Mang thai là một quãng thời gian đánh dấu nhiều sự thay đổi ở cơ thể người phụ nữ. Bên cạnh niềm hạnh phúc làm mẹ, thai phụ cũng sẽ gặp phải rất nhiều khó chịu về sức khỏe, trong đó có sự xuất hiện của hiện tượng khó thở. Vậy bị khó thở khi mang thai là do đâu, có nguy hiểm không, khắc phục thế nào,...
1. Vì sao mẹ bầu bị khó thở khi mang thai?
Hiện tượng khó thở khi mang thai xảy ra với nhiều mẹ bầu, ở những thời điểm khác nhau, phổ biến nhất là đầu và cuối thai kỳ, chủ yếu do:
- Sự thay đổi hormone
Khi mang thai do sự gia tăng nồng độ hormone progesterone kích thích trung tâm hô hấp ở não và ảnh hưởng tới phổi nên hơi thở của mẹ bầu trở nên gấp gáp hơn, xuất hiện tình trạng khó thở.
Sự thay đổi hormone cũng là lý do gây nên hiện tượng khó thở khi mang thai
- Sự lớn lên của thai nhi
Thai nhi càng phát triển thì tử cung càng mở rộng gây đè nén vùng dưới cơ hoành - 1 bộ phận kết hợp với phổi để đưa không khí vào phổi. Điều này khiến cho cơ hoành không mở rộng được nên mẹ bầu bị khó thở khi mang thai. Thậm chí có những trường hợp do thai nhi quá to và đạp khỏe làm cho cơ hoành bị ép chặt nên thai phụ thiếu oxy đến mức ngất xỉu.
- Giữ nước
Khó thở khi mang thai cũng là hiện tượng hay xảy ra ở những mẹ bầu gặp phải chứng phù nề. Do phù nề làm xoang mũi và phổi bị ảnh hưởng nên gây ra hiện tượng khó thở.
- Thiếu máu
Do cơ thể khi mang thai phải dùng lượng sắt nhiều hơn để tạo ra các tế bào hồng cầu cần thiết và mang oxy đi nuôi cơ quan nội tạng, nuôi thai nhi. Vì thiếu lượng sắt dự trữ để làm điều này, để tạo oxy, cơ thể sẽ phải làm việc nhiều hơn bình thường khiến cho mẹ bầu bị thiếu máu nên khó thở.
- Bệnh van tim
Mẹ bầu bị bệnh van tim thường khó thở, mệt mỏi, suy tim, đau ngực, rối loạn nhịp tim,... Đây là bệnh lý nguy hiểm, cần được theo dõi sát sao từ bác sĩ để tránh những ảnh hưởng xấu tới cả mẹ và bé khi không được phát hiện kịp thời.
- Bệnh hen suyễn
Đối với mẹ bầu đã có tiền sử bệnh hen suyễn thì quá trình mang thai sẽ khiến cho những triệu chứng của bệnh trở nên nặng nề hơn nên rất khó tránh tình trạng khó thở.
- Thuyên tắc phổi
Khi huyết khối bị kẹt trong động mạch phổi sẽ dẫn đến tình trạng thuyên tắc phổi và sinh ra hiện tượng đau ngực, ho, khó thở khi mang thai
2. Khó thở khi mang thai có phải là hiện tượng nguy hiểm?
Thực tế cho thấy có đến 60 - 70% thai phụ bị khó thở trong tam cá nguyệt thứ nhất, thứ 2 hoặc thứ 3 và hầu hết đều là triệu chứng bình thường, có thể sẽ đồng hành cùng mẹ trong suốt thai kỳ. Điều đáng nói là không phải lúc nào bác sĩ cũng tìm ra được nguyên nhân gây ra tình trạng này.
Hiện tượng khó thở khi mang thai phần lớn không nguy hiểm cho thai phụ
Ở tam cá nguyệt đầu tiên của thai kỳ, tuy thai nhi chưa đủ lớn để gây ra các vấn đề về hô hấp nhưng sự gia tăng của hormone progesterone sẽ kích thích hô hấp, làm tăng nhu cầu cung cấp dưỡng khí sinh ra khó thở. Sang tam cá nguyệt thứ hai, tử cung phát triển nhiều hơn, cách thức hoạt động của tim cũng có sự thay đổi, lượng máu trong cơ thể tăng khiến tim phải bơm mạnh hơn nên khiến việc thở gặp khó khăn. Vào tam cá nguyệt thứ ba, nếu đầu của con nằm dưới xương sườn hay ấn vào cơ hoành của mẹ thì sẽ khiến mẹ bị khó thở.
Ảnh hưởng thường gặp nhất do tình trạng khó thở gây ra đó là khiến mẹ bầu cảm thấy mệt mỏi, khó chịu. Nếu khó thở khi mang thai gây ra do sự tác động của thai kỳ thì không nguy hiểm đến sức khỏe của mẹ, nó sẽ tự động biến mất sau khi sinh. Những trường hợp khó thở do thiếu máu hoặc xuất phát từ nguyên nhân bệnh lý thì cần được bác sĩ thăm khám, theo dõi để có phương án xử trí hiệu quả, tránh những ảnh hưởng xấu cho sức khỏe của cả mẹ và bé.
3. Mẹ bầu bị khó thở khi mang thai phải làm gì?
3.1. Khó thở khi mang thai - thời điểm cần gặp bác sĩ
Mặc dù hầu hết trường hợp khó thở khi mang thai không nguy hiểm nhưng nếu có những biểu hiện dưới đây, tốt nhất mẹ bầu nên gặp bác sĩ ngay:
- Tăng nhịp tim bất thường.
- Thở khò khè kéo dài.
- Khó thở kèm theo đau tức ngực.
- Môi, chân, ngón tay chuyển màu xanh.
3.2. Một số biện pháp khắc phục tại nhà
- Nghỉ ngơi
Ngay khi cảm thấy khó thở, mẹ bầu hãy nghỉ ngơi và dừng các hoạt động thể chất, tập hít thở sâu và đều để điều hòa lại nhịp thở.
Bài tập thở giúp cải thiện tình trạng khó thở ở mẹ bầu
- Vận động nhẹ nhàng
Đi bộ vừa phải, tập yoga bầu,... là cách để cải thiện tình trạng khó thở, điều hòa nhịp tim. Những bài tập thở cũng rất tốt cho quá trình hô hấp. Đây là những hoạt động không quá nặng đã được nhiều mẹ bầu lựa chọn và thấy hiệu quả tương đối rõ rệt.
Mẹ bầu có thể tham khảo bài tập thở sau: đầu tiên hãy hít vào thật sâu kết hợp nâng cánh tay lên trên và hai bên; tiếp sau đó đặt cánh tay xuống hai bên, thở ra; tiếp theo nữa là hít sâu vào kết hợp nâng cao đầu rồi hạ thấp đầu xuống để thở ra và đặt tay lên lồng ngực; cuối cùng đẩy lồng ngực ra xa tay và hít thật sâu. Bài tập thở này sẽ làm tăng dung tích phổi để việc thở trở nên dễ dàng hơn.
- Thay đổi tư thế
Mẹ bầu cũng có thể điều chỉnh tư thế của mình để việc thở trở nên dễ hơn. Tư thế đứng hoặc giữ thẳng lưng là một gợi ý tốt bởi nó giúp phổi có được khoảng không để tiếp nhận oxy. Hoặc nếu khó thở vào buổi đêm thì mẹ bầu có thể chèn gối vào thân trên, lưng để hạn chế áp lực mà thai nhi gây lên phổi. Ngoài ra, nằm nghiêng về bên trái cũng giúp cải thiện tình trạng khó thở khi mang thai bởi lúc này tử cung không đè lên động mạch chủ.
Mặc dù phần lớn các trường hợp khó thở khi mang thai không nguy hại nhưng mẹ bầu cũng không nên chủ quan. Nếu thấy tình trạng này kéo dài kèm theo các triệu chứng khác thường thì tốt nhất nên tham vấn ý kiến bác sĩ chuyên khoa.
Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC thông qua tổng đài 1900 56 56 56, với đội ngũ chuyên viên y tế dày dạn kinh nghiệm và vững vàng về kiến thức chuyên môn luôn sẵn lòng hỗ trợ mẹ bầu khi cần thiết, vì thế, đừng e ngại liên hệ với chúng tôi để được giúp đỡ tận tình.
Khó thở khi mang thai là một trong những triệu chứng thường gặp trong suốt thời gian mang thai, nhất là khi về đêm. Tuy nhiên, mỗi người thường gặp triệu chứng này ở giai đoạn khác nhau. Có nhiều mẹ bầu bị khó thở khi mang thai tháng thứ 5, tháng thứ 8, tháng thứ 9. Thậm chí nhiều mẹ bầu còn bị đầy hơi khó thở ngay từ những ngày đầu thai kỳ. Chứng khó thở về đêm còn gây tình trạng mất ngủ khiến mẹ bầu mệt mỏi và suy nhược cơ thể. Vậy, khó thở khi mang thai tháng đầu có đáng lo ngại không? Và cách khắc phục như thế nào, hãy cùng Iron Woman đọc bài viết dưới đây nhé.
Thông thường, mẹ bầu thường bị khó thở khi mang thai tháng đầu, điều này khiến mẹ không ngừng lo lắng. Vì khi bắt đầu mang thai, cơ hoành – dải mô cơ ngăn cách giữa tim và phổi với bụng tăng lên 4cm trong 3 tháng đầu, để cơ thể mẹ thích nghi với sự phát triển của thai nhi. Sự thay đổi này làm thay đổi quá trình hít thở của mẹ bầu, vì vậy một số mẹ sẽ nhận thấy khó thở sâu như lúc trước.
Bên cạnh đó, sự gia tăng nồng độ hormone progesterone cũng là nguyên nhân gây khó thở cho mẹ bầu. Đây là hormone đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của thai nhi, đồng thời nó cũng là 1 chất kích thích hô hấp, khiến bà bầu phải thở nhanh hơn và nhiều hơn để lấy dưỡng khí cho thai nhi, do đó, khiến mẹ bầu bị khó thở.
Mẹ bầu bắt đầu cảm thấy khó thở rõ rệt hơn trong khoảng thời gian này. Có thể do giai đoạn này tử cung phát triển nhanh để thích nghi với sự phát triển của thai nhi. Tuy nhiên, khi tử cung mở rộng sẽ chèn ép, khiến hoạt động của cơ hoành bị hạn chế. Cùng với đó là sự tăng mức độ hoạt động của tim sẽ gây nên tình trạng khó thở khi mang thai cho mẹ bầu.
Trong thời kỳ mang thai, lượng máu tăng lên khoảng 50%, buộc tim phải làm việc nhiều hơn trước để bơm máu đến nhau thai. Điều đó khiến bà bầu phải thở nhiều hơn dù đang trong trạng thái nghỉ ngơi, nên khiến bà bầu bị khó thở, cảm thấy mệt khi hít thở.
Trong 3 tháng cuối này, việc hít thở của mẹ trở nên dễ dàng hay khó khăn phụ thuộc vào đầu em bé đang ở vị trí nào. Đây là giai đoạn “xoay đầu” của thai nhi xuống vùng xương chậu. Khi thai nhi chưa xoay đầu, đầu của bé có thể nằm ở dưới xương sườn. Vị trí này gây áp lực lên cơ hoành, từ đó gây khó thở cho mẹ bầu. Tình trạng bà bầu bị khó thở có thể kéo dài từ tuần 31 đến tuần 34 của thai kỳ.
Khó thở khi mang thai chủ yếu là do những thay đổi của cơ thể để thích nghi với sự phát triển của em bé, tuy nhiên, vẫn có một số nguyên nhân khác gây ra tình trạng có bầu khó thở, đó là:
- Bệnh hen suyễn: Mang thai là giai đoạn mẹ bầu phải đối mặt với nhiều sự biến đổi. Nếu bị hen suyễn khi mang thai có thể khiến các triệu chứng của bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Do đó, nếu mẹ bầu bị hen suyễn thì cần chú ý hơn khi có biểu hiện tức ngực, khó thở. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để nhận được tư vấn và các phương pháp điều trị an toàn trong thai kỳ.
- Bệnh cơ tim chu sản: Bệnh có thể xảy ra trong quá trình mang thai hoặc sau khi sinh, là một loại của bệnh suy tim. Các triệu chứng của bệnh như cơ thể mệt mỏi, sưng mắt cá chân, hạ huyết áp, tim đập nhanh, mệt mỏi, khiến bà bầu bị khó thở. Những triệu chứng này khiến nhiều phụ nữ lầm tưởng đây là các dấu hiệu của việc mang thai. Tuy nhiên các mẹ không được chủ quan, bệnh cơ tim chu sản có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của mẹ và bé. Vậy nên, khi phát hiện mình bị những dấu hiệu khác ngoài khó thở, các mẹ nên đi khám để được điều trị kịp thời.
- Bệnh thuyên tắc phổi: Thường xảy ra khi huyết khối [cục máu đông] bị tắc nghẽn trong động mạch phổi. Thuyên tắc phổi ảnh hưởng đáng kể đến hệ thống hô hấp. Nó có thể ảnh hưởng đến quá trình hít thở và khiến mẹ bầu bị khó thở, ho và đau ngực.
- Tình trạng tích nước trong cơ thể: Đa số các bà bầu thường bị phù nề khi mang thai do tình trạng tích nước. Khi bị phù nề, việc tích nước trong cơ thể bà bầu sẽ ảnh hưởng đến phổi và xoang mũi, gây khó khăn khi thở.
- Bị thiếu máu: Khi mang thai, cơ thể cần lượng sắt nhiều hơn bình thường để sản xuất các tế bào hồng cầu cần thiết và đưa oxy đi nuôi dưỡng thai nhi cũng như các cơ quan khác trong cơ thể. Việc thiếu sắt cũng có nghĩa là thiếu máu sẽ khiến cơ thể làm việc nhiều hơn so với mức bình thường để tạo oxy, dẫn đến tình trạng khó thở khi mang thai.
Xem thêm: Bổ sung sắt sao cho đúng cách
Xem ngay: Phụ nữ 30 tuổi nên ăn gì uống gì để duy trì thanh xuân
Khó thở khiến mẹ bầu cảm thấy không thoải mái và hạn chế nhiều hoạt động thường ngày. Để giảm bớt tình trạng này, mẹ bầu có thể áp dụng một số biện pháp sau:
Trước tiên, mẹ bầu nên nghỉ ngơi nếu cảm thấy khó thở, bởi khi mang thai, phụ nữ không thể thực hiện các hoạt động thể chất như bình thường như mang vác đồ đạc, leo cầu thang nhiều.
Mẹ bầu bị khó thở khi mang thai có thể điều chỉnh tư thế để có thể hít thở dễ dàng hơn. Giữ thẳng lưng khi ngồi hoặc đứng sẽ giúp phổi có khoảng không để tiếp nhận oxy dễ dàng.
Nếu mẹ bầu khó thở về đêm thì có thể chèn gối vào lưng và phần thân trên để tránh việc thai nhi gây áp lực lên phổi. Mẹ bầu cũng nên nằm nghiêng sang trái để tử cung không đè lên động mạch chủ – động mạch chính dẫn máu chứa oxy cung cấp đến các cơ quan trong cơ thể, giúp việc hít thở dễ dàng hơn.
Mẹ bầu nên tập luyện các bài tập thở thường được áp dụng trong lúc sinh để quá trình hô hấp dễ dàng hơn. Bên cạnh đó, mẹ bầu cũng nên chăm chỉ tập thể dục khi mang thai, để điều hòa vè kiểm soát hơi thở của mình tốt hơn. Yoga, bơi và đi bộ là những bài tập nhẹ nhàng, giúp mẹ cung cấp oxy cho phổi nhiều hơn. Tuy nhiên, bà bầu nên tham khảo ý kiến và tư vấn của bác sĩ trước khi thực hành. Mẹ cũng có thể bỏ ra 10 phút mỗi ngày để thử các bài tập hít thở, giúp mở rộng phổi:
- Đứng thẳng người, hai tay buông hai bên
- Hít sâu và từ từ đưa hai tay cao qua đầu. Nhớ nâng đầu cao khi thở
- Thở ra và hạ tay xuống
- Mẹ bầu có thể tập động tác này mỗi ngày, hoặc những khi cảm thấy khó thở.
Dinh dưỡng thai kỳ luôn là vấn đề đau đầu của các bà bầu. Bởi các mẹ luôn mong muốn mình và thai nhi có 1 sức khỏe tốt nhưng không bị quá tăng cân. Tuy nhiên không phải ai cũng biết cách bổ sung dinh dưỡng đúng cách trong thai kỳ. Thiếu máu cũng khiến bà bầu bị khó thở. Do đó, ngoài vitamin tổng hợp, canxi cho bà bầu thì các mẹ nên bổ sung thêm thuốc sắt để dự phòng thiếu máu thiếu sắt.
Tình trạng khó thở và thở nhanh khi mang thai thường không gây hại cho cả mẹ và em bé. Mẹ bầu chỉ cần nghỉ ngơi, có chế độ làm việc hợp lý, đi lại nhẹ nhàng, hạn chế lao động nặng và quá sức. Tuy nhiên, nếu như các mẹ bầu gặp phải hiện tượng khó thở đi kèm với các triệu chứng sau thì nên đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế để được khám ngay lập tức:
- Bị hen suyễn nghiêm trọng.
- Thở gấp, tim đập nhanh hoặc nhịp tim tăng cao kéo dài.
- Thấy đau ngực hoặc bị đau khi hít thở sâu.
- Ho liên tục và kéo dài, kèm theo sốt, ớn lạnh, thở khò khè.
- Các ngón tay, chân và môi chuyển sang màu tím, xanh.
- Mẹ bầu mắc bệnh mạn tính.
Mẹ bầu bị khó thở trong thai kỳ là tình trạng phổ biến không gây ảnh hưởng đến mẹ và bé. Tuy nhiên, nếu gặp khó thở và có các triệu chứng đi kèm kể trên sẽ trở nên đáng ngại, mẹ bầu cần đi khám sớm tại bệnh viện.
Bài viết trên chia sẻ một số kiến thức, giúp các mẹ bầu có được cái nhìn tổng quát về hiện tượng khó thở khi mang thai. Nguyên nhân đến từ sự thích ứng của cơ thể trong quá trình mang thai nên không có cách khắc phục triệt để. Cách tốt nhất để phòng ngừa là nâng cao sức khỏe của bản thân.
Nguồn tham khảo:
Why Does Breathlessness Occur in Early Pregnancy? – //www.healthline.com/health/shortness-of-breath-early-pregnancy
Causes of shortness of breath during pregnancy – //www.medicalnewstoday.com/articles/322316
Blood Volume Changes in Normal Pregnancy – //pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/4075604/