Đạo lý truyền thống “Trẻ cậy cha, già cậy con” của người Việt Nam bao đời nay là khi cha mẹ già cả sẽ sống chung với con cái của mình để con cái tiện việc chăm sóc. Nhưng xã hội bây giờ có nhiều thay đổi về quan niệm sống do tác động của văn hoá ngoại du, do tính chất công việc của người trẻ luôn luôn bận rộn… thì đạo lý truyền thống ấy có còn được đón nhận một cách thoải mái hay đó chỉ là sự ràng buộc trách nhiệm?
Khi con được nhận quá nhiều…
Lúc bé thơ đón nhận sự yêu thương, bao bọc của cha mẹ là điều tất yếu. Cha mẹ hy sinh vô điều kiện cho những đứa con của mình được chăm sóc tốt nhất. Nhưng khi con cái đã trưởng thành, có cuộc sống riêng thì dù không phải là tất cả, nhưng chắc chắn trong mỗi người cũng có lúc nào đó xuất hiện cảm giác bố mẹ già đôi khi làm phiền cuộc sống riêng của mình. Điều đó không nói lên rằng chúng ta bất hiếu, mà đó cũng là điều dễ cảm thông khi hai thế hệ cùng sống dưới một mái nhà – khác nhau về suy nghĩ, về nếp sinh hoạt… Hơn nữa, dù là ở nông thôn hay thành thị thì khi trưởng thành, mỗi người sẽ có những công việc riêng, đều tận tâm tận sức làm việc để vun vén cuộc sống gia đình nên họ không có nhiều thời gian chăm sóc bố mẹ. Nhất là những người sống tại thành phố mà bố mẹ vẫn ở quê thì việc trực tiếp chăm lo cho bố mẹ thường xuyên duờng như là điều không thể. Xa bố mẹ cũng xót lòng lắm chứ, nhưng còn công việc, còn sự nghiệp và gia đình riêng… Tất cả đều là những lý do chính đáng, trong khi bố mẹ lại luôn động viên con cái phải phấn đấu để thành công. Thế mới biết sự hy sinh của bố mẹ lớn lao đến nhường nào!
Dẫu vậy, vẫn không ít người trốn tránh trách nhiệm của phận làm con. Cách quê chẳng bao xa, nhưng cả năm đôi ba lần mới về thăm cha mẹ già. Về chớp nhoáng hỏi cha mẹ dăm ba điều, biếu ít tiền rồi lại mải miết đi… Không biết khi quay lưng đi, có đứa con nào kịp nghe tiếng thở dài nao lòng hay kịp ngoảnh lại để chợt thấy giọt nước mắt như muốn chảy vào trong của mẹ mình không? Thậm chí, có những người sinh được một đàn con, khi bé tất cả đều sống trong vòng tay của cha mẹ. Giờ lớn lên, vẫn những đứa con ấy – tất cả đều ở gần, nhưng cuối cùng bố mẹ vẫn không biết đâu là “nhà thật” của mình, bởi chúng nó chia nhau mỗi tuần, mỗi tháng từng đứa đón bố mẹ về nuôi. Bố mẹ cứ phải theo cái vòng luân phiên do chính con mình sắp đặt mà không có sự lựa chọn, rồi đôi khi lại nghẹn đắng lòng khi nghe chúng tị nạnh việc chăm sóc mình. Nhiều khi ở cùng nhà mà như có bức tường ngăn cách vô hình, bởi từ sáng tới tối, con cháu bận tối mặt với công việc, học tập. Muốn nói chuyện cùng đôi khi cũng khó, không biết nói gì, bàn luận gì với chúng. Thôi đành quanh quẩn làm bạn với người giúp việc, cây cảnh, chim muông và với những bạn già cùng cảnh ngộ. Thèm lắm nghe tiếng cháu kể chuyện bà nghe mà cháu chỉ vùi đầu vào sách vở, rảnh là ôm lấy chiếc máy vi tính. Rồi còn những chuyện cơm không lành, canh không ngọt khi cha mẹ bất đồng quan điểm với con cái trong nếp nghĩ, trong sinh hoạt… Từ những chuyện nhỏ, tích tụ lâu dần sẽ thành khoảng cách giữa những thế hệ.
… Mà vẫn quên những điều thiêng liêng!
Ngẫm thật sâu sẽ thấy dù ta có bao nhiêu lý do chính đáng cho cái sự vô tâm của mình, thì vẫn còn day dứt tới vô cùng nếu bất chợt thấy ánh mắt của bậc sinh thành ngóng mãi về phía ta đi. Tạo hóa như một vòng tròn. Chúng ta gồng mình làm việc, phấn đấu cũng là vì chúng ta cũng đang là bố, là mẹ của những đứa con, cũng làm hết sức để luôn dang rộng tay chăm lo, bao bọc cho con mình, để rồi sau này về già, ta cũng là những ông bố, bà mẹ như bố mẹ mình bây giờ. Vì có cha, có mẹ nên ta đã trưởng thành. Nhưng có lẽ ta quên rằng, con dù lớn vẫn là con của mẹ. Trong nhịp sống hối hả, những người con đã và đang quên rằng ta đang đánh rơi điều gì đó thiêng liêng của tình mẫu tử thì có lẽ phải tự dừng lại để ngẫm và đừng để đánh rơi thêm nữa. Không có người cha, người mẹ nào sống mãi với chúng ta để chúng ta có thể nói “Giá như…”.
Nhiều người thắc mắc Giải thích ý nghĩa Trẻ cậy cha, già cậy con là gì? Bài viết hôm nay chiêm bao 69 sẽ giải đáp điều này.
Bài viết liên quan:
Giải thích Trẻ cậy cha, già cậy con:
- Trẻ cậy cha có nghĩa là khi trẻ khó khăn thì nhờ cha, mẹ.
- Già cậy con có nghĩa là khi về già thì cha khó khăn thì nhờ con phụng dưỡng – giúp đỡ.
Trẻ cậy cha, già cậy con có nghĩa là khi còn trẻ thì được cha mẹ nuôi dưỡng – chăm sóc lớn khôn, đến khi cha mẹ già thì con lại phụng dưỡng cha mẹ – chăm sóc đến cuối đời. Đây là 1 điều đã có từ xa xưa và được truyền đi truyền lại qua bao đời cũng giống như việc có qua có lại mới toại lòng nhau, đây là 1 nghĩa vụ mà bậc cha mẹ – con cái nào cũng phải thực hiện trong 1 đời người.
Thế nên, khi ta nhỏ cha mẹ nuôi ta – răn dạy ta nên người thì khi cha mẹ già thì hãy ở bên kề cạnh đừng gắt gỏng – khó khăn khi họ sai trái mà hãy luôn bên cạnh lắng nghe những lời tâm sự từ họ, luôn biết thấu hiểu – biết kiềm chế – biết cảm thông vì cha mẹ đã già yếu.
Trẻ cậy cha, già cậy con tiếng Anh:
- When young people rely on their parents, When parents are old, they rely on their children.
Đồng nghĩa – Trái nghĩa Trẻ cậy cha, già cậy con:
Qua bài viết Giải thích ý nghĩa Trẻ cậy cha, già cậy con là gì? của chúng tôi có giúp ích được gì cho các bạn không, cảm ơn đã theo dõi bài viết.
Trẻ cậy cha, già cậy con
Trong tình cảm, trách nhiệm chỉ nên để xuống hàng thứ yếu, bởi nếu không yêu thương thực lòng, "trách nhiệm" xem ra giống như một thứ xã giao ngoài mặt; ở đó, người ta phải khoác mặt nạ đạo đức mà trong lòng đầy oán thán
Lần nọ, một cô bạn thân gọi điện cho tôi, nói rằng muốn sinh một đứa con với bạn trai. Cô bảo đứa con đang dự định này sẽ là sợi dây buộc chặt mối quan hệ hiện tại. Tôi thở dài nói rằng sẽ ủng hộ nhiệt thành cho ý tưởng về một đứa trẻ sắp tượng hình, nếu như cô ấy sinh nó ra vì tha thiết muốn có thêm một đứa con; còn nếu chỉ coi đấy là một phương tiện để duy trì hoặc níu kéo mối quan hệ thì tôi kiên quyết phản đối. Bởi, chỉ riêng sự toan tính coi những đứa trẻ như công cụ đã là một ý nghĩ không nhân văn.
Gánh nặng trọng trách
Có lẽ không ở đâu trên thế gian như ở xứ này, những hài nhi từ khi chưa ra đời đã phải gánh lắm trọng trách đến thế.
Đầu tiên, với rất nhiều người cha, đứa trẻ ấy sẽ phải gánh vô số trọng trách của dòng tộc; vì vậy, nó nên là một đứa con trai để nối dõi tông đường, trở thành phương tiện thờ cúng tổ tiên. Gia đình tuyệt tự là đại họa, ngay cả ở giữa thế kỷ XXI, thời đại của smartphone và các dự án mặt trăng, sao Hỏa. Vì thế, nếu thai nhi là con gái, đôi khi nó sẽ không phù hợp với mục đích của dòng tộc, cần phải bị loại bỏ. Chọn lọc giới tính đã gây nên một dự báo kinh hoàng: Đến năm 2050, Việt Nam sẽ khủng hoảng thừa 4,3 triệu đàn ông.
Thứ hai, với rất nhiều người mẹ, đứa trẻ có thể phục vụ cho một vài toan tính đàn bà, ấy là để trói buộc một cuộc tình, để níu chân đức ông chồng khi mơ hồ ông ta đã không còn hoàn toàn thuộc về mình trong khi mình ít nhiều đã phai nhạt xuân sắc, để bảo đảm phần thừa kế trọn vẹn nếu như nhà chồng ấy là một cự phú hoặc chỉ đơn giản là để an tâm bởi những đứa con sẽ thêm nút thắt cho "lạt mềm buộc chặt", phòng lỡ đâu sau này "bác ta có gì đó bên ngoài thì đây sẽ là chốn "quay đầu là bờ"; người ta có thể bỏ vợ chứ đâu dễ bỏ con".
Với rất nhiều bậc cha mẹ, đứa con giống như vốn đầu tư trả góp để phòng lúc ốm đau, khi tuổi già. Nên khi khuyến khích nhau đẻ thêm con, người ta hay nói câu cửa miệng: "Đẻ thêm nữa đi để sau này có đứa nó hầu cho". Người già lúc nằm viện thấy giường nhà bên cạnh con đàn cháu đống vào thăm, đổ bô bưng chậu thì xem ra lấy làm tủi thân, rầu rĩ lắm, nghĩ biết thế ngày xưa cố đẻ thêm vài đứa nữa giờ có phải "số hưởng" rồi không.
Họ quên mất rằng một khi bản thân đã coi con cái là hàng loạt công cụ nhằm phục vụ mục đích của họ, chưa cho đi đã đòi nhận lại, ấy đã là vô tình trở thành người không tử tế. Người ta vẫn nói rằng tình yêu thương của cha mẹ là tình yêu vô điều kiện, tình yêu một chiều, vậy phải chăng khi đòi hỏi con cái phải đáp ứng ngần ấy mục tiêu, đó hẳn phải là "có điều kiện".
Minh họa: HOÀNG ĐẶNG
Tự trái tim ta biết phải làm gì
Ta nghe chuyện Tây thấy mà sốc, cứ như chuyện người ngoài hành tinh, cớ làm sao cha mẹ, con cái lại phải trả tiền ăn, tiền nhà cho nhau như người dưng. Cớ làm sao con cái phương trưởng mà lại tống cha mẹ già vô trại dưỡng lão. Cớ làm sao bố mẹ nhà cao cửa rộng mà lại bắt đứa trẻ mới ngơ ngác 18 xuân xanh ra ở thuê trọ rồi đêm hôm đi rửa bát kiếm thêm trả tiền nhà. Sống chi mà vô cảm, tàn nhẫn!
Thế nên, mới phổ biến ở xứ mình rằng những đứa con sức dài vai rộng vẫn cứ ở ì mà ăn bám cha mẹ. Thậm chí, nhiều gia đình, con cái ở tuổi U50 rồi mà bố mẹ vẫn phải nhức đầu lo công ăn việc làm, lo nhà cho ở, lo tiền chợ hằng tháng cho cả vợ chồng, rồi cho cả mấy đứa cháu. Việc một bà già về hưu vẫn phải cáng đáng hết đại gia đình 4 người, gồm con trai, con dâu và 2 đứa cháu, cả về công sức lẫn tiền bạc, hoàn toàn không phải là hiếm. Những lúc ngồi tâm sự với nhau, họ đổ cho số trời. Nhà nào có con vừa mới ra trường đã gửi tiền nuôi bố mẹ thì được coi là có phúc. Còn gia cảnh nào con xấp xỉ 50 tuổi, cha mẹ già vẫn phải lo cho từng bữa ăn rồi thậm chí kéo cày trả nợ thay con thì coi như cái họa. Họa, phúc là do… kiếp trước mà thành. Họ bảo nhau thế. Do là kiếp trước mình mắc nợ nó hoặc nó mắc nợ mình; xem ai mắc nợ nhiều hơn thì kiếp này phải trả nợ.
Ừ thì Tây họ sòng phẳng nhưng họ sẽ hiếm có chuyện con cái đùn đẩy nhau trách nhiệm chăm nuôi cha mẹ già, thậm chí mắng chửi nhau, cạch mặt nhau, kèn cựa nhau trước mặt cha mẹ già xem kẻ nuôi nhiều, người nuôi ít. Ừ thì Tây họ không "trẻ cậy cha, già cậy con" nhưng họ ít có cảnh kiện cáo, chém giết nhau tranh giành tài sản, thậm chí mạt đến mức con phải nuôi mẹ nằm liệt giường thì đâm oán ức tới nỗi cầm chổi quật mẹ như quân thù rồi đổ cả bô chất thải vào mặt mẹ. Trong tình cảm, trách nhiệm chỉ nên để xuống hàng thứ yếu, bởi nếu không yêu thương thực lòng, "trách nhiệm" xem ra giống như một thứ xã giao ngoài mặt mà thôi; ở đó, người ta phải khoác mặt nạ đạo đức mà trong lòng thì đầy oán thán. Còn nếu yêu thương thực bụng, há có phải ràng buộc và điều kiện nào nữa hay không. Tự trái tim ta biết phải làm gì với cha mẹ ta và các con của ta. Và tình yêu ấy sẽ được cảm nhận không phải bằng những nợ nần đồng lần từ tiền kiếp.
Truyền thống văn hóa khác hẳn phương Tây
"Trẻ cậy cha, già cậy con" là truyền thống văn hóa khác hẳn phương Tây - nơi mà bố mẹ già không bao giờ sống với con cái trưởng thành [nếu có hãn hữu, họ thường đưa cho con tiền ăn, tiền nhà hằng tháng như một trách nhiệm độc lập]. Khi các cụ già cảm thấy đã đến lúc tuổi tác không cho phép, họ sống một mình một căn hộ [nếu người bạn đời đã về với thế giới bên kia] thì họ sẽ tự nguyện vào nhà dưỡng lão. Còn những đứa trẻ, đến năm 18-20 tuổi đều buộc phải chuyển ra ở riêng để tự lập như một cách rèn luyện kỹ năng sống và một thói quen văn hóa bất di bất dịch. Chúng sẽ phải vừa đi học vừa đi làm thêm để tự kiếm tiền trang trải cuộc sống, cho dù cha mẹ chúng giàu có đến mức nào đi chăng nữa. Cả nước hành xử như thế nên ai không làm vậy mới là kỳ quặc, là "ăn bám", "tầm gửi", "đáng xấu hổ". Vạn bất đắc dĩ đứa con mới sống tạm cùng cha mẹ một thời gian [thường là sau khi ly dị] nhưng cũng phải trả tiền ăn, tiền nhà cho cha mẹ một cách sòng phẳng. Cha mẹ, con cái, anh chị em đều tiền ai, công sức ai người nấy hưởng, hoàn toàn không có trách nhiệm phải nghe những lời mắng nhiếc "Sao cậu ăn nên làm ra thế mà để cho cha mẹ/anh/chị/em/con cái phải sống ở căn nhà chật hẹp như vầy?".