Nhiều người lao động đang có xu hướng lựa chọn rút bảo hiểm xã hội một lần [BHXH] thay vì chờ đến tuổi nhận lương hưu. Bài viết dưới đây sẽ so sánh trường hợp NLĐ nhận BHXH một lần với việc nhận lương hưu hằng tháng.
Mức hưởng BHXH một lần đối với người tham gia bảo hiểm bắt buộc là bao nhiêu?
Mức hưởng BHXH một lần được tính theo số năm đã đóng BHXH. Người lao động được tính mỗi năm đóng bảo hiểm bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH [đối với những năm đóng trước năm 2014]. Đối với những năm đóng từ năm 2014 trở đi, người lao động được tính bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
Người lao động có thời gian đóng BHXH chưa đủ một năm thì mức hưởng BHXH một lần được tính bằng 22% của các mức tiền lương tháng đã đóng BHXH, mức tối đa bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
Trường hợp nào được nhận BHXH một lần đối với người tham gia BHXH bắt buộc?
Theo khoản 1 Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, người lao động thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật này mà có yêu cầu thì được hưởng BHXH một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:
- Đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH [hoặc chưa đủ 15 năm đóng BHXH đối với lao động nữ là người hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở xã, phương, thị trấn] và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện.
- Người lao động tham gia BHXH bắt buộc sau một năm nghỉ việc, người tham gia BHXH tự nguyện sau một năm không tiếp tục đóng BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH.
- Ra nước ngoài để định cư.
- Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.
Những hạn chế khi lựa chọn hưởng BHXH một lần?
Khi lựa chọn hưởng, người lao động không được hưởng các phúc lợi đi kèm việc hưởng lương hưu như: trợ cấp mai táng, trợ cấp tử tuất, được BHYT chi trả chi trả chi phí khám chữa bệnh theo quy định pháp luật.
Đối với trợ cấp mai táng, khoản tiền này được quy định tại Điều 66 Luật Bảo hiểm xã hội 2014. Theo đó, trợ cấp mai táng dành cho gia đình/người lo mai táng trong trường hợp người lao động chết bằng 10 lần mức lương cơ sở.
Đối với trợ cấp tử tuất, khoản tiền này được quy định căn cứ theo Điều 68, Điều 70 Luật Bảo hiểm xã hội 2014. Mức trợ cấp tuất hằng tháng đối với mỗi thân nhân bằng 50% mức lương cơ sở; trường hợp thân nhân không có người trực tiếp nuôi dưỡng thì mức trợ cấp tuất hằng tháng bằng 70% mức lương cơ sở.
Về mức trợ cấp tử tuất một lần, đối với những năm trước 2014, mức hưởng là 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho mỗi năm đã đóng BHXH. Đối với những năm từ 2014 trở đi, mức hưởng là 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho mỗi năm đã đóng BHXH.
Tình huống dưới đây có thể cho thấy tổng lương hưu nhận được cao hơn việc rút BHXH một lần
Giả sử, người lao động đã làm việc và đóng BHXH 20 năm với mức tiền lương đóng bảo hiểm xã hội là 7 triệu đồng/tháng. Giả định người lao động đủ điều kiện hưởng lương hưu hoặc hưởng BHXH một lần trong năm 2022, lương hưu hưởng đến khi chết.
- Đối với mức lương hưu:
Nếu là lao động nam:
Tỷ lệ 45%, mức lương hưu là 3.150.000 đồng. Theo kết quả công bố của Tổng cục Thống kê năm 2020, tuổi thọ trung bình của nam giới là 71 tuổi thì số tháng hưởng lương hưu khi nghỉ hưu ở 60 tuổi 6 tháng đến khi chết là 126 tháng. Tổng lương hưu nhận được = 126 x 3.150.000 = 369.900.000 đồng
Mua thẻ bảo hiểm y tế [4.5% lương hưu hằng tháng] = 4.5% x 126 x 3.150.000 = 17.860.500 đồng
Trợ cấp mai táng [10 tháng lương cơ sở] = 14.900.000 đồng
Trợ cấp tử tuất một lần [03 tháng lương hưu trước khi chết] = 3 x 3.150.000 = 9.450.000 đồng
Vậy tổng số tiền được hưởng từ quỹ BHXH khi hưởng lương hưu = 412.110.500 đồng
Nếu là lao động nữ:
Tỷ lệ 55%, mức lương hưu là 3.850.000 đồng. Theo kết quả công bố của Tổng cục Thống kê năm 2020, tuổi thọ trung bình của nữ giới là 76.3 tuổi thì số tháng hưởng lương hưu khi nghỉ hưu ở 55 tuổi 8 tháng đến khi chết là 247 tháng. Tổng lương hưu nhận được = 247 x 3.850.000 = 950.950.000 đồng
Mua thẻ bảo hiểm y tế [4.5% lương hưu hằng tháng] = 4.5% x 247 x 3.850.000 = 42.792.750 đồng
Trợ cấp mai táng [10 tháng lương cơ sở] = 14.900.000 đồng
Trợ cấp tử tuất một lần [03 tháng lương hưu trước khi chết] = 3 x 3.850.000 = 11.550.000 đồng
Vậy tổng số tiền được hưởng từ quỹ BHXH khi hưởng lương hưu = 1.020.192.750 đồng
- Đối với BHXH một lần:
Số tiền BHXH một lần = 7.000.000 x [1.5 x 13 năm 2 x 7 năm] = 234.500.000 đồng
Như vậy, có thể thấy nếu người lao động chọn rút BHXH một lần sẽ tổn thất một khoản tiền lớn khi không đợi hưởng lương hưu.
Hiện nay nhiều người lao động thắc mắc rằng không? Và giữa bhxh 1 lần và lương hưu thì nên chọn hình thức nào. Có thể thấy rằng mỗi hình thức đều có ưu và nhược điểm riêng nhưng rút bhxh 1 lần vẫn bất lợi hơn. Vậy nguyên nhân tại sao? Cùng tìm hiểu bài viết bên dưới.
1. Bảo hiểm xã hội 1 lần là gì?
Theo Điều 3 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, BHXH một lần là khoản tiền hỗ trợ được cung cấp để giúp bù đắp một phần thu nhập cho người lao động trong những trường hợp đặc biệt như khi họ đối diện với ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, đến tuổi nghỉ hưu hoặc thậm chí khi họ qua đời. Điều này đánh dấu cam kết của chế độ Bảo hiểm xã hội trong việc hỗ trợ và bảo vệ quyền lợi cơ bản của người lao động.
Chế độ lương hưu, hay còn gọi là chế độ hưu trí, là khoản tiền được trả cho những người lao động khi họ đạt đến độ tuổi về hưu [ hết tuổi lao động] theo quy định của pháp luật. Mục tiêu của chế độ này là đảm bảo rằng người lao động khi về già sẽ có đủ tài chính để chi trả cho nhu cầu sống cơ bản và chăm sóc sức khỏe của bản thân.
Kể từ ngày 1/1/2021, tuổi nghỉ hưu là 60 tuổi 3 tháng đối với nam và 55 tuổi 4 tháng đối với nữ. Sau đó, mỗi năm, tuổi nghỉ hưu tăng thêm 3 tháng đối với nam đến khi đủ 62 tuổi vào năm 2028, và tăng thêm 4 tháng đối với nữ đến khi đủ 60 tuổi vào năm 2035.
3. Điều kiện hưởng BHXH 1 lần và hưởng lương hưu
3.1. Điều kiện hưởng BHXH 1 lần
- Chưa đủ thời gian đóng BHXH: Nếu họ đủ độ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đóng đủ BHXH 20 năm.
- Nghỉ việc mà không đủ thời gian đóng BHXH: Nếu họ nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH và không tiếp tục đóng Bảo hiểm xã hội.
- Ra nước ngoài để định cư: Nếu họ chọn lựa việc định cư ở nước ngoài và không còn ở lại Việt Nam.
- Mắc các bệnh nguy hiểm đến tính mạng: Nếu họ bị mắc một trong những bệnh như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, hoặc nhiễm HIV và đã chuyển sang giai đoạn AIDS, cũng như các bệnh khác được quy định bởi Bộ Y tế.
3.2. Điều kiện hưởng lương hưu
- Độ Tuổi: Người lao động phải đạt đến tuổi nghỉ hưu, tức là đủ 60 tuổi đối với nam và đủ 55 tuổi đối với nữ. Tuy nhiên, có một số trường hợp đặc biệt như những người làm các công việc đặc biệt như làm nghề nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc các công việc khai thác than trong hầm lò, hoặc bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn nghề nghiệp, mức tuổi nghỉ hưu có thể giảm xuống.
- Thời Gian Đã Đóng BHXH: Người lao động cần phải có ít nhất 20 năm đóng Bảo hiểm xã hội để đủ điều kiện hưởng lương hưu. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt như phụ nữ làm công tác chuyên trách hoặc không chuyên trách ở cấp xã, phường, thị trấn, thời gian đóng BHXH có thể được giảm xuống. Điều này đảm bảo rằng người lao động có đủ điều kiện để nhận lương hưu theo quy định của pháp luật.
4. Lý do không nên rút BHXH 1 lần
4.1. Khi đã chọn hưởng BHXH một lần, người lao động sẽ không thể được hưởng các phúc lợi của việc hưởng lương hưu
- Trong trường hợp người lao động qua đời, gia đình hoặc người lo mai táng sẽ nhận được trợ cấp mai táng, tương đương 10 lần mức lương cơ sở.
- Người lao động qua đời, thân nhân sẽ được nhận trợ cấp tử tuất theo từng trường hợp: có thể trợ cấp hàng tháng từ 50% đến 70% mức lương cơ sở hoặc một lần duy nhất, số thân nhân nhận trợ cấp hàng tháng không vượt quá 04 người. Nếu có từ 02 người chết trở lên, thân nhân của họ sẽ nhận 02 lần mức trợ cấp.
- Người lao động qua đời sẽ được Quỹ Bảo hiểm xã hội đóng bảo hiểm y tế và chi trả chi phí khám chữa bệnh theo quy định của pháp luật.
4.2. Tiền lãnh BHXH 1 lần nhận được giảm
Hiện nay, mức tiền hưởng Bảo hiểm xã hội [BHXH] một lần được xác định dựa trên thời gian và mức lương/thu nhập hàng tháng mà người lao động đã đóng BHXH.
- Đối với người tham gia BHXH bắt buộc, mức hưởng BHXH được tính bằng công thức: [1,5 x Mbqtl x Số năm đóng BHXH trước 2014] + [2 x Mbqtl x Số năm đóng BHXH từ 2014], trong đó Mbqtl là mức bình quân tiền lương/thu nhập tháng đóng BHXH.
- Đối với người tham gia BHXH tự nguyện, mức hưởng BHXH được tính theo công thức: [1,5 x Mbqtn x Số năm đóng BHXH trước 2014] + [2 x Mbqtn x Số năm đóng BHXH từ 2014] – Số tiền Nhà nước hỗ trợ, trong đó Mbqtn là mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Mbqtl/Mbqtn được tính theo công thức: [Số tháng đóng BHXH x Tiền lương/thu nhập tháng đóng BHXH x Hệ số trượt giá] chia Tổng số tháng đóng BHXH.
Mỗi năm, hệ số trượt giá sẽ được điều chỉnh theo tiền lương/thu nhập tháng của năm trước và có hiệu lực từ 01/01 đến hết 31/12 của năm đó. Do đó, việc rút BHXH 1 lần nên được lùi đến năm sau để hưởng mức tiền cao hơn. Số tiền được nhận sẽ phụ thuộc vào thời gian và mức lương/thu nhập mà mỗi người đã đóng BHXH.
4.3. Thời gian chi trả BHXH 1 lần sẽ lâu hơn
Thời gian hưởng BHXH 1 lần được quy định tại Khoản 4, Điều 110 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014. Cụ thể:
Trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định đối với người hưởng lương hưu hoặc trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định đối với trường hợp hưởng bảo hiểm xã hội một lần, cơ quan bảo hiểm xã hội có trách nhiệm giải quyết và tổ chức chi trả cho người lao động; trường hợp không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do
Thực tế cho thấy vào cuối năm, cùng với tình hình bận rộn của cơ quan và doanh nghiệp, cũng như sự đổ xô của người lao động, việc rút BHXH 1 lần thường gặp các trở ngại, khiến cho việc giải quyết thường chậm trễ so với quy định của pháp luật.
Quan trọng nhất vẫn là quyết định đến từ phía của người lao động, hy vọng thông tin giúp người lao động trả lời được câu hỏi Có nên rút bhxh 1 lần và so sánh được bhxh 1 lần với lương hưu. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào đừng ngại liên hệ ngay với AZTAX để nhận được sự hỗ trợ tốt nhất.