Bảng câu hỏi Tự Luận Lý Luận Nhà Nước Bài 1: Nhập môn Tại sao Lý luận nhà nước và pháp luật nghiên cứu đồng thời hai hiện tượng nhà nước và pháp luật Bằng kiến thức lý luận về Nhà nước và pháp luật, hãy chứng minh rằng Lý luận về Nhà nước và pháp luật lấy chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử làm cơ sở phương pháp luận Trình bày mối quan hệ giữa Lý luận nhà nước và pháp luật với các khoa học pháp lý khác So sánh đối tượng nghiên cứu của Lý luận nhà nước và pháp luật với các khoa học pháp lý khác Trình bày các phương pháp nghiên cứu lý luận về nhà nước. Hãy cho biết đặc thù của phương pháp nghiên cứu lý luận về nhà nước. Bài 2: Nguồn gốc của nhà nước So sánh quyền lực xã hội trong XHCSNT với quyền lực nhà nước trong xã hội có giai cấp Phân tích những nguyên nhân và những yếu tố tác động đến quá trình hình thành nhà nước trong xã hội cộng sản nguyên thủySo sánh quyền lực xã hội trong xã hội CSNT với quyền lực xã hội trong xã hội có giai cấp và nhà nước. Trong XHCSNT chưa có nhà nước, để quản lý cộng đồng, đã có những hình thức và phương pháp quản lý nào? Nêu và phân tíchNêu và phân tích điều kiện kinh tế - xã hội của sự hình thành Nhà nước theo quan điểm của chủ nghĩa Mác-LêNin. Mặc dù không trải qua đầy đủ 3 lần phân công lao động, nhưng ở phương đông, Nhà nước đã xuất hiện từ rất sớm, tại sao? Hãy phân tíchTrình bày những nguyên nhân đã dẫn đến sự xuất hiện mâu thuẫn giai cấp làm phá vỡ cơ cấu xã hội không giai cấp của chế độ công xã nguyên thủy và xuất hiện nhà nước. Trong xã hội có giai cấp, có tồn tại quyền lực xã hội không? Tại sao?Nội dung của việc tìm hiểu nguồn gốc nhà nước là gì ? Có ý kiến cho rằng: 3 lần phân công lao động xã hội chính là nguyên nhân dẫn đến sự xuất hiện của nhà nước. Trình bày quan điểm của anh [chị] về vấn đề trênNêu và phân tích nội dung cơ bản của Thuyết thần quyền ? So sánh hình thức quản lý, phương pháp quản lý trong xã hội CSNT và trong xã hội có Nhà nướcNêu và phân tích nội dung cơ bản của Thuyết gia trưởng ? Theo anh [chị] sự xuất hiện của nhà nước có phải là sự phát triển của lich sử trong quản lý xã hội không? Tại sao?Nêu và phân tích nội dung cơ bản của Thuyết khế ước xã hội? Chỉ ra sự khác biệt cơ bản giữa quan điểm Mácxít và các học thuyết phi Mác-xít về nguồn gốc nhà nước.Nêu và phân tích tiền đề kinh tế và xã hội cho sự ra đời của nhà nước ?Tại sao quyền lực xã hội và hệ thống tổ chức quản lý trong công xã nguyên thuỷ không còn phù hợp trong “xã hội mới” [xã hội tư hữu và giai cấp]?Trình bày các phương thức hình thành nhà nước. Phân tích nét đặc thù trong sự ra đời nhà nước của các quốc gia phương Đông cổ đại Bài 3: Bản chất của nhà nước Phân tích nội dung tính xã hội của nhà nước. Phân tích mối tương quan giữa tính giai cấp và xã hội trong bản chất của Nhà nướcTính giai cấp và tính xã hội của Nhà nước có mâu thuẫn nhau không? Tại sao Chứng minh rằng bản chất của nhà nước là sự tương tác giữa tính giai cấp và tính xã hội.Hãy chứng minh rằng: Chỉ có nhà nước mới có quyền phân chia lãnh thổ thành các đơn vị hành chính và quản lý dân cư trên các vùng lãnh thổ đó Chúng minh rằng bản chất nhà nước thể hiện thông qua việc thực hiện quyền lực nhà nước trong lĩnh vực kinh tế, chính trị, tư tưởng.Hãy phân tích sự khác nhau giữa Nhà nước với các tổ chức khác trong xã hội có giai cấp. Quyền lực của lĩnh vực báo chí, truyền thông hiện đại thuộc loại quyền lực nào của nhà nước.Phân tích mối quan hệ giữa yếu tố lãnh thổ và chủ quyền quốc gia của Nhà nước Chứng minh rằng bản chất giai cấp của nhà nước thể hiện trong việc nhà nước bảo vệ trước hết lợi ích của giai cấp thống trị.Có quan điểm cho rằng bản chất giai cấp của nhà nước không phải là lợi ích của giai cấp thống trị mà trước hết là vì lợi ích của giai cấp thống trị. Quyền lực kinh tế có ý nghĩa như thế nào trong việc thực hiện quyền lực nhà nước? Nêu những biểu hiện của quyền lực kinh tế của nhà nướcPhân tích nội dung tính giai cấp của Nhà nước. Lấy ví dụ để chứng minh rằng nhà nước có tính xã hội.Sự hình thành và tổ chức Nhà nước có chịu sự ảnh hưởng của giai cấp thống trị trong xã hội không? Lấy ví dụ để phân tích những biểu hiện của tính giai cấp của nhà nước.Phân tích nội dung của tính xã hội trong bản chất của Nhà nước Chứng minh bằng ví dụ về tính giai cấp của nhà nước thể hiện thông qua việc thực hiện quyền lực nhà nước.Phân tích đặc trưng về quyền lực công cộng và đặc biệt của nhà nước. Hãy chứng minh rằng, Nhà nước được hợp thành bởi 3 yếu tố: lãnh thổ, dân cư và chính quyền.Hãy giải thích tại sao nhà nước thu các khoản thuế một cách bắt buộc. Tại sao Nhà nước có tính xã hội? Bài 4: Bộ máy nhà nước Hãy nêu lên sự khác nhau giữa Bộ máy nhà nước và cơ quan nhà nước. Phân tích mối liên hệ giữa Bộ máy nhà nước và cơ quan nhà nước. Việc tổ chức Bộ máy Nhà nước ở các quốc gia có nhất thiết phải theo một mô hình cụ thể không? Tại sao?Giải thích tại sao bộ máy nhà nước có tính hệ thống chặt chẽ Theo anh [chị] những yếu tố nào tác động đến tổ chức và hoạt động của Bộ máy nhà nướcBằng kiến thức của LLNN, hãy nêu và phân tích những điểm giống và khác nhau trong tổ chức và hoạt động của BMNN Phong kiến và Tư sản Tại sao có sự khác nhau về tổ chức bộ máy Nhà nước ở các quốc gia trong cùng một kiểu Nhà nướcPhân tích và chứng minh nhận định sau đây: BMNN là công cụ để thực hiện quyền lực nhà nước Hãy phân tích [chứng minh] nhận định sau đây: Bộ máy Nhà nước tất yếu phải thay đổi khi có sự thay đổi về điều kiện kinh tế, chính trị, xã hội. Việc đặt ra các nguyên tắc trong tổ chức và hoạt động của BMNN có ý nghĩa như thế nào đối với NN Dựa trên những mục đích nào để lựa chọn nguyên tắc phân quyền hay tập quyền trong tổ chức và hoạt động của Bộ máy Nhà nước Hãy trình bày quan điểm của mình về nhận định sau: “Nhà nước quản lý ít nhất là tốt nhất” Bài 5 : Chức năng của nhà nước Phân Tích mối quan hệ giữa chức năng Nhà nước và chức năng của cơ quan Nhà nước. Để đảm bảo thực hiện có hiệu quả các chức năng của nhà nước thì cần phải có những điều kiện gì? Phân tích 1 trong các điều kiện đóPhân tích mối quan hệ giữa chức năng của Nhà nước và nhiệm vụ của Nhà nước Hãy so sánh Chức năng ban hành pháp luật của NN với chức năng lập pháp của Quốc hội [Nghị viện]Phân tích khái niệm chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước Các kiểu Nhà nước khác nhau có dẫn đến việc các chức năng Nhà nước khác nhau không? Tại sao?Phân tích sự khác biệt giữa chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước Trình bày quan điểm của anh [chị] về nhận định sau đây: Giữa các kiểu nhà nước, sự khác nhau về chức năng của NN là sự khác nhau về nội dung và phương pháp thực hiện các chức năng.Phân tích mối quan hệ giữa chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước Khi tổ chức bộ máy NN thay đổi thì chức năng của Nhà nước có thay đổi không? Hãy phân tích.Phân biệt chức năng đối nội và chức năng đối ngoại Khi tổ chức và hoạt động của cơ quan NN thay đổi thì chức năng của cơ quan nhà nước có thay đổi không? Hãy phân tích. Phân biệt chức năng lập pháp, hành pháp và tư pháp Cho biết quan điểm của về: “Nhà nước quản lý ít nhất là tốt nhất”.Phân tích những yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến chức năng của nhà nước Bài 6: Hình thức nhà nước Trình bày các dạng cơ bản của hình thức chính thể quân chủ ? Những đặc điểm cơ bản của hình thức chính thể quân chủ Giải thích tại sao nguyên thủ quốc gia trong chính thể quân chủ đại nghị chỉ “trị vì chứ không cai trị”. Minh họa qua một số nhà nước cụ thểSo sánh vai trò của nguyên thủ quốc gia trong chính thể cộng hòa tổng thống và cộng hòa hổn hợp Theo khái niệm và các dấu hiệu của nhà nước, liên minh các quốc gia có thỏa mãn các dấu hiệu này không ?Phân biệt hình thức chính thể cộng hòa tổng thống và cộng hòa đại nghị. Theo [anh chị] mối quan hệ giữa Chính phủ và Nghị viện hay Quốc hội nên là kìm chế đối trọng hay kiểm tra giám sát?Phân biệt hình thức cấu trúc nhà nước liên bang và hình thức cấu trúc nhà nước đơn nhất. Phân biệt hình thức chính thể quân chủ và hình thức chính thể cộng hòa Nêu sự khác biệt giữa chính thể quân chủ nhị hợp và quân chủ đại nghị Trình bày những đặc điểm cơ bản của chính thể cộng hòa So sánh vai trò của nguyên thủ quốc gia trong chính thể cộng hòa tổng thống và cộng hòa hổn hợp ? So sánh vai trò của thủ tướng chính phủ trong chính thể cộng hòa đại nghị và cộng hòa hổn hợp ? Phân biệt cấu trúc nhà nước liên bang và liên minh các quốc gia Phân biệt hình thức chính thể cộng hòa hỗn hợp [lưỡng tính] và cộng hòa đại nghị Phân biệt hình thức chính thể cộng hòa hỗn hợp [lưỡng tính] và cộng hòa tổng thống Chế độ chinh trị là gì ? phân tích và lấy ví dụ minh họa ? Bài 7: Kiểu nhà nước Phân tích cơ sở để xác định kiểu nhà nước theo học thuyết Mác-Lênin Chứng minh sự thay thế kiểu nhà nước này bằng một kiểu nhà nước khác mang tính chất quy luật ?Phân tích cơ sở tồn tại của nhà nước chủ nô ?Phân tích sự khác nhau giữa công hữu trong thời kỳ cộng sản nguyên thủy và thời kỳ chủ nghĩa cộng sản sau nàyPhân tích cơ sở tồn tại của nhà nước phong kiến Phân tích bản chất giai cấp và xã hội trong nhà nước chiếm hữu nô lệPhân tích cơ sở tồn tại của nhà nước tư sản ? Phân tích bản chất giai cấp và xã hội trong nhà nước phong kiến.Phân tích cơ sở tồn tại của Nhà nước xã hội chủ nghĩa Phân tích bản chất giai cấp và xã hội trong nhà nước tư sảnMức độ thể hiện tính xã hội ở các kiểu Nhà nước, các Nhà nước có giống nhau hay không? Bài 8: nhà nước XHCN So sánh bản chất của nhà nước xã hội chủ nghĩa với bản chất của các nhà nước chủ nô, phong kiến, tư sản. Tại sao nói nhà nước xã hội chủ nghĩa không còn là nhà nước nguyên nghĩa mà chỉ là nửa nhà nước?Tại sao chế độ chính trị của nhà nước xã hội chủ nghĩa chỉ có thể là chế độ chính trị dân chủ?Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê nin, vì sao nhà nước xã hội chủ nghĩa tiến bộ hơn các kiểu nhà nước trước đỏ?
Câu hỏi lí luận nhà nước và pháp luật – 3 BÀI 2: KIỂU NHÀ NƯỚC VÀ HÌNH THỨC NHÀ NƯỚC I. CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG ĐỌC TÀI LIỆU: [Người học phải trả lời được các câu hỏi sau đây khi đọc tài liệu ở nhà và nghe giảng] 1. Phân tích khái niệm kiểu nhà nước và các cơ sở để xác định kiểu nhà nước theo học thuyết chủ nghĩa Mác-LêNin? 2. Chứng minh sự thay thế kiểu nhà nước này bằng kiểu nhà nước khác mang tính qui luật? 3. Phân tích cơ sở kinh tế của nhà nước chủ nô? Hình thức sở hữu trong kiểu nhà nước chủ nô là tư hữu -> sự tư hữu của chủ nô đối với người nô lệ Phương Đông: Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ, Trung Quốc -> quan hệ giữa chủ nô và nô lệ mang tính gia trưởng -> bị bóc lột chính trong việc phục vụ gia đình, xây dựng đền đài, lăng mộ. Phương Tây: Hy Lạp, La Mã -> nô lệ là lực lương lao động chính. Vai trò quan trọng của nô lệ trong ngành sản xuất kinh tế nông nghiệp, công thương nghiệp, và mậu dịch hàng hải. 4. Phân tích cơ sở xã hội của nhà nước chủ nô? Nhiều giai cấp: chủ nô, nông dân, nô lệ và tầng lớp thợ thủ công Trong đó: chủ nô nô lệ mang tính đối kháng gay gắt. Ở phương Tây nô lệ bị bóc lột đến tận cùng. 5. Phân tích cơ sở tư tưởng của nhà nước chủ nô? Đa thần đạo -> quyền lực nhà nước chưa mạnh mẽ, cấu trúc chưa thật chặt chẽ, quân đội chưa đủ sức đàn áp -> chủ yếu dựa vào tôn giáo làm sức mạnh tinh thần. 6. Phân tích cơ sở kinh tế của nhà nước phong kiến? Dựa trên chế độ tư hữu -> đ/t tư hữu là đất đai -> tư liệu sản xuất chính của sản xuất nông nghiệp -> hình thức bóc lột địa tô 7. Phân tích cơ sở xã hội của nhà nước phong kiến? Giai tầng: địa chủ phong kiến, tá điền, tầng lớp thị dân, thương gia 8. Phân tích cơ sở tư tưởng của nhà nước phong kiến? Quốc đạo. Có sự khác biệt giữa phương Đông và phương Tây 9. Phân tích cơ sở kinh tế của nhà nước tư sản? Vốn chính là đối tượng tư hữu chính -> chuyển sang hình thức bóc lột giá trị thặng dư -> kinh tế thị trường 10. Phân tích cơ sở xã hội của nhà nước tư sản? Giai cấ p tư sản, vô sản, tiểu thương, thợ thủ công, trí thức 11. Phân tích cơ sở tư tưởng của nhà nước tư sản? Tôn giáo, đa nguyên Nhà nước tách khỏi nhà thờ, mỗi người có tự do tín ngưỡng, và lý tưởng chính trị của riêng mình. 12. Trình bày những sự thay đổi cơ bản của chủ nghĩa tư bản hiện đại? Hướng tới tự do, dân chủ, dân quyền 13. Khái niệm chức năng? Khái niệm chức năng của Nhà nước? 14. Sự khác biệt giữa chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước? Mối quan hệ giữa chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước? 15. Mối quan hệ giữa chức năng và bản chất của Nhà nước? 16. Phân biệt chức năng của nhà nước và chức năng cơ quan nhà nước? Mối quan hệ giữa chức năng và bộ máy nhà nước? 17. Chức năng của nhà nước được phân loại như thế nào? 18. Chức năng đối nội và chức năng đối ngoại là gì? 19. Chức năng lập pháp, hành pháp và tư pháp là gì? 20. Chức năng của nhà nước chủ nô được thể hiện như thế nào? 21. Chức năng của nhà nước phong kiến được thể hiện như thế nào? 22. Chức năng của nhà nước tư sản được thể hiện như thế nào? 23. Bộ máy nhà nước là gì? Phân biệt khái niệm bộ máy nhà nước và nhà nước? 24. Bộ máy nhà nước có những đặc điểm cơ bản nào? 25. Phân biệt khái niệm bộ máy nhà nước và cơ quan nhà nước? 26. Cơ quan nhà nước có những đặc điểm cơ bản nào? 27. Phân biệt giữa cơ quan nhà nước và doanh nghiệp tư nhân? 28. Cơ quan nhà nước có thể được phân loại như thế nào? 29. Đặc điểm cơ bản của bộ máy nhà nước chủ nô? 30. Đặc điểm cơ bản của bộ máy nhà nước phong kiến? 31. Đặc điểm cơ bản của bộ máy nhà nước tư sản? 32. Bộ máy chính quyền trung ương và địa phương thường được tổ chức và hoạt động như thế nào qua các kiểu nhà nước? 33. Cơ quan xét xử được tổ chức và hoạt động như thế nào qua các kiểu nhà nước? 34. Trình bày khái niệm hình thức nhà nước? 35. Trình bày khái niệm hình thức chính thể nhà nước? 36. Trình bày khái niệm hình thức cấu trúc nhà nước? 37. Trình bày khái niệm chế độ chính trị? 38. Thế nào là hình thức chính thể quân chủ và hình thức chính thể cộng hòa? Phân biệt hình thức chính thể quân chủ và hình thức chính thể cộng hòa? 39. Trình bày và phân biệt sự khác nhau giữa hình thức chính thể quân chủ tuyệt đối và chính thể quân chủ hạn chế? 40. Trình bày và phân biệt sự khác nhau giữa hình thức chính thể cộng hòa quí tộc và cộng hòa dân chủ? 41. Trình bày và phân biệt sự khác nhau giữa hình thức cấu trúc nhà nước liên bang và hình thức cấu trúc nhà nước đơn nhất? 42. Thế nào là dân chủ? Trình bày và phân biệt sự khác nhau giữa chế độ chính trị dân chủ và chế độ chính trị phản dân chủ? 43. Trình bày những hiểu biết về hình thức chính thể quân chủ lập hiến, quân chủ đại nghị? 44. Trình bày hình thức chính thể cộng hòa tổng thống ở các nhà nước tư sản? 45. Trình bày hình thức chính thể cộng hòa đại nghị ở các nhà nước tư sản? 46. Trình bày hình thức chính thể cộng hòa hỗn hợp [lưỡng tính] ở các nhà nước tư sản?