Cây Cần Tây là thảo dược thân thảo có tác dụng thanh lọc máu, bồi bổ hệ thống thần kinh và cung cấp khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Ngoài ra Cần tây khi dùng ngoài da có thể điều trị vết thương, trị mụn nhọt, ung thư, nứt nẻ da. Bài viết dưới đây chúng tôi sẽ chia sẻ đến các bạn một số thông tin về cây cần tây mời bạn tham khảo.
Mô tả cây Cần tây
Đặc điểm thực vật
Cây Cần tây có thân mọc thẳng đứng, có thể cao đến 1,5 m. Thân có nhiều rãnh dọc, các nhiều cành mọc thẳng đứng.
Lá có hình mắt chim, dưới gốc có cuống lá, thuôn dài có 3 cách, mép lá lượn tai bèo. Lá được xẻ thành 3 mảng hoặc không chia tùy theo điều kiện phát triển của cây.
Hoa nhỏ màu trắng nhạt, hoặc xanh lục nhạt, gồm nhiều tán. Hoa ở đầu cành có tán dài hơn cách tán còn lại.
Quả Cần tây có hình trứng, hình cầu. Xung quanh có vạch lồi chạy dọc theo thân quả.
Bộ phận dùng
Toàn thân Cần tây được ứng dụng để là thuốc điều trị bệnh.
Rễ, củ, quả được chưng cất thành tinh dầu và làm gia vị.
Phân bố
Nguồn gốc xuất xứ từ bờ biển Đại Tây Dương và Địa Trung Hải. Cần tây được trồng lâu đời tại các nước phương tây để ăn kèm và điều trị bệnh cao huyết áp.
Hiện tại, vị thuốc được trồng nhiều ở nước ta tại các vùng thung lũng, đầm lầy như Quãng Ngãi, Bình Định,…
Thu hái và sơ chế
Cần tây có thể thu hoạch quanh năm, thường dùng để ăn sống, ép nước hoặc chế biến kèm các món ăn khác.
Bảo quản
Cần tây rất dễ bảo quản. Sau khi thu hái chỉ cần để ở nơi thoáng mát. Tuy nhiên, để cây tươi lâu, người dùng nên bảo quản cây ở nhiệt độ 5 – 12 độ C.
Thành phần hóa học
Trong cây Cần tây có đến 90,5% là nước. Các thành phần hóa học khác bao gồm:
- Hợp chất Nitơ: 1,95%
- Chất béo: 0,07%
- Xenluloza: 1,15%
- Chất tro, vitamin A, B, C và khoáng chất như Mg, Mn, Fe, Cu, K, Ca, Tyrosin, Cholin, Axit
- Glutamic: 1,13%
Sau khi chưng cất thì lượng tinh dầu thu được là 2 – 3%. Tinh dầu không có màu, rất loãng, mùi thơm đặc trưng. Thành phần chủ yếu của tinh dầu bao gồm:
- Cacbua Tecpen
- D – Limonen,
- Giaiacola
- Silinen
- Anhydrit secdanoi
- Lacton Sednolit
- Sesquitecpen Stinben
Lợi ích bất ngờ của nước ép cần tây
Bạn nên thử uống nước ép cần tây kết hợp với trái cây sẽ thấy hiệu quả chỉ sau một thời gian ngắn. Nước ép cần tây kết hợp hoa quả giúp bạn có thể dễ dàng che giấu mùi vị và đạt được tất cả các tính chất chữa bệnh tuyệt vời cũng như có thể nhận được nhiều vitamin hơn. Dưới đây là những lợi ích của cần tây đem đến cho bạn.
Giảm viêm
Nếu bạn bị mắc một bệnh viêm nào đó, chẳng hạn như bệnh viêm khớp, nước ép cần tây có thể giúp làm giảm viêm trong cơ thể bạn nhờ nó có luteolin, một chất có khả năng ức chế enzym gây ra phản ứng viêm trong cơ thể. Đặc biệt trong cần tây có chất polyacetylen, là một chất có lợi cho người bị viêm khớp. Nếu bạn có bất kỳ bệnh viêm nhiễm nào, hãy thử thêm nước ép cần tây vào chế độ ăn uống của bạn mỗi ngày, hiệu quả sẽ có sau một hoặc hai tuần.
Tăng cường sức khoẻ tim mạch
Phthalide cũng được tìm thấy trong nước ép cần tây và là chất thư giãn cơ bắp và các mạch máu bên trong cơ thể. Điều này đồng nghĩa với việc huyết áp của bạn sẽ ổn định nếu bạn bị cao huyết áp.
Uống nước ép cần tây cho phép máu của bạn lưu thông hiệu quả hơn và giữ cho trái tim của bạn được khỏe mạnh. Ngoài ra, coumarins rất dồi dào trong nước ép cần tây tươi giúp điều hoà lượng cortisol trong cơ thể – một chất có khả năng làm giảm huyết khối. Vì vậy, càng uống nhiều nước cần tây, tim và hệ tuần hoàn càng được củng cố.
Ngăn ngừa ung thư
Flavonols, furanocoumarins và acid phenolic rất phong phú trong nước ép cần tây chính là những hợp chất chống ung thư đã được trình bày trong các nghiên cứu có liên quan đến việc ngăn chặn sự lan truyền của tế bào ung thư. Nói cách khác, nếu bạn muốn ngăn ngừa căn bệnh đáng sợ này, hãy uống nước ép cần tây thường xuyên trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày.
Cần tây có alkalizing, một chất tuyệt vời để làm sạch cơ thể của bạn. Nếu bạn uống quá nhiều chất cồn hoặc ăn quá nhiều đồ ngọt, hãy làm mới cơ thể bạn bằng nước ép cần tây. Nếu bạn có nguy cơ bị sỏi thận, hãy uống nước ép thần thánh này! Nước ép cần tây được cho là thuốc lợi tiểu mạnh, có thể đẩy độc tố ra khỏi cơ thể.
Trẻ hoá cơ thể
Uống nước ép cần tây giúp bạn trông trẻ hơn nhờcó chứa nhiều chất chống oxy hoá, cộng với hàm lượng vitamin K cao, điều mà không phải ai cũng biết.
Vitamin K là loại vitamin tuyệt vời giữ cho da khoẻ và có độ đàn hồi tốt. Nước ép cần tây cũng chứa nhiều vitamin A, B, và C, cho bạn làn da khỏe mạnh và hấp dẫn.
Giúp hồi phục cơ thể
Hôm nay bạn có uống đủ nước không?Thời tiết có nóng bức không? Hoặc bạn đã tập luyện một bài tập quá sức? Bất kể lý do gì, nếu cơ thể bị mất nước, nước ép cần tây có thể bổ sung và phục hồi cơ thể bạn nhờ có mức natri tự nhiên cao, đáp ứng đủ nhu cầu cơ thể bạn cần, cộng với kali – một chất điện giải giữ cho tế bào hoạt động bình thường.
Giúp đi vào giấc ngủ một cách tự nhiên
Điều này là nhờ các thành phần có trong nước ép cần tây rất hiệu quả trong việc hạ thấp huyết áp và mức độ căng thẳng. Hơn nữa, nước cần tây bổ sung điện giải, nên nó thường được đề xuất như là một cách để thư giãn và ngủ dễ dàng.
Trong cần tây còn có magiê, một khoáng chất được biết đến với hiệu ứng làm dịu cơ thể. Không chỉ vậy, những người không có đủ magiê có thể gây ra những vấn đề lớnnhư mất ngủ, mệt mỏi… Hãy uống nước ép cần tây để đi ngủ dễ dàng và thức dậy sảng khoái hơn vào buổi sáng.
Nhuận tràng
Các sợi có trong cần tây có chứa các chất dinh dưỡng đặc biệt mà chỉ tồn tại khi ăn sống. Các sợi này giúp đường tiêu hóa hoạt động tối ưu giúp nhuận tràng tự nhiên. Nước ép cần tây giúp thư giãn dây thần kinh đã bị tổn hại bởi những lựa chọn chế độ ăn không lành mạnh của bạn. Thêm vào đó, nếu bạn bắt đầu ngày mới với nước ép cần tây, các loại enzym bạn tiêu thụ từ nước ép cần tây giúp tăng axit clohydric [HCl] trong dạ dày khiến thức ăn dễ tiêu hóa hơn.
Hãy thử uống nước ép cần tây mỗi sáng, bạn sẽ thấy một sự thay đổi lớn đối với hệ tiêu hóa chỉ sau một tuần.
Tốt cho xương
Cần tây có hàm lượng cao canxi và silic.Hai chất này kết hợp để tăng cường độ chắc cho xương và thậm chí có thể giúp tái tạo xương bị hư tổn. Vitamin K đã đề cập trước đó là chất tuyệt vời chống loãng xương.
Để canxi trong cần tây được hấp thu nhiều nhất, hãy dùng chúng dưới dạng tươi sống và hữu cơ. Ép lấy nước cần tây sẽ cho bạn các thành phần dinh dưỡng cần thiết nhất xây dựng hệ xương của bạn.Duy trì hệ xương chắc khoẻ là rất quan trọng bởi vì nó là hệ thống hỗ trợ tất cả các hệ thống khác trong cơ thể bạn.
Uống nước ép cần tây vào buổi sáng để làm sạch và giữ cho cơ thể bạn vận hành tốt nhất. Một cốc vào buổi tối trước khi đi ngủ để giúp bạn nghỉ ngơi. Bạn sẽ nhận thấy những thay đổi tích cực chỉ sau một tuần.
Bài thuốc chữa bệnh từ vị thuốc Cần tây
Sử dụng Cần tây thường xuyên có thể phòng ngừa và điều trị một số bệnh lý
Trị chứng huyết áp cao
Để điều trị chứng cao huyết áp, dùng 50 g cây Cần tây [cả thân và lá] sắc với 3 bát nước con với lửa nhỏ. Khi cạn còn 1 chén là dùng được, chia thành 3 lần, uống trong ngày.
Nước sắc Cần tây có thể tăng tuần hoàn máu, bổ não. Ngoài ra, hoạt chất Apigenin có tác dụng điều hòa huyết áp và tăng sự co giãn của mạch máu. Điều này giúp khí huyết lưu thông tốt hơn và ngăn ngừa nguy cơ tăng huyết áp.
Chữa mỡ trong máu cao
Dùng Cần tây và Táo đen phân lượng bằng nhau sắc nước uống hàng ngày, có thể dùng thay nước. Hoặc người bệnh cũng có thể sử dụng nước ép cây Cần tây để sử dụng hàng ngày.
Thời gian sử dụng từ 30 – 45 ngày là mỡ trong máu sẽ giảm rõ rệt. Hàm lượng Magnesium và sắt trong Cần tây có thể làm giảm lượng mỡ trong máu rất tốt. Ngoài ra, sử dụng thường xuyên có thể điều trị chứng thiếu máu, xuất huyết,…
Trị bệnh đi tiểu nước đục
Rễ Cần tây cắt sát phần gốc, đường kính 2 cm, mang đi rửa sạch, đun nhỏ lửa cùng 500 ml nước sạch. Đun đến khi cạn còn 200 ml là dùng được.
Uống khi đói vào buổi sáng và tối. Sử dụng liên tục trong 3 – 7 ngày, nước tiểu sẽ trong trở lại như bình thường.
Trị bệnh gout, nhiễm trùng máu, phong thấp
Chất kiềm có trong cây Cần tây có thể trung hòa Axit trong máu. Do đó, thường xuyên bổ sung cần tây có thể hạn chế và điều trị các chứng bệnh Gout, nhiễm trùng máu và phong thấp ra mồ hôi tay chân.
Người bệnh có thể bổ sung cần tây vào công thức nấu ăn hoặc ép nước dùng uống mỗi ngày.
Giúp xương chắc khỏe, tăng chiều cao
Cần tây chứa nhiều Canxi, magie, Vitamin K có thể giúp xương chắc khỏe, hỗ trợ làm tăng chiều cao hiệu quả. Bên cạnh đó, trong Cần tây có chứa hoạt chất kháng viêm tự nhiên Polyacetylene giúp điều trị viêm xương khớp.
Bổ sung Cần tây vào bữa ăn hàng ngày, ép nước uống hoặc sử dụng tinh chất cần tây thường xuyên để hỗ trợ các vấn đề xương khớp.
Bệnh đường hô hấp
Người có vấn đề về đường hô hấp có thể dùng hạt Cần tây để sắc lấy nước uống. Ngoài ra, nước sắc hạt Cần tây còn hỗ trợ điều trị bệnh suyễn, lao phổi, viêm màng phổi, viêm phế quản,…
Chữa mất ngủ
Trong cây Cần tây có chứa chất kiềm có thể làm giảm căng thẳng và làm dịu các dây thần kinh. Vì vậy sử dụng Cần tây thường xuyên có thể hỗ trợ người dùng có giấc ngủ sâu và ổn định hơn.
Trong bữa cơm tối, có thể sử dụng các món ăn có chứa Cần tây hoặc dùng một cốc nước ép Cần tây tươi để hỗ trợ giấc ngủ.
Ngừa sỏi thận
Thường xuyên sử dụng Cân tây có thể ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị sỏi thận.
Lưu ý khi sử dụng cây Cần tây
Theo y học cổ truyền, Cần tây vị ngọt, đắng, tính mát có thể ích khó, lợi tỳ, điều hòa khí huyết, thanh nhiệt, giảm ho,… Tuy nhiên, để sử dụng Cần tây đạt hiệu quả tốt nhất, người dùng nên lưu ý:
- Cần tây xung khắc với dưa chuột. Do đó, không dùng hai sản phẩm này cùng nhau.
- Hải sản như sò lông, nghêu, hàu có tính hàn. Do đó, kết hợp chung dễ làm cơ thể bị lạnh, thiếu dương khí, gây ra một số bệnh lý.
- Thịt thỏ dùng kèm Cần tây có thể gây rụng tóc.
Một số đối tượng không nên dùng Cần tây:
- Người huyết áp thấp không nên dùng Cần tây thường xuyên.
- Người có bệnh ngoài da sử dụng Cần tay có thể gây ngứa, lở loét, vẩy nến.
- Phụ nữ mang thai, đặc biệt là trong 3 tháng đầu. Cần tây có thể gây ra tình trạng lưu thai ngoài ý muốn.
- Người hư tỳ nhược dùng Cần tây có thể làm tổn thương trung dương, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
Cách trồng cây cần tây
Xử lý hạt giống
Có thể gieo trực tiếp không cần ngâm ủ. Tuy nhiên, nếu trồng nơi có nhiệt độ cao cần ngâm hạt giống cần vào nước 2 sôi 3 lạnh từ 1-2 giờ, sau đó vớt hạt ra rửa lại bằng nước sạch và ủ vào khăn ẩm ở nhiệt độ 25 – 30°C, giữ ẩm hàng ngày đến khi thấy hạt giống nứt ra và nảy mầm thì để hạt giống ráo khô nước rồi đem gieo.
Gieo hạt
Trước khi gieo hạt thì cần chú ý làm đất thật kỹ, tơi xốp. Đất phải được trộn với các loại phân hữu cơ giàu dinh dưỡng, tưới nước vào đất để tạo độ ẩm. Nên chọn thời điểm có thời tiết mát mẻ để gieo hạt.
Rạch hàng đều nhau với độ sâu 1cm rồi gieo hạt xuống đất thẳng theo hàng đã rạch, gieo mỗi hạt cách nhau 5cm, sau đó dùng đất mịn phủ một lớp mỏng khoảng 2cm lên trên, tro trấu, rơm rạ hoặc phân chuồng sàng kỹ lấp lên hạt, rải Basudin hạt phòng trừ côn trùng và sâu đất gây hại cho hạt. Sau khi gieo thì tưới nước lên mặt đất để tạo ẩm cho hạt nảy mầm.
Trong vòng 2 tuần sau khi gieo hạt cần che đậy tạo độ râm mát để thúc đẩy việc nảy mầm. Tưới đủ nước 1 ngày 2 lần vào sáng và tối.
Lưu ý thời gian hạt rau cần nảy mầm
Sau khoảng 12 – 14 ngày sau khi gieo, hạt rau cần tây sẽ nảy mầm, lúc này mở lớp che đậy để cây có thể hấp thụ được ánh sáng. Tuy nhiên tránh để cây tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng gắt. Nhiệt độ thích hợp để rau cần nảy mầm thuận lợi là từ 15 – 20°C, nhiệt độ và độ ẩm mát mẻ.
Lưu ý trong tuần thứ 2 – 4 sau khi gieo hạt, cây cao được 2 – 3 cm thì vun gốc để giữ cho rễ cây con bám đất tốt hơn. Thời điểm này cần bón một lượng phân super lân pha loãng với nước tưới cho cây con để phát triển bộ rễ.
Sau khoảng 5 – 6 tuần sau khi gieo thì cây rau cần non lớn và cao khoảng 8cm với 4 – 6 lá non. Đây là thời điểm để bứng từng bầu cây ra trồng riêng vào thùng xốp, xô nhựa cỡ lớn, hoặc trồng trực tiếp ra ruộng đất.
Trồng rau cần tây
Một số lưu ý trước khi trồng cây con: Trước khi tiến hành trồng bầu cây non 1 tuần thì chú ý bón lượng phân NPK pha loãng với nước để tưới vào gốc cây con.
Trước 10 ngày trồng cây thì cần làm đất kỹ, bón thêm phân chuồng hoặc phân hữu cơ sinh học vào đất sau đó xới lại để phân ngấm vào đất để cung cấp dinh dưỡng cho cây thời kỳ đầu khi trồng.
Lên luống rộng 1 – 1,5m và cao 20cm. Trồng cây với khoảng cách các hàng cách nhau 30cm và khoảng cách các cây trong hàng cách nhau 20cm. Mỗi hàng chỉ nên trồng 10 cây, không nên trồng khoảng cách các cây cần tây gần nhau sẽ khiến cây ốm và còi cọc.
Tiến hành trồng cây con: Tạo hố đất sâu, nhấc nhẹ bầu cây vùi kín xuống hố đất, đôn cho chặt gốc. Phủ rơm rạ, gỗ mùn, cỏ khô xung quanh gốc để giữ ẩm cho cây, sau đó tưới nước để tạo độ ẩm cho cây.
Nên trồng vào buổi chiều mát khi nắng đã tắt. Trong vòng 2 – 3 ngày sau khi trồng cây con thì nên che phủ, tạo bóng râm để tránh ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp vào để cây con hồi sức.
Chăm sóc rau cần tây
Tưới nước
Rau cần tây ưa ẩm nên cần thường xuyên tưới nhiều nước cho rau, thiếu nước sẽ làm chậm quá trình tăng trưởng và khiến thân cây trở nên còi cọc.
Đặc biệt là vào mùa khô nắng, mỗi ngày cần tưới nước 2 lần vào sáng sớm và chiều mát. Không nên tưới nước cho rau vào giữa trưa nắng.
Tuy nhiên vào mùa mưa thì chỉ cần tưới nước 1 ngày 1 lần và cần che phủ cho rau để hạn chế nước mưa làm dập nát và hư thối cây.
Bón phân
Trồng rau cần tây ít sâu bệnh, chủ yếu cần tưới nước và bón phân định kỳ để cung cấp dinh dưỡng cho cây rau cần phát triển tốt. Trồng rau cần chủ yếu bón các loại phân hữu cơ, phân chuồng đã được ủ mục, các loại hỗn hợp phân ure, super lân và NPK.
Sau khi trồng cây con 1 tuần thì nên phun bổ sung các loại phân hữu cơ sinh học để giúp cây hồi sức và kích thích cây mọc rễ, cứng cáp hơn.
Thời điểm mới trồng cây con từ 15 – 20 ngày thì cần bón phân bằng cách pha một lượng phân lân và urê [100g cho 20 lít nước] rồi tưới đều trên rau vào buổi chiều mát và buổi sáng hôm sau cần tưới nước xả lại.
Bón phân lần 2 cách lần 1 từ 20 – 25 ngày, pha lượng phân NPK hoặc phân DAP với nước rồi tưới đều cho cây lúc chiều mát. Bón phân lần 3 và lần 4 với thời gian và liều lượng tương tự như lần 2.
Phòng trị sâu bệnh
Rau cần tây ít bị dịch bệnh nghiêm trọng, tuy nhiên rau cần có thể bị tấn công bởi các loại sâu bọ ăn lá và ốc sên mà bạn cần chú ý:
Các loại sâu xanh, sâu tơ, sâu đục đọt, sâu ăn lá, ốc sên… nếu phát hiện các loại sâu này thì bạn sử dụng một trong các loại thuốc để phun như Silsau, Bihopper, Vineem,exin… Nên sử dụng luân phiên các thuốc trên để việc phòng trừ đạt hiệu quả cao.
Vào mùa khô nắng rau cần tây dễ bị rầy xám gây hại, để phòng trừ bệnh thì bạn dùng thuốc Bassa 50ND, Cyperan 25EC… phun kỹ trên toàn bộ cây.
Vào mùa mưa thì rau cần tây dễ bị bệnh rỉ trắng gây dịch hại, để phòng bệnh này thì bạn cần chú ý lên liếp cao để đất thoát nước tốt. Khi phát hiện bệnh thì sử dụng các loại thuốc như Ridomil gold, Score 250 EC, Sherpa 20EC, Regent 80WG, Dithane 80WP, Sumicidin 10EC, thuốc sinh học NPV để phun cho rau.
Ngoài ra, tùy điều kiện thời tiết, độ ẩm và quá trình chăm sóc mà cây cần tây cũng có khả năng bị bệnh thối hồng, thối đen và bạc lá, vấn đề này khắc phục bằng cách tăng cường chất dinh dưỡng cho đất với các loại phân hữu cơ sinh học, chú ý đến việc tưới nước và cắt tỉa bớt nếu cây mọc quá dày.
Thu hoạch
Rau cần tây cho thu hoạch trong vòng 100 – 140 ngày sau khi gieo trồng, thời gian thu hoạch và chất lượng rau phụ thuộc nhiều vào nhiệt độ, nước và điều kiện chăm sóc.
Khi rau cần tây cao khoảng 30 – 45cm thì có thể thu hoạch.
Thông tin về cây Cần tây trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo. Nếu có bất cứ câu hỏi hoặc thắc mắc nào có liên quan, người dùng vui lòng trao đổi với thầy thuốc hoặc người có chuyên môn và đừng quên ghé ttgdtxninhthuan.edu.vn thăm mỗi ngày để có thêm kiến thức hay cho mình nhé!