Diệp hạ châu [Phyllanthus amarus Schum. Et Thonn] là một cây thuốc tính mát và có nhiều công dụng trong việc cải thiện các vấn đề liên quan đến gan, viêm da, viêm họng. Hãy cùng Trung tâm VMC chúng tôi tìm hiểu, Diệp hạ châu là cây gì, có những tác dụng gì, và những ai không nên sử dụng loại thảo dược này
1. Diệp hạ châu là cây gì?
Mô tả: Diệp hạ châu là cây gì
Diệp hạ châu [quả dưới lá], hay có những tên khác là cây chó đẻ, cây chó đẻ, cỏ trân châu, rút đất, lão nha châu,… thuộc họ Thầu Dầu, là một loại cỏ mọc hàng năm, có thể cao từ 10-40cm, có nhiều cành nhỏ, cuống lá rất ngắn.
Lá cây mọc so le sít nhau, xếp 2 dãy đều dạng như cánh kép lông chim, đầu lá hơi tù, hai mặt lá đều nhẵn, mặt trên sẫm màu hơn.
Hoa mọc có màu trắng ở kẽ lá, đơn tính, không có cánh hoa, màu sắc hơi nhạt. Quả nang có hình cầu, nhẵn và hơi dẹt, nằm bên dưới lá, nên mới gọi là Diệp hạ châu.
Phân bố
Diệp hạ châu có nguồn gốc xa xưa nhất ở vùng nhiệt đới bên Nam Mỹ, hiện nay được phát hiện rải rác khắp các vùng nhiệt đới. Ở châu Á, Diệp hạ châu phân bố tại các nước như: Ấn độ, Malaysia, Philippines, Indonesia, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam.
Tại Việt Nam, loài cây này được tìm thấy rải rác khắp các nơi dọc các tỉnh từ vùng đồng bằng, ven biển đến các đảo lớn hay những tỉnh trung du và miền núi.
Mùa hoa của cây vào tháng 4–6, còn mùa quả thường rơi vào khoảng tháng 7–9. Cây có thể thu hái được quanh năm. Người thu hoạch sẽ chỉ sử dụng phần trên của cây, bỏ phần rễ. Phần lấy được có thể dùng tươi hoặc phơi khô, tùy theo mục đích sử dụng hoặc mức độ cần thiết. Khi phơi khô sẽ có màu nâu sẫm, cần bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, đặc biệt tránh sâu bọ, mọt và côn trùng.
Xem thêm: Tinh hoa của Y học cổ truyền, Hoàng Kỳ đến nay đã được ứng dụng như thế nào?
2. Những tác dụng mà Diệp hạ châu mang lại
Diệp hạ châu đã được sử dụng làm thuốc từ hơn 2000 năm nay. Hiện nay, loại cây này được nghiên cứu rất nhiều để ứng dụng và sản xuất các loại thuốc phù hợp.
Kenneth Jones và các nhà nghiên cứu Brazil đã khám phá tác dụng giảm đau mạnh có trong Diệp hạ châu. Tác dụng giảm đau của Diệp hạ châu mạnh hơn indomethacin gấp 4 lần và mạnh hơn 3 lần so với morphin nhờ sự hiện diện của acid gallic, ester ethyl và hỗn hợp steroid [beta sitosterol và stigmasterol].
Theo y học cổ truyền, Thảo dược diệp hạ châu có vị hơi đắng, tính bình, có tác dụng tiêu độc, sát trùng, tiêu viêm, tán ứ, lợi tiểu và thông huyết mạch, các chứng ăn uống không tiêu, bụng đầy trướng, và cải thiện tình trạng vàng da, nổi mề đay.
Theo những nghiên cứu cho thấy, loại cây này còn có nhiều tác dụng trong việc bảo vệ gan và cải thiện các vấn đề liên quan đến rối loạn chức năng gan, xơ gan, viêm gan. Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu sơ bộ cũng thấy rằng Diệp hạ châu cũng có một số tác dụng đối với người bị viêm gan B, tuy nhiên tác dụng không rõ ràng và chưa thực sự ấn tượng.
Ngoài ra, người Việt Nam, Ấn Độ, Trung Quốc cũng thường dùng Diệp hạ châu cho các chứng lở loét, mụn nhọt, đinh râu, rắn cắn. Người Ấn còn dùng để trị ho, viêm phế quản, lao,…
Trong dân gian, người ta sử dụng Diệp hạ châu để trị viêm da, lở ngứa, cũng có thể dùng để trị tưa lưỡi [giã tươi, lọc lấy nước bôi lên lưỡi] cho trẻ em.
Xem thêm: Nhiều nhưng không mất giá trị, cây cỏ xước có tác dụng gì trong Đông Y?
3. Khuyến cáo khi sử dụng Diệp hạ châu
Liều lượng:
– Nếu dùng để uống, chỉ nên dùng khoảng từ 20-40g cây tươi hoặc 8-9g dưới dạng khô.
– Nếu là bôi ngoài da thì không cần giới hạn liều lượng.
Tuyệt đối không nên dùng cho phụ nữ có thai, vì trong Diệp hạ châu có chứa nhiều chất có thể gây sảy thai.Trẻ em dưới 2 tuổi cũng không nên sử dụng.
Những người có tính hàn [lạnh bụng, đại tiện lỏng, đầy bụng khó tiêu,…] không nên dùng, vì thảo dược có tính mát, sẽ làm tình trạng trở nặng hơn.
Những người huyết áp thấp không nên dùng, vì Diệp hạ châu cũng có tác dụng trong hạ đường huyết và hạ áp, nên sẽ gây tình trạng chóng mặt, buồn nôn với người bị huyết áp thấp.
Thảo dược có thể sẽ có một số tương tác không tốt với thuốc hoặc các loại thực phẩm chức năng mà bạn đang dùng, nên bạn cần tìm hiểu kỹ hoặc hỏi ý kiến các y bác sĩ trước khi dùng kết hợp để sử dụng hợp lý.
Trong quá trình sử dụng nếu có các triệu chứng bất thường, thì bạn cần ngưng ngay và đi khám để được cho lời khuyên tốt nhất.
Mong rằng qua bài viết “Diệp hạ châu là cây gì” sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan hơn về loại thảo dược quen thuộc này.
Để biết thêm những thông tin chi tiết về cách làm trắng da của Trung tâm VMC, bạn vui lòng để lại thông tin liên lạc tại đây, hoặc liên hệ qua HOTLINE: 0966.000.643 để được hỗ trợ nhanh nhất!
Diệp hạ châu được nhắc nhiều đến với tác dụng mát gan, thanh lọc gan. Do đó, nhiều người đã mua về sử dụng, từ loại lá cây đến các sản phẩm chức năng với những quảng cáo từ các nhà sản xuất.
Chị Nguyễn Thị Thanh [ở Thanh Xuân, Hà Nội] cho biết thường xuyên nấu nước uống với loại lá này cho chồng bởi anh hay uống rượu bia. “Uống rượu bia nhiều sẽ hại gan, được biết tác dụng của Diệp hạ châu có thể bảo vệ cho gan nên tôi nấu nước cho chồng uống thay nước lọc hàng ngày và khá yên tâm”, chị Thanh nói.
Tương tự, Minh Anh [25 tuổi, ở Hà Đông, Hà Nội] cũng sử dụng loại nước này nhằm mục đích đẹp da, trị mụn bởi tác dụng làm mát gan của Diệp hạ châu.
Diệp hạ châu còn được gọi là cây chó đẻ răng cưa.Tác dụng mát gan có thật?
Liên quan tới loại cây này, lương y Bùi Hồng Minh [Phó Chủ tịch Hội Đông y Ba Đình, Hà Nội] cho biết Diệp hạ châu còn gọi là cây chó đẻ, chó đẻ răng cưa. Sở dĩ gọi là Diệp hạ châu là vì ở phía dưới lá [diệp hạ] có nhiều hạt tròn [châu].
Tại Việt Nam, cây còn có nhiều tên địa phương khác như: cam kiềm, cỏ trân châu, rút đất, diệp hòa thái...
Diệp hạ châu được dùng làm thuốc từ 2000 năm nay. Theo Trung Quốc Cao Đẳng Thực Vật Đồ Giám Bản [1972], Diệp hạ châu có tác dụng thanh can minh mục [mát gan sáng mắt], lợi thủy [trị phù ứ nước], giải độc tiêu tích [ăn uống không tiêu, bụng đầy trướng].
“Diệp hạ châu có vị đắng, hơi ngọt, tính mát. Tác dụng nổi bật nhất của diệp hạ châu là thanh can, giải độc, trọng tâm về gan, nó được dùng để giải độc gan, hỗ trợ chữa viêm gan siêu vi trùng”, lương y Bùi Hồng Minh cho hay.
Năm 1982, Break Stone đã gây được sự chú ý đối với toàn thế giới về tác dụng chống virus viêm gan B của cây thuốc này. Những thử nghiệm lâm sàng trên trẻ em với bệnh viêm gan truyền nhiễm bằng một chế phẩm có Phyllanthus amarus của Ấn Độ đã cho kết quả nhiều hứa hẹn. Sau 30 ngày uống Diệp hạ châu [900mg/ngày] 50% những yếu tố lây truyền trong máu của virus viêm gan B [sinh kháng thể bề mặt của viêm gan B] đã mất đi. Bột Diệp hạ châu [Phyllanthus niruri] cho kết quả tốt với bệnh nhân viêm gan B khi uống 900 - 2.700 mg trong 3 tháng liên tục.
Nghiên cứu của Nhật Bản và Ấn Độ trong năm 1980 đã xác định những tác dụng điều trị bệnh gan của Diệp hạ châu là do phyllanthin, hypophyllathin và triacontanal.
Tại Việt Nam, khá nhiều công trình nghiên cứu về tác dụng điều trị viêm gan của Diệp hạ châu đã được tiến hành, chẳng hạn: nhóm nghiên cứu của Lê Võ Định Tường [Học Viện Quân Y - 1990 - 1996] đã thành công với chế phẩm Hepamarin từ Phyllanthus amarus; nhóm nghiên cứu của Trần Danh Việt, Nguyễn Thượng Dong [Viện Dược Liệu] với bột Phyllanthin [2001].
Dùng nhiều gây phản tác dụng
Lương y Bùi Hồng Minh khuyến cáo việc dùng diệp hạ châu thường xuyên là sai lầm, đặc biệt việc dùng uống thay thế nước lọc hàng ngày để mát gan, đẹp da.
“Dùng diệp hạ châu phải theo lộ trình, có thể 5-7 ngày rồi dừng, không thể dùng thường xuyên, tùy tiện”, lương y nói.
Chuyên gia cho rằng do Diệp hạ châu có tính mát, lạm dụng chúng sẽ gây lạnh gan, dẫn tới xơ gan. Đặc biệt, không nên dùng Diệp hạ châu cho những người thể tỳ vị hư hàn, tức là những người dễ đầy bụng, khó tiêu, đại tiện lỏng nát, sợ lạnh. Nếu dùng trong trường hợp này sẽ làm cho tình trạng bệnh trầm trọng hơn.
Đồng quan điểm, Giáo sư, Bác sĩ chuyên khoa II, Tiến sĩ Dương Trọng Hiếu, chuyên khoa Nội Y học cổ truyền, Bệnh Y học cổ truyền Trung ương, cũng khuyến cáo việc uống Diệp hạ châu không có tác dụng với những người lạm dụng rượu bia. Do đó, phụ thuộc vào loại lá này để thoải mái sử dụng rượu bia là một sai lầm.
Ngoài ra, cây Diệp hạ châu chỉ dùng để hỗ trợ điều trị viêm gan siêu vi B, tức là giúp làm giảm bớt các triệu chứng của bệnh và khống chế sự phát triển của virus viêm gan siêu vi B, chứ không phải dùng cây thuốc này sẽ có kết quả âm tính với virus viêm gan B. Vì vậy, người không có bệnh về gan cũng không nên dùng Diệp hạ châu để phòng bệnh hay để tăng cường chức năng gan.
Cây dược liệu cho 4 tỷ đồng một năm
3 lần thất bại, mất hơn 600 triệu đồng nhưng 2 vợ chồng mới cưới đam mê cây dược liệu vẫn vươn lên, mở ra hướng đi mới ở vùng quê Thái Bình.