Người Hà Nội rất thanh lịch và tinh tế. Điều đó được thể hiện qua từng lời ăn tiếng nói, từng cử chỉ hành động rất đỗi quen thuộc trong sinh hoạt hàng ngày. Ngay trong bữa cơm thường ngày của gia đình họ, người ta cũng thấy toát lên một vẻ rất riêng, rất Hà Nội.
Người Hà Nội xưa rất chú trọng vào việc chế biến cũng như thưởng thức các món ăn. Vì thế, việc chuẩn bị bữa cơm hàng ngày họ cũng khá cầu kỳ, nhưng lại toát lên vẻ thanh thoát, tao nhã chứ không phải thứ cầu kỳ màu mè, nặng về hình thức.
Nguyên tắc mùa nào thức ấy
Người phụ nữ Hà thành truyền thống luôn chú ý tới việc chọn các món ăn sao cho phù hợp với hoàn cảnh và thời tiết. Ví dụ, mùa hè họ sẽ chọn những món thanh nhiệt như canh hoa thiên lý, canh mướp, canh cua... còn mùa đông thì hay có các món kho như cá kho, thịt kho,...
Không chỉ vậy, người gốc Hà Nội còn rất sành sỏi trong cách chọn thực phẩm. Mùa nào thức ấy, họ sẽ chọn những thực phẩm phù hợp chứ không chọn đại khái cho xong. Chẳng hạn như rau cần chỉ ăn vào tháng chạp, tháng một - bởi khi ấy ngọn rau trắng, mềm và ngọt. Sang tháng hai, ba có mưa rào và xuất hiện trứng cóc nở đầy ruộng, rau ăn sẽ bị cứng và rất nhạt. Cá rô thì ăn ngon nhất vào tháng ba. Rau húng thì phải chọn húng Láng mới thơm. Đậu phải mua loại đậu mơ vừa mịn vừa ngậy. Rau muống ngon nên chọn loại rau muống nước, cọng xanh và nhỏ.
Bạn có biết rằng, người Hà Thành xưa rất “kén”, họ sẽ chỉ chọn đúng thứ, đúng vị theo tiêu chuẩn của họ, nếu không có sẽ chuyển sang món khác, chứ nhất quyết không mua đồ thay thế ở nơi khác. Cứ như vậy, qua thời gian, văn hóa ẩm thực Hà Thành cứ vô tình ngấm dần vào mỗi người con của mảnh đất nghìn năm văn hiến.
Nói về bữa cơm của người Hà Nội xưa, cũng giống như bữa cơm ngày thường của người dân Việt nói chung, trong mâm cơm thường đặt một bát nước chấm ở chính giữa, dù nó là nước mắm, nước tương hay thứ nước chấm pha riêng cho từng món. Xung quanh bát nước chấm là các món ăn, thường sẽ có món mặn, món nhạt, món ướt, món khô được phối hợp hài hòa. Và một món không thể thiếu đó là canh, có thể là canh rau ngót thịt băm, canh cá rô rau cải, canh cua, canh bí nấu xương,...hoặc đơn giản hơn là một bát canh rau luộc…và chúng đều toát lên tâm ý của người phụ nữ đối với gia đình.
Luôn có “chất” riêng
Tất cả các món ăn từ cầu kỳ, phức tạp đến các món đơn giản của một người phụ nữ gốc Hà Thành đều có những bí quyết riêng để tạo ra nét khác biệt. Ví dụ như món rau muống luộc : bát nước canh rau vừa trong, vừa xanh có vị thanh mát, chua chua của trái sấu; ngọn rau chín tới, mềm nhưng vẫn giòn và giữ được màu xanh: cộng thêm bát nước chấm đủ vị chua cay của chanh, ớt, tỏi thì thật tuyệt vời.
Bữa cơm thường ngày của người Hà thành có nhiều món nhưng mỗi món không nhiều, “quý hồ tinh bất quý hồ đa”. Người xưa có câu “ăn lấy hương lấy hoa chứ không phải ăn lấy no lấy chán” bởi vậy mới sinh ra cái gọi là văn hóa ẩm thực Hà Thành. Dưới bàn tay khéo léo của những người phụ nữ Hà Nội xưa, mỗi loại thực phẩm để tạo ra món ăn vừa thân quen, vừa mới lạ. Cái quen là vẫn những loại thực phẩm ấy, vẫn cách chế biến cũ, nhưng còn cái lạ lại nằm chính ở sự tinh tế trong từng bước chuẩn bị mà có lẽ bạn phải được nếm qua các món ăn mới thấy được sự khác biệt.
Hà Nội giờ đã phát triển và thay đổi rất nhiều, ồn ã, náo nhiệt và vội vã hơn. Vì thế mà những bữa cơm gia đình cũng trở nên vội vã theo guồng quay cuộc sống…chỉ còn lại những tiếc nuối về một bữa cơm thường ngày đúng “chất” Hà Nội xưa.
Xem thêm: Bộ ảnh cực hiếm về cuộc sống người Hoa ở Sài Gòn trước năm 1975
Ẩm thực Hà Nội không đơn thuần là những món ngon mà từ lâu người ta thường coi là tinh hoa đất Kinh kỳ, chứa đựng chiều dài văn hóa, sự khéo léo và tinh tế của người Hà Nội.
-
Kích cầu du lịch Thủ đô sau dịch COVID-19 với 'Lễ hội du lịch và văn hóa ẩm thực Hà Nội 2021'
-
Ẩm thực Việt Nam được quảng bá tại Liên hoan Pháp ngữ ở Singapore
-
Đặc sắc ẩm thực xứ Mường Hòa Bình
-
Quảng bá vẻ đẹp Hà Nội với tinh hoa văn hóa, ẩm thực và di sản
Ẩm thực Hà Nội là cả một niềm tự hào của người Thủ đô và có thể hấp dẫn bất cứ ai đặt chân đến đây. Theo đó, ngành Du lịch Hà Nội đang xây dựng văn hóa ẩm thực thành sản phẩm du lịch đặc sắc đậm chất Hà thành, thu hút khách du lịch đến với Thủ đô, nhằm hiện thực hóa mong mỏi của những người làm du lịch.
Ẩm thực Hà Nội - Đặc sắc, hấp dẫn
Thực tế, ẩm thực Hà Nội chủ yếu xuất phát từ món ăn dân dã hàng ngày, từ món quà vặt đến những bữa cơm, bữa cỗ và rất nhiều tỉnh, thành phố khác cũng có. Duy chỉ có điều, người Hà Nội vốn sành ăn, sành mặc, thanh lịch, tao nhã trong lối sống nên ẩm thực Hà Nội vì thế cũng ảnh hưởng theo phong cách đó. Các món ăn được chế biến cầu kỳ, tinh tế, hội tụ các hương vị đặc trưng, đủ sự đậm đà nhưng lại dịu thanh. Qua bàn tay khéo léo và sự cảm nhận tài tình của người chế biến, ẩm thực Hà Nội từ những món ăn dân dã được nâng tầm thành văn hóa.
Ví như, chỉ là khúc mía bình thường như bao vùng miền khác đều có nhưng người Hà Nội thường ướp mía với hoa bưởi tạo nên món ngon hấp dẫn. Đó là dịp cuối xuân, đầu hạ, khi hoa bưởi bắt đầu nở, các bà, các cô thường đi chợ sớm, chọn mua một túm hoa bưởi còn đẫm sương và mấy khúc mía tím mập mạp. Mía được tước vỏ, cắt thành từng khúc nhỏ, cho vào liễn sành kèm những bông hoa bưởi rồi đậy nắp lại. Vài tiếng sau, mía được lấy ra ăn, vị ngọt ngào của mía quyện cùng hương bưởi thơm ngát, khiến người ta cảm thấy món ăn ngon hơn, tinh thần thư thái hơn.
Trong hàng trăm món ngon Hà Nội, nổi danh nhất là các món: Phở, nem, bánh cuốn Thanh trì, bún thang, bún chả Hàng Mành, bánh tôm hồ Tây, chả cá Lã Vọng, ô mai Hàng Đường, kem Tràng Tiền, cà phê trứng, chè sen… Các món ăn đó có cả sự hài hòa giữa màu sắc, ngũ vị và đặc biệt có sự cân bằng âm dương theo quan niệm Á Đông.
Nghệ nhân ẩm thực Ánh Tuyết chia sẻ, người Hà Nội nổi tiếng sành ăn, cầu kỳ trong chọn nguyên liệu, tinh tế trong cách thức chế biến từ món ăn chính đến món tráng miệng. Mỗi mùa lại có những món riêng. Bởi vậy, khi nấu món ăn truyền thống, nghệ nhân Ánh Tuyết có những quy tắc chuẩn để mỗi món đều đúng hương vị đặc trưng của các mùa và đảm bảo theo hương vị Hà Nội truyền thống.
Không chỉ tinh tế, tỉ mỉ trong cách chế biến, ngay cả thưởng thức ẩm thực của người Hà Nội cũng mang phong cách riêng. Nhiều món ăn còn gắn với một địa điểm xác định và có thể hiểu địa danh đó làm nên thương hiệu món ngon. Người ta muốn thưởng thức món đó phải cất công tìm đến đúng nơi sẽ có đặc sản cần tìm hoặc có thể vào cửa hàng nào khi thấy biển hiệu treo ngoài phố. Bất cứ ai đặt chân đến Hà Nội đều mong muốn được thưởng thức ẩm thực Hà Nội, để cảm nhận những đặc trưng riêng đậm chất Hà thành.
Hình thành các tour du lịch ẩm thực
Du lịch ẩm thực Hà Nội đã manh nha từ lâu, được một vài công ty du lịch thiết kế đưa vào sản phẩm tour. Nhưng đối tượng khách chủ yếu là người nước ngoài, thích trải nghiệm, khám phá văn hóa khi đến Hà Nội. Tour du lịch được xây dựng theo cách thức đưa khách đến tham gia làm món ăn truyền thống và thưởng thức luôn món ăn đó. Trước kia, một vài nơi còn tổ chức tour khép kín, đưa khách đi chợ truyền thống, nấu ăn và thưởng thức món ăn, nhưng hiện nay, hình thức này ít được tổ chức do điều kiện về thời gian, vệ sinh an toàn tại chợ. Nhà hàng của nghệ nhân Ánh Tuyết trên phố Mã Mây chính là địa chỉ uy tín để các công ty du lịch tổ chức tour ẩm thực cho du khách trải nghiệm.
Vào các buổi tối, đặc biệt là tối cuối tuần, trên các tuyến phố Tạ Hiện, Đinh Liệt, Lương Ngọc Quyến, Hàng Buồm, Tống Duy Tân, Tô Tịch, phố Gầm Cầu… trong khu phố cổ Hà Nội, tập trung rất nhiều người dân và du khách thưởng thức ẩm thực Hà Nội. Trước kia, khi dịch COVID-19 chưa xuất hiện, khu vực này thu hút không ít khách nước ngoài. Du khách đến không chỉ thưởng thức hương vị các món ngon mà còn giao lưu, trò chuyện và tận hưởng không khí sôi động của đêm phố cổ Hà Nội.
Dẫu vậy, việc phát triển sản phẩm du lịch ẩm thực Hà Nội mới chỉ là tự phát, chưa được đầu tư bài bản. Theo ông Vũ Thế Bình, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam, Hà Nội rất có lợi thế về ẩm thực nhưng ngành Du lịch chưa có hoạt động đáng kể để phát triển sản phẩm du lịch ẩm thực. Ông cũng khẳng định, Hiệp hội Du lịch Việt Nam sẵn sàng phối hợp với Hà Nội để tổ chức những sự kiện ẩm thực lớn, tạo cơ sở phát triển loại hình du lịch này.
Là một doanh nghiệp kinh doanh lữ hành, ông Phùng Quang Thắng, Giám đốc Công ty Lữ hành Hanoitourist phân tích, nếu khu vực nào phát triển kinh tế đêm thì có tới 70% khách đến sẽ ăn, 20% khách uống và 10% khách chỉ đến chơi. Hà Nội đang có lợi thế khu phố cổ Hà Nội và phố đi bộ Trịnh Công Sơn tập trung phát triển ẩm thực. Do vậy, hoạt động kinh tế đêm sẽ thu hút khách tốt hơn, khách du lịch sẽ lưu trú tại Hà Nội lâu hơn. Nếu ngành Du lịch phát triển du lịch đêm, du lịch ẩm thực, đây sẽ trở thành sản phẩm đặc trưng của Thủ đô.
Hiện nay, ngành Du lịch Hà Nội đang quan tâm phát triển du lịch ẩm thực, coi du lịch ẩm thực là một trong bảy nhóm sản phẩm du lịch trọng tâm để kích cầu du lịch nội địa trong năm 2021. Theo đó, ngành Du lịch phát triển nhóm sản phẩm ẩm thực, món ngon Hà Nội tại một số quận trọng điểm như: Hoàn Kiếm, Tây Hồ, Long Biên… Cùng với đó, ngành Du lịch phát triển đồng bộ các dịch vụ đi kèm, công tác quảng bá sản phẩm nhằm thúc đẩy phát triển sản phẩm du lịch ẩm thực đặc trưng, thu hút khách du lịch đến với Thủ đô, khám phá văn hóa Hà Nội qua hương vị ẩm thực.
Đinh Thuận [TTXVN]
Nhiều sản phẩm du lịch mới tại lễ hội du lịch và văn hóa ẩm thực Hà Nội năm 2021
“Lễ hội du lịch và văn hóa ẩm thực Hà Nội năm 2021” sẽ mang tới hơn 1.000 nhóm sản phẩm du lịch mới với giá hấp dẫn. Đây là động lực để thu hút du khách đến với Hà Nội và khôi phục hoạt động du lịch nội địa kết nối với các địa phương sau ảnh hưởng của dịch COVID-19. Chương trình sẽ diễn ra từ ngày 16-18/4, tại khu vực tượng đài Lý Thái Tổ, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Chia sẻ:
Từ khóa:
- Văn hóa ẩm thực,
- ẩm thực Hà Nội,