Hướng dẫn nghiên cứu và phân tích Hồn Trương Ba, da hàng thịt, lập dàn ý, sơ đồ tư duy và 1 số ít bài văn mẫu tinh lọc nghiên cứu và phân tích nội dung trích đoạn kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt của Lưu Quang Vũ .
Tài liệu hướng dẫn phân tích Hồn Trương Ba, da hàng thịt của Lưu Quang Vũ do Đọc Tài Liệu biên soạn gồm những gợi ý chi tiết giúp em làm tốt các bước phân tích đề, lập dàn ý và sơ đồ tư duy kèm theo những bài văn mẫu hay.
Cùng tham khảo ngay…
Bạn đang đọc: Phân tích Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Hướng dẫn nghiên cứu và phân tích Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Đề bài: Em hãy phân tích nội dung chính vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt của nhà văn Lưu Quang Vũ.
1. Phân tích đề
– Yêu cầu của đề bài : nghiên cứu và phân tích nội dung vở kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt .- Phạm vi tư liệu, dẫn chứng : từ ngữ, cụ thể tiêu biểu vượt trội trong vở kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt của Lưu Quang Vũ .- Phương pháp lập luận chính : nghiên cứu và phân tích .
2. Hệ thống vấn đề
– Luận điểm 1: Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác anh hàng thịt
– Luận điểm 2: Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và những người thân trong gia đình
– Luận điểm 3: Cuộc đối thoại giữa Trương Ba với Đế Thích và quyết định cuối cùng của hồn Trương Ba
3. Lập dàn ý cụ thể
a] Mở bài:
– Giới thiệu tác giả, tác phẩm :+ Lưu Quang Vũ [ 1948 – 1988 ], ông sinh ra ở Phú Thọ, là con trai của nhà viết kịch Lưu Quang Thuận. Ông là một con người năng lực phong phú nhưng gặp nhiều xấu số. Ông đã mất trong một vụ tai nạn đáng tiếc giao thông vận tải khi sự nghiệp đang nở rộ .
+ “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” là một trong tác phẩm xuất sắc nhất của ông và đã đưa tên tuổi của ông nổi tiếng hơn nữa.
b] Thân bài: Phân tích vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt
+] Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác anh hàng thịt
– Hồn Trương Ba :+ Cho rằng mình vẫn có một đời sống nguyên vẹn, trong sáng, thẳng thắn .+ Xem xác chỉ là cái vỏ bên ngoài, âm u, đui mù, không có ý nghĩa gì hết, không có tư tưởng, không có cảm hứng, nếu có thì chỉ là những thứ thấp kém. Hồn Trương Ba phủ nhận vai trò của xác anh hàng thịt .+ Thái độ : phủ nhận quả quyết, can đảm và mạnh mẽ sang ấp úng, bịt tai lại, vô vọng .- Xác anh hàng thịt :+ Cho rằng hồn Trương Ba không thể tách khỏi xác anh hàng thịt, mọi việc làm, hành vi của hồn Trương Ba đều chịu sự chi phối của xác anh hàng thịt .+ Thái độ : từ giễu cợt sang quả quyết, can đảm và mạnh mẽ, ép chế và ở đầu cuối thắng thế .- Kết quả : phần thắng thuộc về xác anh hàng thịt .=> Cuộc đấu tranh giữa phần con và phần người, giữa đạo đức và tội lỗi, giữa khát vọng và dục vọng .
+] Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và những người thân trong gia đình
– Hồn Trương Ba : cho rằng mình vẫn có một đời sống riêng, nguyên vẹn, trong sáng và thẳng thắn .- Những người thân trong gia đình trong mái ấm gia đình :+ Vợ Trương Ba : đau đớn, mếu máo, nhận ra Trương Ba không còn là Trương Ba của thời xưa, “ ông đâu còn là ông ” .+ Cháu gái : khó chịu, kinh khủng, phản đối nhất mực, cho rằng ông mình đã chết mà thay vào đó là một Trương Ba vô cùng vụng về, thô lỗ, phũ phàng .+ Con dâu : cảm thông, san sẻ và yêu thương với ông nhưng vẫn thấy không còn nhận ra Trương Ba của trước đây nữa .-> Mỗi người trong mái ấm gia đình ở một vị trí, một thái độ khác nhau nhưng đều có điểm chung là thấy Trương Ba đã biến hóa, không còn nguyên vẹn, trong sáng, thẳng thắn .- Kết quả : Trương Ba vỡ lẽ, nhận ra sự đổi khác của bản thân và sự ép chế của phần xác so với phần hồn trong ông .=> Mâu thuẫn kịch lên đến đỉnh điểm .
+] Cuộc đối thoại giữa Trương Ba với Đế Thích, quyết định cuối cùng của hồn Trương Ba
– Sự giác ngộ về ý thức :+ Con người sống cần có sự hòa giải giữa thể xác và tâm hồn, cần được sống là chính mình và cần phải sống có ý nghĩa .+ Không được bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được : “ Tôi muốn được là tôi toàn vẹn ” .+ “ Ông chỉ nghĩ đơn thuần là cho tôi sống nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết ” .+ “ Không thể sống với bất kể giá nào được. Có những cái giá quá đắt, không hề trả được tâm hồn tôi lại trở lại thanh thản, trong sáng như xưa ” .- Hành động mang tính bước ngoặt của Trương Ba :+ Trả lại xác cho anh hàng thịt còn Trương Ba sẽ chết .+ Phép thử của Đế Thích [ Trương Ba nhập vào xác cu Tị ] : Trương Ba đã để cho cu Tị sống còn mình thì chết .=> Một quyết định hành động đầy khó khăn vất vả nhưng rất là đúng đắn .Đọc thêm : Phân tích màn đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích=> Đoạn kết có ý nghĩa rất to lớn nó có công dụng thôi thúc ý chí nhận thức của con người về cách sống để tránh làm cho tâm hồn của mình bị tổn thương, không hoán đổi thân xác và sống nhờ vào thân xác của người khác. Được sống làm người quý giá thật nhưng được sống đúng mình, sống toàn vẹn những giá trị mình vốn có và theo đuổi còn quý giá hơn .
* Đặc sắc nghệ thuật:
– Sáng tạo diễn biến dân gian .- Nghệ thuật tạo trường hợp, tạo xung đột kịch- Nghệ thuật diễn đạt hành vi nhân vật, dựng lời thoại- Đối thoại kịch đậm chất triết lí, giàu kịch tính- Độc thoại nội tâm
c] Kết bài
– Khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ của vở kịch- Nêu cảm nhận hoặc quan điểm của mình về tác phẩm .
4. Sơ đồ tư duy phân tích Hồn Trương Ba da hàng thịt
Xem cụ thể : Sơ đồ tư duy Hồn Trương Ba, da hàng thịt
5. Kiến thức lan rộng ra
* Giá trị nội dung :Qua đoạn trích vở kịch “ Hồn Trương Ba, da hàng thịt ”, Lưu Quang Vũ muốn gửi tới người đọc thông điệp : Cuộc sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi khi con người được sống tự nhiên với sự hòa giải giữa thể xác và tâm hồn. Con người phải luôn luôn biết đấu tranh với những nghịch cảnh, của chính bản thân, chống lại sự dung tục để hoàn thành xong nhân cách và vươn tới những giá trị niềm tin cao quý* Giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật :- Xây dựng trường hợp, xung đột kịch độc lạ, mê hoặc .- Đối thoại kịch đậm chất triết lí, giàu kịch tính, tạo nên chiều sâu ý nghĩa cho vở kịch .- Hành động kịch của nhân vật tương thích với tính cách, thực trạng, góp thêm phần thôi thúc tình hống, xung đột kịch phát triển .
– Nghệ thuật độc thoại nội tâm giúp nhân vật bộc lộ tính cách và quan niệm về lẽ sống đúng đắn.
Xem thêm: 10 bài thơ hay của nhà thơ Nguyễn Đình Thi
Các em hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm : Dàn ý nghiên cứu và phân tích Hồn Trương Ba da hàng thịt với những đề văn thường gặp
Tuyển chọn văn mẫu hay phân tích Hồn Trương Ba da hàng thịt
1. Phân tích Hồn Trương Ba da hàng thịt ngắn gọn nhất mẫu số 1
Lưu Quang Vũ là một năng lực phong phú nhưng kịch là phần góp phần rực rỡ nhất. ông được coi là một hiện tượng kỳ lạ đặc biệt quan trọng của sân khấu, một trong những nhà soạn kịch năng lực nhất của văn học Nước Ta văn minh. “ Hồn Trương Ba da hàng thịt ” là một trong những vở kịch rực rỡ nhất của Lưu Quang Vũ. Từ diễn biến dân gian ông thiết kế xây dựng lên một vở kịch tân tiến tiềm ẩn nhiều yếu tố mới mẻ và lạ mắt, có ý nghĩa tư tưởng và triết lí nhân sinh thâm thúy .Vở kịch viết năm 1981 nhưng đến năm 1984 mới ra đời công chúng, được công diễn nhiều lần trên sân khấu trong và ngoài nước. Văn bản trích trong sách giáo khoa thuộc cảnh VII và đoạn kết của vở kịch miêu tả sự đau khổ, dằn vặt và quyết định hành động ở đầu cuối thật hùng vĩ của hồn Trương Ba .Xung đột giữa hồn và xác là xung đột TT của vở kịch. Đến cảnh VII, xung đột lên tới đỉnh điểm cần phải xử lý. Sau mấy tháng sống nhờ trong xác hàng thịt một cách trái tự nhiên, hồn Trương Ba trở nên lạ lẫm với người thân trong gia đình và tự chán chính mình : “ Không ! Không ! Tôi không muốn sống như thế này mãi ! Tôi chán cái chỗ ở không phải của tôi này lắm rồi, chán lắm rồi ! ”. Tình huống kịch khởi đầu từ cụ thể này. Trong khi hồn rất muốn thoát ra khỏi thân xác kềnh càng, thô lỗ của anh hàng thịt thì xác lại cứ muốn sống sót mãi thực trạng này .Và cuộc đối thoại giữa hồn và xác diễn ra : Xác chê hồn là cao khiết nhưng vô dụng. Xác tự hào với sức mạnh đui mù của mình, tự hào đã dụ dỗ, sai khiến được hồn vào những dục vọng của mình. Lí lẽ của xác thật đê tiện những cũng rất trong thực tiễn khiến hồn không có cơ sở biện bác. Hình như xác đã thắng. Trong cuộc đối thoại với xác, hồn ngày càng đuối lí, càng ra vẻ quát tháo, nạt nộ càng chứng tỏ sự lúng túng bất lực. Trong xác anh hàng thịt, hồn Trương Ba cứ bị tha hóa dần .Giờ đây dù không muốn, hồn Trương Ba cũng đã trở nên thô lỗ, vụng về, phũ phàng, hờ hững, tàn tệ chứ không còn hiền hậu, nhẹ nhàng như Trương Ba – người làm vườn thời xưa. Dù có trốn chạy, hồn Trương Ba không thể phủ nhận sự biến hóa đó. Sự chống đối của hồn ngày càng yếu dần. Tuy mắng xác ti tiện nhưng hồn đành kêu trời vì phải đầu hàng vô vọng. Đoạn đối thoại khẳng định chắc chắn ý nghĩa của sự thống nhất linh hồn và thể xác, giữa bên trong và bên ngoài. Đây là một yếu tố có đặc thù khái quát cao, bao trùm nhiều mặt của đời sống xã hội. Hồn Trương Ba rơi vào thảm kịch bị tha hóa. Qua tình cảnh này tác giả cảnh báo nhắc nhở : Khi con người sống chung với dung tục sẽ bị dung tục ép chế, ngự trị và tàn phá những gì tốt đẹp cao quý của con người .Tất cả mọi người trong mái ấm gia đình dù đã cố chịu đựng để thích nghi với thực trạng mới nhưng ngày càng không hề đồng ý thực sự quái gở trong nhà mình. “ Cái quý giá nhất của con người là đời sống nhưng không phải bất kể cách sống, kiểu sống nào. Sống mà đánh mất bản thân, sống giả dối với mọi người, với chính mình, sống như Hồn Trương Ba đang sống thì thà chết còn hơn ”. Và hồn quyết định hành động gọi mời tiên Đế Thích Xuống trần để triển khai mong ước của mình .Sau cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba với tiên Đế Thích. Trương Ba trả lại xác cho anh hàng thịt, đồng ý cái chết để linh hồn được trong sáng và hóa thân vào những sự vật thân thương, sống sót vĩnh viễn bên cạnh những người thân yêu của mình. Cuộc sống lại tuần hoàn theo quy luật muôn đời .Thông qua đoạn trích vở kịch “ Hồn Trương Ba, da hàng thịt ” Lưu Quang Vũ muốn gửi tới người đọc thông điệp : Được sống làm người quý giá thật, nhưng được sống đúng là mình, sống toàn vẹn những giá trị mình vốn có và theo đuổi còn giá trị hơn. Sự sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi con người được sống tự nhiên với sự hòa giải giữa thể xác và tâm hồn. Con người phải luôn luôn biết đấu tranh với những nghịch cảnh, với chính mình, chống lại sự dung tục để triển khai xong nhân cách và vươn tới những giá trị ý thức cao quý .
Nghe bài văn phân tích vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt hay nhất
2. Phân tích Hồn Trương Ba da hàng thịt mẫu số 2
Lưu Quang Vũ sinh năm [ 1948 – 1988 ] là một trong những nhà viết kịch kĩ năng nhất của nền văn học Nước Ta, tiêu biểu vượt trội cho sự nghiệp sáng tác của ông có vở kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt là một trong những văn bản rực rỡ với việc khắc họa những xích míc giữa linh hồn của Trương Ba với xác của hàng thịt, phản ánh thảm kịch cũng như khát vọng được triển khai xong về nhân cách của hồn Trương Ba .Vở kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt nguồn gốc từ một câu truyện có trong dân gian từ truyền kiếp được tác giả Lưu Quang Vũ biên kịch thành một vở kịch nói tân tiến, đặt ra những yếu tố mới lạ và có ý nghĩa về tư tưởng cũng như triết lý nhân văn một cách thâm thúy. Vở kịch được công diễn tại nhiều nước trên quốc tế, là một trong những vở kịch góp thêm phần nên tên tuổi của Lưu Quang Vũ .Nội dung của nó được tóm tắt như sau : Trương Ba là một nhân vật người làm vườn nhưng có tài chơi cờ tướng, vì một sự nhầm lẫn nhỏ của Nam Tào nên Trương Ba bị chết oan. Để hoàn toàn có thể sửa sai thì Nam Tào cùng Đế Thích để cho Trương Ba sống lại nhưng lại nằm trong thân xác của anh hàng thịt .Mọi rắc rối cũng từ đây mà phát sinh, Trương Ba liên tục bị làm phiền, những người thân trong gia đình thì sợ hãi và xa lánh, bản thân của Trương Ba cũng rất lấy làm không dễ chịu khi thân xác không phải là của mình. Cuối cùng thì Trương Ba cũng đã quyết định hành động trả lại thân xác cho chàng trai hàng thịt, giải thoát cho mình và gật đầu cái chết. Đây là đoạn trích của đoạn kết trong tác phẩm tập trung chuyên sâu phản ánh những chủ đề tư tưởng của vở kịch .Ở trong đoạn này, xích míc đỉnh điểm đã được tác giả bộc lộ qua sự dằn vặt, cũng như những giằng xé một cách đau đớn của hồn Trương Ba. Cảnh hồn Trương Ba trong thân xác anh hàng thịt với tư thế ngồi ôm đầu chính là cảnh khởi đầu cho đoạn kịch, nói ra những câu đầy tức bực :“ Không ! Không ! Tôi không muốn sống như thế này mãi … Tôi chán cái chỗ ở không phải của tôi này lắm rồi, chán lắm rồii ! Cái thân thể kềnh càng thô lỗ này, ta mở màn sợ mi, ta chỉ muốn rời xa mi tức khắc ! Nếu cái hồn của ta có hình thù riêng để nó được tách ra khỏi cái xác này, dù chỉ một lát ! ”Sau đó chính là cảnh hồn của Trương Ba được tách khỏi xác của anh hàng thịt, cũng từ đây thì cuộc đối thoại giữa hồn và xác cũng được mở màn. Dưới vỏ bọc ngôn từ của những lời đối thoại có nhiều ý nghĩa khác nhau, tùy theo trình độ của những người xem kịch mà Lưu Quang Vũ cũng quan tâm đến sử dụng ngôn từ mà phản ánh tính cách và thực chất của nhân vật .Xác của anh hàng thịt lên tiếng với những giọng điệu rất là mỉa mai, phủ nhận những nỗ lực để giải thoát linh hồn của Trương Ba như “ cái linh hồn mờ nhạt của ông Trương Ba khốn khổ kia ơi, ông không tách ra khỏi tôi được đâu ” … Hồn của Hồn Trương với thái độ vừa coi thường vừa quá bất ngờ : “ mày cũng biết nói kia à ? Vô lí, mày không hề biết nói ” … “ hoặc có thì cũng là những thứ thấp kém, mà bất kể con thú nào cũng có được ” thèm ăn, thèm rượu thịt ” .Lưu Quang Vũ thừa kế những tư tưởng của những truyện cổ dân gian một cách thấm nhuần, và liên tục chứng minh và khẳng định những vai trò to lớn của linh hồn và thể xác. Tuy thế nhưng tác giả đã cho người xem một cuộc tranh luận không kém phần gay go và kinh khủng giữa linh hồn của Trương Ba và xác của anh hàng thịt .Có những khi lời nói của xác thịt còn ép chế cả tiếng nói của linh hồn, làm cho linh hồn bị đẩy vào ở thế bị động và lúng túng : “ Nhưng tôi là cái thực trạng mà ông buộc phải quy phục ! … Sao ông có vẻ như khinh thường tôi thế nhỉ ? ” hay sự phân bua lí lẽ đòi công minh qua câu “ Nhờ có đôi mắt của tôi, ông cảm nhận quốc tế này qua những giác quan của tôi … Khi muốn hành hạ tâm hồn con người, người ta xúc phạm thể xác … ”Thương Trương Ba với bản tính hiền lành, phúc hậu đồng thời không muốn làm mất đi người bạn cờ tri kỉ mà Đế Thích vẫn cố gắng nỗ lực thuyết phục để Trương Ba đổi ý nhưng ông vẫn giữ nguyên : “ Tôi đã chết rồi, hãy để tôi chết hẳn ! ”Hành động trao trả lại thân xác cho anh hàng thịt của nhân vật Trương Ba là một hành vi đúng đắn và hợp đạo lí. Điều đó hoàn toàn có thể chứng minh và khẳng định : Một linh hồn dù có tốt đẹp đến đâu nhưng mà phải trú ngụ trong một thể xác của người khác thì cũng không thể nào hoàn toàn có thể thấy tự do vì những mặc cảm giả dối .Có thể nói trích đoạn vở kịch hồn Trương Ba da hàng thịt đã tập trung chuyên sâu một cách cao độ tính triết lý cũng như tư tưởng nhân văn của vở kịch đến từ dân gian này .Tác giả đã cho người đọc và người xem thấy được một ý niệm về cách sống một cách đúng đắn hãy là chính mình, đời sống thực sự của một cá thể chỉ có ý nghĩa khi tất cả chúng ta sống vì niềm vui và sự sáng sủa, niềm hạnh phúc của tổng thể mọi người vì sự tốt đẹp cho cuộc sống .
>>> Một đề văn tương tự được ra với tác phẩm này: Cảm nhận về trích đoạn kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt
3. Phân tích Hồn Trương Ba da hàng thịt mẫu số 3
Lưu Quang Vũ [ 1948 – 1988 ] là con trai của nhà biên kịch Lưu Quang Thuận, quê gốc Quảng Nam, sống và thao tác trên đất Bắc. Thừa hưởng truyền thống cuội nguồn văn chương của dòng họ, ông đã biểu lộ năng lực sáng tác khá sớm. Ở tuổi hai mươi, khi đang là một chiến sỹ của binh chủng Phòng không – Không quân, Lưu Quang Vũ đã có nhiều bài thơ trữ tình được thế hệ trẻ yêu dấu, được Nhà nước truy tặng Trao Giải Hồ Chí Minh và văn học thẩm mỹ và nghệ thuật vào năm 2000. Vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt vốn là một câu truyện dân gian có từ truyền kiếp đã được tác giả Lưu Quang Vũ thiết kế xây dựng thành một vở kịch nói tân tiến, đặt ra nhiều yếu tố mới mẻ và lạ mắt có ý nghĩa tư tưởng và triết lí nhân văn thâm thúy. Vở kịch được công diễn nhiều lần trong và ngoài nước, được dư luận nhìn nhận là một trong những vở kịch làm ra tên tuổi Lưu Quang Vũ .Nội dung vở kịch tóm tắt như sau : Trương Ba là một người làm vườn có tài chơi cờ tướng. Vì sự nhầm lẫn của Nam Tào [ vị quan trên Thiên đình trông coi về việc sinh tử của con người dưới trần gian ] nên Trương Ba chết oan. Để sửa sai Nam Tào cùng Đế Thích [ tiên cờ ] làm cho Trương Ba sống lại trong thân xác anh hàng thịt. Mọi chuyện rắc rối xảy ra từ đây. Trương Ba bị làm phiền liên tục, bị người thân trong gia đình sợ hãi, xa lánh. Bản thân Trương Ba cũng, rất ” không dễ chịu vì phải sống trong thân xác không phải của mình “. Cuối cùng ông đã quyết định hành động trả lại thân xác cho anh hàng thịt và gật đầu cái chết thực sự để giải thoát cho mình. Đoạn trích là đoạn kết, tập trung chuyên sâu phản ánh tư tưởng chủ đề của vở kịch : Bi kịch của con người khi bị đặt vào nghịch cảnh phải sống nhờ, sống tạm và trái tự nhiên khiến tâm hồn nhân hậu bị tha hóa trước sự ép chế của thể xác phàm tục, thô lỗ. Vẻ đẹp tâm hồn của người lao động trong cuộc đấu tranh chống lại sự giả tạo và dung tục, bảo vệ quyền được sống đích thực và khát vọng hoàn thành xong nhân cách .Ở đọan này, điểm đỉnh của xích míc kịch đã được tác giả biểu lộ qua sự dằn vặt, giằng xé đau đớn của hồn Trương Ba. Mở đầu là cảnh hồn Trương Ba trong thân xác anh hàng thịt ngồi ôm đầu một hồi lâu rồi đứng vụt dậy, nói những câu đầy tức bực, bức xúc : Không ! Không ! Tôi không muốn sống như thế này mãi ! … Tôi chán cái chỗ ở không phải của tôi này lắm rồi, chán lắm rỗi ! Cái thân thể kềnh càng thô lỗ này, ta khởi đầu sợ mi, ta chỉ muốn rời xa mi tức khắc ! Nếu cái hồn của ta có hình thù riêng để nó được tách ra khỏi cái xác này, dù chỉ một lát !Tiếp sau đó, hồn Trương Ba tách khỏi thân xác anh hàng thịt và cuộc đối thoại giữa hồn Và xác bất đầu. Dưới lớp vỏ ngôn từ của những lời đối thoại là nhiều tầng nghĩa khác nhau, tuỳ thuộc vào trình độ của người xem kịch. Lưu Quang Vũ rất quan tâm đến việc dùng ngôn từ để phản ánh tính cách và thực chất nhân vật. Xác hàng thịt lên tiếng với giọng điệu mỉa mai, chế giễu và phủ nhận những cố gắng nỗ lực giải thoát của hồn Trương Ba : Vở kịch, cái linh hồn mờ nhạt của ông Trương Ba khốn khổ kia ơi, ông không tách ra khỏi tôi được đâu, dù tôi chì là thân xác … Hồn Trương Ba đáp lại với thái độ vừa kinh ngạc vừa coi thường, mày cũng biết nói kia à ? Vô lí, mày không hề biết nói. Mày không có lời nói mà chỉ là xác thịt âm u đui mù … Hoặc nếu có, thì chỉ là những thứ thấp kém, mà bất kỳ con thú nào cũng có được : thèm ăn ngon, thèm rượu thịt .Lưu Quang Vũ kế thừa tư tưởng của truyện cổ dân gian, liên tục chứng minh và khẳng định vai trò quan trọng của linh hồn so với thể xác. Thế nhưng tác giả đã để cho cuộc tranh luận giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt không kém phần gay go, kinh khủng. Có những lúc lời nói của xác thịt đường như ép chế cả tiếng nói của linh hồn, đẩy linh hồn vào thế lúng túng, bị động : Nhưng tôi là cái thực trạng mà ông buộc phải quy phục ! … Sao ông có vẻ như khinh thường tôi thế nhỉ ? Tôi cung đáng được quý trọng chứ. Tôi là cái bình để tiềm ẩn linh hồn. Nhờ tôi mà ông hoàn toàn có thể làm lụng, cuốc xới. Ông nhìn mảnh đất cây cối, những người thân trong gia đình …Nhờ có đôi mắt của tôi, ông cảm nhận quốc tế này qua những giác quan của tôi … Khi muốn hành hạ tâm hồn con người, người ta xúc phạm thể xác … Những vị lắm chữ nhiều sách như những ông hay vịn vào cớ tâm hồn là quý, khuyên con người ta sống vì phần hồn để rồi bỏ bê cho thân xác họ mãi khổ sở, nhếch nhác … Mỗi bữa tôi đòi ăn tám, chín bát cơm, tôi thèm ăn thịt, hỏi có gì là tội lỗi nào ? Lỗi là ở chỗ không có đủ tám, chín bát cơm cho tôi ăn chứ … Tôi thông cảm với những ” game show tâm hồn của ông ” .Nghĩa là : Những lúc một mình một bóng, ông cứ việc nghĩ rằng ông có một tâm hồn bên trong cao khiết, chẳng qua vì thực trạng, vì để sống mà ông phải nhân nhượng tôi. Làm xong điều xấu gì ông cứ việc đổ tội cho tôi, để ông được thanh thản. Tôi biết : Cần phải để cho tính tự ái của ông được ve vuốt. Tâm hồn là thứ lắm sĩ diện, Hà hà, miễn là … ông vẫn làm đủ mọi việc để thỏa mãn nhu cầu những thèm khát của tôi. Hồn Trương Ba tuy vẫn khăng khăng phủ nhận lí lẽ của xác hàng thịt : Lí lẽ của anh thật ti tiện, nhưng rõ ràng là đã lâm vào tình thế vô vọng và chỉ biết than : Trời !Cả mái ấm gia đình Trương Ba cũng bị cuốn vào thảm kịch bởi những điều lộn xộn, tréo ngoe do hồn một đằng xác một nẻo gây ra. Vợ Trương Ba thì trách móc chồng : ông bây còn biết đến ai nữa ! Cu Tị ốm thập tử nhất sinh, từ đêm qua tới giờ khởi đầu mê man, mẹ nó khóc đỏ con mắt. Khổ ! Thằng bé ngoan là thế ! Cái Gái thương bạn, ngơ ngẩn cả người … Không hiểu thằng bé có qua khỏi được không, khéo mà … Cái thân tôi thì sao trời lại không bắt đi cho rảnh ! Bà muốn bỏ nhà mà đi. Bà nói như khóc : Tôi nói thật đấy … ông Trương Ba ạ, tôi đã nghĩ kĩ : Có thể tôi phải đi … Đi cấy thuê làm mướn ở đâu cũng được … đi biệt. Để ông được thảnh thơi … với cô vợ người hàng thịt … Còn hơn là thế này … Tôi biết, ông vẫn là người hết lòng yêu quý vợ con … Chỉ tại giờ đây … ông đâu còn là ông, đâu còn là ông Trương Ba làm vườn rất lâu rồi …Cái Gái, đứa cháu nội yêu quý của Trương Ba cũng tỏ thái độ nóng bức : Tôi không phải là cháu của ông ! Ông nội tôi chết rồi. Nếu ông nội tôi hiện về được, hồn ông nội tôi sẽ bóp cổ ông ! Ông dám nhận là ông nội, dám đụng vào cây cối trong vườn của ông nội tôi. Khi hồn Trương Ba cố gắng thanh minh : … sáng nào ông cũng ra cuốc xới chăm chút cây cối ngoài vườn, cháu không thấy sao : Chỉ có ông nội cháu mới biết quý cây như vậy … thì cái Gái lại càng gào lên căm giận : Quý cây ! Hừ, tôi phải rình lúc này, cả nhà đi vắng hết để đến nói với ông : Từ nay ông không được động vào cây cối trong vườn ông tôi nữa ! Ông mà quý cây à ? Sáng qua, tôi chú ý lúc ông chiết cây cam, bàn tay giết lợn của ông làm gãy tiệt cái chồi non chân ông to bè như cái xẻng, giẫm lên nát cả cây sâm quý mới ươm ! Ông nội tôi đời nào thô lỗ phũ phàng như vậy ?Chị con dâu của Trương Ba là người hiểu ông, thương ông nhất. Lúc đầu, chị gật đầu tình cảnh trớ trêu của cha chồng vì thân xác tuy là của anh hàng thịt thô kệch nhưng tâm hồn ông vẫn thuần hậu như xưa. Chị nói : Thầy vẫn dạy chúng con : Cái bên ngoài có quan trọng gì, chỉ có tấm lòng yêu thương và trí tuệ cao sáng của con người ta là đáng kể. Nhưng đến lúc này, chị cũng thấy vừa thương vừa sợ. Chị đau đớn, day dứt khi phải thật tình bộc bạch tâm lý của mình với cha chồng : … thầy ơi, con sợ lắm, bởi con cảm thấy, đau đớn thấy … mỗi ngày thầy một khác dần, mất mát dần, toàn bộ cứ như xô lệch, nhòa mờ dần đi, đến nỗi có lúc chính con cũng không nhận ra thầy nữa … Con càng thương thầy, nhưng thầy ơi, làm thế nào, làm thế nào giờ được thầy ở lại, hiền hậu, vui tươi, tốt đẹp như thầy của chúng con xưa kia ? Làm thế nào, thầy ơi ! Chị con dâu đã nhận xét rất đúng, rất khá đầy đủ về tình cảnh nan giải của Trương Ba lúc này .Lời nói của chị con dâu tiềm ẩn sự thực phũ phàng có tính năng thức tỉnh hồn Trương Ba, thôi thúc ông tới một sự lựa chọn một hành vi đau xót nhưng kinh khủng. Đoạn độc thoại biểu lộ sự dằn vặt khổ sở của hồn Trương Ba khi phải đối điện với chính mình, khi tự đặt ra và vấn đáp những câu hỏi của lương tâm : Mày đã thắng thế rồi đấy, cái thân xác không phải của ta ạ, mày đã tìm đủ mọi cách để ép chế ta … Nhưng lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình ? ” Chẳng còn cách nào khác “. Mày nói như thế hả ? Nhưng có thật ta không còn cách nào khác ? Không cần cái đời sống do mày mang đến. Không cần !Để củng cố thêm quyết tâm, Trương Ba thắp nhang cầu khẩn sự trợ giúp của vị tiên cờ Đế Thích và thổ lộ nỗi khổ tâm của mình : Ông Đế Thích ạ ! Tôi không hề liên tục mang thân xác anh hàng thịt được nữa, không hề được. Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn. Thế nhưng những lời lý giải của Đế Thích lại làm cho Trương Ba một phen bàng hoàng : Thế ông ngỡ toàn bộ mọi người đều được là mình toàn vẹn cả ư ? Ngay cả tôi đây. Ở bên ngoài, tôi đâu có được sống theo những điều tôi nghĩ bên trong. Mà cả Ngọc Hoàng nữa, chính người lắm khi cũng phải khuôn ép mình cho xứng với danh vị Ngọc Hoàng. Dưới đất trên trời đều thế cả nữa là ông. Ông đã bị gạch tên khỏi sổ Nam Tào, thân thể thật của ông đã tan rữa trong bùn đất, còn chút hình thù nào của ông đâu !Bàng hoàng nhưng Trương Ba vẫn như đang đắm mình trong dòng tâm lý, dằn vặt, thoáng chút trách móc : Sống nhờ vào đồ vật, của cải người khác, đã là chuyện không nên, đằng này đến cái thân tôi cũng phải sống nhờ anh hàng thịt ông chỉ nghĩ đơn thuần là cho tôi sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết .Sự giằng xé trong tâm trạng Trương Ba được tác giả vở kịch biểu lộ tự nhiên, sinh động và chân thực. Muốn thoát khỏi trường hợp khó xử và không dễ chịu như thế này, Trương Ba chỉ còn một cách là gật đầu cái chết vĩnh viễn. Ông muốn Đế Thích trả lại thân xác cho anh hàng thịt để phần hồn sẽ sống hòa thuận với thân xác anh ta, để vợ anh ta không còn phải sống trong cảnh góa chồng thật đáng thương .Trong khi, Đế Thích đang phân vân hỏi nếu làm như vậy thì hồn Trương Ba sẽ trú ở đâu, Trương Ba đã vấn đáp dứt khoát : Ở đâu cũng được chứ không ở đây nữa. Nếu ông không giúp, tôi sẽ … tôi sẽ … nhảy xuống sông hay đâm một nhát dao vào cổ, lúc đó thì hồn tôi chẳng còn, xác anh hàng thịt cũng mất. Mâu thuẫn kịch được đẩy lên cao hơn với chi tiết cụ thể cu Tị con chị Lụa hàng xóm sắp chết. Cu Tị là bạn thân của cái Gái cháu nội ông Trương Ba. Đế Thích nhân thời cơ này đề xuất Trương Ba nhập hồn vàp xác cu Tị. Trương Ba tâm lý rất nhanh, tưởng tượng rất nhanh về hậu quả của vấn đề đó để rồi phủ nhận, bởi những rắc rối mà ông đang phải chịu đựng đã khiến ông vô cùng khổ sở, khổ sở hơn là chết .Thương Trương Ba con người hiền lành, đôn hậu và không muốn mất người bạn cờ tri âm tri kỉ nên Đế Thích vẫn nỗ lực thuyết phục, nhưng Trương Ba khăng khăng không đổi ý : Tôi đã nghĩ kĩ. Tôi không nhập vào hình thù ai nữa ! Tôi đã chết rồi, hãy để tôi chết hẳn ! Hành động trả lại thân xác cho anh hàng thịt của Trương Ba là hành vi đúng đắn, quả cảm và hợp đạo lí. Điều đó khẳng định chắc chắn rằng : Một linh hồn dù tốt đẹp đến đâu nhưng phải trú ngụ trong một thể xác khác thì cũng không thể nào thấy tự do vì mặc cảm giả dối. Sống như thế thì không phải là sống theo đúng ý nghĩa của từ này mà chỉ là sự sống sót đơn thuần mà thôi. Trương Ba chết nhưng tâm hồn tốt đẹp cua ông sẽ sống mãi trong tình yêu mến và nỗi tiếc nhớ của mái ấm gia đình, bè bạn ; làng xóm. Chết nhưng lại là vẫn sống .Đoạn trích Hồn Trương Ba da hàng thịt tập trung chuyên sâu cao độ đặc thù triết lí và tư tưởng nhân văn của vở kịch có nguồn gốc dân gian này. Lưu Quang Vũ đã đưa vào vở kịch ý niệm đúng đắn về cách sống : Trước hết, mình hãy là mình. Cuộc sống của cá thể chỉ thực sự. Có ý nghĩa khi biết sống vì niềm vui và niềm hạnh phúc của mọi người vì sự tốt đẹp của cuộc sống. Tư tưởng triết lí về con người của Lưu Quang Vũ vừa biện chứng vừa sáng sủa, hùng vĩ. Tất cả những điểu đó được biểu lộ bằng kĩ năng phát minh sáng tạo hiếm có của tác giả khiến vở kịch có sức hấp dẫn quái đản so với người theo dõi. Lưu Quang Vũ xứng danh là nhà biên kịch xuất sắc của sân khấu Nước Ta văn minh .Tham khảo thêm : Mở bài cho vở kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt hay nhất
4. Phân tích vở kịch Hồn Trương Ba da hàng thịt bài số 4
“ Gió và tình yêu thổi trên quốc gia tôiNhư tiếng gọi ngàn đời không khuất phụcĐất nước giống như con thuyền xuyên gió mạnhNhững mối tình trong gió bão tìm nhau ”
[Gió và tình yêu thổi trên đất nước tôi – Lưu Quang Vũ]
Từ những năm 60 của thế kí trước, Lưu Quang Vũ đã khẳng định chắc chắn tên tuổi của mình bằng việc sáng tác thơ ca, ngay từ đầu ông đã tạo được dấu ấn về một lối viết tài hoa, nồng nàn cảm hứng toát lên tình yêu quê nhà, quốc gia tha thiết, mà Hoài Thanh đã từng nhận định và đánh giá rằng “ Thơ anh là một tiếng nói nhỏ nhẹ mà sâu ”. Từ năm 1978, Lưu Quang Vũ khởi đầu chuyển sang nghành sân khấu. Có thể chứng minh và khẳng định “ Sân khấu mới là mảnh đất của người nghệ sĩ tài ba này ” …Cảm hứng chủ yếu trong kịch Lưu Quang Vũ là cảm hứng về con người, về cái đẹp, cái thiện, cái tôi hoà tan trong cái ta. Ở đó tính thời sự được tích hợp với những yếu tố muôn thuở của quả đât mà tiêu biểu vượt trội đó là vở “ Hồn Trương Ba da hàng thịt ”. Đó là cuộc giao tranh giữa cái thiện và cái ác, cuộc giao tranh này là muôn đời muôn kiếp từ khi khai sinh cho đến ngày không còn toàn cầu thì vẫn còn giao tranh thiện ác. Cho nên có người đã từng nói “ kịch Lưu Quang Vũ là có tính vĩnh cửu ” .Vở kịch “ Hồn Trương Ba, da hàng thịt ” được sáng tác vào năm 1981 đến năm 1984 mới ra đời công chúng. Đây là một trong những vở kịch rực rỡ nhất của Lưu Quang Vũ. Vở kịch gồm 7 cảnh được tác giả dựa trên diễn biến dân gian. Đoạn trích ” Hồn Trương Ba, da hàng thịt ” nằm ở cảnh 7 của vở kịch, qua việc kiến thiết xây dựng xung đột giữa tâm hồn thanh cao của Trương Ba với thể xác phàm tục của anh hàng thịt đã khắc họa thảm kịch tha hóa và cuộc đấu tranh nóng bức bảo vệ, hoàn thành xong nhân cách của con người. Từ đó tác giả đã phê phán một số ít hiện tượng kỳ lạ xấu đi trong xã hội và gửi gắm triết lý nhân sinh thâm thúy về nhu yếu thống nhất giữa thể xác và tâm hồn .Trước khi diễn ra cuộc đối thoại giữa hồn và xác, nhà viết kịch đã để cho hồn Trương Ba “ ngồi ôm đầu một hồi lâu rồi vụt đứng dậy ” với một lời độc thoại đầy khẩn thiết : ” Không. Không ! Tôi không muốn sống như thế này mãi ! Tôi chán cái chỗ ở không phải là của tôi này lắm rồi ! ”. Hồn Trương Ba đang ở trong tâm trạng vô cùng bức bối, đau khổ biểu lộ trong những câu cảm thán ngắn, dồn dập cùng với ước nguyện khắc khoải. Hồn bức bối bởi không thể nào thoát ra khỏi cái thân xác mà hồn ghê tởm. Hồn đau khổ bởi mình không còn là mình nữa. Trương Ba giờ đây vụng về, thô lỗ, phũ phàng lắm. Hồn Trương Ba cũng càng lúc càng rơi vào trạng thái vô vọng .Trong cuộc đối thoại với xác anh hàng thịt, hồn Trương Ba ở vào thế yếu, đuối lí bởi xác nói những điều mà dù muốn hay không muốn hồn vẫn phải thừa nhận : cái đêm khi ông đứng cạnh vợ anh hàng thịt với “ tay chân run rẩy ”, “ hơi thở nóng rực ”, “ cổ nghẹn lại ” và “ suýt nữa thì … ”. Đó là cảm xúc “ xao xuyến ” trước những món ăn mà trước đây hồn cho là “ phàm ”. Đó là cái lần ông tát thằng con ông “ tóe máu mồm máu mũi ”. Xác anh hàng thịt gợi lại tổng thể những thực sự ấy khiến hồn càng cảm thấy xấu hổ, cảm thấy mình ti tiện .Xác anh hàng thịt còn cười nhạo vào cái lí lẽ mà ông đưa ra để ngụy biện : “ Ta vẫn có một đời sống riêng : nguyên vẹn, trong sáng, thẳng thắn, … ”. Trong cuộc đối thoại này, xác thắng thế nên rất hể hả tuôn ra những lời thoại dài với chất giọng khi thì mỉa mai cười nhạo khi thì lên mặt dạy đời, chỉ trích, châm chọc. Hồn chỉ buông những lời thoại ngắn với giọng nhát gừng kèm theo những tiếng than, tiếng kêu .Nỗi đau khổ, vô vọng của hồn Trương Ba càng được đẩy lên khi đối thoại với những người thân trong gia đình. Người vợ mà ông rất mực yêu thương giờ đây buồn bã và cứ nhất quyết đòi bỏ đi. Với bà “ đi đâu cũng được còn hơn là thế này ”. Bà đã nói ra cái điều mà chính ông cũng đã cảm nhận được : “ ông đâu còn là ông, đâu còn là ông Trương Ba làm vườn thời xưa ”. Cái Gái, cháu ông giờ đây đã không cần phải giữ ý. Nó một mực khước từ tình thân : ” … tôi không phải là cháu ông … Ông nội tôi chết rồi ” .Cái Gái yêu quý ông nó bao nhiêu thì giờ đây nó không hề gật đầu cái con người có “ bàn tay giết lợn ”, bàn chân “ to bè như cái xẻng ” đã làm “ gãy tiệt cái chồi non ”, “ giẫm lên nát cả cây sâm quý mới ươm ” trong mảnh vườn của ông nội nó. Nó hận ông vì ông chữa cái diều cho cu Tị mà làm gãy nát khiến cu Tị trong cơn sốt mê man cứ khóc, cứ tiếc, cứ bắt đền. Với nó, “ Ông nội đời nào thô lỗ, phũ phàng như vậy ”. Nỗi tức giận của cái Gái đã biến thành sự xua đuổi kinh khủng : “ Ông xấu lắm, ác lắm ! Cút đi ! Lão đồ tể, cút đi ! ” .Chị con dâu là người thâm thúy, chín chắn, hiểu điều hơn lẽ thiệt. Chị cảm thấy thương bố chồng trong tình cảnh trớ trêu. Chị biết ông khổ lắm, “ khổ hơn xưa nhiều lắm ”. Nhưng nỗi buồn đau trước tình cảnh mái ấm gia đình “ như sắp tan hoang ra cả ” khiến chị không hề bấm bụng mà đau, chị đã thốt thành lời cái nỗi đau đó : “ Thầy bảo con : Cái bên ngoài là không đáng kể, chỉ có cái bên trong, nhưng thầy ơi, con sợ lắm, bởi con cảm thấy, đau đớn thấy mỗi ngày thầy một đổi khác dần, mất mát dần, toàn bộ cứ như rơi lệch, nhòa mờ dần đi, đến nỗi có lúc chính con cũng không nhận ra thầy nữa … ” .Tất cả những người thân yêu của hồn Trương Ba đều nhận ra cái nghịch cảnh trớ trêu. Sau toàn bộ những đối thoại ấy, mỗi nhân vật bằng cách nói riêng, giọng nói riêng của mình đã khiến hồn Trương Ba cảm thấy không hề chịu nổi. Nỗi cay đắng với chính bản thân mình cứ lớn dần … lớn dần, muốn đứt tung, muốn vọt trào .Nhà viết kịch đã để cho Hồn Trương Ba còn lại trơ trọi một mình với nỗi đau khổ, vô vọng lên đến đỉnh điểm, một mình với những lời độc thoại đầy chua chát nhưng cũng đầy kinh khủng : “ Mày đã thắng thế rồi đấy, cái thân xác không phải của ta ạ. Nhưng lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình ? “ Chẳng còn cách nào khác ” ! Mày nói như thế hả ? Nhưng có thật là không còn cách nào khác ? Có thật không còn cách nào khác ? Không cần đến cái đời sống do mày mang lại ! Không cần ! ”. Đây là lời độc thoại có đặc thù quyết định hành động dẫn tới hành vi châm hương gọi Đế Thích một cách dứt khoát .Cuộc trò chuyện giữa hồn Trương Ba với Đế Thích trở thành nơi tác giả gửi gắm những ý niệm về niềm hạnh phúc, về lẽ sống và cái chết. Hai lời thoại của hồn trong cảnh này có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng quan trọng : Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn. Sống nhờ vào đồ vật, của cải người khác đã là chuyện không nên, đằng này đến cái thân tôi cũng phải sống nhờ anh hàng thịt. Ông chỉ nghĩ đơn thuần là cho tôi sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết !Người đọc, người xem hoàn toàn có thể nhận ra những ý nghĩa triết lí thâm thúy và thấm thía qua hai lời thoại này. Thứ nhất, con người là một thể thống nhất, hồn và xác phải hài hòa. Không thể có một tâm hồn thanh cao trong một thân xác phàm tục, tội lỗi. Khi con người bị chi phối bởi những nhu yếu bản năng của thân xác thì đừng chỉ đổ tội cho thân xác, không hề tự an ủi, vỗ về mình bằng vẻ đẹp siêu hình của tâm hồn .Thứ hai, sống thực sự cho ra con người quả không hề thuận tiện, đơn thuần. Khi sống nhờ, sống gửi, sống chắp vá, khi không được là mình thì đời sống ấy thật không có ý nghĩa. Những lời thoại của hồn Trương Ba với Đế Thích chứng tỏ nhân vật đã ý thức rõ về tình cảnh trớ trêu, đầy đặc thù bi hài của mình, thấm thía nỗi đau khổ về thực trạng ngày càng vênh lệch giữa hồn và xác, đồng thời càng chứng tỏ quyết tâm giải thoát nung nấu của nhân vật trước lúc Đế Thích Open .
Quyết định dứt khoát xin tiên Đế Thích cho cu Tị được sống lại, cho mình được chết hẳn chứ không nhập hồn vào thân thể ai nữa của nhân vật hồn Trương Ba là kết quả của một quá trình diễn biến hợp lí. Hơn nữa, quyết định này cần phải đưa ra kịp thời vì cu Tị vừa mới chết. Hồn Trương Ba thử hình dung cảnh hồn của mình lại nhập vào xác cu Tị để sống và thấy rõ “bao nhiêu sự rắc rối” vô lí lại tiếp tục xảy ra. Nhận thức tỉnh táo ấy cùng tình thương mẹ con cu Tị càng khiến hồn Trương Ba đi đến quyết định dứt khoát. Qua quyết định này, chúng ta càng thấy Trương Ba là con người nhân hậu, sáng suốt, giàu lòng tự trọng. Đặc biệt, đó là con người ý thức được ý nghĩa của cuộc sống.
Xem thêm: To hợp môn A01 gồm những ngành nào? – Angkoo
Nhiều thập kỉ trôi qua, bạn đọc thời nay được sống trong sự thay đổi tổng lực trong khí thế vươn lên của quốc gia và của dân tộc bản địa và tất cả chúng ta vẫn sẽ còn tìm thấy những tầng ý nghĩa mê hoặc hàm ẩn trong vở kịch “ Hồn Trương Ba, da hàng thịt ”. Thông qua nhân vật hồn Trương Ba, Lưu Quang Vũ đã đặt ra những yếu tố thấm đẫm tư tưởng nhân văn, không riêng gì có ý nghĩa nhất thời mà còn có ý nghĩa muôn đời với toàn bộ mọi người .- / –
Vậy là Đọc Tài Liệu đã vừa hướng dẫn các em những thao tác cụ thể để viết được một bài phân tích Hồn Trương Ba da hàng thịt đầy đủ và chi tiết nhất. Đừng quên tham khảo thêm nhiều nội dung văn mẫu 12 khác được chúng tôi cập nhật liên tục tại website doctailieu.com. Chúc các em học tốt !