Ví dụ về sự ảnh hưởng của văn học dân gian với văn học viết
VAI TRÒ VÀ ẢNH HƯỞNGCỦA VĂN HỌC DÂN GIAN ĐỐI VỚI VĂN HỌC VIẾT
Văn học dân gian đã đóng góp to lớn trong việc gìn giữ, mài giũa và phát triển ngôn ngữ dân tộc, nuôi dưỡng tâm hồn nhân dân. Chính vì vậy mà văn học dân gian là nền tảng cho sự phát triển của văn học viết, là kết tinh của văn học dân tộc, đó vừa là sự khẳng định vai trò của văn học dân gian và là những điều cốt lõi nhất khi nói về~v~ học dân gian. Vậy nên nói về mối quan hệ giữa văn học dân gian và văn học viết thì văn học dân gian cho nhiều hơn là nhận. Văn học viết cũng có ảnh hưởng trở lại đối với văn học dân gian trên một số phương diện. Chẳng hạn, tác giả dân gian đã đưa những chất liệu văn học viết vào ca dao (những nhân vật trong Truyện Kiều, Lục Vân Tiên..). Khi tinh hoa của hai bộ phận văn học này kết tụ lại ở những cá tính sáng tạo, trong điều kiện lịch sử nhất định thì lại thấy sự xuất hiện của những thiên tài văn học với nhiều áng văn bất hủ như: Nguyễn Du, Nguyễn Trái, Hồ Xuân Hương,
Cảm hứng trong các tác phẩm dân gian thể hiện ở niềm say mê gắn liền với cảm xúc mãnh liệt của tác giả dân gian. Nó không phải là thứ tình cảm được các tác giả xướng lên mà là thứ tình cảm toát lên từ tình huống, tính cách và sự miêu tả, đó là thứ tình cảm được khẳng định như ngợi ca, vui sướng, biết ơn, tin tưởng, yêu thương, đau xót, thương tiếc. Đó còn là thứ tình cảm phủ định các hiện tượng tiêu cực, xấu xa như tố cáo, căm thù, phẫn nộ, châm biếm, chế giễu, mỉa mai. Các tình cảm đó sơ lên các hiện tượng xã hội được phản ánh trong tác phẩm tạo thành một nội dung cảm hứng của tác giả. Trong những tác phẩm văn học viết có những cảm xúc chủ quan và khách quan của người viết, nhưng nó vẫn có nguồn cảm hứng chủ đạo khai thác từ văn học dân gian. Hai nguồn cảm hứng lớn trong văn học dân gian được các tác giả văn học viết khai thác và vận dụng là chủ nghĩa nhân đạo và tinh thần yêu nước. Với tình yêu thương và sự cảm thông sâu sắc cho số phận của Thuỳ Kiều mà Nguyễn Du đã làm nên tính kiệt tác của Truyền Kiều. Chủ nghĩa nhân đạo được thể hiện đặc sắc trong truyện Kiều nó /à một tiếng kêu thương, một bản tố cáo, một giấc mơ mọt cái nhìn bế tắc (Hoài Thanh).
Tình yêu thiên nhiên là một mảng đề tài lớn, những bức tranh sơn thuỷ hữu
Tư tưởng nhân ái tình yêu thương con người; tấm lòng nhân đạo, tinh thần lạc quan của con người được các tác giả dân gian thể hiện sâu sắc qua tác phẩm
Quả thực, tài năng của thi sĩ không ai có thể cho được, mà tự bản thân họ phải tự thu nhận, chọn lọc, sáng tạo từ những nguồn cội có từ xa xưa. Và có thể nói nghệ thuật ngôn từ chính là phương tiện để giúp người nghệ sĩ tạo cho mình một dấu ấn cá nhân đặc sắc. Tác phẩm văn học muốn trường tồn đều phải mang trong mình một sức hấp dẫn riêng; cho đến nay, nhân loại đã có một kho tàng văn học khổng lồ với vô số các tác phẩm thành công, mà không thể phủ nhận góp vào sự thành công đó là nghệ thuật ngôn từ. Nguyễn Tuân đã định nghĩa về nghề văn như sau: Nghề văn tà nghề của chữ chữ với tất cả mọi nghĩa mà mỗi chữ phải có được trong một câu, nhiều câu Nó là cái nghề dùng chữ nghĩa mà sinh sự để sự sinh , nếu thiếu cái gọi là ngôn từ kia thì có lẽ từ xưa đến nay chắc cũng chẳng có khái niệm nào gọi là văn học. Trong tác phẩm văn học, ngôn từ là phương tiện để cụ thể hoá và vật chất hoá sự biểu hiện chủ
Trong văn học dân gian (nhất là ca đao dân ca) ta có thể bắt gặp những hình ảnh tươi đẹp và đáng yêu của thiên nhiên và con người Việt Nam: núi và sông, đồng lúa và cánh cò, vầng trăng và dòng suối, gió và mây, cây đa và bến nước,
Nhờ đặc điểm được thể hiện bằng hình thức diễn xướng nên cách nói của văn học dân gian cũng khá đơn giản nhưng rõ ràng, thể hiện đầy đủ thái độ, tình cảm của các tác giả dân gian đối với người nghe, người đọc. Những thái độ, tình cảm như phê bình, hài hước, châm biếm, răn .dạy, thương yêu, của văn học viết ngày nay có được là do tiếp nhận khối lượng khổng lồ các kiến thức cổ trước trong văn học cổ. Nhưng lultulg thái độ, tình cảm này không được bộc lộ trực tiếp như trong văn học dân gian, vì thế mà các tác phẩm văn học viết luôn khiến tho người đọc, người . nghe phải suy ngẫm để có thể hiểu được những ẩn ý mà tác giả muốn thể hiện. Lối hành văn của văn học viết cũng rất mạch lạc, rõ ràng, lời văn gãy gọn,
Văn học dân gian Việt Nam cũng như văn học dân gian của nhiều dân tộc
Đối với các dân tộc trên thế giới, văn học dân gian bao giờ cũng cổ trước, văn học viết hình thành sau và được xây dựng dựa trên nền tảng văn học dân gian.
Bắt nguồn từ những biện pháp tu từ đã có sẵn từ văn .học dân gian, văn học viết đã tiếp thu một cách nhanh chóng và học hỏi sâu rộng để có dược những biện pháp nghệ thuật đặc sắc. Như trong các tác phẩm, then hình là lối so sánh trong văn học dân gian chỉ mượn những hình ảnh dân dã thì văn học viết đã phát triển lối so sánh đó thành các bút pháp khác nhau so sánh trùng điệp,..: Ngoài ra, còn có các biện pháp khác như ước lệ tượng trưng, chơi chữ, nhại, các biện pháp tu từ khác trong văn học dân gian cũng được các tác giả văn học viết vận dựng và sáng tạo triệt để |