QUY TRÌNH KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY HỒNG
Thứ năm - 19/11/2020 11:47Quy trình là kết quả nghiên cứu đề tài cấp tỉnh Cao Bằng: Xây dựng mô hình trồng cây ăn quả ôn đới [Đào, Hồng ] tại Phia Đén, Nguyên Bình, Cao Bằng.
QUY TRÌNH KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY HỒNG
Quy trình thực hiện
1. Giống, kỹ thuật nhân giống
Hồng là cây ăn quả của vùng á nhiệt đới, có giá trị kinh tế cao, quả ngon, đẹp, được tiêu thụ nhiều ở trong nước cũng như trên thế giới. Quả hồng chứa nhiều đường, nhiều vitamin và các chất khoáng nên ăn hồng rất có lợi cho sức khoẻ. Điều kiện tự nhiên tại khu vực Trung du và miền núi phía Bắc thích hợp cho sinh trưởng, phát triển và cho năng suất, chất lượng của các giống hồng.
2. Các giống hồng tốt
+ Hồng không hạt [Hồng địa phương]
Là giống được trồng phổ biến ở khu vực miền núi phía Bắc, giống hồng này hiện được người dân trồng nhiều ở các núi cao của tỉnh Bắc Kạn [hồng Bắc Kạn], tỉnh Lạng Sơn [hồng Bảo Lâm], tỉnh Yên Bái [hồng Lục Yên], tỉnh Hà Giang [hồng Quản Bạ, hồng Yên Minh]... Quả hồng thường nhỏ [50 150 gam/quả], quả không có hạt, vị ngọt đậm, giòn. Quả chín vào tháng 8 âm lịch, chất lượng quả tốt.. Sản lượng quả tuy không cao nhưng chất lượng quả lại rất tốt, có giá bán cao, được nhiều người ưa thích nên mang lại giá trị kinh tế tốt. Đây là giống sau khi hái trên cây cần xử lý khử chát bằng cách ngâm nước lã, nước tro, nước vôi trong 2 - 3 ngày.
+ Hồng Nhân Hậu [Hà Nam]
Hồng Nhân Hậu có nguồn gốc ở xã Hoà Hậu, huyện Lý Nhân. Đây là giống
hồng không hạt nổi tiếng của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Giống này vừa có quả to, hình dáng cân đối, khi chín màu đỏ chuyển dần từ màu đỏ tươi sang màu đỏ thẫm, da mỏng mịn căng tròn, không có một vệt nhăn hay rám đen trên mặt quả càng làm cho hình dáng quả thêm hấp dẫn. Có hai cách thưởng thức hồng Nhân Hậu: muốn ăn hồng giòn, chỉ cần lấy kim châm quanh núm quả hồng rồi ngâm trong nước muối loãng. Ngâm trong 3 - 4 ngày, sau một ngày thay nước muối một lần, quả hồng sẽ hết chát, vỏ quả vẫn tươi, da vẫn sáng, gọt ra có thịt màu vàng, giòn sần sật, ngọt không lẫn vị. Muốn ăn hồng chín, chỉ cần hái quả hồng già, ủ hồng trong lớp lá xoan, hay bọc kín trong vại, chum vài ngày quả sẽ chín đều, đỏ rực, mọng căng. Khi ăn chỉ cần bóc nhẹ lớp vỏ mỏng bên ngoài mà vẫn giữ nguyên được hình khối của quả.
+ Hồng không hạt Fuju [Hồng Nhật Bản]
Là giống hồng ngọt, không chát, quả có hình dẹt hơi vuông, quả to, khối lượng quả 300 600 gam/quả, khi chín vỏ quả có màu vàng tươi, thịt quả cứng, giòn, dễ bảo quản và vận chuyển. Đây là giống khi chín chất chát trong thịt quả bị biến đổi, thịt quả không bị chát nên không phải xử lý khử chát.
Hồng không hạt Quangju [Hồng Hàn Quốc] Là giống hồng có hình dạng và chất lượng tương tự như giống hồng không hạt Fuju [Nhật Bản] quả ngọt, không chát, thịt quả cứng, giòn, dễ bảo quản và vận chuyển. Đây là giống đã được PGS.TS. Đào Thanh Vân mang về từ Hàn Quốc và trồng thử nghiệm thành công tại khu vực Phia Đén, xã Thành Công, Nguyên Bình [Cao Bằng]. Đây cũng là giống có thể ăn trực tiếp không phái xử lý khử chát.
3. Nhân giống hồng
+ Nhân giống bằng giâm hom rễ
Là phương pháp nhân giống truyền thống của người dân vẫn làm, bằng cách: Chọn các cây hồng tốt, là cây trước đây cũng được nhân giống bằng hom rễ, vào vụ Đông tháng 12 âm lịch, bới xung quang gốc, chặt các rễ có đường kính ± 1cm, dài 10 15 cm. Chấm đầu rễ trong tro bếp, giâm vào vào đất ẩm, khi cây nẩy mầm, ra rễ ổn định thì mang trồng.
+ Nhân giống bằng ghép cây
Đây là phương pháp nhân giống chính hiện nay, bằng cách: gieo hạt giống hồng hạt, lá nhẵn làm gốc ghép, khi gốc ghép có đường kính ± 1 cm là ghép được. Sử dụng phương pháp ghép mắt hoặc ghép cành bên. Chăm sóc khi mầm ghép cao 30 40 cm thì có thể trồng ra vườn sản xuất.
4. Đất trồng, đào hố, bón lót
- Hồng không kén đất, có thể chịu hạn nên có thể trồng trên đất dốc.
- Đào hố có kích thước sâu 80 cm, rộng 80 cm. Để đất mặt riêng để lót xuống đáy hố, đất ở đáy hố cho lên sẽ phủ trên miệng hố..
- Bón lót cho mỗi hố 50 - 60 kg phân hữu cơ + 0,5 1,0 kg supe lân + 0,5 - 1,0 kg vôi bột. Trộn đều phân với lớp đất mặt đưa xuống đáy hố. Lấp đất đầy hố đợi thời tiết tốt sẽ trồng cây.
5. Mật độ, khoảng cách
Tuỳ điều kiện mà có thể trồng theo khoảng cách 4 5 m/cây [mật độ đạt 500 - 625 cây/ha]. Nên trồng 5 10% giống hồng khác giống để tạo nguồn phấn bổ sung cho hoa, tránh rung quả.
6. Thời vụ trồng cây
Trồng cây tốt vào vụ Xuân từ tháng 3 đến tháng 4, khi có mưa, đất ẩm. Hạn chế trồng cây vào vụ Thu vì vùng núi thường có mùa Đông lạnh, đất khô, ảnh hưởng đến tỷ lệ sống khi cây.
+ Cách trồng
Khi thời tiết thuận lợi thì đưa cây ra trồng, moi một hốc ở chính giữa hố, đặt bầu cây vào hốc, phủ đất kín bầu [Chú ý không lấp kín vết ghép], dùng một cọc nhỏ cắm nghiêng buộc vào cây để cây không bị lay gốc. Dùng rơm, rạ hoặc cỏ khô tủ vào gốc để giữ ẩm cho cây. Tưới 10 - 15 lít nước cho mỗi gốc
- Sau trồng khoảng 2 - 3 tháng [khi cây đã bén rễ, hồi xanh] có thể dùng nước giải, nước phân lợn pha loãng theo tỉ lệ 1/10 hoặc dùng phân đạm và kali pha loãng 2 - 5% để tưới cho cây, cách gốc 50 - 60 cm, mỗi tháng có thể tưới 1 - 2 lần. Khi cây lớn có thể có thể pha đặc hơn và tưới xa gốc hơn.
- Nếu trồng bằng cây ghép cần chú ý loại bỏ các mầm mọc từ phía dưới mắt ghép, vì đó là mầm của gốc ghép, mọc ra cây hồng dại.
7. Chăm sóc
- Hàng năm căn cứ vào tuổi cây, tình hình sinh trưởng và khả năng cho năng suất của cây mà có thể bón lượng phân cho mỗi cây như sau: 30 - 50 kg phân hữu cơ +1,0 - 2,0 kg đạm urê + 0,5 2,0 kg supe lân + 0,5 - 1,0 kg kali clorua.
+ Cách bón như sau:
Thường xuyên quan sát vườn, quan sát cây để tỉa bỏ những cành la, cành bị sâu bệnh, cành tăm hương để cây thông thoáng, hạn chế chỗ trú ngụ của sâu bệnh. Khi cây hồng cao 50 - 60 cm thì tiến hành bấm ngọn để cây ra cành cấp 1, chọn 3 4 cành xung quanh tán cây, nuôi dưỡng cành dài 50 60 cm thì tiến hành bấm ngọn, để 2 - 3 cành cấp 2 trên mỗi cành cấp 1. Khi cành cấp 2 dài 40 - 50 cm thì tiến hành bấm ngọn để sinh ra cành cấp 3, đây là cấp cành chính tạo quả trên cây. Hàng năm đốn tỉa đến cấp cành này để phát sinh cành mẹ của vụ Thu và ra cành quả của cụ Xuân.
.8. Phòng chống rụng quả, sâu bệnh
+ Phòng chống rụng quả
Hồng hay bị rụng quả, nguyên nhân là do thiếu dinh dưỡng, thiếu ánh sáng, khô hạn hoặc do thụ phấn không đầy đủ. Để khắc phục cần bón phân đầy đủ, tỉa bỏ bớt cành già, cành bị sâu bệnh, tưới nước, tủ gốc giữ ẩm, nuôi ong và phun các chế phẩm đậu quả có chứa chất kích thích sinh trưởng và phân vi lượng: atoníc, kích phát tố hóa trái Thiên Nông...
+ Phòng trừ sâu bệnh
Hồng là cây hay bị sâu đục thân, đục cành phá hại, đây là sâu non của các loại xén tóc, đục vào thân cây, cành, thỉnh thoảng đùn mùn ra làm cho cành bị héo, quả nhỏ, rụng, khi bị nặng có thể làm cho chết cả cây. Cách phòng trừ: bắt xén tóc, cắt bỏ và tiêu hủy những ngọn cành bị héo trong vụ Xuân. Dùng dây thép nhỏ, tay mây để chọc chết sâu hoặc bắt sâu non, dùng bông tẩm thuốc bảo vệ thực vật bịt vào lỗ sâu đục và phun các loại thuốc bảo vệ thực vật để diệt trứng sâu.
+ Thu hoạch và khử chát
Thu hoạch khi quả đã chín già để quả có độ ngọt cao. Đối với giống hồng không hạt địa phương thì phải xử lý khử chát, đối với các giống hồng nhập nội: Fujju, Quangju thì để quả chín già là có thể sử dụng, không phải xử lý khử chát.
1. Giống, kỹ thuật nhân giống
Hồng là cây ăn quả của vùng á nhiệt đới, có giá trị kinh tế cao, quả ngon, đẹp, được tiêu thụ nhiều ở trong nước cũng như trên thế giới. Quả hồng chứa nhiều đường, nhiều vitamin và các chất khoáng nên ăn hồng rất có lợi cho sức khoẻ. Điều kiện tự nhiên tại khu vực Trung du và miền núi phía Bắc thích hợp cho sinh trưởng, phát triển và cho năng suất, chất lượng của các giống hồng.
2. Các giống hồng tốt
+ Hồng không hạt [Hồng địa phương]
Là giống được trồng phổ biến ở khu vực miền núi phía Bắc, giống hồng này hiện được người dân trồng nhiều ở các núi cao của tỉnh Bắc Kạn [hồng Bắc Kạn], tỉnh Lạng Sơn [hồng Bảo Lâm], tỉnh Yên Bái [hồng Lục Yên], tỉnh Hà Giang [hồng Quản Bạ, hồng Yên Minh]... Quả hồng thường nhỏ [50 150 gam/quả], quả không có hạt, vị ngọt đậm, giòn. Quả chín vào tháng 8 âm lịch, chất lượng quả tốt.. Sản lượng quả tuy không cao nhưng chất lượng quả lại rất tốt, có giá bán cao, được nhiều người ưa thích nên mang lại giá trị kinh tế tốt. Đây là giống sau khi hái trên cây cần xử lý khử chát bằng cách ngâm nước lã, nước tro, nước vôi trong 2 - 3 ngày.
+ Hồng Nhân Hậu [Hà Nam]
Hồng Nhân Hậu có nguồn gốc ở xã Hoà Hậu, huyện Lý Nhân. Đây là giống
hồng không hạt nổi tiếng của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Giống này vừa có quả to, hình dáng cân đối, khi chín màu đỏ chuyển dần từ màu đỏ tươi sang màu đỏ thẫm, da mỏng mịn căng tròn, không có một vệt nhăn hay rám đen trên mặt quả càng làm cho hình dáng quả thêm hấp dẫn. Có hai cách thưởng thức hồng Nhân Hậu: muốn ăn hồng giòn, chỉ cần lấy kim châm quanh núm quả hồng rồi ngâm trong nước muối loãng. Ngâm trong 3 - 4 ngày, sau một ngày thay nước muối một lần, quả hồng sẽ hết chát, vỏ quả vẫn tươi, da vẫn sáng, gọt ra có thịt màu vàng, giòn sần sật, ngọt không lẫn vị. Muốn ăn hồng chín, chỉ cần hái quả hồng già, ủ hồng trong lớp lá xoan, hay bọc kín trong vại, chum vài ngày quả sẽ chín đều, đỏ rực, mọng căng. Khi ăn chỉ cần bóc nhẹ lớp vỏ mỏng bên ngoài mà vẫn giữ nguyên được hình khối của quả.
+ Hồng không hạt Fuju [Hồng Nhật Bản]
Là giống hồng ngọt, không chát, quả có hình dẹt hơi vuông, quả to, khối lượng quả 300 600 gam/quả, khi chín vỏ quả có màu vàng tươi, thịt quả cứng, giòn, dễ bảo quản và vận chuyển. Đây là giống khi chín chất chát trong thịt quả bị biến đổi, thịt quả không bị chát nên không phải xử lý khử chát.
Hồng không hạt Quangju [Hồng Hàn Quốc] Là giống hồng có hình dạng và chất lượng tương tự như giống hồng không hạt Fuju [Nhật Bản] quả ngọt, không chát, thịt quả cứng, giòn, dễ bảo quản và vận chuyển. Đây là giống đã được PGS.TS. Đào Thanh Vân mang về từ Hàn Quốc và trồng thử nghiệm thành công tại khu vực Phia Đén, xã Thành Công, Nguyên Bình [Cao Bằng]. Đây cũng là giống có thể ăn trực tiếp không phái xử lý khử chát.
3. Nhân giống hồng
+ Nhân giống bằng giâm hom rễ
Là phương pháp nhân giống truyền thống của người dân vẫn làm, bằng cách: Chọn các cây hồng tốt, là cây trước đây cũng được nhân giống bằng hom rễ, vào vụ Đông tháng 12 âm lịch, bới xung quang gốc, chặt các rễ có đường kính ± 1cm, dài 10 15 cm. Chấm đầu rễ trong tro bếp, giâm vào vào đất ẩm, khi cây nẩy mầm, ra rễ ổn định thì mang trồng.
+ Nhân giống bằng ghép cây
Đây là phương pháp nhân giống chính hiện nay, bằng cách: gieo hạt giống hồng hạt, lá nhẵn làm gốc ghép, khi gốc ghép có đường kính ± 1 cm là ghép được. Sử dụng phương pháp ghép mắt hoặc ghép cành bên. Chăm sóc khi mầm ghép cao 30 40 cm thì có thể trồng ra vườn sản xuất.
4. Đất trồng, đào hố, bón lót
- Hồng không kén đất, có thể chịu hạn nên có thể trồng trên đất dốc.
- Đào hố có kích thước sâu 80 cm, rộng 80 cm. Để đất mặt riêng để lót xuống đáy hố, đất ở đáy hố cho lên sẽ phủ trên miệng hố..
- Bón lót cho mỗi hố 50 - 60 kg phân hữu cơ + 0,5 1,0 kg supe lân + 0,5 - 1,0 kg vôi bột. Trộn đều phân với lớp đất mặt đưa xuống đáy hố. Lấp đất đầy hố đợi thời tiết tốt sẽ trồng cây.
5. Mật độ, khoảng cách
Tuỳ điều kiện mà có thể trồng theo khoảng cách 4 5 m/cây [mật độ đạt 500 - 625 cây/ha]. Nên trồng 5 10% giống hồng khác giống để tạo nguồn phấn bổ sung cho hoa, tránh rung quả.
6. Thời vụ trồng cây
Trồng cây tốt vào vụ Xuân từ tháng 3 đến tháng 4, khi có mưa, đất ẩm. Hạn chế trồng cây vào vụ Thu vì vùng núi thường có mùa Đông lạnh, đất khô, ảnh hưởng đến tỷ lệ sống khi cây.
+ Cách trồng
Khi thời tiết thuận lợi thì đưa cây ra trồng, moi một hốc ở chính giữa hố, đặt bầu cây vào hốc, phủ đất kín bầu [Chú ý không lấp kín vết ghép], dùng một cọc nhỏ cắm nghiêng buộc vào cây để cây không bị lay gốc. Dùng rơm, rạ hoặc cỏ khô tủ vào gốc để giữ ẩm cho cây. Tưới 10 - 15 lít nước cho mỗi gốc
- Sau trồng khoảng 2 - 3 tháng [khi cây đã bén rễ, hồi xanh] có thể dùng nước giải, nước phân lợn pha loãng theo tỉ lệ 1/10 hoặc dùng phân đạm và kali pha loãng 2 - 5% để tưới cho cây, cách gốc 50 - 60 cm, mỗi tháng có thể tưới 1 - 2 lần. Khi cây lớn có thể có thể pha đặc hơn và tưới xa gốc hơn.
- Nếu trồng bằng cây ghép cần chú ý loại bỏ các mầm mọc từ phía dưới mắt ghép, vì đó là mầm của gốc ghép, mọc ra cây hồng dại.
7. Chăm sóc
- Hàng năm căn cứ vào tuổi cây, tình hình sinh trưởng và khả năng cho năng suất của cây mà có thể bón lượng phân cho mỗi cây như sau: 30 - 50 kg phân hữu cơ +1,0 - 2,0 kg đạm urê + 0,5 2,0 kg supe lân + 0,5 - 1,0 kg kali clorua.
+ Cách bón như sau:
- Bón nuôi lộc Xuân, nuôi hoa vào tháng 2 - 3: đạm 50% + kali 30%.
- Bón nuôi quả và thúc lộc Thu vào tháng 6 - 7: đạm 50% + kali 40%.
- Bón phục hồi sau khi thu hoạch quả vào tháng 10 - 11: toàn bộ phân hữu cơ, phân lân + 30% phân kali còn lại. Phân hữu cơ và phân lân đào rãnh xung quanh tán cây sâu 20 cm, bón phân, lấp đất. Phân đạm và kali nếu đất khô thì hoà nước tưới, nếu đất ẩm thì rắc phân xuống đất xung quanh tán và xới nhẹ.
Thường xuyên quan sát vườn, quan sát cây để tỉa bỏ những cành la, cành bị sâu bệnh, cành tăm hương để cây thông thoáng, hạn chế chỗ trú ngụ của sâu bệnh. Khi cây hồng cao 50 - 60 cm thì tiến hành bấm ngọn để cây ra cành cấp 1, chọn 3 4 cành xung quanh tán cây, nuôi dưỡng cành dài 50 60 cm thì tiến hành bấm ngọn, để 2 - 3 cành cấp 2 trên mỗi cành cấp 1. Khi cành cấp 2 dài 40 - 50 cm thì tiến hành bấm ngọn để sinh ra cành cấp 3, đây là cấp cành chính tạo quả trên cây. Hàng năm đốn tỉa đến cấp cành này để phát sinh cành mẹ của vụ Thu và ra cành quả của cụ Xuân.
.8. Phòng chống rụng quả, sâu bệnh
+ Phòng chống rụng quả
Hồng hay bị rụng quả, nguyên nhân là do thiếu dinh dưỡng, thiếu ánh sáng, khô hạn hoặc do thụ phấn không đầy đủ. Để khắc phục cần bón phân đầy đủ, tỉa bỏ bớt cành già, cành bị sâu bệnh, tưới nước, tủ gốc giữ ẩm, nuôi ong và phun các chế phẩm đậu quả có chứa chất kích thích sinh trưởng và phân vi lượng: atoníc, kích phát tố hóa trái Thiên Nông...
+ Phòng trừ sâu bệnh
Hồng là cây hay bị sâu đục thân, đục cành phá hại, đây là sâu non của các loại xén tóc, đục vào thân cây, cành, thỉnh thoảng đùn mùn ra làm cho cành bị héo, quả nhỏ, rụng, khi bị nặng có thể làm cho chết cả cây. Cách phòng trừ: bắt xén tóc, cắt bỏ và tiêu hủy những ngọn cành bị héo trong vụ Xuân. Dùng dây thép nhỏ, tay mây để chọc chết sâu hoặc bắt sâu non, dùng bông tẩm thuốc bảo vệ thực vật bịt vào lỗ sâu đục và phun các loại thuốc bảo vệ thực vật để diệt trứng sâu.
+ Thu hoạch và khử chát
Thu hoạch khi quả đã chín già để quả có độ ngọt cao. Đối với giống hồng không hạt địa phương thì phải xử lý khử chát, đối với các giống hồng nhập nội: Fujju, Quangju thì để quả chín già là có thể sử dụng, không phải xử lý khử chát.
Tác giả bài viết: Gia [biên tập]