Trên các máy bay chiến đấu, tiêm kích thì thường ghế của phi công sẽ được tích hợp thêm dù và một cơ chế đặc biệt giúp phi công có thể thoát khỏi máy bay ngay trên bầu trời một cách an toàn. Tuy nhiên, tại sao trên các máy bay thương mai [hay còn gọi là máy bay chở khách] lại không trang bị nó nhằm khi có sự cố, hành khách có thể nhảy ra khỏi máy bay? Hãy cùng Giải Đáp Việt đi tìm câu trả lời cho vấn đề này nhé!
Trên các máy bay thương mai, dưới ghế của mỗi hành khách đều được trang bị áo phao với mục đích là trong trường hợp khẩn cấp, máy bay đáp xuống biển hoặc hồ nước thì hành khách có thể sử dụng nó. Vậy tại sao không phải là dù? Sau đây chính là một trong các lý do đó.
TRANG BỊ DÙ CHƯA CHẮC ĐÃ AN TOÀN
Việc trang bị dù cho hành khách chưa chắc là đã an toàn vì nhảy dù tưởng thì đơn giản nhưng lại đòi hỏi kỹ thuật cực kỳ tốt và được huấn luyện bài bản. Với người bình thường, việc nhảy dù không khác nào tự sát và trông đợi và sự may mắn. Ngay cả các phi công lái tiêm kích, dù được huấn luyện bài bản về nhảy dù nhưng điều kiện nào được phép nhảy cũng là một chuyện đáng lưu tâm.
Nếu khi nhảy khỏi máy bay ở độ cao lớn quá chúng ta hoàn toàn có thể rơi vào trạng thái hôn mê do thiếu oxi. Hoặc khi máy bay đang bay với vận tốc cao, chúng ta nhảy ra sẽ bị hút vào thân máy bay va đập gây tổn thương nặng và kể cả không bị đập vào thân máy bay thì sức gió và lực quán tính lúc đó cũng có thể làm bạn “không toàn mạng”.
GÂY RA TÌNH TRẠNG MẤT KIỂM SOÁT
Khi máy bay gặp sự cố, chúng ta thường được khuyến cáo là ngồi im tại chỗ, thắt dây an toàn và việc còn lại để phi hành đoàn và phi công lo. Tuy nhiên, nếu trang bị dù, chắc chắn sẽ khiến nhiều người hoảng loạn và không chịu ngồi im và gây ra tình trạng hỗn loạn, nguy hiểm hơn nhiều.
THIẾT KẾ KHÔNG CHO PHÉP
Thiết kế máy bay tiêm kích với phần nắp trên của máy bay có thể đóng mở linh hoạt, trong trường hợp cần nhảy khỏi máy bay, phi công sẽ kích hoạt bộ phận điều khiển, nóc máy bay mở và ghế bật ra khỏi máy bay, cả phi công và ghế [có tích hợp dù] sẽ thoát ra ngoài một cách an toàn. Tuy nhiên, máy bay thương mại lại hoàn toàn khác, nó không thể thiết kế giống như tiêm kích nên rất khó để làm việc này.
GÂY LÃNG PHÍ
Những máy bay chiến đấu, tỉ lệ gặp nguy hiểm cao và hoạt động trong các vùng không hoàn toàn cố định, các nhiệm vụ cũng vậy. Tuy nhiên, máy bay thương mai, các đường bay đều có độ an toàn cực kỳ cao và tỉ lệ gặp sự cố là không nhiều.
Nếu trang bị ghế đặc biệt có tích hợp thêm dù sẽ khiến trọng lượng máy bay tăng lên đáng kể, từ đây là lãng phí nhiên liệu cho các chuyến bay. Chưa kể, vì kích thước ghế và phần để chân sẽ bị dù chiếm, cùng không gian đó, hãng hàng không sẽ lắp được ít ghế hơn.
Ngoài ra, phần nóc của máy bay cũng sẽ phải thiết kế lại, sẽ không còn hành lý ở trên nữa, vì vậy hành khách sẽ phải để hành lý ở chỗ khác hoặc ký gửi toàn bộ, giảm tiện lợi, giảm khả năng vận tải của máy bay và từ đó cũng gây ra những lãng phí.
Dựa trên nhiều lý do, việc trang bị dù trên máy bay thương mại là thiếu khả thi, không cần thiết và lãng phí. Bởi vì vậy, chúng ta không thấy các máy bay thương mại trang bị dù cho mỗi hành khách.
Tại sao máy bay chở khách lại không trang bị thêm dù nhảy?
Trên tất cả các chuyến bay thương mại của mọi hãng hàng không thế giới, bên dưới mỗi ghế ngồi của hành khách đều có áo phao. Đó là một trong những món đồ được trang bị thêm để hành khách sử dụng trong trường hợp khẩn cấp. Nhưng đã bao giờ bạn đặt câu hỏi, tại sao máy bay không trang bị thêm thiết bị dù nhảy cho mỗi khách?
Câu trả lời được giải thích vì những lý do dưới đây.
Một số máy bay thương mại phổ biến nhất hiện nay thuộc dòng Boeing 737 có thể chứa khoảng 200 người, bao gồm tiếp viên phi hành đoàn. Để thành thạo cách nhảy dù đòi hỏi hành khách phải trải qua khóa học đào tạo nghiêm túc. Với những người chưa được huấn luyện, khó lòng xử lý kịp thời trong tình huống khẩn cấp, đặc biệt khi tâm lý đang bất ổn, lo lắng.
Nhảy dù khỏi những máy bay chở khách khi gặp sự cố là điều khó khả thi bởi dễ dẫn tới con số tử vong cao. Ảnh minh họa
Với một chuyến bay nếu không may gặp sự cố, hành khách sẽ hoảng sợ. Theo tính toán từ các chuyên gia, với một chuyến bay có lượng khách trung bình đông như vậy, mọi người không đủ thời gian để hoàn thành các bước nhảy dù an toàn. Ví dụ, khoảng 200 người đang hoảng loạn trên một chuyến bay gặp nạn, bạn nghĩ ai sẽ đủ kiên nhẫn để chờ đợi tới lượt nhảy khỏi máy bay?
Lý giải thêm về việc nhảy dù khi máy bay gặp sự cố ở trên cao. Theo số liệu thống kê từ năm 2003 - 2012, chỉ 9% các vụ tử vong do máy bay gặp sự cố khi bay ở trên cao. Trong khi đó, tỷ lệ còn lại là sự cố lúc máy bay cất hoặc hạ cánh. Đây là những vị trí có độ cao quá thấp để dù có thể hoạt động.
Ngoài ra, trong trường hợp gặp sự cố giữa chuyến bay liên quan tới yếu tố thời tiết như giông bão, gió giật mạnh. Với điều kiện thời tiết như vậy, nhảy dù ra ngoài ra điều cực kỳ nguy hiểm. Khi đó, hành khách không thể lường hết mọi trường hợp xấu xảy ra như tốc độ bay, địa hình bên dưới, thời tiết... Điều này rất nguy hiểm và có thể dẫn tới con số thương vong lớn.
Một điều quan trọng khác cần lưu ý là tốc độ của máy bay hoạt động trên không thường ở mức cao. Khi nhảy khỏi máy bay, hành khách có thể bị hút vào máy bay. Nếu may mắn thoát khỏi lực hút này cũng rất dễ bị thương nặng, thậm chí tử vong bởi sự va đập của gió.
Vấn đề tiếp theo liên quan tới trọng lượng của những chiếc dù trên máy bay. Nếu mỗi hành khách có một chiếc dù nặng khoảng 7 kg, trọng lượng máy bay tăng thêm khoảng 1.360 kg. Theo nguyên lý chung, máy bay càng nặng, nhiên liệu đốt càng nhiều. Như vậy, hành khách phải trả tiền vé nhiều hơn bình thường.
Thêm nữa, mỗi chiếc dù chắc chắn sẽ chiếm không gian trên máy bay. Điều này khiến hành khách ít chỗ để chân hơn. Như vậy, đó là bài toán không khả thi.
Trên tất cả các chuyến bay thương mại của mọi hãng hàng không thế giới, bên dưới mỗi ghế ngồi của hành khách đều có áo phao. Đó là một trong những món đồ được trang bị thêm để hành khách sử dụng trong trường hợp khẩn cấp. Nhưng đã bao giờ bạn đặt câu hỏi, tại sao máy bay không trang bị thêm thiết bị dù nhảy cho mỗi khách?
Trước khi một chiếc máy bay dân dụng bắt đầu vận chuyển hành khách, nó phải trải qua một quá trình thử nghiệm rất dài, hơn một ngàn chuyến bay thử để phát hiện và loại bỏ mọi khiếm khuyết. Xác suất an toàn đường không phải cao gấp 10 lần xác suất an toàn đường bộ.
Những chiếc máy bay cường kích hoặc tiêm kích cũng có độ an toàn cao, nhưng chúng được chế tạo cho việc tham gia tác chiến, trong một chế độ công tác nhất định, và trong trường hợp thua trận, cần phải tạo điều kiện cho phi công rời khỏi máy bay và tiếp đất bằng ghế đệm đặc biệt.
Còn máy bay chở khách thì bay theo chế độ vận tải, theo một lộ trình có kiểm soát, do đó việc lắp ghế cho từng hành khách để họ có thể thoát hiểm ra ngoài trong trường hợp khẩn cấp không phải là biện pháp tối ưu. Mỗi chiếc ghế phải phù hợp với trọng lượng của một vị khách cụ thể thì mới mở được hệ thống thoát hiểm. Rồi những thao tác tiếp theo phải được thực hiện một cách thành thạo - đó là cả một quá trình diễn biến tâm lý hết sức phức tạp, ngay cả phi công chiến đấu cũng phải luyện tập rất công phu.
Mặc dù nhảy dù là một phương pháp thoát chết rất tốt nhưng phải trải qua khóa học đào tạo nghiêm ngặt. Nếu máy bay chở khách chuẩn bị dù cho hành khách chỉ cần hơi có sự cố máy móc hay những rung động nhỏ trên máy bay thì e rằng sẽ có một số hành khách không hiểu đòi nhảy dù ngay. Tình huống này khiến các hành khách khác hoảng loạn mà ào ào nhảy theo.
Tốc độ máy bay đang rất cao. Nếu nhảy ra, người sẽ bị hút rất mạnh vào máy bay và bị chấn thương nặng. Vả lại, người nào có sức phi thường dứt ra được, thì chắc chắn cũng sẽ chết bởi sự va đập của gió.
Đối với người chưa được huấn luyện thì việc nhảy dù là rất nguy hiểm; vội vàng nhảy dù trong tình huống không hiểu rõ độ cao, tốc độ, cũng không hiểu được địa hình phía dưới thì thương vong, tử vong với số lượng lớn là điều khó tránh khỏi. Thực ra, những độ rung nhỏ của máy bay hoặc sự cố máy móc là điều rất bình thường, hoặc có thể loại bỏ. Và như vậy, chỉ cần nhảy dù thôi thì ngược lại có thể sẽ gây ra sự cố thương vong không đáng có.
Vấn đề tiếp theo liên quan tới trọng lượng của những chiếc dù trên máy bay. Nếu mỗi hành khách có một chiếc dù nặng khoảng 7 kg, trọng lượng máy bay tăng thêm khoảng 1.360kg [Tính theo dòng máy bay Boeing 737 có thể chứa khoảng 200 người, bao gồm tiếp viên phi hành đoàn]. Theo nguyên lý chung, máy bay càng nặng, nhiên liệu đốt càng nhiều. Như vậy, hành khách phải trả tiền vé nhiều hơn bình thường.
Thêm nữa, mỗi chiếc dù chắc chắn sẽ chiếm không gian trên máy bay. Điều này khiến hành khách ít chỗ để chân hơn. Như vậy, đó là bài toán không khả thi.
XUÂN NGUYỄN
;