Thông thường, khi thực hiện bảng hỏi nghiên cứu trong các survey làm luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ hay các công trình nghiên cứu khoa học các bạn sẽ quen với việc mã hóa và xử lý các câu hỏi đơn có 1 lựa chọn [Single Answer]. Trong một số trường hợp, các câu hỏi được thiết kế dưới dạng nhiều lựa chọn [Multi Answer].
Câu hỏi có nhiều lựa chọn [Multi Answer] là câu hỏi có nhiều đáp án và người trả lời có thể trả lời nhiều đáp án khác nhau cùng lúc [nhiều hơn 1 đáp án]. Các đáp án này có thể được thể hiện dưới dạng nhiều biến nhị phân [ Có – không] hoặc được mã hóa dưới dạn các biến có nhiều câu trả lời.
Một ví dụ về câu hỏi có nhiều lựa chọn bên dưới:
Câu 1 có 5 lựa chọn [5 đáp án] vì vậy chúng ta sẽ tạo 5 đáp án tương ứng thành 5 cột từ c1.1 đến c1.5
Giả sử
Người thứ 1 chọn đáp án 1, 2
Người thứ 2 chọn đáp án 1,3,4
Người thứ 3 chọn đáp án 2,3,4
Người thứ 4 chọn đáp án 1, 4 thì cách bạn mã hóa và nhập liệu như sau:
Sau khi nhập liệu xong từ Excel thì các bạn chuyển sang File SPSS [Input Data exel vào SPSS để xử lý tiếp].
Tiếp tục gán giá trị vào các câu trả lời đã được mã hóa thành số [number] bên ExcelTiếp tục gán giá trị vào các câu trả lời đã được mã hóa thành số [number] bên Excel
Để chạy thống kê mô tả cho câu hỏi có nhiều lựa chọn. Các bạn thực hiện các bước như sau:
Bước 1: Define biến: Analyze –> Multiple Response –> Define Variable Sets…
Chuyển các câu trả lời có nhiều đáp án [Ở đây là từ câu c1.1 đến câu 1.5 từ Ô Set Definition sang Ô Variable in Set…
Ở mục Categories: Mục Range các bạn cho chạy từ 1 đến 5 [tương ứng 5 đáp án trong câu hỏi có nhiều lựa chọn]
Ở mục Name: Các bạn đặt tên cho biến : có thể là cau1 hoặc tên tùy theo bạn muốn đặt
Sau khi xong bước này bạn bấm chứ Add để hoàn thành và Rồi bấm Close
Sau đó chúng ta tiếp tục đi vào thống kê tần số cho biến MA vừa tạo
Vào Analyze –> Multiple Response –> Frequencies
Đưa biến mới tạo qua bên Ô Table[s] for. Rồi bấm OK
Thường thì các câu trả lời có nhiều đáp án mình sẽ đọc kết quả ở cột cuối. Tổng % của các lựa chọn sẽ luôn lớn hơn 100%.
Trong nhiều bài nghiên cứu có trường hợp 1 câu hỏi có thể chọn nhiều đáp án để chạy trong SPSS. Ví dụ như: Bạn đã từng sử dụng qua Ứng dụng ngân hàng nào dưới đây:
1.VCB 2.ACB 3.TCB 4. VPB 5.TPB
Trong câu hỏi trên, người trả lời có thể chọn cả 3 đáp án. Khi đó, 1 biến đơn không thể thể hiện hết cho lựa chọn của câu hỏi này. Vì vậy, trong bài viết thứ 1 trong series về biến nhiều đáp án này, MOSL xin giới thiệu đến bạn đọc phương pháp mã hóa, nhập liệu và tạo biến gộp.
Về ứng dung thực tế biến gộp cho một số thống kê thì bạn đọc vui lòng xem chi tiết tại bài: Biến nhiều đáp án [Multiple Response]: Thực hành SPSS
1.Mã hóa cho câu hỏi nhiều đáp án trong SPSS
Nếu câu hỏi có bao nhiêu đáp án, chúng ta sẽ tạo bấy nhiêu biến. Trong ví dụ trên là 5 biến gồm: A1.1, A1.2, A1.3, A1.4, A1.5
Về giao diện và cách nhập dữ liệu trong spss đã có trong bài giới thiệu SPSS [xem chi tiết]
Name: Nên đặt tên biến theo cú pháp Tên biến gốc + Hậu tố số thứ tự. [A1.1]
Type: Numeric.
Label: Không cần đặt tên Label.
Measure: Nominal.
Values: Gán giá trị các đáp án của câu hỏi [5 biến tạo ra đều giống nhau].
Cách gán như sau: Click vào ô values A1.1 -> nhập 1 vào ô value, nhập VCB vào ô Label -> Enter. Cứ như vậy gán hết từ 1 đến 5 tương ứng với 5 đáp án trên.
Sau khi gán cho ô A1.1 bạn chỉ cần copy và paste cho các ô tiếp theo.
thực hành gán giá trị trong cửa sổ values
Trở lại với ví dụ trên: 5 câu trả lời của 5 người giả sử là:
Người 1: 1.VCB, 2.ACB Tương ứng giá trị mã hóa 1,2
Người 2: 3.TCB, 4. VPB, 5.TPB Tương ứng giá trị mã hóa 3,4,5
Người 3: 1. VCB, 3.TCB, 5.TPB Tương ứng giá trị mã hóa 1,3,5.
Chúng ta sẽ điền từ A1.1 từ trái sang phải các giá trị tương ứng với đáp án trên.
2.Thực hiện tạo biến gộp cho câu hỏi nhiều đáp án trong SPSS
Bước 1.Thanh công cụ chọn Analyze /Multiple Response/ Define…
Bước 2. Trong cửa sổ Define Multiple Response Sets, đưa các biến đơn của câu hỏi nhiều trả lời vào mục Variables in Set.
Bước 3: tích vào Categories. Trong ví dụ trên, có 5 đáp án được mã hóa từ 1-5 nền Ở ô Range điền giá trị mã hóa nhỏ nhất của đáp án, ở đây là 1. Ở ô Though điền giá trị mã hóa lớn nhất của đáp án, ở đây là 5.
Bước 4: Ở mục Name là tên biến, phần này bắt buộc phải khai báo. Mục label không bắt buộc.
Bước 5: Chọn Add là đã định nghĩa thành công biến A1 [được lưu ở ô Multiple Response…], thực hiện cho các biến khác tương tự. Lưu ý đây là biến ảo nên không xuất hiện trong Variable View nhé.
Bước 6: Close
Sau khi tạo thành công biến gộp thì sẽ tiến hành xử lý các kiểm định/thống kê theo yêu cầu cần làm. Hướng dẫn này sẽ có cụ thể trong bài viết Biến có nhiều đáp án [Multiple Reponse]: Thực hành biến gộp trong SPSS
3. Kết luận
Qua bài viết này Mosl.vn hi vọng thông tin trong bài viết sẽ giúp bạn biết cách giải quyết câu hỏi nhiều đáp án để chạy SPSS. Đội ngũ MOSL xin cảm ơn bạn đã dành thời gian để đọc bài viết này.
Xem thêm: Biến có nhiều đáp án [Multiple Reponse]: Thực hành biến gộp trong SPSS
Nếu gặp khó khăn trong quá trình thực hành hãy liên hệ với dịch vụ hỗ trợ SPSS của MOSL tại thông tin liên hệ sau: Email: sales@mosl.vn/khung đăng ký nhận tư vấn hoặc gọi ngay hotline để được tư vấn và báo giá nhé!