Vôi hóa gan là một tổn thương gan mãn tính, nhưng còn khá lạ lẫm với nhiều người. Xét về bản chất thì đây không phải là bệnh lý, mà chỉ là một vết sẹo do viêm, áp xe hoặc nhiễm các loại ký sinh trùng ở lá gan. Những tổn thương này làm tích tụ nhiều hạt sỏi nhỏ, dần dần bị vôi hóa cứng và đọng lại trong đường mật. Khi đó, gan không thể thực hiện được chức năng thải độc vốn có, đồng thời cặn sỏi cũng không thể thoát được ra ngoài cơ thể.
Một số nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng vôi gan bao gồm:
- Viêm tế bào nhu mô gan
- Viêm gan do sỏi tuyến mật hoặc lắng đọng sắc tố mật
- Viêm gan do rượu bia và chất kích thích
- Có xác giun hoặc ký sinh trùng chết trong lá gan
- Thuốc điều trị lao chuyển hoá ở gan, tích tụ lâu dần sẽ hình thành những nốt vôi hóa gan
- Gan nhiễm mỡ hoặc nhiễm độc lâu ngày
- Khối u gan gây tích tụ canxi, lâu ngày dẫn đến vôi hóa
- Trẻ sơ sinh có mẹ bị nhiễm trùng tử cung trong quá trình mang thai hoặc sau khi sinh...
Những căn nguyên được liệt kê bên trên sẽ tạo ra vết sẹo xơ gan và vôi hóa mô gan sau khi hoại tử tại chỗ. Chụp X-quang hoặc siêu âm có thể giúp phát hiện tình trạng này.
Nhìn chung, bệnh vôi hóa gan có nguy hiểm không sẽ tùy thuộc vào giai đoạn và mức độ bệnh, cũng như kích thước các nốt vôi hóa. Vì vậy, việc thăm khám và chẩn đoán phát hiện sớm là rất cần thiết.
Giai đoạn đầu khi nốt vôi hóa gan còn nhỏ thường không biểu hiện triệu chứng rõ ràng bên ngoài, khá lành tính, nên cũng ít xuất hiện biến chứng nguy hiểm. Lúc này, gan vẫn hoạt động tốt vì chức năng gan không bị ảnh hưởng nhiều, sức khỏe cơ thể vẫn được đảm bảo.
Tuy nhiên, khi nốt vôi hóa gan lớn hơn, bệnh nhân có thể phải trải qua cảm giác đau nhức khu vực mạn sườn phải. Nguyên nhân là bởi tình trạng viêm tắc tuyến mật trong gan, hay nốt vôi hóa lớn chèn ép lên các dây thần kinh và mô gan. Cảm giác đau nhức sẽ tăng lên nếu bệnh nhân vận động mạnh và thường xuyên.
Ngoài ra, vôi hóa gan trở nặng còn có thể khiến người bệnh:
- Sốt cao, rét run, đôi khi bị co giật
- Vàng da và/hoặc niêm mạc mắt
- Rối loạn tiêu hoá do các nốt vôi làm tắc đường mật
- Trầm trọng hơn là ứ mật mãn tính hoặc dẫn tới xơ gan mật.
Về lâu dài, vôi hóa gan ở thể nặng thường gây viêm gan mạn tính, có nguy cơ tiến triển thành xơ gan, thậm chí là ung thư gan.
Hiện không có loại thuốc nào có tác dụng làm tan các nốt vôi hóa gan. Bệnh nhân chỉ có thể phòng tránh và kìm hãm sự phát triển kích thước của nốt vôi hóa bằng lối sống khoa học. Cụ thể, người bị vôi hóa gan cần chủ động quan tâm và chăm sóc sức khỏe bằng cách:
- Tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh
Người bệnh cần hạn chế sử dụng thực phẩm chứa nhiều cholesterol [như: thịt nội tạng, mỡ động vật, thịt đỏ, lòng đỏ trứng...] nhằm giảm nguy cơ lắng đọng sắc tố mật và hình thành sỏi mật. Nên ăn đủ chất, đa dạng thực đơn với thịt trắng [như: thịt gà, cá], tăng cường rau xanh và hoa quả tươi giàu vitamin. Lưu ý, không ăn khuya, ăn đêm, hoặc ăn quá no để không khiến gan hoạt động quá sức.
- Không thức khuya, ngủ đủ giấc
Đảm bảo ngủ 7 - 8 tiếng mỗi đêm, không thức khuya để tránh ảnh hưởng đến đồng hồ sinh học và bỏ lỡ thời gian thải độc của các cơ quan, nhất là gan. Thời gian thải độc của gan là từ 23h đêm đến 1h sáng, do đó bạn cần ngủ say trước thời gian này để gan thực hiện đúng chức năng vốn có.
- Không uống rượu bia, sử dụng chất kích thích
Một trong những nguyên nhân chính gây viêm gan là do các chất có trong rượu bia, thuốc lá. Những tác nhân xấu này khiến lá gan phải hoạt động quá sức, đến nỗi không thể giải hết độc tố và suy yếu dần.
- Thường xuyên tập thể dục
Những bộ môn như yoga và thiền không chỉ giúp nâng cao sức khỏe tinh thần, giảm stress, mà còn tăng cường thể lực, đồng thời bảo vệ gan khỏi vôi hóa hay những bệnh lý nguy hiểm khác như: viêm gan, xơ gan, ung thư gan...
- Uống nhiều nước
Ngoài nước lọc, bệnh nhân cũng có thể thường xuyên uống trà atiso hoặc nhân trần. Đây là những loại thảo dược có tác dụng nhuận mật, giảm nguy cơ hình thành sỏi mật - nguyên nhân dẫn tới tắc tuyến mật và vôi hóa gan.
- Tẩy giun sán
Việc tẩy giun định kỳ 6 tháng một lần sẽ giúp bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa nói chung, được các bác sĩ khuyến khích thực hiện, ngay cả đối với người khỏe mạnh bình thường, không bị vôi hóa gan.
- Khám sức khỏe định kỳ
Cứ mỗi 3 - 6 tháng, người bệnh nên đến cơ sở y tế để kiểm tra xem các nốt vôi hóa gan có phát triển lớn hơn không. Khám sức khỏe định kỳ là việc làm rất cần thiết, giúp phát hiện sớm những bệnh nguy hiểm, cũng như tầm soát các nguy cơ ung thư để có hướng kiểm soát và điều trị kịp thời.
Vôi hóa gan là tình trạng ít được nhắc đến trong các bệnh về gan nên còn lạ lẫm với nhiều người. Nhìn chung, bệnh vôi hóa gan có nguy hiểm không sẽ tùy thuộc vào mức độ bệnh nặng hay nhẹ, các nốt vôi hóa nhỏ hay lớn. Tuy không gây ảnh hưởng quá nghiêm trọng đến sức khoẻ, nhưng người bị vôi hóa gan vẫn cần hiểu rõ nguyên nhân và cách kiểm soát bệnh, từ đó có hướng bảo vệ sức khỏe tốt hơn, tránh được nguy cơ xảy ra biến chứng khi bệnh tiến triển nặng.