Ca dao là những câu thơ có thể hát thành những làn điệu dân ca, ru con... hoặc ca dao là lời dân ca đã lược bỏ đi những luyến láy khi hát. Ca dao để lại dấu vết rõ rệt nhất trong ngôn ngữ văn học. Phần lớn nội dung ca dao thể hiện tình yêu nam nữ, ngoài ra còn có những nội dung khác của ca dao: quan hệ gia đình, các mối quan hệ phức tạp khác trong xã hội...
Kho tàng văn học dân gian Việt Nam vô cùng đa dạng với các bài ca dao hay và ý nghĩa, được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Vậy ca dao là gì? hãy cùng muasieunhanh.com tìm hiểu nhé!
Nội Dung Bài Viết:
1. Ca dao dân ca là gì?
Chúng ta đều đã được học ca dao là gì ở ngữ văn lớp 6, lớp 7, lớp 10… Vậy ca dao là gì dân ca là gì? Theo đó, ca dao là những lời thơ trữ tình dân gian; được tác giả diễn tả thế giới nội tâm của con người và được kết hợp với âm nhạc khi diễn xướng.
Những câu ca dao dân ca của Việt Nam đều được sáng tác và truyền miệng bởi những người dân lao động. Chính vì vậy, không ai biết được nguồn gốc hoặc tác giả của những bài ca dao dân ca là ai. Đến ngày nay, ca dao vẫn được sử dụng phổ biến trong giao tiếp và được sử dụng trong nhiều tác phẩm văn học.
Mục đích sáng tác của ca dao là gì? Ca dao, dân ca thổ lộ tâm tình của người lao động và nói lên những suy nghĩ về cuộc sống.
Không gian trong ca dao là gì? Không gian, thời gian trong ca dao là những phạm trù thuộc về hình thức. Tuy nhiên chức năng chính là diễn tả nội dung, từ đó người đọc hiểu hơn về tâm trạng của nhân vật.
Ca dao là gì tục ngữ là gì?
Rất nhiều người nhầm lẫn giữa tục ngữ với ca dao. Vậy tục ngữ ca dao là gì? Nó khác nhau như thế nào.
Ca dao: Là những bài ca ngắn gọn về thiên nhiên, con người, vũ trụ… giàu cảm xúc. Ca dao đa phần đề cập đến tình yêu nam nữ, mối quan hệ gia đình, xã hội…
Tục ngữ: Là những câu nói được dùng để đúc kết các kinh nghiệm dân gian, có thể truyền lại đời sau.
Ý nghĩa của từ ca dao là gì?
Ca dao dân ca có ý nghĩa quan trọng trong đời sống tinh thần của người Việt. Vậy bạn đã hiểu rõ ý nghĩa của câu ca dao là gì không? Ca dao có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong đời sống sinh hoạt, sản xuất cũng như văn hóa truyền thống của người Việt Nam. Nó được ví như “món ăn tinh thần” không thể thiếu, giúp người dân giải tỏa mọi căng thẳng, mệt mỏi sau những phút giây làm việc vất vả, cực nhọc. Ca dao còn là nơi giãi bày sự bất công, uất ức, tủi nhục,… của những người thấp cổ bé họng nhất trong xã hội.
Ngày nay trong cuộc sống hiện đại, ca dao thể hiện nét đẹp truyền thống của người Việt Nam. Đó là sự mộc mạc, giản dị cũng như tinh thần lạc quan vượt lên tất cả hoàn cảnh của nhân dân ta.
Ngoài ra, các kinh nghiệm dân gian quý báu cũng được ông cha ta đúc kết và lưu giữ lại trong ca dao. Điển hình như những bài ca dao về hiện tượng tự nhiên, về kinh nghiệm sản xuất.
Để hiểu rõ hơn về ý nghĩa ca dao là gì hãy theo dõi ví dụ dưới đây:
Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng,
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
Xem thêm:
- Hướng dẫn chuyển mp4 sang mp3 trong 1 nốt nhạc
- Tuổi Giáp Tý hợp hướng nào? Phong thủy cho tuổi Giáp Tý 1984
Đặc điểm của ca dao là gì?
Qua những thông tin bên trên chúng ta đã hiểu ca dao là gì, vậy còn đặc điểm của ca dao rao sao.
Về nội dung
Ca dao diễn tả đời sống tinh thần, tư tình và tư tưởng của người dân trong các mối quan hệ như: tình yêu quê hương, tình yêu đôi lứa, gia đình, đất nước,… Ngoài ra, ca dao còn phản ánh các phong tục tập quán và lịch sử của nhân dân ta.
Trong đó, chủ đề chính của ca dao là những tiếng hát than thân, lời ca yêu thương tình nghĩa được cất lên từ cuộc đời đầy cay đắng, xót xa nhưng lại đầy tính ân tình của người Việt Nam.
Về nghệ thuật
Ca dao thường là các lời thơ ngắn gọn; được viết bằng thể thơ lục bát hoặc bằng thẻ lục bát biến thể nên rất dễ ghi nhớ.
Các bài ca dao cũng thường sử dụng ngôn ngữ giản dị, quen thuộc và gần gũi với lời ăn tiếng nói hàng ngày.
Giàu hình ảnh so sánh, ẩn dụ.
Cách diễn đạt mang đậm sắc thái của dân gian.
Cấu trúc ca dao được chia thành 3 loại phổ biến sau: cấu trúc theo lối đối thoại, ngẫu nhiên không có chủ đề nhất định và cấu trúc theo lối phô diễn về thiên nhiên và.
Vai trò câu ca dao là gì?
Từ lâu ca dao đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần, văn hóa của con người.
Ca dao dạy chúng ta nhiều bài học về cuộc sống: phải biết yêu thương con người, phải biết ơn người lao động, phát huy truyền thống tốt đẹp…
Phân loại ca dao
Kho tàng ca dao Việt Nam rất đa dạng và được chia thành nhiều loại khác nhau. Để hiểu rõ có mấy loại ca dao là gì, cho ví dụ cụ thể, hãy theo dõi phần sau:
Đồng dao: Là các bài thơ ca dân gian truyền miệng gắn liền với công việc hoặc các trò chơi của trẻ em.
Ví dụ:
Chi chi chành chành
Cái đanh thổi lửa
Con ngựa đứt cương
Ba vương ngũ đế
Bắt dế đi tìm….
Ca dao lao động: Thường được sáng tác trong quá trình lao động sản xuất của nhân dân hoặc được đúc kết nhiều kinh nghiệm sống của cha ông ta.
Ví dụ:
Ai ơi đừng bỏ ruộng hoang
Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu.
Ca dao ru con: Các bài hát ru con đều là những câu ca dao có sẵn.
Ví dụ:
Ru con, con ngủ cho say
Để u dệt vải cho thầy nhuộm nâu.
Ca dao về các lễ nghi, phong tục: Thể hiện hình thức sinh hoạt tôn giáo của nhân dân ta.
Ví dụ:
Dù ai đi ngược về xuôi,
Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba.
Ca dao hài hước, bông đùa hoặc trào phúng: Những câu ca dao dí dỏm, bông đùa, hài hước thể hiện tinh thần lạc quan, vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống. Ngược lại, những câu ca dao trào phúng, châm biếm sẽ lên án, phê phán các thói hư, tật xấu của con người.
Ví dụ:
Công anh chăn nghé đã lâu,
Bây giờ nghé đã thành trâu ai cày.
Ca dao trữ tình: Đây là loại ca dao chứa nhiều cảm xúc, thường được dùng để bộc lộ tâm trạng, tình cảm hoặc ký thác tâm sự của chủ thể. Chủ đề của ca dao chữ tình cũng rất đa dạng, từ tình cảm quê hương, gia đình cho đến tình yêu đôi lứa.
Ví dụ:
Ai làm cái nón quai thau
Để cho anh thấy cô nào cũng xinh.
Ca dao than thân: Đây đều là những tiếng nói cất lên từ những người đau khổ, cùng cực và lầm than trong xã hội cũ. Họ thường phải chịu nhiều đắng cay, tủi nhục, áp lực, uất ức bởi vì “thấp cổ bé họng” trong xã hội cũ.
Ví dụ:
Thân em như hạt mưa sa,
Hạt vào giếng nước, hạt ra ruộng đồng.
Những bài ca dao hay về tình yêu, bạn bè, tình cảm gia đình
Để nắm rõ nội dung những bài ca dao là gì, mời bạn theo dõi một số bài ca dao dân ca dưới đây.
Ca dao về cha mẹ
Ơn cha nặng lắm ai ơi!
Nghĩa mẹ bằng trời, chín tháng cưu mang
Mẹ nuôi con biển hồ lai láng,
Con nuôi mẹ tính tháng tính ngày.
Lên non mới biết non cao
Nuôi con mới biết công lao mẹ hiền.
Nuôi con chẳng quản chi thân,
Chỗ ướt mẹ nằm, chỗ ráo con lăn.
Nhớ ơn chín chữ cù lao,
Ba năm bú mớm biết bao thân tình
Ca dao về thầy cô
Ơn thầy soi lối mở đường
Cho con vững bước dặm trường tương lai.
Gươm vàng rớt xuống Hồ Tây
Ơn cha nghĩa trọng công thầy cũng sâu.
Mười năm rèn luyện sách đèn
Công danh gặp bước chớ quên ơn thầy.
Công cha, áo mẹ, chữ thầy
Gắng công mà học có ngày thành danh.
Mẹ cha công đức sinh thành
Ra trường thầy dạy học hành cho hay.
Ca dao về tình yêu đôi lứa
Thương nhau mấy núi cũng trèo,
Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua.
Nhớ ai bổi hổi bồi hồi,
Như đứng đống lửa, như ngồi đống than.
Thuyền về có nhớ bến chăng,
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền.
Đôi ta như cái đòng đòng,
Đẹp duyên nhưng chẳng đẹp lòng mẹ cha.
Anh như nút, em như khuy
Như mây với núi, biệt ly không đành.
Ca dao dân ca về tình cảm gia đình
Ngó lên nuộc lạt mái nhà,
Bao nhiêu nuộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu.
Râu tôm nấu với ruột bầu
Chồng chan vợ húp gật gù khen ngon.
Anh em như thể tay chân
Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đàn.
Dì ruột thương cháu như con
Rủi mà không mẹ cháu còn cậy trông.
Công cha đức mẹ cao dày
Cưu mang trứng nước những ngày ngây thơ
Ca dao về tình yêu quê hương đất nước
Đầm sen, bãi sậy, rừng tràm,
Kinh dài xé đất, cây xanh rợp trời.
Ai đi trẩy hội chùa Hương
Làm ơn gặp khách thập phương hỏi giùm
Mớ rau sắng, quả mơ non
Mơ chua sắng ngọt, biết còn thương chăng?
Nhà Bè nước chảy chia hai,
Ai về Gia Định, Đồng Nai thì về!
Đi mô cũng nhớ quê mình,
Nhớ Hương Giang gió mát, nhớ Ngự Bình trăng thanh.
Ca dao về tình bạn
Bạn bè là nghĩa tương tri
Sao cho sau trước một bờ mới nên.
Ra đi vừa gặp bạn hiền
Cũng bằng ăn quả đào tiên trên trời.
Ai ơi nhớ lấy câu này
Tình bạn là mối duyên thừa trời cho.
Ra về nhớ bạn khóc thầm
Năm thân áo vải ướt đầm cả năm.
Sống trong bể ngọc kim cương
Không bằng sống giữa tình thương bạn bè.
Ca dao châm biếm hài hước
Muốn ăn gắp bỏ cho người,
Gắp đi gắp lại, lại rơi vào mình.
Chồng người đánh giặc sông Lô
Chồng em ngồi bếp rang ngô cháy quần
Chồng người cưỡi ngựa bắn cung
Chồng em ngồi bếp cầm thun bắn ruồi.
Bà già đi chợ Cầu Đông
Xem một quẻ bói lấy chồng lợi chăng?
Thầy bói gieo quẻ nói rằng,
Lợi thì có lợi, nhưng răng chẳng còn.
Học hành ba chữ lem nhem
Thấy gái thì thèm như chửa thèm chua.
Trên đây là các thông tin về ca dao dân ca. Mong rằng qua những thông tin này bạn đọc đã nắm rõ ca dao là gì của nhân dân, nó có ý nghĩa như thế nào trong đời sống nhân dân.