So sánh con mèo và con chó năm 2024

Những người nuôi chó và mèo thường đưa ra rất nhiều giả thuyết về trí thông minh của "những người bạn đồng hành bốn chân" của họ. Thế nhưng, liệu bạn có thể giải được câu hỏi mang tính thời đại: Chó hay mèo - Loài nào thông minh hơn?

Hóa ra, câu trả lời không đơn giản như chúng ta vẫn tưởng tượng.

Chó hay mèo thông minh hơn?

Bà Alexandra Horowitz - một nhà nghiên cứu cấp cao chuyên về nhận thức của chó tại Đại học Barnard (New York), cho rằng thói quen so sánh trí thông minh của con người với các loài động vật khác là hoàn toàn sai lầm.

"Các nhà nghiên cứu về chó, mèo không nghiên cứu về 'trí thông minh'; chúng tôi xem xét các khía cạnh khác nhau của nhận thức", bà Alexandra cho biết.

"Mèo rất thông minh trong những việc mèo cần làm, và chó biết làm những việc của chúng", bà nhận xét. "Tôi không nghĩ sẽ có ý nghĩa gì khi nói về sự 'thông minh' tương đối của các giống loài."

Chó và mèo thông minh theo những cách khác nhau. (Ảnh: Getty Images)

Brian Hare, giáo sư nhân chủng học tiến hóa tại Đại học Duke, đồng ý với nhận định nêu trên.

"Hỏi liệu một con chó có thông minh hơn một con mèo hay không cũng giống như hỏi liệu một cái búa có phải là một công cụ tốt hơn một cái tuốc nơ vít hay không", giáo sư Brian nói.

Điều này không có nghĩa là các nhà nghiên cứu hành vi động vật đã không cố gắng đo lường trí thông minh của chó và mèo - hay chính xác hơn là khả năng nhận thức vượt quá khả năng cần thiết để duy trì sự sống.

Kristyn Vitale, trợ lý giáo sư về hành vi và sức khỏe động vật tại Đại học Unity ở Maine, cho biết trí thông minh của động vật thường được chia thành ba lĩnh vực lớn, bao gồm: Khả năng giải quyết vấn đề, hình thành khái niệm, và trí thông minh xã hội.

Điển hình như một số nghiên cứu cho thấy mèo có thể phân biệt giữa tên của chúng và các từ có âm thanh tương tự. Mèo cũng được cho là có tương tác nhiều hơn với thức ăn, đồ chơi và mùi hương.

Sự quan tâm của con người cũng tạo nên sự khác biệt đối với loài mèo. Một nghiên cứu năm 2019 được công bố trên tạp chí Behavioral Processes cho thấy một khi con người chú ý đến mèo, mèo sẽ đáp lại bằng cách dành nhiều thời gian hơn cho người đó.

Ở một trong những nghiên cứu hiếm hoi so sánh trực tiếp giữa mèo và chó, các nhà nghiên cứu không tìm thấy sự khác biệt đáng kể giữa khả năng tìm thức ăn của chúng dựa trên các tín hiệu chỉ tay của con người.

Kích thước não có ảnh hưởng?

Một quan niệm phổ biến cho rằng kích thước não sẽ quyết định trí thông minh tương đối. Nếu điều này là đúng, thì chó có vẻ chiếm ưu thế hơn so với mèo.

Tuy nhiên, các nghiên cứu hiện đại lại chứng minh điều ngược lại, khi không thể suy đoán tập tính của giống loài dựa trên kích thước não của chúng.

Một sai lầm thường mắc phải, đó là chúng ta có thói quen so sánh những thứ không tương đồng. Thí dụ như chó thường được hòa nhập xã hội và tham gia các lớp học đào tạo. Chúng ta cũng dành nhiều thời gian để dạy chúng, cho chúng lên xe, đến công viên...

Trong khi đó, mèo lại ít khi được tham gia vào các hình thức xã hội hóa, cũng như đào tạo này. Thực tế nhiều trường hợp cho thấy mèo cũng làm được những điều tương tự một con chó nếu được huấn luyện bài bản, và thậm chí còn tốt hơn.

Như vậy, rõ ràng mèo không bị giới hạn bởi trí thông minh, và sẽ là không thể để đánh giá đúng trí thông minh đặc biệt của các loài thú cưng như chó và mèo.

Thế giới chia thành 2 phe yêu chó và yêu mèo, cũng là lúc các tranh cãi liên tục nổ ra xoay quanh các boss. Và một trong số những vấn đề hay được đưa ra nhất, là trong chó với mèo, boss nào thông minh hơn?

Nhưng thông minh là một phạm trù khá mơ hồ. Giữa 2 con người, chúng ta còn khó lòng so sánh được vì mỗi người có thế mạnh riêng của mình, nữa là giữa chó với mèo. Thế nên, khoa học lựa chọn cách đo lường trí thông minh bằng số lượng neuron thần kinh có trong não bộ. Tức là, loài nào có nhiều neuron hơn, loài đó thông minh hơn.

Tại sao phải so sánh số neuron?

Trên thực tế, muốn so sánh não bộ giữa hai loài động vật thì không chỉ cần đo lường khối lượng chất xám có trong não, mà còn tính đến tỉ lệ kích thước não bộ so với cơ thể nữa. Ngay cả khi đưa ra các yếu tố ấy cũng chưa chắc đã chính xác, vì giải phẫu não bộ của từng loài là khác nhau.

Trong khi đó nếu chỉ đếm số lượng tế bào neuron thần kinh có trong vỏ não, các chuyên gia tin rằng chúng ta sẽ có các chỉ số phù hợp hơn để đánh giá khả năng vận động trong não bộ của từng loài.

Loài vật nào thông minh hơn? Câu trả lời khá bất ngờ

Từ trước đến nay, đa số đều tin rằng mèo thông minh hơn. Lý do là vì mèo là động vật săn mồi bản năng, và động vật săn mồi thì đòi hỏi tư duy, vận động thần kinh nhiều hơn.

Nhưng có thực như thế không? Để kiểm chứng, một nhóm nghiên cứu đã thử phân tích não của rất nhiều động vật ăn thịt - bao gồm cả chó và mèo, nhằm xác định loài nào có nhiều neuron vỏ não hơn.

"Tôi tin rằng lượng tế bào thần kinh của một loài vật, đặc biệt là tại vỏ não, có thể quyết định sự đa dạng trạng thái thần kinh, cũng như cho phép khả năng dự đoán tình huống dựa trên trải nghiệm trong quá khứ tốt hơn," - trích lời nhà thần kinh học Suzana Herculano-Houzel từ ĐH Vanderbilt (Mỹ).

Trong các nghiên cứu trước kia về so sánh "mật độ neuron" trong não của một số loài vật, mèo có khoảng 300 triệu neuron, trong khi chó chỉ đạt 160 triệu. Mức độ chênh lệch là gần 2 lần, nên mèo luôn được mặc định là thông minh hơn.

Tuy nhiên có vẻ như chúng ta đã quá vội vàng rồi. Trong một nghiên cứu mới đây, các chuyên gia đã phân tích não của một số loài ăn thịt: chồn, cầy magut, gấu mèo, chó, mèo, linh cẩu, sư tử, gấu nâu. Mỗi loài có 1 hoặc 2 mẫu vật.

Kết quả: chó đạt tới gần 530 triệu neuron, trong khi mèo chỉ có 250 triệu. Có nghĩa nếu coi lượng neuron vỏ não là trí thông minh thì chó vượt trội so với mèo ở khoảng cách quá xa.

Bất ngờ hơn nữa, lượng neuron trong não của chó nhiều nhất trong số các loài vật tham gia thí nghiệm, dù não của chó không hề lớn nhất.

Chó là kẻ chiến thắng trong nghiên cứu này

Ngoài ra, số lượng neuron của các loài ăn thịt cũng không chênh lệch theo kích cỡ như chúng ta tưởng tượng. Ví dụ như gấu nâu, dù có kích cỡ lớn, nhưng neuron lại tương đối ít. Hay sư tử lớn hơn mèo cả chục lần, số neuron vỏ não của 2 loài lại bằng nhau.

Chó là loài chiến thắng?

Nếu tính trên nghiên cứu này thì đúng - chó hoàn toàn vượt trội về trí thông minh.

Tuy nhiên theo Herculano-Houzel, nghiên cứu của ông thực chất chỉ chứng tỏ được rằng về mặt sinh học, chó có khả năng xử lý linh hoạt hơn mèo thôi, và điều này cũng không có nghĩa rằng chó thực sự có "trí tuệ" hơn mèo.

Việc so sánh trí tuệ thực sự rất khó, đặc biệt là với loài mèo. Mèo có thể rất thông minh, nhưng chúng... chảnh quá, và chẳng thèm quan tâm đến những gì khoa học làm.