Vì sao song sinh dính liền
Cặp song sinh dính liền ở Việt NamNgày nay với sự phát triển kỹ thuật siêu âm thường quy trong thai kỳ, số trường hợp phát hiện ngày càng tăng. Tại Việt Nam, vào năm 1988, ca phẫu thuật tách rời cặp song sinh Việt – Đức được thực hiện với sự tham gia của ê kíp bao gồm 70 giáo sư, BS đầu ngành của Việt Nam, Nhật Bản và một số quốc gia khác. Ca phẫu thuật kéo dài 12 tiếng đã thành công tốt đẹp và đi vào lịch sử y học Việt Nam. Show
Trong ngày 15/07/2020, các Bác sĩ, điều dưỡng và nhân viên Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM cùng các chuyên gia từ bệnh viện và trung tâm lớn trên cả nước cũng vừa tiến hành phẫu thuật tách rời hai bé song sinh Trúc Nhi và Diệu Nhi. Tìm hiểu chungSong sinh dính liền là tình trạng gì?Song sinh dính liền là khi cặp song sinh có da và một số cơ quan nội tạng dính với nhau. Khoảng 40-60% cặp song sinh dính liền bị chết non và khoảng 35% sống sót chỉ trong một ngày và chỉ có 5-25% các cặp song sinh dính liền sống sót đến khi trưởng thành. Có nhiều loại song sinh dính liền khác nhau, loại thường gặp nhất là song thai dính ngực, trong đó các cặp song sinh dính nhau ở phần thân trên. Đôi khi, song thai chỉ có 1 trái tim nếu các bé dính chặt chẽ với nhau. Một dạng phổ biến là song thai dính bụng. Những cặp song sinh này dính nhau từ xương ức đến thắt lưng. Các bé có chung lá gan, đường tiêu hóa hoặc bộ phận sinh dục, nhưng ít khi có chung tim. Song thai dính đầu là một loại hiếm, trong đó cặp song sinh dính nhau ở vùng đầu hay hộp sọ. Mục lục
Quá trình táchSửa đổiCác ca phẫu thuật để tách các cặp sinh đôi dính liền có thể từ đơn giản đến có khó tới cùng cực, phụ thuộc vào chỗ dính liền trên cơ thể. Đa số trường hợp của ca phẫu thuật để tách biệt sinh đôi dính liền rất nguy hiểm tới tính mạng. Trong nhiều trường hợp, các phẫu thuật sẽ bị chết một hoặc cả hai đều chết, đặc biệt là nếu cặp sinh đôi bị dính ở phần đầu. Cái này tạo nên sự đánh giá về luân lý của các cuộc giải phẫu tách rời khi mà cặp sinh đôi có thể sống mà không cần tách rời. Chỉ một số ít trong các cặp sinh dính liền mà còn sống vượt qua giới hạn có thể sống.[5] Lori và George Schappell là một trong những ví dụ điển hình. Một trong số trường hợp thú vị phải cặp sinh đôi buộc phải tách rời ví dụ như Mary và Jodie, là cặp sinh đôi dính liền từ Malta phải tách rời bởi lệnh tòa án trong Great Britain với sự chống đối vì tín ngưỡng của bố mẹ họ là Michaelangelo và Rina Attard, ca phẫu thuật được thực hiện trong tháng 11 năm 2000, tại bệnh viện St Mary trong Manchester. Ca phẫu thuật phải được thực hiện vì một trong hai đứa trẻ đã rất yếu sẽ chết như sự chẩn đoán của Bác sĩ. (cặp sinh đôi bị dính ở phần dưới bụng và xương sống; tim của Jodie và phổi cung cấp cho cả hai người họ) Dù gì đi nữa, nếu ca phẫu thuật không được thực hiện, điều chắc chắn xảy ra là cả hai có thể chết.[6][7] Những trường hợp sinh đôi dính liền trong lịch sửSửa đổianh chị em sinh đôi dính liền từ Nuremberg Chronicle (1493). đồ gốm miêu tả sinh đôi dính liền năm 300 của CN tại bảo tàng Larco Lima, Peru. Trong văn hóa Moche nền văn minh cổ đại của Peru miêu tả sinh đôi dính liền bằng đồ gốm từ 300 năm của Công Nguyên.[8] Tư liệu sớm nhất cho biết trường hợp sinh đôi dính liền đầu tiên được biết tới vào năm 945, khi một cặp sinh đôi dính liền từ Armenia đã được đem đến constantinople để xét nghiệm y học. Họ được xác nhận là từ mầu nhiệm của Chúa và sự xuất hiện của sinh đôi dính liền là bằng chứng năng lực của bộ phận sinh dục nam thật sự gấp hai lần bình thường của người đàn ông. Hai chị em người Anh, Mary và Eliza Chulkhurst, bị dính liền ở phần lưng (pygopagus), sống từ năm 1100 đến 1134 và là cặp sinh đôi dính liền nổi tiếng nhất vào thời xưa. Cặp sinh đôi đáng chú ý nữa là "anh em Scotland", được cho là thuộc loại dicephalus, có hai đầu và sử dụng chung một thân thể (1460–1488). Tiếp theo là cặp Helen và Judith của Szőny ở Hungary (1701–1723) thuộc loại pygopagus là cặp sinh đôi dính liền có khoảng thời gian ngắn trong nghệ thuật trước khi bị gửi vô sống ở tu viện. Rồi cặp Rita và Cristina của Parodi thuộc Sardinia sinh vào năm 1829. Rita và Cristina thuộc loại sinh đôi dicephalus tetrabrachius (một thân thể với bốn tay), và họ chết khi mới tám tháng tuổi. Khi còn sống, họ nhận được rất nhiều sự quan tâm và tò mò khi bố mẹ họ triển lãm cặp sinh đôi dính liền ở Paris. mộ của Eng và Chang Bunker gần Mt. Airy, North Carolina Một số cặp sinh đôi dính liền ở thế kỷ 19 làm nghề trình diễn nghệ thuật, tuy nhiên không có ai đạt được mức danh vọng và tài sản như cặp sinh đôi Chang và Eng. Đáng kể nhất là cặp Millie và Christine McCoy (hoặc McKoy), sinh đôi loại pygopagus, sinh vào gia đình nô lệ ở Bắc Carolina năm 1851. Khi mới chào đời, họ bị bán cho J.P. Smith dùng để triển lãm kiếm tiền nhưng chẳng bao lâu họ bị bắt cóc bởi nhà triển lãm muốn cạnh tranh khác. Tên bắt cóc đã tẩu thoát đến Anh nhưng bị bắt giữ bởi vì Anh đã cấm chế độ nô lệ thời đó. Smith đi đến Anh cùng với mẹ họ là Monimia để gia đình họ được đoàn tụ. Smith và vợ ông đã hỗ trợ cho cặp sinh đôi học vấn và dạy họ tới năm ngôn ngữ khác nhau, chơi đàn, và hát. Sau này, cặp sinh đôi đó đã gặt hái được nhiều thành công. Họ còn được biết tới bằng cái tên "chim sơn ca hai đầu" và xuất hiện trong gánh xiếc Barnum. Năm 1912, họ chết vì bệnh lao và cách nhau 17 giờ. Giovanni và Giacomo Tocci, từ Locana, Ý, đã trở thành hình ảnh bất tử trong câu truyện ngắn của Mark Twain "cặp sinh đôi dị thường" được ví như là cặp sinh đôi Angelo và Luigi trong khoa học giả tưởng. Toccis, sinh năm 1877, thuộc thể loại sinh đôi dicephalus tetrabrachius, có một người với hai chân, hai đầu, và bốn tay. Từ khi sinh họ bị huấn luyện bởi bố mẹ để biểu diễn mà không bao giờ được học biết đi, mỗi người trong cặp sinh đôi điều khiển một chân hiện nay gọi là physical therapy cho phép cặp sinh đôi như Toccis tự học đi mà không cần ai chỉ dạy). Họ nói là không thích bị ràng buộc với kinh doanh triển lãm chỉ để thỏa mãn nhu cầu tài chính của bố mẹ họ. Năm 1886, sau khi đi đến Hoa kỳ, họ trở về Châu Âu với gia đình của họ, ở đây, họ bị bệnh rất nặng và yếu dần. Họ nghĩ rằng mình sẽ chết, tuy nhiên một số tài liệu cho thấy họ sống tới khi 1940, sống ẩn dật ở Ý. Cuộc sống của Abd Manaf ibn Qusai bao gồm một truyền thuyết bí ẩn là anh đã dùng kiếm để chém lìa cặp sinh đôi dính liền của mình. Sinh vào thế kỷ 19 và trước đóSửa đổi
Sinh vào thế kỷ 20Sửa đổi
Sinh vào thế kỷ 21Sửa đổi
Hiện tượng song sinh dính liền là dị tật hiếm gặpChia sẻ với Gia Đình Mới về dị tật song sinh dính liền, BSCKII Nguyễn Xuân Chường, Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, cho biết: “Trong quá trình 30 năm làm siêu âm sản khoa, tôi đã gặp khá nhiều trường hợp dính dị tật. Hầu như năm nào cũng gặp 1 – 2 ca. Với song sinh dính liền, tỷ lệ rất hiếm gặp chỉ từ 1/50.000 – 1/100.000 ca. Các cặp song sinh dính liền là nữ giới có khả năng xảy ra nhiều hơn so với cặp song sinh dính liền là nam giới”. Để biết vì sao có hiện tượng song sinh dính liền, cần tìm hiểu về cơ chế dẫn đến song thai. Có hai cơ chế dẫn tới song thai. Thứ nhất là song thai 2 trứng (dị hợp tử) chiếm 2/3 trường hợp song thai, khi đó 2 trứng được thụ tinh bởi 2 tinh trùng khác nhau và vì vậy sẽ có những đặc trưng di truyền riêng biệt, có thể cùng hoặc khác giới tính. Mỗi thai nhi nằm trong buồng ối được nuôi dưỡng bởi 1 bánh nhau riêng biệt. Không có sự thông nối mạch máu giữa 2 thai. Thứ hai là song thai 1 trứng (đồng hợp tử) chiếm 1/3 trường hợp song thai, khi đó 1 trứng thụ tinh với 1 tinh trùng, hợp tử phân đôi thành 2 thai nhi, luôn cùng giới tính và giống nhau về đặc trưng di truyền. Số bánh nhau và số buồng ối hình thành tùy thuộc vào giai đoạn phân đôi của phôi. Nếu phân đôi trước ngày thứ 4 sau khi thụ tinh (giai đoạn 2 đến 8 tế bào) sẽ có hai bánh nhau và hai buồng ối riêng biệt. Nếu sự phân đôi xảy ra giữa ngày thứ 4 và ngày thứ 8 (giai đoạn phôi nang) sẽ tạo nên 1 bánh nhau chung và hai buồng ối. Còn nếu sự phân đôi xảy ra trong khoảng 8 đến 13 ngày sau khi thụ tinh thì song thai có chung một bánh nhau và một buồng ối; nếu sự phân đôi xảy ra sau 13 ngày thì song thai dính nhau. Sự khác biệt lớn nhất của sinh đôi bình thường và sinh đôi dính thai khi ở trong bụng mẹ chính là nhau thai và túi ối. Nếu sinh đôi bình thường mỗi thai nhi nằm trong buồng ối được nuôi dưỡng bởi 1 bánh nhau riêng biệt thì các cặp song sinh dính liền cùng chung nhau thai và túi ối. Mà đã dùng chung thì phải thiếu thốn nên tỉ lệ biến cố, hiểm nguy sẽ cao hơn. Các xét nghiệm máu, dịch ối hay nhiễm sắc thể không thể kết luận được song thai dính nhau. Các con có thể được chẩn đoán bằng siêu âm thai ngay từ tuần thứ 8 đến cuối tuần thứ 14. Tuy nhiên mọi thứ đều tương đối. Bác sĩ Chường cũng cho biết, sự phát triển của kĩ thuật siêu âm hiện nay giúp phát hiện dị tật thai nhi dính liền dễ dàng hơn và sớm hơn. Tình trạng song thai dính liền xảy ra do quá trình phân chia phôi muộn, thường là sau 13 – 15 ngày sau khi thụ thai. Nhưng cũng có một giả thuyết khác được các nhà khoa học đặt ra là, hai phôi riêng biệt bằng cách nào đó có thể hợp nhất với nhau trong quá trình phát triển ban đầu. Ngoài ra, một số nguyên nhân tác động khác như tổn thương thần kinh, thiếu axit folic… Do đó, người phụ nữ mang thai thường được bác sĩ khuyến cáo nên khám xem có thiếu gì không, nên bổ sung axit folic trước 1 tháng khi mang thai. Một ngày trung bình bổ sung 400 microgram axit folic. Các dạng song sinh dính liềnKhông có dấu hiệu hoặc triệu chứng cụ thể cho thấy người mẹ đang mang song thai dính liền. Cũng như các trường hợpmang thai đôi khác, tử cung có thể phát triển nhanh hơn so với một thai. Thai phụ có thể bị mệt mỏi, buồn nôn và nôn nhiều hơn trong giai đoạn đầu của thai kỳ.Cặp song sinh dính liền có thể được chẩn đoán sớm trong thai kỳ bằng siêu âm tiêu chuẩn. Cặp song sinh dính liền thường được phân loại theo nơi dính nhau. Đôi khi, chúng còn chia sẻ các cơ quan hoặc những bộ phận cơ thể khác cho nhau. Giải phẫu tách cặp sinh đôi dính liền là phương pháp điều trị duy nhất. Các trường hợp dính nhau thường gặp bao gồm:
Song sinh dính liền bụng, ngực
Hình ảnh chụp song sinh dính liền lưng, cột sống
Cặp song sinh dính liền đầu và não
Những ca song sinh dính liền
|