cá heo được công nhận là loài động vật thông minh. Ví dụ ở nơi dạy các động vật dưới nước, cá heo nhảy múa nhẹ nhàng dưới sự chỉ huy của huấn luyện viên. Những động tác với độ cao và độ khó đó của nó, cho dù là đại tinh tinh và khỉ macaca gần gũi với loài người thì cũng khó mà tiếp thu được.
Vậy thì tại sao mà cá heo lại có thể thông minh đến như vậy nhỉ? Để giải đáp câu đố này, các nhà khoa học đã giải phẫu đại não của chúng. Kết quả cuộc giải phẫu đã khiến cho người ta kinh ngạc. Hoá ra sự thông minh của cá heo là do đại não của cá heo nặng tới 1500g.
Loài người sở dĩ thông minh, từ góc độ giải phẫu học cho thấy, một phần nguyên nhân là do chúng ta có đại não tương đối nặng. Não của người nặng 1400 g, não của ngựa nặng 800 g, não của đại tinh tinh nặng 500 g, não của khỉ ma nặng 75 g, còn não của một loài cá heo mũi bình ở Đại Tây Dương lại có trọng lượng khoảng 1500 g. Đương nhiên, trọng lượng của não không hoàn toàn chứng minh vấn đề này, bởi vì còn có sự khác nhau của trọng lượng cơ thể, sự so sánh của trọng lượng não với trọng lượng cơ thể mới có thể phản ánh được thực tế khách quan tốt hơn, tỉ suất này của loài người là 1,93%, ngựa là 0,154%, đại tinh tinh là 0,31%, khỉ macaca là 0,58%, còn cá heo mũi bình ở Đại Tây Dương là 0,6%. Rõ ràng cá heo về phương diện này thì ưu việt hơn so với đại tinh tinh và khỉ macaca [Khỉ macaca, tên khoa học là macaca mulatta, là loại phổ biến nhất thuộc họ khỉ – cercoơpithecidae, bộ linh trưởng – primates]
Nghiên cứu còn phát hiện ra, nếp nhăn trên bán cầu đại não của cá heo thậm chí còn nhiều hơn, phức tạp hơn so với loài người, và mật độ tế bào thần kinh của nó cũng tương đương với loài người và hắc tinh tinh. Có thể nói rằng, từ kết cấu của đại não cho thấy, cá heo hoàn toàn có thể so sánh được với loài khỉ [bộ linh trưởng].
10 sự thật thú vị về cá heo
- Cá heo có khả năng nhận ra mình trong gương. Ngoài con người, thì chỉ có một vài loài khỉ, voi, chim ác và cá heo là có khả năng này.
- Cá heo có bộ nhớ dài nhất trong thế giới động vật.
- Hải quân Mỹ có 75 con cá heo được huấn luyện để phát hiện kẻ địch và mìn dưới nước.
- Cá heo và cá voi sinh con với đuôi ra đầu tiên thay vì đầu.
- Cá voi sát thủ thực sự là cá heo, không phải cá voi.
- Một con cá heo 2 đầu được phát hiện trên một bãi biển ở Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 2014.
- Cá heo được biết đến có thể gọi “tên” nhau. Tuy nhiên chúng gọi nhau bằng tiếng kêu không lời mà các nhà khoa học gọi đó là "tiếng kêu chữ ký".
- Tuổi thọ trung bình của một con cá heo là 15 năm. Tuy nhiên, một số con đã sống tới 50 năm.
- Cá heo “ngủ” với một mắt mở.
- Cá heo có thể giao tiếp với nhau qua điện thoại.
Top 10 loài vật thông minh nhất hành tinh
- Tinh tinh
- Cá heo
- Đười ươi
- Voi
- Quạ
- Lợn
- Sóc
- Chim bồ câu
- Bạch tuộc
- Chuột
Cá heo thuộc Bộ Cá voi [Cetacea] là một bộ động vật có vú gồm các loài như cá voi, cá heo, cá nhà táng, kỳ lân biển với 89 loài khác nhau. Tổ tiên là động vật có vú trên cạn, bộ cá voi dần thích nghi và sống ở môi trường nước vào 55 triệu năm trước. Gần 35 triệu năm trước, nhiệt độ thay đổi đã làm giảm đáng kể số lượng con mồi, nhiều loài tuyệt chủng nhưng một nhóm nhỏ của bộ cá voi sống sót và tiến hóa trở nên nhỏ hơn, thông minh hơn với hệ thống xã hội phức tạp thông qua việc giao tiếp bằng sóng âm.
Cá heo có hệ thống xã hội phức tạp thông qua việc giao tiếp bằng sóng âm. Ảnh minh họa nguồn internet
Khả năng phối hợp có tổ chức
Quay về hiện tại, não cá heo lớn đến mức tỉ lệ não so với kích thước cơ thể chỉ xếp sau con người. Cá heo tiến hóa để tồn tại bằng mối quan hệ xã hội phức tạp như săn mồi, đuổi kẻ thù và kết đôi sinh sản.
Ví dụ như một nhóm cá heo Florida tổ chức các cuộc đi săn theo chiến thuật phức tạp. Một con cá heo đảm nhiệm việc khuấy bùn xung quanh để cô lập và làm rối đội hình đàn cá nhỏ, một con khác giữ vai trò chỉ huy điều chỉnh đồng đội xếp thành hàng bên ngoài, chờ cho con cá nào thoát ra thì bắt lấy. Để làm được như thế cần tính toán, hợp tác và không thể thiếu sự giao tiếp.
Não cá heo lớn đến mức tỉ lệ não so với kích thước cơ thể chỉ xếp sau con người.
Cá heo tích lũy và dạy cách giao tiếp cùng các kỹ năng từ thế hệ này qua thế hệ khác. Các nhóm cá heo khác nhau lại có cách giao tiếp, cách săn mồi và cư xử khác nhau. Cá heo thậm chí còn hiểu được ngôn ngữ Khi chúng được dạy thông qua tiếng còi và dấu hiệu bằng tay, chúng thông minh đến mức có thể hiểu được thứ tự của ký hiệu như phân biệt mệnh lệnh đem trái banh tới cái vòng và đem cái vòng tới trái banh.
Cá heo tích lũy và dạy cách giao tiếp cùng các kỹ năng từ thế hệ này qua thế hệ khác.
Khả năng nhận thức và thể hiện tình cảm
Cá heo cũng là một trong số ít loài sở hữu siêu nhận thức vì đã vượt qua bài kiểm tra gương chiếu, khi chúng nhìn mình vào gương, chúng liền nhận ra đây là hình dạng của bản thân chúng. Nhưng điều tuyệt vời nhất về cá heo là sự đồng cảm, lòng vị tha và sự gắn bó. Thói quen giúp đỡ sinh vật bị nạn vượt qua rào cản khác loài, thực tế là nhiều trường hợp cá heo nâng người đuối nước lên mặt nước để hít thở. Và giống con người, chúng cũng thương tiếc những con đã chết.
Ảnh minh họa nguồn internet
Số lượng cá heo hiện nay đang bị đe dọa vì việc đánh bắt trái phép và ô nhiễm nguồn nước.
Tuy nhiên, số lượng cá heo hiện nay đang bị đe dọa vì việc đánh bắt trái phép và ô nhiễm nguồn nước. Vậy nên câu hỏi ở đây không còn là cá heo có thông minh không, mà chính là con người có đồng cảm để mang đến cho chúng một môi trường sống tự do và an toàn không