Nhất phao câu nhì đầu cánh là gì

Nhiều người thường dùng câu nói này để ăn thịt gà. Nhưng liệu phao câu đầu cánh có thực sự đáng cho sức khỏe?

Phao câu có là NHẤT?

Phao câu là phần gần hậu môn gà. Chưa bàn về tác dụng đối với sức khỏe nhưng chỉ biết được ‘vị trí địa lý’ là có phần lăn tăn về mức độ sạch sẽ của bộ phận này. Phao câu chứa nhiều vi khuẩn nguy hiểm mà mắt thường không thể thấy, có nguy cơ gây các bệnh về tiêu hóa, đường ruột, thậm chí ung thư.

Xét về giá trị dinh dưỡng. Phao câu rất béo. Đây là nơi tích tụ rất nhiều mỡ, chất béo, cholesterol nên gây cảm giác ngấy. Giá trị về mặt dinh dưỡng không bàn tới nhưng không ai khuyến khích ăn thực phẩm có lượng chất béo quá lớn như phao câu gà.

Phao câu rất béo và không hề nhiều dinh dưỡng như lời đồn (ảnh minh họa: Internet)

Xét về tác dụng ‘truyền tai’. Nhiều người có quan niệm ‘ăn gì bổ nấy’ nên ăn phao câu cho vòng 3… săn chắc đầy đặn. Thực tế, chưa có công trình nghiên cứu nào hay chuyên gia nào xác nhận điều này này đúng.

Phao câu cũng không giúp đẹp da, bóng tóc. Theo Lương y Vũ Quốc Trung, phao câu có chứa vitamin E nhưng không đáng kể và cũng không có tác dụng thần kỳ với da và tóc như đồn thổi.

NHÌ chưa chắc là đầu cánh

Đặc điểm của đầu cánh là ít thịt nhiều da. Do đó, đừng nghĩ nó toàn xương nên không béo. Chính phần da của đầu cánh chứa rất nhiều chất béo.

Chưa kể tới việc, vì mục tiêu lợi nhuận, nhiều chủ trại còn tiêm chất kháng sinh qua đường cánh để gà nhanh mập, miễn dịch với bệnh tật, cho nên đây là bộ phận tích tụ nhiều chất độc.

Món cánh gà là món khoái khẩu trên bàn nhậu bởi phần gân giòn đặc trưng hấp dẫn. Một cách chế biến nữa là cánh gà nướng nhưng không được khuyến khích. Bởi lẽ, lượng dầu quết để tăng màu cho cánh gà sẽ tạo ra loại khí độc (PAH - Polycyclic Aromatic Hydrocarbon), bám vào gà theo khói có thể gây ung thư.

Tương tự, cổ gà cũng là bộ phận không nhiều chất dinh dưỡng. Bộ phận này tập trung nhiều tuyến hạch, tốt nhất nên bóc phần da cổ để bỏ đi những cục thịt nhỏ phía trong.

Cánh gà béo và có thể tồn đọng chất kháng sinh có hại (ảnh minh họa: Internet)

Như vậy, có cần tránh xa hai món này?

Sự thật là, lời đồn vẫn chỉ là lời đồn. So với các bộ phận khác về giá trị dinh dưỡng, phao câu gà không hề NHẤT; đầu cánh cũng không đứng thứ NHÌ.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là cần tuyệt đối kiêng phao câu và đầu cánh. Theo Lương y Đinh Công Bảy, Tổng Thư ký hội dược liệu TP HCM, collagen trong da động vật giúp da hấp thụ oxy nhiều hơn, tăng cường độ ẩm và đàn hồi, chống lão hóa.

Do đó, hãy chọn nguồn gà uy tín, tin cậy; làm sạch gà (đặc biệt là phần phao câu).

Cần kết hợp với rau xanh khi ăn như cà chua, dưa leo, giá, đậu hũ, xà lách và các loại rau quả giàu chất xơ (cải bắp, ngô, các loại đậu, súp lơ xanh, lúa mạch, hạnh nhân, bí ngô, đu đủ, lê, táo, cam, chuối, bơ…)

Một số người không nên ăn hai món ăn làm từ các bộ phận này của gà đó là bệnh nhân mỡ máu cao, mắc bệnh tim mạch, thừa cân, béo phì, sỏi thận, sỏi mật, thống phong.

Tập quán của nông dân nước ta trước đây là thường nuôi một ít gà trong vườn nhà để sử dụng khi có lễ lạt, cải thiện bữa ăn hoặc dùng bồi bổ khi ốm đau. Dân ta lại vốn kính trọng người già nên khi làm thịt gà thì những phần béo bổ nhất (nhiều mỡ) như phao câu, đầu, cánh luôn dành riêng cho những người có vai vế nhất trong gia đình hoặc làng, xã (nếu là tiệc tùng giữa làng, xã).

Thời kinh tế còn khó khăn, cơ cấu thực phẩm trong bữa ăn chủ yếu giàu chất bột mà thiếu chất mỡ thì điều này xem ra có lý. Nó cũng là cơ sở để chúng ta biết vì sao lại có câu “nhất phao câu; nhì đầu, cánh”. Thực tế thì phao câu, đầu và cánh gà có thực sự béo bổ?

- Phao câu là phần sau cùng của thân gà (kể cả vịt, ngan, ngỗng cũng như một số loài chim), là nơi tích tụ nhiều mỡ nhất trong cơ thể của gà.

Trên phao câu có một nốt nhỏ nhú lên. Gà thường dùng mỏ lấy chất dịch béo ở đây để trau chuốt bộ lông bóng mượt, tăng thêm vẻ đẹp lại có tác dụng bảo vệ cơ thể không bị thấm nước khi gặp sương hay mưa. Khi làm thịt gà, người ta thường cắt bỏ phần nốt nhú lên này để phao câu không bị hôi.

Phao câu ăn mềm, béo ngậy, thơm mùi mỡ gà rất đặc trưng. Đông y cho rằng ăn phao câu sẽ giảm nhức đầu, tăng cường dương khí, điều hòa kinh nguyệt.

- Đầu gà (gồm cả phần cổ) là phần có não và lớp da cổ chứa nhiều chất béo có ích. Đông y cho rằng đầu gà (kê đầu) có vị ngọt, tính ấm, không độc, tác dụng trừ nhiệt, dưỡng can, ích thận, thông lạc hoạt huyết (làm cho khí huyết lưu thông), có thể chữa nhọt độc ở trẻ em, làm đậu sởi mau mọc, an thai sống và giúp trục thai chết.

Món gà luộc thường rất được ưa chuộng trong ẩm thực của người Việt. Ảnh: N.Hữu

- Ăn cánh gà thực chất là thưởng thức chất béo của da. Ở cánh có phần gân xương vừa giòn vừa mềm rất đặc trưng, tăng phần khoái khẩu.

Theo đông y, ăn nhiều chất mỡ béo sẽ sinh đàm, động phong sinh hỏa nên những người có tình trạng can hỏa vượng, khí nghịch, nhiều đàm thì không nên ăn.

Tuy nhiên, với số đông người VN ta, điều kiện kinh tế vẫn chưa khá giả, cơ cấu bữa ăn vẫn còn nhiều cơm gạo, rau quả mà ít thịt và tôm, cá, lâu ngày mới có dịp thưởng thức và bổ sung một lượng chất béo từ mỡ gà thì chẳng có gì đáng phải lo ngại cả.

Các nhà khoa học cũng chỉ cảnh báo những người bị bệnh tim mạch, rối loạn chuyển hóa mỡ, sỏi thận, sỏi mật, thống phong, béo phì không nên ăn thực phẩm có nhiều cholesterol; người đã quá thừa mỡ trong khẩu phần ăn hằng ngày thì nên nói “không” với phao câu, đầu, cánh cũng như da và nội tạng của động vật (dĩ nhiên là cả gà).

Lý thuyết là thế nhưng nếu cơ cấu thành phần thực phẩm trong bữa ăn hợp lý thì việc thỉnh thoảng ăn vài cái cánh gà, vài miếng thịt gà, húp một bát canh gà hay thưởng thức một tô phở gà... thì có sao đâu.

Đáng phải lo lắng chăng là ở chỗ, dù chỉ ăn ít thì cũng không nên ăn gà nướng trên lửa đỏ, vì khi nướng, chất mỡ béo sẽ chảy xuống nguồn lửa bên dưới (than hồng hoặc các loại vỉ trong lò nướng điện), thêm vào đó là lượng dầu ăn được dùng để phết lên da hoặc vỉ nướng sẽ tạo ra loại khí độc PAH (Polycyclic Aromatic Hydrocarbon).

PAH sẽ bám vào thức ăn qua khói, có thể gây ung thư. Ngoài ra, khi nhiệt độ tăng quá cao sẽ dẫn tới phản ứng giữa hoạt chất creatine và acid amine (có trong protein của thịt), sinh ra nhiều độc tố khác có hại cho sức khỏe, trong đó có chất HCA (Heterocyclic Amine), cũng là chất có thể gây ung thư.

Một điều cần lưu ý nữa là chỉ nên chọn ăn thịt gà sạch, có lai lịch xuất xứ rõ ràng, có chứng nhận đã qua kiểm nghiệm của các cơ quan chức năng. Nếu chọn được như thế thì cứ yên tâm “nhất phao câu; nhì đầu, cánh”.

Da gà không tốt với người cao huyết áp?

Theo y học hiện đại, phần da và não của gà chứa rất nhiều cholesterol nên những người bị cholesterol trong máu tăng, xơ mỡ động mạch, cao huyết áp, béo phì đều không nên ăn.

Tuy nhiên, điều này chỉ đúng khi ăn một lượng lớn và không kèm một số loại rau củ có tác dụng cản trở cơ thể hấp thu cholesterol (như cà chua, dưa leo, giá đậu, rau xà lách, đậu hũ, cùng các loại rau củ có nhiều chất xơ).

Hơn nữa, cholesterol được hấp thu nhiều hay ít, tốt hay xấu cũng còn tùy thuộc vào một số yếu tố như lượng cholesterol đưa vào, thể trạng, cách ăn uống, sinh hoạt, tâm lý...

Protein ở da động vật gồm nhiều chất hợp thành, trong đó có collagen là chất có tác dụng tăng cường sự hấp thu ôxy của da, giữ độ ẩm và làm tăng tính đàn hồi của da, chống lão hóa da, bảo vệ làn da trước sự tấn công của các yếu tố bất lợi từ môi trường, thúc đẩy sự sinh trưởng, phát dục ở trẻ nhỏ... Vì thế, collagen được coi là một tố chất giúp bảo vệ làn da, bảo vệ nhan sắc, chống lão hóa trong thời hiện đại.

Não của động vật chứa nhiều phospholipid và cholesterol. Phospholipid có tác dụng giúp tạo tế bào mới, tạo vỏ bọc của tế bào thần kinh, thúc đẩy sự truyền tín hiệu của các tế bào thần kinh. Cholesterol rất cần thiết cho việc tạo các hormone sinh dục và hormon vỏ thượng thận.

Khi ăn não của một số động vật là chúng ta đang đưa vào cơ thể một lượng phospholipid và cholesterol đáng kể. Những chất này sẽ giúp tăng cường năng lực hoạt động của não bộ, bổ dưỡng tế bào thần kinh, tăng trí nhớ, giúp trẻ nhỏ phát triển và giúp hoạt động của các hormone sinh dục được tốt hơn.