Soạn văn tổng quan văn học việt nam ngắn nhất

Dân tộc ta đã tiếp thu nhiều thành tựu văn hóa của nhân loại trong cuộc tiếp xúcvới thế giới. Từ cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945, một nền văn học mới rađời và phát triển dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng cộng sản Việt Nam. Nhữngthành tựu to lớn từ sau năm 1945 đến nay gắn liền với đường lối văn nghệ đúngđắn của Đảng và sự nghiệp lao động, chiến đấu của nhân dân ta.

: Văn học Việt Nam đã thể hiện chân thực, sâu sắc đời sống tư tưởng, tìnhcảm của con người Việt Nam trong nhiều mối quan hệ đa dạng.- Văn học là nhân học. Con người là đối tượn phản ánh, biểu hiện trung tâm củavăn học. Văn học Việt Nam thể hiện tư tưởng, tình cảm, quan niệm chính trị, vănhóa, đạo đức, thẩm mĩ của con người Việt Nam trong nhiều mối quan hệ đa dạng.- Các tác phẩm văn học dân gian đã kể lại quá trình ông cha ta nhận thức, cải tạo,chinh phục thế giới tự nhiên hoang dã để xây dựng non sông đất nước tươi đẹp và

tích lũy nhiều hiểu biết phong phú, sâu sắc về tự nhiên.

Tình yêu thiên nhiên làmột nội dung quan trọng của văn học Việt Nam.- Một đặc điểm lớn của lịch sử Việt Nam là dân tộc ta đã phải nhiều lần đấub tranhvà chiến thắng nhiều thế lực xâm lược hung bạo để bảo vệ nền độc lập tự chủ củamình. Phản ánh sựu nghiệp xấy dựng và bảo vệ nền độc lập ấy của dân tộc, có mộtdòng văn học yêu nước phong phú và mang giá trị nhân văn sâu sắc xuyên suốtlịch sử văn học.- Xây dựng một xã hội tốt đẹp là ước muốn ngàn đời của dân tộc Việt Nam. Nhiềutác phẩm văn học thể hiện ước mơ về một xã hội công bằng, tốt đẹp. Văn học ViệtNam ở nhiều giai đoạn có những tư tưởng, chủ đề khác nhau nhưng đều hướng đếnđiều tốt đẹp, phê phán hiện thực xấu xa.- Văn học Việt Nam đã ghi lại quá trình tìm kiếm, lựa chọn các giá trị để hìnhthành đạo lí làm người của dân tộc Việt Nam. Xu hướng chung của sự phát triểnvăn học dân tộc là xây dựng một đạo lí làm người với nhiều phẩm chất tốt đẹp.

Có 2 bộ phận hợp thành văn học Việt Nam: đó là văn học dân gian và văn họcviết:– Văn học dân gian: là sản phẩm của cả một tập thể, được lưu truyền theo hình

thức truyền miệng, có giá trị to lớn trong đời sống và sản xuất, xưa nay văn học

dân gian vẫn có giá trị rất to lớn trong đời sống.– Văn học viết: khác văn học dân gian ở chỗ được lưu truyền qua sách vở, nhưngvăn học viết là sản phẩm của một cá nhân, có tên tuổi tác giả cụ thể, và văn họcviết đã có những thành tựu rất to lớn cho nền văn học Việt Nam.

– Lịch sử văn học từ xưa đến nay trải qua hai thời kì to lớn đó là: thời kì trung đạivà thời kì hiện đại:+ Trung đại: là các tác phẩm viết bằng chữ hán, do những người đi trước ví dụnhư Nguyễn Trãi, Trần Quốc Tuấn hay Lý Thường Kiệt, những tác phẩm trungđại đến ngày nay vẫn có những giá trị rất to lớn ngay cả về nội dung và hình thức.+ Hiện đại đó là các tác phẩm có sự kế thừa những tinh hoa văn hóa của nhân loạicó sự giao lưu và tiếp xúc văn hóa, những tác phẩm hiện đại cũng có những thànhtựu rất đáng kể, lối viết của văn học hiên đại thoáng hơn của văn học trung đại nókhông theo một khuôn mẫu hay một quy luật nhất định

3. Văn học Việt Nam thể hiện tư tưởng tình cảm, quan điểm chính trị vănhóa đạo đức, thẩm mĩ của con người Việt Nam trong mối quan hệ đa chiều:quan hệ với thế giới tự nhiên, với quốc gia dân tộc, quan hệ xã hội và ý thứcbản thân.

+ Văn học Việt Nam thể hiện tư tưởng tình cảm: có rất nhiều những tác phẩm cógiá trị thể hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc, giá trị của một tác phẩm văn học đượcthể hiện ở tư tưởng nhân sinh của tác phẩm, qua tác phẩm nó để lại bài học gì chongười đọc.+ Văn học Việt Nam thể hiện quan điểm chính trị đạo đức: trong thời kì văn họctrung đại các tác gia lớn đã có rất nhiều những quan điểm chính trị đạo đức thểhiện trong tác phẩm của mình ví dụ như Nguyễn Trãi đã thể hiện quan điểm củamình trong bài Côn Sơn Ca, Khổng Tử đã đề cập về vấn đề đạo đức trong tácphẩm của mình, đó đều là những thành tựu to lớn góp phần vào nền văn học Việt

Nam.

+ Văn học thể hiện quan điểm thẩm mĩ: mỗi tác giả đều có cái nhìn riêng về sựvật của mình, vì vậy thẩm mỹ nghệ thuật trong một tác phẩm cũng có phần rấtkhác nhau, do có cái nhìn đa chiều về tác phẩm của mình, xét theo phương diệnthẩm mĩ mỗi tác phẩm là một thẩm mĩ nghệ thuật do cái nhìn khách quan của tácgiả tạo nên.+ Văn học thể hiện mối quan hệ với thiên nhiên: văn học có mối quan hệ với thiênnhiên bởi các thi sĩ xưa thường mượn thiên nhiên để làm người bạn tri kỉ ví dụtrong thơ Hồ Chí Minh “thơ xưa yêu cảnh thiên nhiên đẹp mây gió trăng hóa tuyếtnúi sông”… thiên nhiên là đề tài rộng lớn trong sáng tác của tác giả.+ Thể hiện mối quan hệ với tổ quốc: văn học được viết ra nhằm phục vụ cho tổquốc thể hiện cho bề dầy của tổ quốc nhiều tác phẩm được viết ra để chống thựcdân đế quốc xâm lược, văn học là cuộc đời mỗi tấm gương trong văn học đều gópcông vào xây dựng tổ quốc lớn lao.+ Văn học thể hiện ý thức cá nhân: mỗi cá nhân đều là một phần tử xây dựng vàoviệc góp phần làm cho đất nước tươi đẹp và giàu mạnh hơn, mỗi cá nhân đều phảicó ý thức xây dựng và giữ gìn nền văn học nước nhà, mỗi cá nhân là một gươngsáng cho nền văn học hiện đại, nó phản ánh được sâu sắc phong cách sáng táccũng như con người của tác giả.+ Văn học phản ánh mối quan hệ trong xã hội: mỗi tầng lớp giai cấp trong xã hộiđều là đề tài nghiên cứu và sáng tác trong văn học, văn học bao quát toàn bộ cuộcsống của mọi người trong các mối quan hệ xã hội, nói cách khác văn học là cuộcđời nó phán ánh những tấm gương hay những mảnh đời những số phận con ngườitrong xã hội.

Văn học dân gian đã góp phần to lớn trong việc giữ gìn và phát triển ngôn ngữdân tộc, nuôi dưỡng tâm hồn nhân dân. Văn học dân gian có tác dụng to lớn đốivới sự hình thành và phát triển của văn học viết từ nội dung đến hình thức. Văn

học viết do tầng lớp tri thức sáng tạo, ra đời vào khoảng thế kỉ XV, đóng vai trò

chủ đạo và thể hiện những nét chính của diện mạo văn học dân tộc. Cho đến đầuthế kỉ XX nó tòn tại song song ba thành phần là chữ Hán, chữ Nôm và chữ quốcNgữ. Trong thời kì Pháp thuộc cũng có xuất hiện một số tác phẩm của người Việtviết bằng tiếng Pháp.

II. Các thời kì phát triển của nền văn học1. Thời kì từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX:

Khoảng cuối thể kỉ thứ II trước công nguyên nước ta bị phong kiến Trung Hoaxâm lược, đô hộ trong 10 thế kỉ. Đến năm 938, Ngô Quyền đã đánh tan quân NamHán, khôi phục nền độc lập tự chủ. Từ đó [thế kỉ X] cho đến hết thế kỉ XIX, haidòng văn học phát triển song song [dòng văn học viết gồm hai thành phần chữHán và chữ Nôm]. Văn học trong thời kì này có nhiều chuyển biến gắn liền vớiquá trình giữ nước và dựng nước kèm theo sự thay đổi về ý thức con người, trongđó có ảnh hưởng của tư tưởng Nho giáo, Phật giáo, Lão giáo và văn học TrungHoa [thời kì này gọi là văn học Trung đại Việt Nam].

Cách mạng tháng Tám năm 1945: Thời kì này tuy thời gian chỉ có gần nửa thế kỉnhưng văn học có nhiều chuyển biến phản ánh những thay đổi sâu sắc ở nước tavề mặt xã hội và ý thức. Văn học phương Tây hiện đại ngày càng có ảnh hưởngsâu sắc qua tầng lớp tri thức Tây học, sau khi quân Pháp tạm “bình định” đượcnước ta. Nghề in được du nhập vào và báo chí ngày càng sôi nổi. Chữ quốc ngữ rađời và được phổ biến rộng rãi. Các điều kiện trên đã đưa nền văn học bước vàothời kì hiện đại với những cuộc cách tân sâu sắc về hình thức, thể loại. Văn họcthời kì này diễn ra nhiều cuộc tranh luận sôi nổi, phức tạp, nhưng đã để lại nhiềuthành tựu xuất sắc.

3. Thời kì từ Cách mạng tháng Tám 1945 đến nay [năm 2000]: Từ sau cáchmạng tháng Tám, phương hướng phát triển văn học, nghệ thuật được quyếtđịnh bởi đường lối lãnh đạo của Đảng. Nền văn học thống nhất về tư tưởngvà hướng về đại chúng nhân dân. Thời kì này có hai giai đoạn:

a. Giai đoạn từ 1945 – 1975:

Nhân dân vừa giành được chủ quyền lại bước ngay vào cuộc chiến tranh kéo dàisuốt 30 năm [1945 – 1975] để chống lại thực dân Pháp và đế quốc Mĩ. Văn học,nghệ thuật phải đặt lên hàng đầu nhiệm vụ tuyên truyền chiến đấu, giáo dục chínhtrị, ca ngợi chính nghĩa, anh hùng cách mạng. Trong những năm nay tuy có chiếntranh nhưng văn học vẫn phát triển mạnh [kể cả xu hướng văn học yêu nước vàtiến bộ ở các vùng bị tạm chiếm ở miền Nam].

Chiến dịch Hồ Chí Minh kết thúc thắng lợi, đất nước được hòa bình thống nhất.Văn học chuyển sang giai đoạn mới, bước vào công cuộc đổi mới ngày càng sâusắc toàn diện, đặc biệt là từ sau Đại hội VI của Đảng [1986]. Văn học đổi mới ởsự mở rộng đề tài, chú ý đề tài chống tiêu cực, đổi mới vê tư tưởng và hình thứcnghệ thuật, trên cơ sở và quan niệm trên toàn diện về con người. III. Một số nétđặc sắc truyền thống của văn học Việt Nam 1. Văn học Việt Nam đậm đà lòngyêu nước và tự hào dân tộc. Lòng yêu nước, tự hào dân tộc này biểu hiện quanhiều mặt: tinh thần quyết chiến, hy sinh khi có nạn ngoại xâm, ngợi ca anh hùngdân tộc, tình yêu truyền thống văn hóa, tiếng Việt, con người Việt Nam.- Tình cảm nhân ái, nghĩa khí, đặc biệt quan tâm tới thân phận người phụ nữ, ghétbất công, áp bức [từ Nguyễn Trãi, Nguyễn Du đến Hồ Chí Minh].- Tình yêu thiên nhiên, cảnh sắc đất nước thể hiện qua thơ văn Bà Huyện ThanhQuan, Nguyễn Khuyến, Tản Đà, Tố Hữu, Thạch Lam, Nguyễn Tuân. - Tinh thầnlạc quan yêu đời, nụ cười hóm hỉnh không bao giờ tắt [truyện Trạng Quỳnh, thơHồ Xuân Hương, Tú Xương].- Yêu cái đẹp xinh xắn, giản dị hơn cái đẹp hoành tráng, đồ sộ.- Có truyền thống thơ ca lâu đời, phong phú [ca dao, truyện thơ lục bát, ngâmkhúc…]. Văn xuôi phát triển muộn nhưng mau lẹ. Có tinh thần tiếp thu tinh hoacủa văn học quốc tế để vươn lên hòa nhịp vào bước đi của nhân loại [tiếp thu vănhọc Trung Quốc, Ấn Độ, Pháp, Nga và các nước khác].

nhau. Đó là văn học dân gian và văn học viết.a. Văn học dân gian gồm:

- Thần thoại [như Thần Trụ Trời]- Truyền thuyết [như truyện Con Rồng, cháu Tiên]- Cổ tích [như Sự tích quả dưa hấu]- Trường ca, truyện thơ dân gian [như Tiễn dặn người yêu]- Truyện cười [như Lợn cưới áo mới]- Tục ngữ, ca dao, vè- Tuồng, chèo, dân gian.

b. Văn học viết gồm - Bộ phận văn học chữ Hán [như Nam quốc sơn hà, Hịchtướng sĩ, Bình Ngô đại cáo…]

- Bộ phận văn học chữ Nôm [như Truyện Kiều, thơ Hồ Xuân Hương]- Bộ phận văn học chữ quốc ngữ [như Nhớ rừng của Thế Lữ, lão Hạc của NamCao].- Tác phẩm viết bằng tiếng Pháp [như Những trò lố hay là Varen và Phan BộiChâu của Hồ Chí Minh] tuy không tạo thành một bộ phận đáng kể, nhưng cũngthuộc văn học Việt Nam. Vị trí của các phần và bộ phận trong quá trình phát triểnvăn học dân tộc:- Văn học dân gian đóng vai trò lớn lao trong việc duy trì và phát triển tiếng Việt,là nền tảng cho việc ra đời chữ Nôm và văn học Nôm.- Văn học chữ Hán sử dụng chữ Hán, thứ chữ của một nền văn học đã phát triểncao làm cho văn học Việt Nam phát triển nhanh chóng. Tuy là chữ Hán nhưngđọc theo âm Hán – Việt, thể hiện được hiện thực, tâm hồn Việt Nam, trở thànhcông cụ để ghi chép sớm nhất các truyền thuyết dân gian người Việt.- Chữ Hán là chất liệu để tạo ra chữ Nôm, có tác dụng trong việc phổ biến chữ

Nôm, phát triển văn học Nôm.

- Văn học trung đại:+ Hịch tướng sĩ [Trần Quốc Tuấn]+ Đại cáo bình Ngô [Nguyễn Trãi]+ Quốc âm thi tập [Nguyễn Trãi]+ Truyện Kiêu [Nguyễn Du]+ Chinh phụ ngâm [Đoàn Thị Điểm]+ Bánh trôi nước [Hồ Xuân Hương]- Văn học từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám 1945.+ Sống chết mặt bay [Phạm Duy Tốn]+ Trong lòng mẹ [Nguyên Hồng]+ Muốn làm thằng Cuội [Tản Đà]+ Nhớ rừng [Thế Lữ]+ Khi con tu hú [Tố Hữu]+ Lão Hạc [Nam cao]- Văn học từ năm 1945 – 1975:+ Đồng chí [Chính Hữu]+ Làng [Kim Lân] + Đoàn thuyền đánh cá [Huy Cận]+ Bài thơ về tiểu độ xe không kính [Phạm Tiến Duật]+ Cảnh khuya, Rằm tháng giêng [Hồ Chí Minh]+ Mùa xuân nho nhỏ [Thanh Hải]

4. Phân tích một trong số tác phẩm để chứng minh cho một nét đặc sắctruyền thống của nền văn học Việt Nam.