Bệnh dại rất nguy hiểm, nguồn bệnh chủ yếu 90% là ở chó do vi rút thuộc họ Rhadoviridae. Vì thế chúng ta phải phòng bệnh dại cho chó ngay từ đầu.
Bệnh dại là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra. Làm tác loạn hệ thần kinh trung ương. Biểu hiện điên cuồng hay bại liệt, rất nguy hiểm cho nhiều loại gia súc và con người, gây tử vong 100% khi mắc phải.
Nguồn mang bệnh dại chủ yếu là ở chó 90%, mèo 5% và còn lại ở động vật hoang dã 5%. Theo thống kê mới nhất, bệnh này đã gây ra cái chết cho hơn 50.000 người. Và hàng triệu loài động vật trên toàn thế giới và được cả thế giới cảnh báo là căn bệnh cực kỳ nguy hiểm.
Hãy cùng xem nguyên nhân gây ra bệnh, cách thức lây lan và các biện pháp phòng bệnh dại cho chó như nào là tốt nhất nhé.
Nguyên nhân gây bệnh dại ở chó
Vi rút gây bệnh dại là loại vi rút RNA sợi đơn của Lyssavirus, thuộc họ Rhadoviridae. Các virus này tác động và gây tác loạn hệ thần kinh trung ương. Gây liệt não, viêm não, làm cho con vật trở nên hoảng loạn [điên dại] và chết.
Cách thức lây truyền bệnh dại cho chó
Bệnh dại lây truyền vào cơ thể qua đường máu hoặc tuyến nước bọt của vật [người] bị nhiễm bệnh bằng phương thức:
- – Trực tiếp: qua vết cắn của chó, mèo bị bệnh dại.
- – Gián tiếp: Người hoặc gia súc bị tổn thương cơ giới tiếp xúc với nước bọt của chó, mèo bị dại hoặc virus có thể qua niêm mạc mắt nguyên lành. Virus theo vết cắn vào dây thần kinh về hạch rồi vào thần kinh trung ương và bắt đầu sinh sản, phát triển.
Người, vật bị mắc bệnh dại chủ yếu qua đường tiếp xúc khi bị chó cắn.
Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh dại ở chó:
Bệnh thường được biểu hiện qua 2 giai đoạn chính
Giai đoạn ủ bệnh: Thời gian dài hay ngắn tùy thuộc loài, độc lực của virus và vị trí vết cắn [độ nông, sâu của vết cắn]. Và thường ở người là 40 ngày, ở chó khoảng 25 ngày hoặc có thể kéo dài hơn hoặc ngắn hơn.
Ở giai đoạn đầu khi con vật bị nhiễm bệnh dại thường không thể hiện những dấu hiệu cụ thể, có thể có một số triệu chứng như sốt, sợ nước, sợ ánh sáng, lười ăn và đặc biệt là có hành vi điên cuồng, bồn chồn, dễ bị kích động hay sợ hãi. Và những biểu hiện này thường rất dễ nhầm lẫn với triệu chứng của các bệnh khác.
Giai đoạn phát bệnh: Ở giai đoạn này con vật đã thể hiện rõ những triệu chứng bệnh một cách rõ rệt với những hành vi điên loạn, bị kích động hoặc bị bại liệt.
Một số dấu hiệu chó bị bệnh dại khác thường như:
- Bị động kinh, tê liệt, có những hành vi sủa, cắn sủa người hay vật một cách dữ dội, con vật tự cắn vào cơ thể mình.
- Bỏ ăn, buồn bã, ngơ ngác, bồn chồn, lặng lẽ chui vào xó tối nằm lỳ [thể dại “câm”]. Vài ngày sau chó bị liệt chân, liệt hàm, lưỡi thè ra ngoài, chảy nhiều nước dãi, gầy rất nhanh rồi chuyển sang bại liệt và chết.
- Hàm trễ, mắt đỏ ngầu, chảy nước dãi, sùi bọt mép.
- Sợ gió, sợ nước, bỏ nhà đi lung tung, bạ gì ăn đấy.
- Sau khoảng 4-5 ngày khi có những biểu hiện trên thì con vật sẽ chết.
Riêng ở mèo, ít bị mắc bệnh dại hơn chó. Bệnh dại ở mèo cũng tiến triển như ở chó. Triệu chứng của mèo khi bị bệnh cũng thường ẩn mình vào chỗ tối. Hay kêu, bồn chồn và dễ kích động, cào cấu, cắn xé điên cuồng.
Nếu chó mèo của bạn mắc một số những biểu hiện trên thì hãy lập tức đưa đến bác sĩ thú y ngay lập tức. Chú ý bảo vệ bản thân tránh cho bị chúng cắn hoặc tiếp xúc với nước bọt của chúng. Ngược lại, hãy tham khảo các biện pháp phòng bệnh dại cho chó bên dưới nhé.
Chẩn đoán bệnh dại ở chó mèo
Nếu có nghi ngờ chó, mèo bị nhiễm bệnh dại, cần sớm gọi bác sĩ thú y để được kiểm dịch. Và cần cẩn thận không để bị chúng tấn công. Chúng được cách ly trong 10 ngày để theo dõi và được xét nghiệm máu để kiểm tra bệnh.
Điều trị bệnh dại
Bệnh dại được xếp vào top những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất thế giới. Phát triển với tốc độ cực nhanh, gây tử vong nghiêm trọng. Việc điều trị rất khó khăn và hầu như tử vong 100%. Vì vậy chỉ còn cách phòng bệnh dại cho chó để giữ an toàn đến tính mạng.
Phòng bệnh dại cho chó tốt nhất là tiêm phòng.
Cách phòng bệnh dại cho chó mèo
- Tiêm phòng là cách phòng bệnh dại cho chó tốt nhất cả thế giới áp dụng. Thực hiện tiêm vắc xin định kỳ hàng năm 1 lần/năm. Tiêm mũi đầu khi vật nuôi được 4 tuần tuổi.
- Không nên thả rông vật nuôi ngoài đường, khu đông dân cư mà không có sự kiểm soát. Do đó, khi dắt chó ra nơi công cộng phải có người dắt và theo dõi.
- Vệ sinh sạch sẽ nơi ở cho vật nuôi. Tắm rửa thú nuôi thường xuyên cũng là một trong các bước quan trọng phòng bệnh dại cho chó mèo. Mà chúng ta thực hiện thường xuyên hàng ngày dưỡng thành thói quen.
- Khi phát hiện chó có những biểu hiện bất thường. Cần ngay lập tức đưa đến các cơ sở thú y để kiểm tra tình trạng. Khử trùng xung quanh khu vực vật nuôi bị bệnh.
- Trường hợp nếu chó cắn người cần phải đưa người đến cơ quan y tế dự phòng để kiểm tra và tiêm phòng kịp thời đồng thời nhốt chó lại để theo dõi 15 ngày [chó biết rõ nguồn gốc].
- Trường hợp không biết rõ nguồn gốc của con chó đã cắn người thì phải áp dụng ngay các biện pháp điều trị dự phòng cho người như bị chó dại cắn.
- Tăng cường quản lý, giám sát đàn chó, mèo nuôi trên địa bàn quản lý. Xử lý số chó vô chủ, chó lạc.
- Chó chết do mắc bệnh dại hoặc nghi mắc bệnh dại phải đem chôn hoặc đốt xác.
Qua các dấu hiệu và triệu chứng cũng như cách phòng bệnh dại cho chó trên. Mèo Cún Pet Shop hy vọng sẽ giúp ích cho người đọc để biết cách phòng tránh kịp thời. Bảo vệ thú cưng của mình, đồng nghĩa với việc bảo vệ bản thân và những người xung quanh.
>> Xem thêm: Bị chó cắn phải làm gì để phòng bệnh an toàn
Bệnh dại là một bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm - do virus dại gây ra chung giữa động vật và người - gây nên những cái chết với những triệu chứng rất thảm khốc. Đặc điểm của bệnh là virus tác động vào hệ thần kinh gây rối loạn thần kinh trung ương não bộ dẫn đến viêm não, liệt não làm cho con vật trở nên hoảng loạn [điên dại] và chết. Nguồn mang bệnh dại chủ yếu là chó [90%], mèo nuôi [5%] và còn lại ở động vật hoang dã [5%]. Triệu chứng bệnh dại ở thú nuôi thường biểu hiện qua 2 thể bệnh thường thấy đó là thể điên cuồng và thể dại câm. Hiện nay bệnh dại này đã được phát cảnh báo trong tất cả các bang ở nước Mỹ [ngoại trừ Hawaii], và ở khắp mọi nơi trên toàn thế giới - ngoại trừ Úc và Nam Cực. Hàng năm, bệnh dại gây ra cái chết cho hơn 50.000 người và hàng triệu loài động vật trên toàn thế giới. Nó là căn bệnh cực kì nguy hiểm và gây ám ảnh cho nhiều động vật và con người nói chung, những chủ nuôi và thú nuôi nói riêng.
Đặc điểm và cách thức truyền bệnh
Virus gây bệnh là loại virus dại thuộc họ Rhabdovirus, có cấu tạo ARN và có bao ngoài. Chúng có thể tồn tại trong cơ thể từ 2-8 tuần trước khi có biểu hiện phát bệnh ra ngoài. Tuy nhiên, nếu virus được truyền từ nước bọt qua vết cắn thì thời gian phát bệnh có thể rút ngắn lại còn 10 ngày.
Bệnh thường có nguy cơ lây nhiễm cao ở thú chưa được tiêm phòng, hay đi lang thang ra bên ngoài nhiều và tiếp xúc với động vật hoang dã hay chó/mèo bị nhiễm bệnh. Bệnh lây chủ yếu qua vết cắn, virus dại được truyền trực tiếp từ chó dại sang chó khỏe qua nước bọt tại vết cắn.
Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh dại
Sau khi thú bị nhiễm trùng, virus bệnh dại sẽ xâm nhập và phát triển đầu tiên trong mô cơ, ở đây chúng có thể tồn tại mà không bị phát hiện trong nhiều ngày hoặc thậm chí là nhiều tháng. Trong thời gian ủ bệnh này [hoặc tiềm ẩn], con vật vẫn khỏe mạnh và không có cứ một dấu hiệu biểu hiện bệnh nào.
Tiếp đến thường là trong vòng từ 1 đến 3 tháng, virus gây bệnh dại sẽ bắt đầu xâm nhập tới các dây thần kinh trong cơ thể, tấn công tủy sống và não [các hệ thần kinh trung ương]. Theo đó phải mất từ 12-180 ngày để virus lây lan qua các dây thần kinh ngoại vi và cuối cùng là hệ thần kinh trung ương. Từ đây bệnh bắt đầu tiến triển một cách nhanh chóng và con vật bắt đầu có những dấu hiệu rõ rệt của bệnh dại [virus này tồn tại trong nước bọt, nước mắt, sữa mẹ và cả nước tiểu của thú]. Cuối cùng con vật sẽ chết trong vòng 4 hoặc 5 ngày. Bệnh thường được biểu hiện qua 2 giai đoạn chính: thời kỳ ủ bệnh và thời kỳ phát bệnh.
a/ Thời kỳ ủ bệnh: Thời kỳ ủ bệnh có thể thay đổi từ 7 ngày đến nhiều tháng tùy thuộc loài, độc lực của virút và vị trí vết cắn. Đa số bệnh phát ra trong vòng 21 - 30 ngày sau khi con vật nhiễm virút. Ở chó thời gian này trung bình là 10 ngày.
Những triệu chứng này thường không bị phát hiện hoặc bị nhầm lẫn với triệu chứng của các bệnh khác, đó là lý do tại sao việc chuẩn đoán bệnh cho thú nuôi của bạn trong giai đoạn này là cực kì khó khăn và cần phải nhờ đến sự giúp đỡ của các bác sĩ thú y.
b. Thời kỳ phát bệnh: Thường được chia làm 2 thể là thể dại điên cuồng và thể dại câm [bại liệt].
Trong thực tế, nhiều con chó mắc bệnh dại có thể biểu hiện cả 2 dạng lâm sàng này một cách xen kẽ nhau, thời gian đầu có biểu hiện điên cuồng, bị kích động rồi sau đó chuyển sang dạng bị ức chế và bại liệt.
Thể dại điên cuồng: Được chia làm 3 thời kỳ:
- Thời kỳ tiền lâm sàng: Chó bị dại có dấu hiệu khác thường như: trốn vào góc tối, kín đáo, đến gần chủ miễn cưỡng hoặc trái lại, tỏ ra vồn vã thái quá, thỉnh thoảng sủa vu vơ, tru lên từng hồi hoặc bồn chồn,. .v.v.
- Thời kỳ điên cuồng:
+ Các phản xạ vận động bị kích thích mạnh, cắn sủa người lạ dữ dội, quá vồ vập khi chủ gọi, chỉ cần có tiếng động nhẹ cũng nhảy lên sủa từng hồi dài.
+ Vết thương nơi bị cắn ngứa, chó liếm hoặc tự cắn, cào đến rụng lông, chảy máu.
+ Chó bỏ ăn, nuốt khó, sốt, mắt đỏ ngầu, dãn đồng tử, con vật có biểu hiện khát nước, muốn uống nhưng không nuốt được, chó bắt đầu chảy nước dãi, sùi bọt mép, tỏ vẻ bồn chồn, cảnh giác, sợ sệt, cắn vu vơ hay giật mình, đi lại không có chủ định, trở nên hung dữ, điên cuồng [2 - 3 ngày sau khi phát bệnh].
+ Con vật bỏ nhà đi và thường không trở về, trên đường đi gặp vật gì lạ nó cũng cắn gặm, ăn bừa bãi, tấn công chó khác, kể cả người.
- Thời kỳ bại liệt:
+ Chó bị liệt, không nuốt được thức ăn, nước uống, liệt hàm dưới và lưỡi nên trễ hàm, thè lưỡi ra ngoài, nước dãi chảy ra, chân sau liệt ngày càng rõ.
+ Chó chết trong khoảng từ 3 - 7 ngày sau khi có triệu chứng đầu tiên, do liệt cơ hô hấp và do kiệt sức vì không ăn uống được.
Thể dại điên cuồng chỉ chiếm khoảng 1/4 các trường hợp chó dại, số còn lại là thể dại câm.
Thể dại câm: Là dạng bệnh không có các biểu hiện lên cơn dại điên cuồng như thường thấy, chó chỉ có biểu hiện buồn rầu.
+ Có thể bị bại ở một phần cơ thể, nửa người hoặc 2 chân sau nhưng thường là liệt cơ hàm, mồm luôn hé mở, hàm trễ xuống, lưỡi thè ra.
+ Nước dãi chảy lòng thòng, con vật không cắn, sủa được, chỉ gầm gừ trong họng.
+ Quá trình này tiến triển từ 2 - 3 ngày.
Nói chung, thể dại câm tiến triển nhanh hơn thể dại điên cuồng, thông thường chỉ từ 2 - 3 ngày vì hành tủy của con vật bệnh bị virút tác động làm rối loạn hệ tuần hoàn và hô hấp sớm hơn.
Riêng ở mèo, ít bị mắc bệnh dại hơn chó [2 - 5%] vì mèo quen sống một mình. Bệnh dại ở mèo cũng tiến triển như ở chó. Mèo bệnh hay núp mình vào chỗ vắng, bóng tối, hay kêu, bồn chồn, không nằm yên một chỗ, khi người chạm vào thì nó cắn mạnh và cào, gây nên vết thương sâu tạo điều kiện cho vi rút dại xâm nhập.
Phương pháp chẩn đoán bệnh dại
Phương pháp chuẩn đoán lâm sàng: Đầu tiên, nếu thú nuôi của bạn bị nghi là đã nhiễm bệnh dại thì việc đưa thú đến bác sĩ thú y là cần thiết, ở đây BSTY sẽ giữ cho vật nuôi của bạn cách ly trong lồng khóa khoảng 10 ngày và tiến hành chẩn đoán lâm sàng kết hợp với theo dõi các triệu chứng, lịch sử thói quen của thú, thái độ của thú đối với chủ nuôi và cả với những động vật khác.
Xét nghiệm máu-ELISA: Đây cũng là một phương pháp dùng để chuẩn đoán bệnh dại, tuy nhiên đây lại là phương pháp không được sử dụng nhiều cho lắm.
Xét nghiệm kháng thể huỳnh quang trực tiếp là thử nghiệm chính xác nhất để chẩn đoán - nhưng bởi vì nó đòi hỏi phải có mô não vì vậy phương pháp này chỉ có thể được thực hiện sau khi con vật đã chết.
Phòng bệnh dại
Bệnh dại là một căn bệnh cực kì nguy hiểm và tiến triển với tốc độ rất nhanh, gây ra nhiều cái chết thương tâm cho thú nuôi và làm tăng cao nguy cơ gây nguy hiểm cho chủ nuôi và các thành viên trong gia đình, thậm chí là ảnh hướng đến rất nhiều người. Hiện nay Tổ Chức Y Tế Thế giới xếp bệnh dại vào một trong 12 căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất trên thế giới. Việc chữa trị cho thú bị nhiễm bệnh là cực kì tốn kém, khó khắn và hầu như điều trị là điều không thể. Do đó để bảo vệ cho thú nuôi của bạn, bên cạnh đó đảm bảo an toàn cho gia đình, người thân và cả chính bạn trước căn bệnh nguy hiểm này, phòng bệnh là phương án tối ưu nhất mà bạn nên áp dụng. Càng sớm càng tốt bạn nhé!
- Tiêm phòng dại định kỳ hàng năm cho thú nuôi. Thời điểm tiêm phòng:
+ Tiêm lần đầu cho chó con được 4 tuần tuổi.
+ Nếu chó con được sinh ra từ chó mẹ đã được tiêm phòng thì tiêm cho chó con vào lúc chó được 3 tháng tuổi và sau đó tiêm nhắc lại mỗi năm một lần.
- Phải thường xuyên xích chó, nuôi chó trong nhà, không được thả rông ngoài đường. Khi dắt chó ra nơi công cộng phải có người dắt và theo dõi, không để chó đi lang thang ngoài đường.
- Vệ sinh sạch sẽ chuồng nuôi.
- Khi phát hiện chó, mèo có những biểu hiện bất thường, bỏ ăn hoặc ăn ít, sốt cao, hung dữ khác thường thì nên đưa thú tới các cơ sở thú y gần nhất.
- Khử trùng những khu vực xung quanh thú bị nghi/bị bệnh dại [đặc biệt là với nước bọt] pha loãng theo tỉ lệ 1:32 [150g/ 4 lít] dung dịch thuốc tẩy gia dụng.
- Chó chết do mắc bệnh dại hoặc nghi mắc bệnh dại phải đem chôn hoặc đốt xác.