Sữa tươi thanh trùng và tiệt trùng có gì khác nhau? Độ tuổi nào có thể sử dụng được hai loại sữa này? Học cách phân biệt sữa tươi thanh trùng với sữa tươi tiệt trùng. Nếu bạn không có điều kiện để mua hay bảo quản sữa tươi thanh trùng thì bạn có thể dùng sữa công thức từ trước mà bé đã dùng, và cho bé ăn thức ăn giàu canxi như phô mai, tôm, cua, sữa chua,
Sữa tươi thanh trùng và sữa tươi tiệt trùng có gì khác nhau?
Khi đi chọn sữa cho bé, chắc hẳn mẹ đã để ý đến có cả hai loại sữa thanh trùng và tiệt trùng được bày bán tại siêu thị và các cửa hàng tạp hóa. Hai loại sữa này khác nhau ở nhiều khá nhiều đặc điểm, bao gồm:
- Phương pháp xử lý:
+ Sữa tươi tiệt trùng là sữa tươi được xử lý ở nhiệt độ cao, từ 138 đến 141 độ C trong khoảng 2-4 giây nhằm tiêu diệt tất cả các vi khuẩn, bao gồm cả lợi khuẩn và hại khuẩn có trong sữa. Sau đó sữa được làm lạnh ngay và đưa đi đóng gói.
+ Sữa tươi thanh trùng là sữa tươi được xử lý ở nhiệt độ thấp hơn, từ 72-90 độ C trong khoảng 13-25 giây nhằm tiêu diệt các hại khuẩn có trong sữa. Sau đó sữa làm lạnh ngay và đưa đi đóng gói.
- Dinh dưỡng:
Trên lý thuyết, sữa tươi thanh trùng sẽ cung cấp hàm lượng lợi khuẩn lớn hơn sữa tươi tiệt trùng do được xử lý ở nhiệt độ thấp hơn. Ngoài ra, cũng nhờ vậy mà sữa tươi thanh trùng giữ lại được nhiều vitamin và khoáng chất tự nhiên có trong sữa bò hơn, cung cấp dinh dưỡng tự nhiên cho người sử dụng.
Thế nhưng, mặc dù không còn lợi khuẩn tự nhiên tồn tại, nhưng các nhà sản xuất vẫn có thể bổ sung thêm các chất dinh dưỡng khác vào trong sữa tươi tiệt trùng như canxi, selen, DHA mà trong sữa tự nhiên không có. Từ đó đảm bảo được nhu cầu về dinh dưỡng mà người sử dụng tìm kiếm.
- Bao bì:
Sữa tươi tiệt trùng thường được đóng gói trong hộp giấy kín để ngăn không khí, ánh sáng tác động vào sản phẩm. Nhờ vậy, sữa có thể được bảo vệ khỏi các tác nhân môi trường mà không cần bảo quản lạnh. Hộp giấy cũng vô cùng tiện lợi và nhỏ gọn, bất cứ ai, từ người lớn cho đến trẻ nhỏ đều có thể mang theo dễ dàng.
Ngược lại, sữa tươi thanh trùng có thể được đóng gói đa dạng hơn bằng bình thủy tinh, chai nhựa và cả hộp giấy. Tuy nhiên, sữa lại luôn cần được bảo quản lạnh để giữ được chất lượng lợi khuẩn trong sữa. So với sữa tươi tiệt trùng, sữa tươi thanh trùng không được tiện lợi bằng.
- Thời hạn sử dụng:
Do đã được diệt hết vi khuẩn, sữa tươi tiệt trùng có thời hạn sử dụng lâu hơn, khoảng 6-12 tháng. Còn sữa tươi thanh trùng nếu được giữ lạnh ở nhiệt độ 2-6 độ C thì sẽ sử dụng được trong 3-7 ngày, và cần phải sử dụng hết trong vòng 24 giờ sau khi mở nắp để tránh tiêu diệt lợi khuẩn.
- Hương vị:
Sữa tươi thanh trùng có hương vị tự nhiên của sữa, nên phù hợp với những người dùng thích vị tự nhiên của sữa bò. Sữa tươi tiệt trùng lại có đa dạng hương vị hơn như vani, dâu, socola,...để người dùng, đặc biệt là trẻ em thích thú với các hương vị khác nhau lựa chọn.
- Giá thành:
Vì có thời hạn sử dụng thấp hơn và hàm lượng dinh dưỡng tự nhiên cao hơn nên sữa thanh trùng thường có giá thành đắt hơn sữa tươi tiệt trùng.
Nên lựa chọn loại sữa nào cho bé?
Nhiều mẹ vẫn hay nhờ đến tư vấn của các chuyên gia dinh dưỡng xem nên lựa chọn sữa thanh trùng hay tiệt trùng cho bé. Tuy nhiên, trên thực tế, các mẹ nên chú ý đến độ tuổi mà bé nên sử dụng hai loại sữa này hơn là lựa chọn một trong hai, vì sữa nào cũng mang đến hàm lượng dinh dưỡng nhất định.
Các bé trong độ tuổi từ 1- 2 tuổi còn đang hấp thu chất dinh dưỡng, chuyển tiếp và thích nghi vì vậy so với sữa tươi tiệt trùng thì sữa tươi thanh trùng có sự ổn định trong tỷ lệ hấp thu của những chất dinh dưỡng, liên quan tới amino acid và các nguyên tố canxi.
Sau 2 tuổi thì bé có thể sử dụng loại nào cũng được bởi lúc này hệ tiêu hóa của bé đã hoàn chỉnh về chức năng, bé có thể ăn với nhiều loại thực phẩm khác nên sữa chỉ là một phần dinh dưỡng trong bữa ăn cho trẻ. Điều này giảm bớt áp lực cho cha mẹ khi phải lựa chọn sữa cho con. Lúc này bạn có thể kết hợp thực phẩm dinh dưỡng trong bữa ăn, làm đa dạng bữa ăn của trẻ.
Nếu bạn không có điều kiện mua và bảo quản lượng sữa thanh trùng thì trẻ sau 1 tuổi vãn có thể dùng sữa công thức mà trước đó bé vẫn dùng hàng ngày, chế độ ăn giàu canxi như phô mai, sữa chua, tôm cua, cũng có thể kết hợp với nước ép hoa quả hoặc cần bằng chế độ ăn củ trẻ.
Có nên không khi chọn sữa đắt tiền nước ngoài?
Khi chọn sữa không nên chú trọng vào giá cả quá nhiều vì sự lạm phát trong giá sữa luôn ở mức cao, cha mẹ cần chọn theo hai tiêu chí chính:
- Sữa có hợp với bé hay không: Để đánh giá tiêu chí này điều đầu tiên bạn hãy xem bé có bị tiêu chảy hay táo bón không khi dùng hay không, hay bé có biểu hiện triệu chứng của dị ứng không.
- Nguồn sữa có uy tín, chất lượng không: Điều này bạn cần quan tâm tới dòng sữa tươi thanh trùng cần thời gian bảo quản ngắn và bảo quản lạnh. Nhập khẩu sữa ở vùng xa xôi có thể làm mất tính ổn định hay chất dinh dưỡng. Bạn có thể chọn nguồn sữa ở những cơ sở uy tín hay các cơ sở uy tín địa phương, trong nước là lựa chọn tốt hơn cả.
Lời khuyên dưới đây của Bác sĩ Anh Nguyễn hy vọng sẽ giúp ích bố mẹ hiểu về sự khác nhau giữa thành phần của các loại sữa tươi cũng như cách chọn loại sữa tươi phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ nhỏ.
Không nên sử dụng sữa tươi bởi vì lúc này hệ tiêu hóa của trẻ còn non nớt chưa có khả năng dung nạp sữa tươi. Ở giai đoạn này bố mẹ chỉ nên cho trẻ sử dụng sữa mẹ và các dòng sữa công thức phù hợp.
2. Trẻ sau 1 tuổi:
Bố mẹ có thể bắt đầu giới thiệu sữa tươi thanh trùng nguyên kem có nguồn gốc từ động vật như sữa bò, sữa dê,… Lý do chọn sữa thanh trùng nguyên kem là để trẻ đảm bảo nhận đủ dinh dưỡng và chất béo cho quá trình phát triển não bộ. Không nên chọn loại ít béo hoặc tách béo.
3. Trẻ sau 2 tuổi:
Lúc này cơ thể trẻ nhỏ đã phát triển khá hoàn thiện, bố mẹ có thể bổ sung các sản phẩm sữa tươi tiệt trùng cho bé.. Ở độ tuổi này, sữa chỉ là 1 khẩu phần ăn giúp cơ thể trẻ nhỏ được cung cấp đầy đủ canxi, lượng sữa cung cấp hàng ngày cho trẻ khoảng 300ml/ngày. Tùy theo cân nặng của trẻ mà bố mẹ chọn sữa nguyên kem hay ít béo. Nếu trẻ thừa cân béo phì thì nên chọn loại ít béo.
Sự khác nhau giữa sữa thanh trùng và sữa tiệt trùng
Để phân biệt được 2 loại loại sữa này người ta dựa vào thời hạn sử dụng và điều kiện bảo quản sản phẩm cụ thể như:
Sữa tươi thanh trùng: thời hạn sử dụng ngắn thường dưới 30 ngày, cần bảo quản lạnh. Do đó, trong siêu thị sữa thanh trùng thường ở khu vực lạnh. Sau khi mở nắp nếu dùng không hết phải giữ ở nhiệt độ lạnh như trong tủ lạnh, dùng trong 3 ngày.
Sữa tươi tiệt trùng: Thời hạn sử dụng dài hơn, từ 6-12 tháng, không cần bảo quản lạnh. Do đó, thường nằm trên kệ thực phẩm khô bình thường. Tuy nhiên, khi mở nắp cần quản bảo lạnh và tốt nhất nên sử dụng trong vòng 3 ngày kể từ ngày mở nắp
Cả hai loại này đều có dạng nguyên kem và ít béo. Dạng nguyên kem chứa 3.5 - 4% là chất béo thường được khuyên cho trẻ dưới 5 để hỗ trợ chất béo trong phát triển não bộ. Thành phần này có thể đọc trên nhãn. Tuy nhiên, các bé sau 2 tuổi nếu thừa cân béo phì thì nên chọn dạng ít béo hoặc tách béo [có % chất béo ít hơn] để ngăn ngừa các vấn đề liên quan đến béo phì ở trẻ.
Lượng sữa tươi bổ sung hàng ngày cho trẻ như thế nào?
Trẻ từ 1-2 tuổi:
Tổng sữa các loại 500ml/ngày. Đối với các bé bú mẹ hoàn toàn thì duy trì theo nhu cầu các bé. Chỉ nên cho bé sử dụng 500ml/ngày để giúp cơ thể bé có cảm giác đói và có thể ăn tốt thức ăn trong các bữa.
Trẻ trên 2 tuổi:
Chỉ cần duy trì 1 khẩu phần 200-300ml/ngày. Thời điểm này cho trẻ uống sữa để giúp cơ thể bé được cung cấp đầy đủ hàm lượng canxi. Nếu bé nhà bạn không thích uống sữa thì có thể cho bé sử dụng các chế phẩm từ sữa như: sữa chua, phô mai, váng sữa,….hoặc một số thực phẩm khác giàu canxi để đáp ứng đầy đủ hàm lượng canxi cơ thể trẻ cần.
Xem thêm: 10 loại thực phẩm giàu canxi giúp trẻ phát triển và tăng chiều cao.
Thay thế bổ sung sữa tươi cho trẻ bằng sữa hạt được không?
Sữa hạt thực chất không phải sữa, nó thực ra là 1 dạng nước ép hạt. Hàm lượng chất béo có thể là khác biệt giữa sữa hạt với sữa tươi từ động vật.
Bố mẹ có thể thay thế hay xen kẽ sữa hạt với sữa tươi tiệt trùng khi trẻ từ 2 tuổi vì lúc đó sữa chỉ như 1 khẩu phần phụ, đặc biệt khi bé thừa cân béo phì. Nếu muốn dùng thay thế sữa hạt cho trẻ từ 1-2 tuổi cho bé béo phì hay dị ứng đạm sữa thì nên tư vấn từ chuyên gia để bổ thêm những chênh lệch có thể có.
Một số loại sữa hạt thông dụng như sữa hạnh nhân, sữa yến mạch, sữa hạt óc chó, sữa đậu xanh, sữa đậu đen,…. riêng sữa gạo thì không khuyên dùng cho trẻ dưới 5 tuổi.
Tầm quan trọng của sữa đối với sự phát triển của trẻ nhỏ
Nhiều cha mẹ cho rằng uống nhiều sữa có thể bù ăn cho con, để giúp con cao lớn. Nhưng suy nghĩ này là chưa đúng. Sữa trước 6 tháng tuổi có vai trò sống còn với trẻ vì đó là nguồn dinh dưỡng duy nhất. Nhưng, từ khi trẻ bắt đầu ăn dặm thì trẻ bước sang giai đoạn thích nghi để chấp nhận 1 dạng thức ăn mới và vai trò của sữa cũng dần được thay thế, cụ thể như sau:
Trẻ từ 0-6 tháng tuổi: Sữa là nguồn dinh dưỡng chính và duy nhất
Trẻ từ 6 tháng- 1 tuổi: Sữa vẫn chiếm vai trò quan trọng giữa giai đoạn chuyển tiếp và trưởng thành của hệ tiêu hóa. Sữa cung cấp năng lượng, vi chất và chất béo quan trọng.
Trẻ từ 1-2 tuổi: Vai trò sữa chỉ giữ vai trò trong cung cấp chất béo và bù thêm năng lượng cho hoạt động của trẻ, nhưng không thể thay thế hoàn toàn năng lượng từ thức ăn.
Trẻ từ 2 - 6 tuổi: Sữa chuyển vào vai trò chuyên biệt cho 1 vài chức năng. Cụ thể như, cung cấp thêm canxi cho chế độ ăn, cung cấp thêm năng lượng nếu cả ngày bé phải đi học vận động nhiều hoặc cung cấp thêm vitamin khoáng dạng tiện lợi khi bữa ăn trẻ quá giãn cách hoặc trẻ không có thời gian ăn theo bữa. Điều này cho thấy sữa là không thể thay thế bữa ăn của trẻ.
Do đó, việc phát triển hành vi ăn uống tốt là cần thiết, hơn là cho trẻ uống sữa bù cho nó.
Cho bé uống sữa tươi đúng cách như thế nào?
Chuyển từ từ loại sữa: Ví dụ nếu trẻ đang dùng sữa công thức thì chuyển dần sữa công thức sang sữa tươi thanh trùng: mỗi ngày 1 ít, trong 5 tuần chuyển hẳn sang sữa tươi thanh trùng nguyên kem.
Hạ thấp dần nhiệt độ của sữa: Để bé thích nghi và thay đổi khái niệm về sữa, mẹ có thể hâm sữa ở nhiệt độ nguội hơn vài độ. Ví dụ: bạn hạ thấp nước ấm trong ly dùng để làm ấm.
Tập thói quen sử dụng sữa lạnh cho bé: Thông thường khi đang sử dụng sữa công thức ấm, trẻ sẽ khó chấp nhận uống sữa lạnh khi bé chuẩn bị đi ngủ, do đó bố mẹ nên tập thói quen sử dụng sữa lạnh cho trẻ, thời điểm thích hợp để tập là khi bé đang chơi hoặc sau khi tắm cho bé xong. Cách tập cho bé sử dụng sữa lạnh đơn giản:
-
Từ 10 tháng tuổi bạn nên tập bé uống nước bằng ly và ống hút để bé quen dần với việc sử dụng ống hút và ly.
-
Giới thiệu vào những thời điểm hợp lý nêu trên, từng ít một từng ngày.
-
Bé thích nhìn ai đó uống và bắt chước, nên mẹ cầm hộp sữa hút ống hút cho bé xem.
-
Nhiệt độ sữa không nên quá lạnh khi mới bắt đầu, cứ từ từ ấm rồi chuyển sang lạnh.
Nguồn tham khảo: Bác sĩ Anh Nguyễn